Luitenant-kolonel SERRAJ is Syrië eenindrukwekkende jongeman Commando-overdracht bij de GPD Beheerst en bekwaam speelt hij zijn spel achter de schermen Dr. Drees: „Sovjet-Rusland brak over de hele linie zijn woord" 96ste jaargang Dinsdag 5 november 1957 Derde blad no. 29283 (Van onze reisredacteur) Damascus. Dc soldaat bij de deur sprong stram in de houding, toen de man achter het ordelijk bureau opstond en op mij toe kwam. Een jonge man in modieus sportjasje, bruine intelligente ogen, donker blond haar, een flinke kin, een snelle glimlach, toen hij zijn hand uitstak en zei: „Ik ben de luitenant-kolonel Serraj". Zo, dit was dus Syriës grote man achter de schermen, wiens ster in anderhalf jaar als een komeet rees, de leider van de Syrische inlichtingendienst, van wie men beweert, dat hij communistische sympathieën heeft en dat hij de ganse Syrische politiek bepaalt, de man die tijdens het Suez-conflict de door Syrië lopende pijpleidingen van de Iraq Petroleum Company liet springen en die deze wurggreep op West-Europa zo nodig wéér kan toepassen. De man, die zijn vrienden op de hoogste posten brengt, waar zij zich kunnen koesteren in de volle glorie van de publiciteit, maar die zelf tevreden is met zijn rang van luitenant-kolonel en zich, mèt zijn dossiers waarmee hij iedere Syriër kan maken of breken, bedaard op de achtergrond houdt. Zó ver op de achtergrond, dat ik sinds een jaar de eerste Westelijke journalist was, die hem de hand schudde. van deze slimme vos, die eens overwoog Syrië in het Bagdad-pact te brengen, is tanende. Hij is bij Serraj aan boord ge sprongen om zijn politieke huid te red den. Hij was de man, die verder ging dan Serraj en de Baath, toen hij in augustus op een toertje langs Moskou's wapenwinkels de kans schoon zag be loften voor grootscheepse economische hulp los te branden. Dat léék een slim me streek, hü heeft er Syriës andere leiders mee voor het hoofd gestoten. Het buitenlands beleid van Syrië wordt na melijk niet bepaald door Khaled el Azm, maar door een andere vriend van Serraj, dr. Tarazi, tot voor kort secretaris-gene raal van Buitenlandse Zaken, nu be noemd tot ambassadeur in Moskou, een nerveuze, maar bijzonder ontwikkelde man. Compensatietoeslag in verzets pensioenen De regering heeft bij de Tweede Ka mer een wetsontwerp ingediend om de „verzetspensioenen" te verhogen met een bijslag als compensatie voor de huurverhoging. De regering wil de pen sioenen krachtens de wet buitengewoon pensioen 19401945 verhogen met 3 met een maximum van 208 gulden per jaar. De compensatie zou aan alle krachtens deze wet gepensioneerden zonder uitzondering worden verleend. De kosten van deze maatregel voor de schatkist worden geraamd op 380.000 gulden. Ontsporing bij R.P.S. 15 miljoen Bij de Rijkspostspaarbank werd in oktober 1957 ingelegd f. 49,0 miljoen en terugbetaald f. 63,6 miljoen, hetgeen een negatief spaarverschil opleverde van f. 14.6 miljoen tv.m. f. 3.5 miljoen en in oktober vorig Jaar f. 3.8 miljoen). In 1957 is tot dusver bij de R.P.S. ge spaard f. 31 miljoen tegen f. 193 miljoen in hetzelfde tijdvak van 1956. Het saldo-tegoed per ultimo oktober 1947 bedraagt f. 1944,1 miljoen (vorige maand f. 1958,7 miljoen en ultimo okto ber vorig jaar f. 1889,9 miljoen). Windstoot van 41 meter Het hoofdstation van het KNMI te Den Helder heeft gisterochtend een windstoot gemeten van 41 meter per se conde. Dit is een windstoot, die sterker is dan orkaankracht, en één van de sterkste, die ooit in Den Helder is geme ten. Op de rede liggen twee en in de ha ven acht kustvaarders beter weer af te wachten. Tengevolge van de storm zijn in Den Helder talrijke televisieanten nes afgebroken. Zeer voorzichtig, ontwijkend antwoord Welnu, het werd eeh fascinerend an derhalf uur. Niet dat het gesprek, dat ik reeds in het kort doorseinde, zoveel nieuws opleverde, want kolonel Serraj (spreek uit: Serrazje) is een meester in voorzichtig ontwijkend antwoord en blyft nauwkeurig binnen zün rol, die van „een gewoon officier van het Sv- rische leger". Nee, de fascinering lag in de persoon van mijn gesprekspartner. Ik heb dozunen Arabische leiders ont moet, ook Nasser, Habib Bourguiba Noery es Said. Welnu, al heeft hü niet Nassers per soonlijk magnetisme, de grimmige kracht van de oude Pasja Noery, de bezieling van Bourguiba, zelden heeft de per soonlijkheid van een Arabische leider zoveel indruk op mij gemaakt als die van deze 32-jarige luitenant-kolonel Abdel Hamid Serraj. Van deze jonge officier straalt een uiterst on-Arabische bedaarde competentie uit, die hem in het Westen vermoedelijk snel aan de top van een groot bedrijf zou brengen. Hij kan drie dingen tegelijk denken, maakt een notitie, geeft een kalme order door de telefoon, verliest tegelü- kertijd de draad van het gesprek geen moment. Hü heeft zijn emoties kan het nog on-Arabischer? volkomen in de hand. Zelfs e6n paar door mü proefs- gewüze gelanceerde stekende opmerkin gen over het pak slaag, dat Nassers troepen van het Israëlische leger kre gen, incasseerde hü met onbewogen ge zicht. In het antwoord verhief hy geen seconde zijn stem. Twisten en hunkeren... Wie zijn er verder? Men zou bijna „Syrië's enige communist" vergeten, ka meraad Khaled Bagdash, een vrolijke, beminnelijke snuiter, die de eerste is om te zeggen dat Syrië geen communistisch land is en het nooit zal worden ook. Dat zegt hij op order van Moskou, evenals hij zich op Moskou's bevel op de achter grond houdt. Want Moskou speelt in het Nabije Oosten een sterker kaart dan de wereldrevolutie, namelijk die van het Arabisch nationalisme, vreemde opeen hoping van heimwee naar het groots Arabisch verleden, haat jegens het su- j perieure vaderlijk-arrogante Westen, I brandende zucht naar wat zelfrespect, krampachtige samentrekkingen om zich te bevrijden van het vreemde element, dat op het Arabische lichaam werd ge- ent: Israël. Het werkt op de ambities van de jonge kolonels, ook van de intel ligente Abdel Hamid Serraj. En nu is het maar de vraag op welk moment Serraj tot de ontstellende conclusie zal komen, dat er ook in het Kremlin in telligente, stille mannen zitten, die bo vendien meer achter zich hebben dan drie en half miljoen twistende en hun kerende Syriërs, namelijk een wereld macht. Die ontdekking zou zelfs dóór de uiterst briljante Abdel Hamid Serraj te laat kunnen worden gedaan! Want misschien overschat hü zichzelf „Slechts één ding" Op dat moment dacht ik aan een ge sprek, dat ik haast twee jaar geleden met een andere jonge Syrische kolonel in Damascus had. Mogelijk herinnert de lezer zich het desbetreffend artikel, waarin ik toen kon voorspellen, dat de „jonge kolonels" met hun vernieuwings drang en hun Arabisch nationalisme aan de macht zouden komen en de deur zouden openen voor Sovjetrussische infiltratie. Die officier zei mü: „Serraj en zün vrienden, tot wie ook ik mij reken, leven nog maar voor één ding. Het feit dat wü in Palestina met 44 mil joen Arabieren tegen 500.000 Israëliërs onze sterke zaak niet konden verdedi gen, heeft ons getoond, dat er iets rots en zieks is in de Arabische samenleving en ons met brandende schaamte ver vult; niet voordat wij die schande heb ben uitgewist, kunnen wü onszelf weer in de ogen küken. Wij zijn bereid daar toe desnoods de duivel in de arm te nemen. Ons hart trekt naar het Weston, wü zün geen communisten; maar als het zo uitkomt, gaan wü met de Sovjet-Unie in zee". Ik dacht aan die woorden, toen ik naar kolonel Serraj keek en toen za gen wij beiden naar een klein verguld borstbeeld op zijn schrijftafel. Nee, nee, niet van Lenin, maar van een andere jonge kolonel: Gamal Abdel Nasser. En in dat moment lag het hele dilemma van het Westen besloten. Zolang de Arabieren niet inzien, dat de wraakgedachte op Israël (hoeveel gegronde redenen zü mogen hebben haar te kiesteren, want er is de Pales tijnse Arabieren veel onrecht gedaan) het paard achter de wagen spannen is, omdat hun werkelijk probleem niet de vernietiging van Israël is, maar de ver nieuwing van hun eigen gestagneerde maatschappü. zolang hoeft het Westen niet te hopen op overeenstemming in het Nabije en Midden-Oosten, zolang zal Nassers, Serrajs, jonge kolonels en intellectuelen op zün weg vinden. Bewonderaar van Tite Het ziet er niet naar uit, dat dit be sef in de Arabische landen daagt. Ja, vernieuwingsdrang is er, even ongericht, emotioneel en tastend als in de andere Arabische landen, in Syrië ook. Hier is zü belichaamd in de socialistische partü Baath (spreek uit: Baaz), in grootte slechts de derde, in feite de machtigste partij van het land. Haar werkelüke leider is Akram Hoerany, juist verkozen tot parlementsvoorzitter. Zoals Serraj in het militaire apparaat zijn zetbaas heeft, de stafchef generaal- majoor Af if Bizri een vreemd pen dant van Serraj, want de generaal is een opvliegend man, die zün wilde emoties slecht in bedwang heeft zo is zün medewerker in het civiel Akram Hoerany. Hem ontmoette ik ook: hü bezit persoonlüke aantrekkingskracht, weet verrassend weinig, denkt des te meer en droomt voor zichzelf de zoete droom van een Syrische Tito! Hij noemt zich „man van het volk", is dat ook, en zijn sleutelwoord is Joego-Slavië. Hü houdt van het Joegoslavische socialisme en heeft Nehroe's positieve neutralisme ingeruild voor dat van de Belgradose maarschalk. Misschien vond hü Nehroe wel neutraal maar niet positief genoeg. Zün grote kans komt, als de ziekelijke, schipperende president van de republiek Sjoekry el Koewatly uit het paleisje op de heuvel Qassioen zal vertrekken. Hü heeft overigens een concurrent voor die functie, de huidige minister van Defensie, Khaled el Azm, door som migen „de rode miljonair" genoemd. Nu, miljonair is hij. Verder lükt hü slechts leider en enig lid van een „Partü tot bevordering van de belangen van El Sayed Khalem el Azm"I Maar de macht P.v.d.A. herdacht Hongaarse opstand Anna Kethley: Vrije krachten in de wereld moeten in beweging komen om te helpen De P. v. d. A. heeft gisteravond op een büeenkomst in de geheel gevulde grote zaal van de Koopmansbeurs te Amsterdam de Hongaarse opstand herdacht. Er werd gesproken door de oud-minister van Staat van Hongarije, Anna Kethley. minister-president dr. Drees en de voorzitter van de P. v. d. A. de heer Evert Vermeer. Er deed zich een klein inoident voor tüdens de toespraak van dr. Drees. Kort nadat hü als tweede spreker aan het woord was riepen een paar mannen achter in de zaal enkele onverstaanbare woorden. De ordedienst greep meteen in en dr. Drees reageerde met de woorden: „Een paar communisten hebben gepoogd de orde te verstoren. Hun wacht niets ergers, dan dat zü uit de zaal worden geleid". (Gelach van het publiek). Toen Anna Kethley de katheder betrad daarboven uit de vraag: ,.Wat wordt er werd zij met een ovatie begroet. Als dank hief zij een grote ruiker met een lint in de Hongaarse kleuren omhoog. Toen aan het begin der bijeenkomst het koor „De Stem des Volks" het Hon gaarse volkslied zong, zag men hoe deze kleine in het zwart geklede vrouw ont roerd meezong, het hoofd met het krul lend grijze haar af en toe meeneigend op de maat der muziek. Mevrouw Kethley ging uitvoerig in op wat zij noemde de lange voorge schiedenis van deze niet onvoorbereide revolutie van oktober 1956. „Tegen de wil van het volk werd de communis tische dictatuur doorgevoerd. Tien jaar van één-partij regering heeft ge leid tot een bankroet. Het volk werd in oktober 1956 tegen zijn wil aan imperialistische kolonisatoren uitgele verd". De Hongaarse vluchtelingen worden door de propaganda contra-revolutio nairen genoemd. Waarom aldus spreekster poogt men ze dan met alle middelen te bewegen terug te keren? Als de vrüe wereld zich voor de moge- lükheden van een derde wereldoorlog wil behoeden moeten de krachten van de vrije wereld in beweging komen om te helpen onze welverdiende mensenrech ten te herkrijgen". Mevrouw Kethley dankte tot slot ontroerd voor de solida riteit en de hulp van het Nederlandse volk. Zij herinnerde eraan, dat na de eerste wereldoorlog ondervoede Hon gaarse kinderen in ons land waren op genomen. Wij weten, dat onze vluchte lingen hier goed zijn opgenomen, maar kunnen daar niets tegenover stellen. Als wü terug kunnen keren naar Hongarije zullen wü hetgeen wij in de vrüe wereld hebben geleerd van de democratie, in ons land uitdragen. „Leve de interna tionale solidariteit der vrije democra tische volkeren" zo besloot mevrouw Kethley. Op nieuw volgde een ovatie en de zaal zong haar staande „De Inter nationale" toe. Toen daarna ineens ge blaf van een hond weerklonk hoorde men overal de opmerking „de hond van Spoetnik". Dr. Drees noemde mevrouw Kethley de bannelinge uit Hongarüe, die in haar leven voortdurend strijd heeft gevoerd voor de vrijheid en het socia lisme. Nu voert zij de strijd voor haar volk in den vreemde. Er had na 1945 een ontspanning kunnen optreden tussen Rusland en de Westerse we reld en ook in Rusland zelf. Sovjet-1 Rusland heeft aldus spreker over de hele linie zijn woord gebroken. Wij hebben helaas toen verleden jaar in Hongarüe de nederlaag in zicht kwam geen hulp kunnen bieden. De Hongaren zün er nu erger aan toe, dan wü tijdens de bezetting omdat zü aldus dr. Drees geen uitzicht hebben. Het systeem van de dictatuur is sterk, maar het ver toont toch telkens zün scheuren en bar sten. Wel tijdelijk maar niet duurzaam kan men volkeren in bedwang houden. De wil en een geest van een volk kan men niet doven. Dr. Drees sprak de wens uit. dat de Pelgrimstocht van Anna Kethley door de wereld ertoe zal leiden, dat de vrüe volkeren hun plicht bewust zullen wor den tegenover de volkeren, die nu nog onderdrukt zün. „Moge Anna Kethley en de Hongaarse vluchtelingen straks terugkeren naar Hongarüe en daar in vrijheid leven in vrüe samenwerking met de andere volkeren in de wereld", zo eindigde dr Drees. In verband met de lancering der kunstmanen merkte de heer Vermeer op: „De technische ontwikkeling moeten wü niet kleineren. Maar voor ons gaat van de mens". In Rusland wordt de oktoberrevolutie van 1917 en één jaar Hongaarse opstand een bloedig drama herdacht. Uit Hongarije is gebleken hoe onverzoenlijk zü zijn. Daarom kun nen wü elkaar niet vinden in een vreed zaam co-existentie". „Wü moeten ons bezinnen op onze eigen taak, de westerse democratie uitbouwen en geestelük sterk maken. „Moet er dan met Rusland niet ge praat worden? Daarvoor is het forum der V.N. Daar ^ijn echter de tiental len veto's der Russische afgevaardig den als het gaat om tot vreedzame oplossingen der problemen te komen. Het moge zo zün, dat er kunstmanen om de aarde cirkelen, wü willen de aarde bewoonbaar maken en in vrü- Na een bijna 10-jarig bestuurs lidmaatschap, waarvan de laatste zes jaar als voorzitter, heeft de directeur van ons Blad, de heer J. W. Henny, gisteravond tijdens een vergadering en maaltijd in Hotel „De Witte Brug" in Den Haag afscheid genomen van de Vereniging „Grote Provinciale Dagbladen"zoals reeds eerder ge meld, een combinatie van tien, door gemeenschappelijke journalis tieke belangen verbonden provin ciale dagbladen, waarvan het LD." er één is. heid leven. De heer Vermeer besloot met een citaat uit het Hongaarse volkslied, dat eindigt met .Wie waagt die wint". Vijf minuten na de maandelijkse brandweeroefening in een fabriek in Weinheim in Duitsland brak er werkelijk brand uit. De sirenes loeiden, maar de brandweer dacht, dat dit óók nog bij de oefening hoordéToen dé Pxurbestrijdérs spectaculair beeld. eindelijk begrepen, dat het ernst was, u'as het te laat om nog iets te redden. De fabriek brandde tot de grond toe af. Ondanks het feit, dat het nadrukkelijk „verboden te roken" was, bood de brand een Uit erkentelijkheid voor het zeer vele wat de heer Henny in het bijzonder na de Bevrijding voor de wederopbouw van de G.P.D. heeft gedaan, bood zijn opvolger als voorzitter, de heer Th. G. van der Garden (rechts) hem namens alle directeuren en hoofdredacteuren de tekening aan voor een op zijn woon huis te plaatsen windwijzer met inwendige aanwijzing. Aanvaring „Waterman" TWEEDE STUURMAN SCHOOT TEKORT De Raad voor de Scheepvaart heeft in een schriftelyke uitspraak een 29-jarige tweede stuurman uit Rotterdam gestraft door hem de bevoegdheid om als tweede stuurman te varen voor de tijd van twee weken te ontnemen, omdat het naar het oordeel van de Raad mede aan de schuld van deze stuurman moet worden geweten dat het s.s. „Waterman" op 14 maart van dit jaar op de reis van Rot terdam naar Halifax op de Atlantische Oceaan in aanvaring is gekomen met het uit tegenovergestelde richting ko mende Italiaanse ss„ Merit". Det „Waterman" had 845 emigranten aan boord. o.w. ruim 300 Hongaarse vluchtelingen. Bij de aanvaring, die tij dens dichte mist geschiedde, haalde de „Merit" met de scherpe kant van zijn bak de achterwand aan bakboordzijde van de Waterman" open, gelukkig en kele meters boven de waterlijn. De ka pitein liet terstond de nodige veilig- heidsmaaregelen nemen. Deze „dragen de onverdeelde goedkeuring van de Raad; zij hebben een gunstig resultaat gehad, waardoor het is gelukt de „Wa terman" zonder verdere bijzonderheden veilig in de haven van Brest binnen te brengen. De Raad is van oordeel, dat de tweede stuurman op meerdere punten in zijn beleid als stuurman van de wacht te kort is geschoten. Allereerst acht de Raad het reeds onjuist, dat hij. toen het zicht na 7 uur verslechterde tot naar schatting 3 4 mijl, niet terstond de vaart van zijn schip heeft verminderd, doch ernstiger acht de Raad, dat be trokkene. toen uit de radarwaarnemin gen moest worden afgeleid dat op min der dan 3 mijl afstand vooruit even over bakboord zich een schip bevond, terwijl het zicht minder dan 3 mijl bedroeg, niet direct heeft gehandeld volgens de algemene voorschriften van de kapi tein, volgens welke betrokkene toen in ieder geval zijn vaart had moeten ver minderen. mistsignalen had moeten ge ven. de machinekamer had moeten waarschuwen en de kapitein had moeten laten roepen. Dit alles heeft betrokkene nagelaten. Een en ander acht de Raad een zo ernstige tekortkom" ng van betrokkene in zijn beleid, dat een bestraffing niet achterwege kan blüven, waarby de Raad echter in aanmerking wil nemen, dat betrokkene bü het onderzoek blyk heeft gegeven zijn tekortkomingen in te zien. Drie gewonden bij brandje in T.N.O.-instituut Op de bovenverdieping van het labo ratorium van de afdeling warmtetech- niek van het TNO-instituut te Delft heeft gistermorgen een korte maar felle brand gewoed. Bü de blussingswerk- zaamheden liepen een personeelslid, de analist, de heer Bekker, en twee leden van de Delftse brandweer brandwonden op. De heer Bekker moest in het zieken huis worden opgenomen. Het brandje was ontstaan bü het ne men van proeven met betrekking tot de verhitting van olie in een apparaat, waarvan de thermische veiligheid een defect vertoonde. Aangezien het vuur woedde in een betonnen ruimte, is er vrijwel geen schade aangericht. Toelating onderwijzers tot universitaire examens Bü de Tweede Kamer is een wetsont werp ingediend, dat tot doel heeft de hoger-onderwijswet zodanig te wüzi- gen, dat de mogelükheid wordt ge opend om onderwijzers en bezitters van een akte van bekwaamheid tot het geven van middelbaar onderwüs aan een h.b.s. met 5-jarige cursus (of gymnasium) tot bepaalde universitaire examens toe te laten. De minister van O. K. en W. is blij kens de Memorie van Toelichting van oordeel, dat aanleiding bestaat om de volledig bevoegde onderwüzers (dit zün derhalve de bezitters van het einddiplo ma van de nieuwe kweekschool» alsmede de bezitters van de oude hoofdakte, de gelegenheid te geven om zonder een staatsexamen gymnasium of h.b.s. te moeten afleggen academische exa mens te doen in die studierichtingen, waarmede de kweekschoolopleiding dui- delük aanwijsbare aanknopingspunten vertoont. Dit geldt uiteraard in de eerste plaats voor de studie in de opvoedkunde, maar het geldt naar het oordeel van de minister ook, zü het in mindere mate, voor de studie in de psychologie. Toela ting tot de overige universitaire examens zal. evenals tot dusver, slechts kunnen worden verkregen langs de weg van het staatsexamen gymnasium of hbs. Ruitentikker netjes aan het politiebureau afgeleverd (Van onze correspondent) Een 53-jarige Rotterdamse taxichauf feur heeft zich gisternacht büzonder doortastend getoond door een man. die een ruit van een juwelierszaak met een steen had ingeslagen aan te houden en in zijn auto naar het hoofdbureau van politie te brengen. De chauffeur stond met zün wagen op de West Kruiskade, toen hü plotseling glasgerinkel hoorde. Op vrijwel hetzelfde moment zag hü uit de portiek van een Juwelierszaak een man rennen. De chauffeur zette de ach- teryolking in en op de Diergaardesingel wist hü de man, een 39-jarige bloemen- koopman te grüpen. Hü stopte hem in zijn autj en leverde 'hem af qan het politiebureau. De man werd stevig aan de tand gevoeld, maar hü bleef bij zün bewering, dat hü de ruit van de juwe lierszaak uit balorigheid zou hebben vernield. Er zal overigens slechts een ster in de ruit, die van zogenaamd pant serglas is. Uit de etalage kon dan ook niets worden gestolen. Televisiezender Goes in proefbedrijf In de loop van de volgende week zal een aanvang gemaakt worden met proefuitzendingen van de televisiezender Goes. Het ligt in de bedoeling zo regel matig mogelijk de Nederlandse en even tuele Eurovisie programma's uit te zen den. Met ingang van vandaag zal de zen der op alle werkdagen, behalve op zater dag, tussen 16 en 17 uur met een elek tronisch testpatroon in de lucht ko men. De officiële indienststelling van de televisiezender Goes zal waarschünlijk in de eerste helft van december plaats vinden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 5