DEANNA DURB1N ^jzzizzzzzz
Onder welke voornamen kan
Uw kind worden ingeschreven?
EHEIMZINNIGE ARBEIDERS UIT HET JAAR 2000
Misverstanden bij de Burgerlijke Stand
over ivat wel en niet mag
Wanneer U uw dochter Hyacinthia wilt noemen, zal de ambtenaar
jchter het loket de naam wellicht zonder tegenwerpingen inschrijven
tn wanneer U er Mao, Mohammed of Faroek van wilt maken, zal
bij misschien de wenkbrauwen fronsen, maar niet protesteren. Vertelt
LI echter dat uw kind Hendrik Machiels van Doorn moet heten, dan
is er alle kans dat de man van de wet zich verzet, want het zou kun-
len zijn, dat U op deze wijze tracht een familienaam aan de reeds
bestaande naam van Doorn toe te voegen. Wellicht weigert de amb-
:enaar absoluut aan Uw wens te voldoen indien U de naam Roelof
\singa Smit op papier wilt hebben, terwijl Uzelf Gerrit Smit heet en
lij sluit het loket, wanneer U eist dat Uw dochter als Thiadlind door
iet leven zal gaan. Zo kan het gaan bij onze Burgerlijke Stand. Het
jubliek weet meestal niet wat mag en niet mag en het blijkt in de
jraktijk dat ook vele ambtenaren, hoewel hun voorschriften kennende,
net voornamen geen raad weten.
Vadersnaam met -s nog
een struikelblok
Herhaaldelijk komt het nog voor dat
mbtenaren van de Burgerlijke Stand
reigeren namen als Hendrik Machiels
an Doorn, Sjoerd Rengers de Vries,
ludolf Bruins Eggink, Philip Rijkens
looi in te schrijven. De betreffende
mbtenaar staat dan op het standpunt
at namen als Machiels, Rengers,
Iruins, Rijkens, Sikkes, Arends enz.
een voornamen zijn, daar zij niet
'orden aangetroffen in de lijsten van
oornamen, welke als leidraad dienen
ij de Burgerlijke Stand. Veelal wordt
fgegaan op het werk van J. A. Meijers
n J. C. Luitingh: „Onze voornamen,
raditie, betekenis en herkomst", waar
eer veel kritiek op geleverd is.
Machiels en Rengers zijn inderdaad
een gangbare voornamen; we hebben
ier te maken met de vadersnaam plus
Meer dan vier eeuwen was het de
fewoonte om naast de voornaam ook
e vadersnaam te gebruiken, zoals
tachiel Adriaans, Jan Klaasens, Sjoerd
.engers, Dingeman Rijkens enz. Pas
e laatste 50 jaar is deze zinvolle
aamgeving in onbruik geraakt en
aardoor staat een ambtenaar vaak
reemd tegenover een vadersnaam
let s.
Het gaat hier echter niet om een
veede familienaam, want de naam
jrdwijnt reeds in een volgende gene-
itie, het gaat om het herstel van een
luwenoude traditie, welke jammer
enoeg verloren ging by onze ouders
a grootouders.
De weigering van de ambtenaar om
tze vadersnaam met s in te schrijven
onjuist, gezien een rechterlijke uit-
praak van 12 oktober 1949, te vinden
l „de Gemeentestem" van 27 mei 1950.
Iet betreft hier een vonnis gewezen
aor het Gerechtshof te Leeuwarden,
hj citeren hieruit:
Gezien het op 2 sept. 1949 inge
diend verzoekschrift en het afschrift
van een beschikking van de Arron-
dissements Rechtbank te Groningen
d.d. 22 juli 1949, waarbij het verzoek
van requestrant (Siebren Ritserd van
den B.) hem toestemming te verle
nen om aan de naam van zijn doch
ter .,Eke" als tweede voornaam toe te
voegen „Siebrens", is gewezen van de
hand, zulks op grond, dat de naam
Siebrens niet voorkomt in de kalen
der of in de oude geschiedenis, noch
als voornaam van overoude tijden af
gebruikelijk en algemeen erkend is
geweest.
Overwegende, dat requestrant deze
beschikking terecht in appèl be
strijdt; Overwegende toch dat het
Hof uit eigen wetenschap bekend is,
dat in de provincie Friesland en
Groningen in overoude tijden, al
thans sinds de 15e eeuw, algemeen
gebruikelijk is geweest om aan de
kinderen de voornaam van de vader
met een s te geven, soms ook met
daarop gevolgde geslachtsnaam (bijv.
Peter Sijbrens Auckema, olderman
te Leeuwarden: 15e eeuwi, dat ge
bruik bestond zowel by dochters als
bij zoons, al werd in sommige ge
vallen behalve een s nog dr. (doch
ter) daarachter geplaatst: dat by
deze gewoonte niet is te duchten, dat
een voornaam als geslachtsnaam
wordt binnengesmokkeld, aangezien
dit patronymicum in elk geval in de
daarop volgende generatie niet voor
komt.
Dat derhalve het verzoek van
requestrant als op wettige bepa
lingen gegrond alsnog zal moeten
worden ingewilligd.
Wanneer de ambtenaar bovenge
noemde editie van „de Gemeentestem"
even raadpleegt, zal hij niet meer wei
geren om Machiels, Rengers, Bruins
enz. in te schrijven.
°raten in de fabriek is levensgevaarlijk
Dikke muur van woorden en lachjes
(Bijzondere medewerking)
liT ysterieus gaat een brede deur open. Er rijdt een vierwielig plat
»i. wagentje uit. Op dit wagentje zit op zijn knieën een zwart-
ehelmde figuur, gehuld in een overall van plastic. Een Man van
lars? Een gevaarlijk-krankzinnige?
Nog voor ik deze vragen kan uitspreken, neemt een „normale"
lan het wagentje onder zijn hoede. Hij rijdt het weg. De „Man van
lars" glimlacht door het vizier van zijn helm. Dan zegt een in witte
verall gestoken arbeider tegen mij: „Dat transport per wagentje is
odig. Het is immers mogelijk, dat mijn collega in de „besmette"
elen van de fabriek radio-actieve stofdeeltjes op zijn overall heeft
ekregen. Die mag hij daarbuiten niet verspreiden, want dat zou
:hadelijk zijn voor ons aller gezondheid. Ook voor de Uwe!"
Als „bakvis" veroverde zij de wereld
verscholen in klein Frans dorpje
-N AN realiseer ik mij. dat ik mij
bevind in de s treng-geheime
•s atoomfabriek te Windscale. Ik
aliseer me, dat ik zo juist geen Man
van Mars of een krankzinnige heb ge
zien op dat wagentje, doch een „atoom-
arbeider", een „Arbeider uit het Jaar
Tweeduizgnd", die reeds thans bouwt
Familienamen als voornamen
Er zijn en waren in Nederland vele
voornamen, die beter als familienaam
bekend zyn, zoals bv.: Aling, Asinga,
Asweer, Baard, Banier, Berg, Been,
Blom. Boere, Bolle, Boon, Bos. Borger,
Byland, Damme, Deen, Dingeman,
Duif, Elewout, Faas, Falk, Finke, For-
mijn, Gauwe, Geen, Goede, Haan,
Hereoma. Hove, Kloot, Knoop. Koljjn,
Loef, Out, Perk, Perseyn, Pool, Post,
Postuma, Proost, Raven, Reiger. Ro
mein, Roos, Rijken, Scholte, Steen,
Swaan, Tieleman, Timmerman. Vrede
man, Walraven, Winter en Witman
om er maar enkele te noemen.
Zien we nu naar het nog altyd
geldende „soeverein besluit" van 15
maart 1815, dan blyken toelaatbaar
te zijn: „zoodanige bekende voorna
men, welke sedert overoude tyden,
aldaar, in de onderscheidene provin
ciën of landschappen, of by som
mige geslachten gebruikelijk en al
gemeen als voornaam erkend zyn ge
weest".
Hieruit vloeit voort dat Wilco Post-
huma Adema, Johanna Scholte van
Kampen. Pieter Deen de Jong, Frede-
rik Kolijn van Bruggen, Jan Asinga
Mulder moeten worden ingeschreven.
Het gaat er hier om dat U kunt aan
tonen dat de naam inderdaad als voor
naam gevoerd is geweest.
Friese namen leveren vaak
moeilijkheden op
Het is nog niet zo lang geleden, dat
een Fries in Limburg zijn zoon aangaf
en de man achter het loket mededeel
de, dat deze zoon Oege Auke zou heten,
Maar de ambtenaar had nog nimmer
van deze voornamen gehoord, weigerde
en wilde er Ocidius August van maken.
De vader liep weg. De burgemeester
kwam er aan te pas en na veel wikken
en wegen kwam in het register Oege
Auke te staan.
In Friesland zelf kunnen Friese
namen ook nog wel eens moeilijkheden
opleveren. Wel hebben de ambtenaren
daar een handleiding aan de „List fan
Fryske foarnammen", doch daarin
staan niet de oudfriese ;it> ~u ver
meld, zoals Alfbad, Thiadrik, Ethelinde.
Swanhilde, Thiadlind enz. Toch zijn
dit namen die ingeschreven moeten
worden. Het gaat echter om de bron
vermelding. Heeft de ambtenaar daar
kennis van genomen, dan weigert hij
niet meer.
Hetzelfde als met Friese namen kan
plaatsvinden kan ook met andere
plaatselijke namen voorkomen. Het is
een ambtenaar in Zeeland niet kwalijk
te nemen, dat hij niet op de hoogte is
met Groninger of Twentse namen en
in Vaals heeft men wellicht nog nooit
gehoord van Yff of Muus, Ruttem of
Èege, zijnde namen uit Noord-Holland,
In dit verband zou men ook buiten
landse namen kunnen noemen. Het is
begrijpelijk, dat ook hier vaak moei
lijkheden aan verbonden zyn.
aan de wereld der toekomst, aan een
op atoomkracht werkende industrie.
Het is alles zo onwezenlijk voor iemand,
die met beide voeten op de grond en
midden in onze tyd staat.
Zodra de „Geheime Arbeider" ver
dwijnt in het afgesloten gedeelte van
de fabriek, krygt hij een walkie-talkie-
apparaat mede. Hij kan dan zyn col
lega's „binnen", zowel als „buiten" ver
wittigen van onregelmatigheden of on
gevallen. Gewoon praten, zonder helm,
Is uitgesloten. Levensgevaarlijk.
Jules Verne bedacht het niet in zijn
stoutste toekomstdromen. Als ik in de
kleedkamers van de „binnenwerkers"
kom, denk ik even in de kleedkamer
van kikvorsmannen te zijn beland.
Overalls van plastic, zware helmen,
handschoenen zoals ze in geen winkel
te koop zijn. Geheel geïsoleerd van de
buitenwereld, beveiligd tegen de scha
delijke werking van het materiaal, dat
zij hanteren, gaan die Arbeiders uit net
Jaar Tweeduizend gekleed. Als „Dui
kers in de Toekomst" verdwijnen zij in
de geheime laboratoria en werkplaat-
Een soepele overheid
Uitzonderingen daargelaten, mag
men overigens de overheid geen strak
heid verwijten betreffende het in
schrijven van voornamen. De Burger
lijke Stand en Rechtbank zijn zeer
soepel. Dat bewijzen de volgende
feiten
Tijdens de veldtocht van de Italia
nen in Abessynië (1935) had iemand in
Brabant zoveel respect voor de zwart-
hemden van Mussolini, dat hij zijn
tweelingdochters wilde laten inschrij
ven als Adoea (een veroverde berg
vesting) en Etna (vuurspuwende berg
op Sicilië). De ambtenaar weigerde
deze namen niet en de fascistische
vader had het geluk mee.
In 's-Hertogenbosch wilde in 1942
iemand zyn kinderen Adraesteia
(Griekse godin) en Oenone (bosnimf)
noemen. De ambtenaar weigerde deze
inschrijving. De vader liet het er niet
bij zitten en de rechtbank besliste op
2 september 1942 dat de namen moes
ten worden ingescheven.
Een ander geval was een uitspraak
van het Haagse Hof in 1923, waarbij
werd toegestaan, dat een juffrouw, die
de eerbare namen van Zwaantje Hen-
drika droeg, deze mocht wijzigen in
Emmy Harriet. De rechtbank had het
verzoek afgewezen, daar de rechter
terecht van mening was, dat de juf
frouw zich niet behoefde te schamen
voor haar namen, maar het Hof be
sliste anders.
In 1938 werd in Amsterdam een
voornaam Heinrich gewijzigd in Cha-
jim Simon. Het betrof hier een jood,
die zich terecht van zyn Duitse naam
wilde ontdoen.
Overigens is naamsverandering een
nog moeilijker probleem dan de in
schrijving na de geboorte.
Een naam heeft een
betekenis
Een naam moet men het gehele
leven meedragen. Ook hebben namen
waar veelal niet aan gedacht wordt
een betekenis. Het zou niet erg zyn
welke naam men draagt, wanneer de
betekenis er van onbekend blijft. We
leven echter in een tijd waarin alles
wordt gedaan om de namen te ver
klaren.
Sedert 1900 zyn over dit onderwerp
tweemaal zoveel boeken en artikelen
verschenen als daarvoor, waarvan niet
minder dan 60% dateren uit de jaren
19401956. Hier zijn niet by inbegre
pen de korte „naamsverklaringen" in
de diverse weekbladen en vrouwenbla
den. Het laat zich dan ook aanzien,
dat over 25 jaar de betekenis van een
voornaam weer even algemeen bekend
is als deze vroeger was in de tijd van
onze heidense voorouders.
Het is dan niet plezierig een naam
te dragen welke niet voldoet aan de
normen en waar iemand de spot mee
kan drijven. Zoudt U het plezierig vin
den een „dodenboom" te zyn of een
„blinde", „bedrieger", „verleider",
„zwakke" of „kreupele" te heten? On
getwijfeld niet!
Ouders zouden daarom verstandig
doen zich eerst te oriënteren alvorens
het kind een naam te geven. Ook die
nen zij niet af te rekenen met de tra
ditie om grootouders en familieleden
te vernoemen, want zij hadden vaak
zinvoller namen dan de Eddy's, Shir-,
ley's, Jenny's en Piety's van tegen
woordig.
sen. Vreemde apparaten dragen zij in
de hand en op de rug. Zy zijn afgeslo
ten van hun medemensen en van hun
materiaal. Ieder contact tussen mens
en mens. tussen mens en materiaal is
volkomen geïsoleerd.
In de geheime werkplaatsen en la
boratoria bewegen zich die wonderlijk
geklede en daardoor zo goed beveiligde
mannen en vrouwen tussen schakelbor
den en instrumentenkasten, tussen
manometers, knoppen, lichtsignalen. Zy
bewegen zich in de Fabriek der Toe
komst, waar paradoxaal als het
moge klinken in het Heden de Toe
komst wordt gefabriceerd.
ALS ik deze overpeinzing mede
deel aan een der ingenieurs, krijg
ik ten antwoord: „Niet alleen voor
de'Toekomst, ook voor het Heden wer
ken wy hier. We zyn nu zover, dat
„atoom-centrales" in Engeland elek
trische stroom kunnen gaan leveren
tegen prijzen, die heel goed kunnen
concurreren met die van op andere
Veel mensen overal ter wereld
bewaren nog goede herinneringen
aan Deanna Durbin, de filmster
met het leuke stemmetje, maar
slechts weinigen toeten, dat zij
tenslotte haar geluk gevonden
heeft als een gewone Franse huis-
vrouw en moeder in een klein
dorpje, Neauphle-le-Chateau. Men
zou, in Hollywood-termen, kunnen
spreken van een sensatie, hoewel
de filmmetropool het waarschijn
lijk eerder een schandaal vindt,
dat één van de grootste sterren de
sterrenhemel zó volkomen de rug
toekeert, dat zij er niet eens meer
over wil praten.
Haar filmgloriejaren vielen vlak na
de oorlog, toen Hollywood praktisch de
alleenheerschappij had op filmgebied.
De filmstudio's in Europa en Japan
stonden nagenoeg stil, en heel de we
reld vroeg om Hollywood-films en dan
liefst films met Deanna Durbin. zoals
„100 man en een meisje". Elke film
bracht de jeugdige actrice een 150.000
dollar %op en alle filmmaatschappijen
dongen om haar gunst.
Vanaf haar vijftiende jaar was zij
met de uiterste zorg tot ster opgevoed.
Op de leeftijd dat zy graag vrij en
onbezorgd had willen leven als elk
ander Amerikaanse bakvis, moest zij
al haar tijd doorbrengen in de studio's,
glimlachend interviews toestaan, pu
bliciteit trekken op alle mogelijke ma
nieren.
Dit alles werd op den duur een
nachtmerrie voor haar en op ze
kere dag nam zij een besluit dat
veel sterren zouden willen nemen,
als zij er de moed voor hadden. Zij
keerde Hollywood de rug toe.
In 1949 trouwde zij met een be
trekkelijk onbekende, 43 jaar oude
Franse filmregisseur en producer,
Charles David, oud-assistent van
Nog een raad: schaf de tje's, y's. ie's
of ske's in vredesnaam af; het zijn
nietszeggende toevoegingen en verbas
teringen.
Geef uw kind geen buitenlandse na
men, zolang er nog genoeg Nederland
se zyn! Dit getuigt allerminst van
zelfrespect. Een Fransman geeft zyn
kind geen Nederlandse of Duitse na
men en de Engelse moeder peinst er
niet over haar kind een niet-Engelse
naam te geven. Een naam is een stuk
van onze volkscultuur, een kien stuk
je Nederland om trots op te zyn, te
meer daar uw liefste bezit, de baby in
de wieg, deze voor zyn of haar hele
leven mee moet dragen!
VLEER.
wijze opgewekte stroom. We doen hier
veel voorbereidend werk voor de in
dustrie. Nog steeds zien lang niet alle
industriëlen in, hoezeer het nodig is
om voor de komende tijden met de
„atoom-mogelijkheden" rekening te
houden. Er zijn er echter velen, die
zulks wel doen. Er zijn er, die weten
of begrijpen, dat we binnen afzienbare
tijd het experimentele stadium van de
atoom-exploitatie voor een belangrijk
deel achter de rug zullen hebben en dat
het dus reeds nu zaak is, plannen te
ontwerpen voor belangrijke fabrieks-
hervormingenEn denkt U eens
aan de medische praktijk! Reeds wordt
dankbaar gebruik gemaakt van het
feit, dat radio-actief cobalt een zeer
bruikbaar middel is ter bestrijding van
sommige soorten van kanker, beter en
efficiënter dan radium zelfs. U ziet dus
wel. dat we hier het Heden niet ver
geten
„En verder"?, vraag ik.
„Verder"? Nu, we proberen hier plu
tonium te maken. En verder. Ja, ver
der doen we ander belangrijk werk.
Begrijpt U"?
Jean Renoir en René Clair, die ook
enige tijd in Hollywood gewerkt
had.
De bruiloft had plaats in het Franse
stadje Sarreguemines, dat alleen in
het binnenland bekend is om zyn por-
celeinfabrieken. En hierna hoorde ja
renlang niemand van het paar.
Deanna Durbin. zoals zij eens
met Adolphe Menjou de bioscoop
bezoekers veroverde in „Honderd
man en een meisje".
De filmster werd herontdekt door
een journalist in Neauphle-le-Cha
teau, een 55 kilometer van Parijs. Hij
zag haar. toen zij met haar kleine
autootje naar de markt ging om daar
- zoals zoveel Franse huisvrouwen -
haar groente te kopen van de boeren.
Het echtpaar David woont nu met
drie kinderen in een gemoderniseerde
boerderij. Het oudste kind. de 11-jari-
ge Jessica is een dochter uit Deanna's
eerste huwelijk, met Felix Jackson.
De jongste, de 7 jaar oude Charles, is
uit haar tegenwoordige huwelijk.
In het gezin heeft zij nu heel haar
geluk gevonden. De familie heeft wel
telefoon, maar het plaatselijke post
kantoor heeft opdracht gekregen het
nummer niet bekend te maken.
De vroegere filmster gaat maar zel
den naar Parijs. Ze ziet nooit iemand
uit de filmwereld, en speciaal niet. ie
mand uit Hollywood. Haar goede stem
heeft ze bewaard. Zij krygt nog les
van een professor, maar haar zang
kunst bewaart ze nog slechts voor
haar eigen familie, die haar in alles
voldoende is.
Weer stoot ik op de muur van be
leefde lachjes, vriendelijke woorden,
schertsende opmerkingen, ontkennen
de of afwyzende geboren, verwijzingen
naar belangwekkende officiële verkla
ringen (die echter zelden bijzonder
heden bevatten», dus op de muur, die
de ingewijden hebben opgetrokken rond
de atoomgeheimen, rond de pogingen
tot exploitatie van het atoom voor
praktische oogmerken.
ALS ik later op de dag met de in
genieur. die mij te woord stond,
in de tuin bij zijn huis zit. vraag
ik het nog eens: „Wat doen die Ar
beiders uit het Jaar Tweeduizend nu
eigenlijk"?
Even kijkt mijn gastheer mij aan.
Dan zegt hij: „Vriend, we werken met
zijn allen in die geheim... fabriek in
het heden aan en voor de toekomst. Ik
verzeker je. dat ons wem boeiend is
en belangwekkend, maar zo mooi en
boeiend, zo belangwekkend als het
buiten is in God's vrije natuur, is het
binnen in onze fabriek bij lange
niet
Hij maakt eeen breed armgebaar, als
wilde hij de schoonheid van het wyde
landschap op dat ogenblik vasthouden.
NIVANO - NADRUK VERBODEN)
der leiding van Sir John Cockcroft wordt in Winds cale de atoomkracht voor industriële doeleinden
georganiseerd»
Windscale
het modernste op het gebied van bedrijfskleding
