New York (Y.N.) geeft koning Saoecl kans inzake Syrië te bemiddelen Franse crisis 11a een maand tobben op baar uitgangspunt teruggekeerd WEERBERICHT E Debat droeg karakter van een stevig partijtje touwtrekken met machtsevenwicht als inzet Gromyko in rol van beschermer! De schatkist is leeg en nieuwe sociale onrust in het verschiet JicUc* j Raakte diplomaat Henderson tas met geheime documenten kwijt? 96ste jaargang WOENSDAG 23 OKTOBER 1957 No. 29272 LEIDSCH mDAGBLAD 1 Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte smgeJ l' UUm Glro no 67055 Hoofdredacteur: J. Brouwer f.750 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Liever onderling Arabisch vergelijk (Van onze correspondent in Washington, thans in New York) De eerste fase van het V.N.-debat in New York over het Midden- Oosten had gisteren het karakter van een spannend partijtje touw trekken tussen Oost en West. Deze ronde is geëindigd met het besluit het debat drie dagen op te schorten om Koning Saoed kans tot bemid deling te geven. Ofschoon men tijdens de zitting van gisteren geen moment het gevoel kreeg, dat er een oorlog op het punt stond uit te breken, was het gehele debat een harde politieke strijd. Het zou onjuist zijn de ernst van deze strijd te ontkennen, want, al dreigt er dan geen onmiddellijk gevaar, de uitslag van het politieke touwtrekken zou het machtsevenwicht in de wereld terdege kunnen verstoren.. En dat zoeken der Westerse mogendheden thans in alle ernst te voorkomen. Wat de Sovjet-Unie betreft: deze tracht met alle geweld de rol te spelen van de beschermster der Arabische landen. De gelegenheden daartoe worden door de Russen niet alleen uitgebuit, maar thans zelfs gescha pen. Vandaar dat met name Amerika er de voorkeur aan geeft, dat de landen van het Midden-Oosten onderling tot een vergelijk komen. Koning Saoed werd tot voldoening van Washington bereid gevonden olie op de golven te gieten. Saoed gevoelt er trouwens niets voor, dat Egypte en Syrië, met behulp van de Russen, dominerende staten wor den in de Arabische gemeenschap. Vandaar deze poging de Russen de wind uit de zeilen te nemen. Verdeeldheid van de Arabieren duidelijk Nieuws heeft het felle debat overigens nauwelijks opgeleverd. Gromyko her haalde de Russische beschuldigingen, dat Amerika samen met Turkije een aanval op Syrië voorbereidt. En herhaaldelijk vergeleek hij de situatie met de ernstige toestand, die voorafging aan de tweede wereldoorlog! De schurk in het nieuwe werelddrama is thans echter volgens de Russische aanklagers niet Duits land, doch Amerika. Gedurende het debat van dinsdag middag kwam wel zonneklaar tot uiting, dat. ondanks fraaie woorden over een heid, de Arabische wereld meer en meer verdeeld is geraakt. Hoezeer de Ara bieren onderling verdeeld zijn, bleek wel uit de rede van de Syrische minister van Buitenlandse Zaken, Bitar, die be weerde dat het Westen er naar streeft in het Midden-Oosten volgzame rege ringen aan het bewind te houden, welke opmerking kennelijk bedoeld was aan het adres van de regeerders van Jor danië, Libanon en Saoedi-Arabië. De woordvoerder van Turkije, Esin, was van mening, dat, indien er een on derzoekcommissie zou worden ingesteld, de taak hiervan niet tot een onderzoek in Turkye zou mogen worden beperkt. De commissie zou eveneens moeten na gaan hoe de toestand in Syrië is, met name wat de Russische activiteit in de Syrische havens te betekenen heeft. Te voren had Esin er reeds op gewezen, dat de Russen in Syrië een duikboothaven bouwen, hetgeen vreemd is, daar Syrië niet over duikboten beschikt. Cabot Lodge, Amerika's hoogste VN- vertegenwoordiger, liet een fors geluid horen. Hij verklaarde nogmaals dat de Russische aantijgingen uit de lucht zijn gegrepen en niet door bewijzen wordpn gestaafd. Hy drong er met klem op aan, dat Koning Saoed een kans zal krijgen te bemiddelen. Het was tenslotte Para guay, dat een concreet voorstel deed het debat gedurende Saoeds bemiddeling op te schorten. De voorzitter van dc As semblee zou dan kunnen besluiten, wan neer men het debat zal heropenen. Syrië, dat zich met hand en tand ver zette tegen deze procedure, slaagde erin met één stem meerderheid een amende ment aangenomen te krijgen, waardoor het debat slechts drie dagen wordt op geschort. Uiteraard ziet de Sovjet-Unie uiterst ongaarne, dat Koning Saoed met de eer gaat strijken, dat de vrede in het Midden-Oosten wordt gehandhaafd. Sy rië is thans overigens zozeer in Rus sisch vaarwater geraakt, dat men in New York weinig hoop heeft, dat ge noemd land de bemiddeling van Saoed zal aanvaarden. Mochten de Syriërs dit voor de vorm al doen. dan is het namelijk zeer de vraag of zij Saoed in drie dagen een succes zullen doen bereiken. Indien de Russen hun zin krijgen, wordt het debat dus over drie dagen in New York hervat. Gromyko zal dan op nieuw de rol spelen van diplomaat, die door middel der Ver. Naties de Arabi sche landen tegen het Westen be schermt! Juist indien Saoed niet zou lets zachter De Bilt verwacht tot morgenavond: Overwegend zwaar bewolkt met plaat selijk enige regen of motregen. Matige 'tot krachtige, aan de kust nu en dan harde wind tussen zuidwest en west. Minder koude nacht; morgen overdag iets hogere temperaturen. (Opgemaakt te 11.15 uur) 24 oktober Zon op: 7.22 uur; onder: 17.30 uur. Maan op: 8.56 uur; onder: 18.14 uur. Hoogwater te Katwijk te 3.29 en 15.50 uur. Laagwater te 11.44 uur. Dit nummer bestaat uit 16 pagina's zijn geslaagd, zou het Russische prestige in de Arabische wereld stijgen en daar mede het prestige van Ruslands mede standers: Egypte en Syrië. Vooral omdat het Westen moet vre zen, dat er onder de Arabische staten nog meer zwakke broeders, zoals Syrië, overstag kunnen gaan, is er alle reden om dit politieke touwtrekken met alle energie voort te zetten, want de uitslag van deze strijd kan zoals gezegd een machtsverschuiving tot gevolg heb ben, welke voor de wereld bijzonder ernstig kan worden. Tot zover onze correspondent in Wash ington, die thans in New York vertoeft. Wordt Amerika lid van de MOVO? Een der belangrijkste onderwerpen, die op de besprekingen tussen president Eisenhower en de Britse premier Mac- millan ter sprake zullen komen, zal worden gevormd door de mogelijkheid van Amerika's toetreden tot de Ver dragsorganisatie van Bagdad (MOVO. Middenoostelijke Verdragsorganisatie) De Ver. Staten zijn thans wel ver tegenwoordigd in de militaire en de economische commissie en in de com missie tot het bestrijden van onder grondse bedrijvigheid, doch zij zijn niet tot het verdrag zelf toegetreden. Eisenhower en Macmillan zouden van gedachten wisselen over de mogelijkheid van gemeenschappelijke exploitatie van de economische hulpbronnen om het hoofd te kunnen bieden aan het eco nomische offensief van de Russen in de minder ontwikkelde gebieden en meer speciaal in het Midden-Oosten. In Brit se politieke kringen te Londen zegt men, dat het in de bedoeling ligt bij deze be sprekingen een uitgebreid programma voor economische hulp aan minder ont wikkelde landen een soort nieuw „plan-Marshall" of nieuw „plan van Co lombo" voor Afrika en Azië op te stel len. Maar het wezenlijk doel van het onderhoud tussen Macmillan en Eisen hower blijft voor de Britten het herstel van de eenheid van handelen en de nauwe samenwerking, die in de oorlogs jaren hebben bestaan Het eaat er om een gemeenschappelijke politiek voor het Midden-Oosten te formuleren, waar bij rekening gehouden wordt met de onvolmaaktheden, die de „leer van Eisenhower" aankleven. Macmillan zou de bedoeling hebben met Eisenhower de middelen te bespre ken om gemeenschappelijk het hoofd te bieden aan de voornaamste problemen in dit gebied: het conflict tussen Israël en de Arabische landen, het olievervoer en de kwestie van de vluchtelingen. Syrische jongeren oefenen in straatgevechten Het Arabische persbureau meldt, dat duizenden jongelieden maandagavond in de Noordsyrische stad Aleppo oefe ningen in straatgevechten hebben ge houden. De gouverneur opende een „week voor het aanleggen van verster kingen", waarin 20.000 vrijwilligers loop graven rondom de stad zullen maken en barricades zullen opwerpen. In een be richt uit Damascus wordt gezegd, dat andere steden, waaronder de hoofdstad, het voorbeeld zullen volgen. Israël en Syrië zyn dinsdag twee Israë- Bij een incident aan de grens tussen lische landarbeiders gewond, aldus deelt een Israëlische militaire woordvoerder mee. Het incident gebeurde by Dafna, toen een tractor, waarop beide mannen zaten, op een Syrische mijn reed Bij het dorp Dan hebben Syriërs op Israëlische tractorbestuurders gevuurd, aldus de woordvoerder. Niemand werd hierbij gedood of gewond. Nylondam in Pluimpot doorgebroken Gat ongeveer 50 meter Vannacht omstreeks één uur is de dam, die diende als experimen tele afsluiting van de Pluimpot op het schiereiland Tholen en van met zand gevulde nylonzakken is vervaardigd, doorgebroken. Er is thans een gat van ongeveer 50 me ter, waar het water met grote kracht doorstroomt. Volgens het ministerie van Verkeer en Waterstaat, was de dam enigszins aan de lage kant (3 meter boven NAP) zodat, toen het water bij „hoog water", meer verhoging had dan verwacht en gemeld was, het water uit de Ooster- schelde zich over de dam stortte. Op deze wijze ontstond achter de dam ont gronding, waardoor aan de nylon-zak ken de basis ontnomen werd, en de dam inzakte. Daar de zandzakken verder zyn blijven liggen, is het gat niet diep. Men zal zo spoedig mogelijk trachten de experimentele dijk te herstellen. Op 16 oktober j.l. was hy gesloten. Nederlands gezant in Manilla Naar wy vernemen is binnenkort de benoeming te verwachten van mr. R. M. Neuerburg, laatstelijk gezant te Addis Abeba, tot Nederlands gezant te Manilla (Philippynen). Financiële verhouding Rijk en gemeenten Regeling met een jaar verlengd (Van onze parlementaire redacteur) In afwachting van de definitieve re geling van de financiële verhouding tussen het Rijk en de gemeenten, waarover de commissie-Oud een rap port heeft uitgebracht, en waarin het denkbeeld is geopperd van een woon plaatsbelasting opdat de eigen belas tingen in de gemeente-politiek weer een belangrijke rol gaan spelen, heeft de Tweede Kamer gisteravond het regeringsvoorstel aangenomen om voorlopig de sedert 1953 bestaande regeling nog te verlengen tot voor het jaar 1958. Men had er echter wel algemeen be zwaar tegen, dat in 1958 geen extra uit keringen zouden worden gedaan om te voorzien in bijzondere behoeften van bepaalde gemeenten. Minister Hofstra zette uiteen, dat dit niet een principiële kwestie was. maar een zaak van praktische werken, want het beoordelen van de aanvragen om subjectieve verhogingen uit het gemeen- tefönds, vertraagt de werkzaamheden van de definitieve regeling, die de minister gaarne omstreeks de jaarwisse ling bij de Kamer zou willen indienen. De minister wil de subjectieve verho gingen voor 1958 wei verlenen, maar hij wilde deze pas in 1959 vaststellen. Hij kan zich echter voorstellen, dat het voor sommige gemeenten bezwaar lijk is in het begin van 1958 niet te weten, waar zij aan toe zijn en in over eenstemming met de wens van de gehele Kamer, verklaarde hij zich tenslotte be reid toch voor 1958 subjectieve verho gingen toe te kennen. De beroemde Spaanse cellist Pablo Casals heeft in Parijs de naar hem yenoemde muziekprijzen uitgereikt dj gezelschap van zijn jonge vrouw M ar tit adie men op de foto een vuurtje ziet geven aan de hoogbe jaarde musicus. (Van onze correspondent in Parijs) Na bijna vier weken regeringscrisis en met een lege schatkist, een koers van de gouden Napoleon, die voor het eerst sedert 1952 weer de 4000 frank heeft overschreden, en met nieuwe sociale onrust in het vooruitzicht, is de Franse regeringscrisis weer op haar uitgangspunt teruggekeerd. President Coty heeft nogmaals aan de socialistische leider Guy Mollet gevraagd een kabinet te vormen. Naar het schijnt heeft hij een klein dreigement aan dat verzoek verbonden. Wanneer Guy Mollet het vertrouwen van de Assemblee niet binnen enige dagen krijgt, zal het staatshoofd zich met een boodschap tot de volksvertegenwoordiging wenden en die boodschap zal dan een alarmkreet zijn. dag met zijn regeringsprogramma voor de Assemblee verschijnen. Men neemt aan, dat de voornaamste punten daar- Wordt Guy Mollet de leider van kabinet? Het verzoek aan Guy Mollet is een gevolg van de besprekingen, welke op advies van Schuman zijn gevoerd tus sen Pinav en eerstgenoemde. Pinay heeft daarna zijn partijgenoten ervan trachten te overtuigen, dat zy gezien de uiterst bedenkelijke financiële en economische situatie van het land goed aan zullen doen zich bij de inves tituur van Mollet van stemming te ont houden of zelfs vóór hem te stemmen. Met de steun van de MRP, de R.-K. Republikeinse partij, waarvan de nieuwe premier vrijwel zeker zou kunnen zijn, zou er dan een nieuwe regering kunnen worden gevormd. Guy Mollet zal waarschijnlijk maan- Gisteren arriveerde in de Rotter- schip ..Bulwarkvoor een zeven- I drijvende damse haven het Britse vliegdek- I daags bezoek. Het afmeren van het I haven. Aio de Waal- van zullen uitmaken: de speciale vol machten voor de regering om het hoofd te bieden aan de deplorabele toestand van 'slands financiën; een grondwets wijziging, die verandering zal brengen in de wyze van stemmen in de Assemblee en in de mogelijkheden van het stellen van de vertrouwenskwestie. Natuurlijk zal Mollet ook de raamwet voor Algerye weer opnieuw op zijn programma moe ten plaatsen en het zal er wel op neer komen dat hy in de oude wet enige wij zigingen zal aanbrengen. Advertentie SPECIALIST IN ames mode schoenen Opzienbarende publikatie in Le Monde Washington spreekt geruchten over nieuwe „affaire-Cicero'' met grote nadruk tegen Zyn de Sovjetrussische beschuldigingen tegen Amerika en Turkye gebaseerd op documenten, die toebehoorden aan Loy Henderson, de speciale afgezant van Eisenhower naar het Midden-Oosten? Als men de deskundige voor het Midden- Oosten van het bekende Paryse blad „Le Monde", Edouard Sablier, mag geloven, dan zou het antwoord bevestigend moeten luiden. In het nummer van gisteravond schreef hy een artikel, waarin hij deze kwestie vergelykt met de „zaak-Cicero", een spionage-affaire uit de tweede wereldoorlog. Zoals bekend slaagde de huis knecht van de Britse ambassadeur in Turkye, die de codenaam „Cicero" droeg, erin geheime documenten in de Britse ambassade te bemachtigen en ze de Duit sers in handen te stellen, voor welke dienst hy werd beloond met zeer geraffineerd nagemaakte pondsbiljetten, die waardeloos waren Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft echter de berichten volgens welke Henderson, toen hij in Turkye vertoefde, een tas met geheime documenten zou hebben verloren, met de meeste nadruk tegengesproken. In officiële Amerikaanse kringen vestigt men er de aandacht op dat deze berichten er daarom alleen al volkomen naast zyn, omdat Henderson zonder documenten uit Washington vertrokken is en vóór zyn vertrek slechts mondelinge instructies heeft gekregen. Waarom werd de Russische marine-attaché uitgewezen? Sablier schrijft, dat de Turken op 10 september j.l. de Russische marine attaché. kapitein Alexander Maralgine, en diens assistent uit Turkije gewezen hebben. De Turkse autoriteiten beschul digden Maralgine van spionage zonder te zeggen waaruit deze spionage had bestaan. In Istamboel, waar ik my op dat ogenblik bevond, werd my door leden van de commissie van het Ver drag van Bagdad, die zich bezig houdt met de onderdrukking van „ondermij nende activiteit", meegedeeld, dat de Amerikaanse diplomatentas verdwenen was Ik v/as beduusd, toen ik de «niet gemakkelijk te verkrijgen) bijzonder heden van de zaak vernam: de tas raakte in de eerste week van september zoek; het bootje, aan boord waarvan zich de tas bevond, verdween toen spoorloos via de Bosporus Sinds die tijd heeft men niets meer gehoord van de bemanning en de persoon, die de tas in zyn bezit had. Dit alles schijnt zo ongelofel' ik nog steeds zou aarzelen het to ver melden als wij na die tijd niet in kennis waren gesteld van een nieuwe bijzon derheid: vier jaar geleden in 1953 zou er een boot, aan boord waarvan zich Amerikaanse documenten bevonden, op dezelfde plaats en onder gelijke om standigheden verdwenen zijn". Sablier merkt op, dat de hoogste Turkse autoriteiten de verdwijning van de tas niet categorisch hebben ontkend. „Men kan zich indenken, dat in de tas speciaal het verslag van de bespre kingen tussen premier Menderes van Turkije en Henderson zat. Natuurlijk bewijst dit volstrekt niet het bestaan van een Turks-Amerikaans plan. gericht tegen Syrië, maar men kan zich afvra gen of het overleggen van dergelijke documenten, naar de mening van de Russische leiders, niet het beroemde „onweerlegbare bewys" is. waarmee het Kremlin Amerika al meer dan een maand lang dreigt", aldus Sablier. Hij voegt hieraan toe. dat dit de reden zou kunnen zyn waarom Henderson, toen hij op doorreis naar de V.S. in Parijs aankwam, „de grootste verwarring" Monde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 1