New York (Y.N.) geeft koning Saoecl
kans inzake Syrië te bemiddelen
Franse crisis 11a een maand tobben
op baar uitgangspunt teruggekeerd
WEERBERICHT
E
Debat droeg karakter van een stevig partijtje
touwtrekken met machtsevenwicht als inzet
Gromyko in rol van beschermer!
De schatkist is leeg en nieuwe
sociale onrust in het verschiet
JicUc* j
Raakte diplomaat Henderson tas
met geheime documenten kwijt?
96ste jaargang
WOENSDAG 23 OKTOBER 1957
No. 29272
LEIDSCH mDAGBLAD
1
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte smgeJ l' UUm Glro no 67055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.750 per kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Liever onderling Arabisch vergelijk
(Van onze correspondent in Washington, thans in New York)
De eerste fase van het V.N.-debat in New York over het Midden-
Oosten had gisteren het karakter van een spannend partijtje touw
trekken tussen Oost en West. Deze ronde is geëindigd met het besluit
het debat drie dagen op te schorten om Koning Saoed kans tot bemid
deling te geven. Ofschoon men tijdens de zitting van gisteren geen
moment het gevoel kreeg, dat er een oorlog op het punt stond uit te
breken, was het gehele debat een harde politieke strijd. Het zou onjuist
zijn de ernst van deze strijd te ontkennen, want, al dreigt er dan geen
onmiddellijk gevaar, de uitslag van het politieke touwtrekken zou het
machtsevenwicht in de wereld terdege kunnen verstoren.. En dat zoeken
der Westerse mogendheden thans in alle ernst te voorkomen. Wat de
Sovjet-Unie betreft: deze tracht met alle geweld de rol te spelen van
de beschermster der Arabische landen. De gelegenheden daartoe
worden door de Russen niet alleen uitgebuit, maar thans zelfs gescha
pen. Vandaar dat met name Amerika er de voorkeur aan geeft, dat de
landen van het Midden-Oosten onderling tot een vergelijk komen.
Koning Saoed werd tot voldoening van Washington bereid gevonden
olie op de golven te gieten. Saoed gevoelt er trouwens niets voor, dat
Egypte en Syrië, met behulp van de Russen, dominerende staten wor
den in de Arabische gemeenschap. Vandaar deze poging de Russen
de wind uit de zeilen te nemen.
Verdeeldheid van de
Arabieren duidelijk
Nieuws heeft het felle debat overigens
nauwelijks opgeleverd. Gromyko her
haalde de Russische beschuldigingen, dat
Amerika samen met Turkije een aanval
op Syrië voorbereidt. En herhaaldelijk
vergeleek hij de situatie met de ernstige
toestand, die voorafging aan de tweede
wereldoorlog! De schurk in het nieuwe
werelddrama is thans echter volgens
de Russische aanklagers niet Duits
land, doch Amerika.
Gedurende het debat van dinsdag
middag kwam wel zonneklaar tot uiting,
dat. ondanks fraaie woorden over een
heid, de Arabische wereld meer en meer
verdeeld is geraakt. Hoezeer de Ara
bieren onderling verdeeld zijn, bleek wel
uit de rede van de Syrische minister
van Buitenlandse Zaken, Bitar, die be
weerde dat het Westen er naar streeft
in het Midden-Oosten volgzame rege
ringen aan het bewind te houden, welke
opmerking kennelijk bedoeld was aan
het adres van de regeerders van Jor
danië, Libanon en Saoedi-Arabië.
De woordvoerder van Turkije, Esin,
was van mening, dat, indien er een on
derzoekcommissie zou worden ingesteld,
de taak hiervan niet tot een onderzoek
in Turkye zou mogen worden beperkt.
De commissie zou eveneens moeten na
gaan hoe de toestand in Syrië is, met
name wat de Russische activiteit in de
Syrische havens te betekenen heeft. Te
voren had Esin er reeds op gewezen, dat
de Russen in Syrië een duikboothaven
bouwen, hetgeen vreemd is, daar Syrië
niet over duikboten beschikt.
Cabot Lodge, Amerika's hoogste VN-
vertegenwoordiger, liet een fors geluid
horen. Hij verklaarde nogmaals dat de
Russische aantijgingen uit de lucht zijn
gegrepen en niet door bewijzen wordpn
gestaafd. Hy drong er met klem op aan,
dat Koning Saoed een kans zal krijgen
te bemiddelen. Het was tenslotte Para
guay, dat een concreet voorstel deed het
debat gedurende Saoeds bemiddeling op
te schorten. De voorzitter van dc As
semblee zou dan kunnen besluiten, wan
neer men het debat zal heropenen.
Syrië, dat zich met hand en tand ver
zette tegen deze procedure, slaagde erin
met één stem meerderheid een amende
ment aangenomen te krijgen, waardoor
het debat slechts drie dagen wordt op
geschort. Uiteraard ziet de Sovjet-Unie
uiterst ongaarne, dat Koning Saoed met
de eer gaat strijken, dat de vrede in het
Midden-Oosten wordt gehandhaafd. Sy
rië is thans overigens zozeer in Rus
sisch vaarwater geraakt, dat men in
New York weinig hoop heeft, dat ge
noemd land de bemiddeling van Saoed
zal aanvaarden.
Mochten de Syriërs dit voor de vorm
al doen. dan is het namelijk zeer de
vraag of zij Saoed in drie dagen een
succes zullen doen bereiken.
Indien de Russen hun zin krijgen,
wordt het debat dus over drie dagen in
New York hervat. Gromyko zal dan op
nieuw de rol spelen van diplomaat, die
door middel der Ver. Naties de Arabi
sche landen tegen het Westen be
schermt! Juist indien Saoed niet zou
lets zachter
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend zwaar bewolkt met plaat
selijk enige regen of motregen. Matige
'tot krachtige, aan de kust nu en dan
harde wind tussen zuidwest en west.
Minder koude nacht; morgen overdag
iets hogere temperaturen.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
24 oktober
Zon op: 7.22 uur; onder: 17.30 uur.
Maan op: 8.56 uur; onder: 18.14 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.29 en 15.50
uur. Laagwater te 11.44 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
zijn geslaagd, zou het Russische prestige
in de Arabische wereld stijgen en daar
mede het prestige van Ruslands mede
standers: Egypte en Syrië.
Vooral omdat het Westen moet vre
zen, dat er onder de Arabische staten
nog meer zwakke broeders, zoals Syrië,
overstag kunnen gaan, is er alle reden
om dit politieke touwtrekken met alle
energie voort te zetten, want de uitslag
van deze strijd kan zoals gezegd
een machtsverschuiving tot gevolg heb
ben, welke voor de wereld bijzonder
ernstig kan worden.
Tot zover onze correspondent in Wash
ington, die thans in New York vertoeft.
Wordt Amerika lid
van de MOVO?
Een der belangrijkste onderwerpen,
die op de besprekingen tussen president
Eisenhower en de Britse premier Mac-
millan ter sprake zullen komen, zal
worden gevormd door de mogelijkheid
van Amerika's toetreden tot de Ver
dragsorganisatie van Bagdad (MOVO.
Middenoostelijke Verdragsorganisatie)
De Ver. Staten zijn thans wel ver
tegenwoordigd in de militaire en de
economische commissie en in de com
missie tot het bestrijden van onder
grondse bedrijvigheid, doch zij zijn niet
tot het verdrag zelf toegetreden.
Eisenhower en Macmillan zouden van
gedachten wisselen over de mogelijkheid
van gemeenschappelijke exploitatie van
de economische hulpbronnen om het
hoofd te kunnen bieden aan het eco
nomische offensief van de Russen in de
minder ontwikkelde gebieden en meer
speciaal in het Midden-Oosten. In Brit
se politieke kringen te Londen zegt men,
dat het in de bedoeling ligt bij deze be
sprekingen een uitgebreid programma
voor economische hulp aan minder ont
wikkelde landen een soort nieuw
„plan-Marshall" of nieuw „plan van Co
lombo" voor Afrika en Azië op te stel
len. Maar het wezenlijk doel van het
onderhoud tussen Macmillan en Eisen
hower blijft voor de Britten het herstel
van de eenheid van handelen en de
nauwe samenwerking, die in de oorlogs
jaren hebben bestaan Het eaat er om
een gemeenschappelijke politiek voor
het Midden-Oosten te formuleren, waar
bij rekening gehouden wordt met de
onvolmaaktheden, die de „leer van
Eisenhower" aankleven.
Macmillan zou de bedoeling hebben
met Eisenhower de middelen te bespre
ken om gemeenschappelijk het hoofd te
bieden aan de voornaamste problemen
in dit gebied: het conflict tussen Israël
en de Arabische landen, het olievervoer
en de kwestie van de vluchtelingen.
Syrische jongeren oefenen
in straatgevechten
Het Arabische persbureau meldt, dat
duizenden jongelieden maandagavond
in de Noordsyrische stad Aleppo oefe
ningen in straatgevechten hebben ge
houden. De gouverneur opende een
„week voor het aanleggen van verster
kingen", waarin 20.000 vrijwilligers loop
graven rondom de stad zullen maken en
barricades zullen opwerpen. In een be
richt uit Damascus wordt gezegd, dat
andere steden, waaronder de hoofdstad,
het voorbeeld zullen volgen.
Israël en Syrië zyn dinsdag twee Israë-
Bij een incident aan de grens tussen
lische landarbeiders gewond, aldus deelt
een Israëlische militaire woordvoerder
mee. Het incident gebeurde by Dafna,
toen een tractor, waarop beide mannen
zaten, op een Syrische mijn reed
Bij het dorp Dan hebben Syriërs op
Israëlische tractorbestuurders gevuurd,
aldus de woordvoerder. Niemand werd
hierbij gedood of gewond.
Nylondam
in Pluimpot
doorgebroken
Gat ongeveer 50 meter
Vannacht omstreeks één uur is
de dam, die diende als experimen
tele afsluiting van de Pluimpot op
het schiereiland Tholen en van
met zand gevulde nylonzakken is
vervaardigd, doorgebroken. Er is
thans een gat van ongeveer 50 me
ter, waar het water met grote
kracht doorstroomt.
Volgens het ministerie van Verkeer
en Waterstaat, was de dam enigszins
aan de lage kant (3 meter boven NAP)
zodat, toen het water bij „hoog water",
meer verhoging had dan verwacht en
gemeld was, het water uit de Ooster-
schelde zich over de dam stortte. Op
deze wijze ontstond achter de dam ont
gronding, waardoor aan de nylon-zak
ken de basis ontnomen werd, en de dam
inzakte. Daar de zandzakken verder zyn
blijven liggen, is het gat niet diep.
Men zal zo spoedig mogelijk trachten
de experimentele dijk te herstellen. Op
16 oktober j.l. was hy gesloten.
Nederlands gezant in
Manilla
Naar wy vernemen is binnenkort de
benoeming te verwachten van mr. R. M.
Neuerburg, laatstelijk gezant te Addis
Abeba, tot Nederlands gezant te Manilla
(Philippynen).
Financiële verhouding
Rijk en gemeenten
Regeling met een jaar
verlengd
(Van onze parlementaire redacteur)
In afwachting van de definitieve re
geling van de financiële verhouding
tussen het Rijk en de gemeenten,
waarover de commissie-Oud een rap
port heeft uitgebracht, en waarin het
denkbeeld is geopperd van een woon
plaatsbelasting opdat de eigen belas
tingen in de gemeente-politiek weer
een belangrijke rol gaan spelen, heeft
de Tweede Kamer gisteravond het
regeringsvoorstel aangenomen om
voorlopig de sedert 1953 bestaande
regeling nog te verlengen tot voor het
jaar 1958.
Men had er echter wel algemeen be
zwaar tegen, dat in 1958 geen extra uit
keringen zouden worden gedaan om te
voorzien in bijzondere behoeften van
bepaalde gemeenten.
Minister Hofstra zette uiteen, dat dit
niet een principiële kwestie was. maar
een zaak van praktische werken, want
het beoordelen van de aanvragen om
subjectieve verhogingen uit het gemeen-
tefönds, vertraagt de werkzaamheden
van de definitieve regeling, die de
minister gaarne omstreeks de jaarwisse
ling bij de Kamer zou willen indienen.
De minister wil de subjectieve verho
gingen voor 1958 wei verlenen, maar hij
wilde deze pas in 1959 vaststellen.
Hij kan zich echter voorstellen, dat
het voor sommige gemeenten bezwaar
lijk is in het begin van 1958 niet te
weten, waar zij aan toe zijn en in over
eenstemming met de wens van de gehele
Kamer, verklaarde hij zich tenslotte be
reid toch voor 1958 subjectieve verho
gingen toe te kennen.
De beroemde Spaanse cellist Pablo
Casals heeft in Parijs de naar hem
yenoemde muziekprijzen uitgereikt
dj gezelschap van zijn jonge vrouw
M ar tit adie men op de foto een
vuurtje ziet geven aan de hoogbe
jaarde musicus.
(Van onze correspondent in Parijs)
Na bijna vier weken regeringscrisis en met een lege schatkist, een koers van
de gouden Napoleon, die voor het eerst sedert 1952 weer de 4000 frank heeft
overschreden, en met nieuwe sociale onrust in het vooruitzicht, is de Franse
regeringscrisis weer op haar uitgangspunt teruggekeerd.
President Coty heeft nogmaals aan de socialistische leider Guy Mollet gevraagd
een kabinet te vormen. Naar het schijnt heeft hij een klein dreigement aan dat
verzoek verbonden. Wanneer Guy Mollet het vertrouwen van de Assemblee niet
binnen enige dagen krijgt, zal het staatshoofd zich met een boodschap tot de
volksvertegenwoordiging wenden en die boodschap zal dan een alarmkreet zijn.
dag met zijn regeringsprogramma voor
de Assemblee verschijnen. Men neemt
aan, dat de voornaamste punten daar-
Wordt Guy Mollet de
leider van kabinet?
Het verzoek aan Guy Mollet is een
gevolg van de besprekingen, welke op
advies van Schuman zijn gevoerd tus
sen Pinav en eerstgenoemde. Pinay
heeft daarna zijn partijgenoten ervan
trachten te overtuigen, dat zy gezien
de uiterst bedenkelijke financiële en
economische situatie van het land
goed aan zullen doen zich bij de inves
tituur van Mollet van stemming te ont
houden of zelfs vóór hem te stemmen.
Met de steun van de MRP, de R.-K.
Republikeinse partij, waarvan de nieuwe
premier vrijwel zeker zou kunnen zijn,
zou er dan een nieuwe regering kunnen
worden gevormd.
Guy Mollet zal waarschijnlijk maan-
Gisteren arriveerde in de Rotter- schip ..Bulwarkvoor een zeven- I drijvende
damse haven het Britse vliegdek- I daags bezoek. Het afmeren van het I haven.
Aio
de Waal-
van zullen uitmaken: de speciale vol
machten voor de regering om het hoofd
te bieden aan de deplorabele toestand
van 'slands financiën; een grondwets
wijziging, die verandering zal brengen in
de wyze van stemmen in de Assemblee
en in de mogelijkheden van het stellen
van de vertrouwenskwestie. Natuurlijk
zal Mollet ook de raamwet voor Algerye
weer opnieuw op zijn programma moe
ten plaatsen en het zal er wel op neer
komen dat hy in de oude wet enige wij
zigingen zal aanbrengen.
Advertentie
SPECIALIST IN
ames mode schoenen
Opzienbarende publikatie in Le Monde
Washington spreekt geruchten over nieuwe
„affaire-Cicero'' met grote nadruk tegen
Zyn de Sovjetrussische beschuldigingen tegen Amerika en Turkye gebaseerd
op documenten, die toebehoorden aan Loy Henderson, de speciale afgezant van
Eisenhower naar het Midden-Oosten? Als men de deskundige voor het Midden-
Oosten van het bekende Paryse blad „Le Monde", Edouard Sablier, mag geloven,
dan zou het antwoord bevestigend moeten luiden. In het nummer van gisteravond
schreef hy een artikel, waarin hij deze kwestie vergelykt met de „zaak-Cicero",
een spionage-affaire uit de tweede wereldoorlog. Zoals bekend slaagde de huis
knecht van de Britse ambassadeur in Turkye, die de codenaam „Cicero" droeg,
erin geheime documenten in de Britse ambassade te bemachtigen en ze de Duit
sers in handen te stellen, voor welke dienst hy werd beloond met zeer geraffineerd
nagemaakte pondsbiljetten, die waardeloos waren
Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft echter de berichten volgens welke Henderson, toen hij in Turkye vertoefde,
een tas met geheime documenten zou hebben verloren, met de meeste nadruk
tegengesproken. In officiële Amerikaanse kringen vestigt men er de aandacht op
dat deze berichten er daarom alleen al volkomen naast zyn, omdat Henderson
zonder documenten uit Washington vertrokken is en vóór zyn vertrek slechts
mondelinge instructies heeft gekregen.
Waarom werd de Russische
marine-attaché uitgewezen?
Sablier schrijft, dat de Turken op
10 september j.l. de Russische marine
attaché. kapitein Alexander Maralgine,
en diens assistent uit Turkije gewezen
hebben. De Turkse autoriteiten beschul
digden Maralgine van spionage zonder
te zeggen waaruit deze spionage had
bestaan. In Istamboel, waar ik my op
dat ogenblik bevond, werd my door
leden van de commissie van het Ver
drag van Bagdad, die zich bezig houdt
met de onderdrukking van „ondermij
nende activiteit", meegedeeld, dat de
Amerikaanse diplomatentas verdwenen
was Ik v/as beduusd, toen ik de «niet
gemakkelijk te verkrijgen) bijzonder
heden van de zaak vernam: de tas
raakte in de eerste week van september
zoek; het bootje, aan boord waarvan
zich de tas bevond, verdween toen
spoorloos via de Bosporus Sinds die tijd
heeft men niets meer gehoord van de
bemanning en de persoon, die de tas in
zyn bezit had.
Dit alles schijnt zo ongelofel'
ik nog steeds zou aarzelen het to ver
melden als wij na die tijd niet in kennis
waren gesteld van een nieuwe bijzon
derheid: vier jaar geleden in 1953
zou er een boot, aan boord waarvan zich
Amerikaanse documenten bevonden, op
dezelfde plaats en onder gelijke om
standigheden verdwenen zijn".
Sablier merkt op, dat de hoogste
Turkse autoriteiten de verdwijning van
de tas niet categorisch hebben ontkend.
„Men kan zich indenken, dat in de
tas speciaal het verslag van de bespre
kingen tussen premier Menderes van
Turkije en Henderson zat. Natuurlijk
bewijst dit volstrekt niet het bestaan
van een Turks-Amerikaans plan. gericht
tegen Syrië, maar men kan zich afvra
gen of het overleggen van dergelijke
documenten, naar de mening van de
Russische leiders, niet het beroemde
„onweerlegbare bewys" is. waarmee het
Kremlin Amerika al meer dan een
maand lang dreigt", aldus Sablier. Hij
voegt hieraan toe. dat dit de reden zou
kunnen zyn waarom Henderson, toen
hij op doorreis naar de V.S. in Parijs
aankwam, „de grootste verwarring"
Monde.