MARKEN GEEN EILAND MEER
Sluiting van de dijk Marken-Nespolder nieuwe
schakel in de drooglegging van het IJsselmeer
Op nieuwe fondsen wordt gewacht
Onderhandelingen in Parijs over
een Europees vrij handelsgebied
96ste jaargang
Donderdag 17 oktober 1957
Derde blad no. 29267
Kleinmaar belangrijk onderdeel Zuiderzeewerken
(Van onze speciale correspondent)
Vanmiddag omstreeks één uur werd een
nieuwe schakel in de lange keten, die de droog
legging van het IJsselmeer vormt, gesloten. Geen
grote schakel, integendeel, maar wel een zeer
belangrijke. De nauwelijks twee kilometer lange
dijk, die het eiland Marken nu eindelijk verlost
uit haar isolement, dat alleen bij strenge vorst ver
broken werd met de ten noord-oosten van
Amsterdam liggende Nespolder verbindt, werd
immers vanmiddag onder het belangstellend oog
van de minister van Verkeer en Waterstaat, mr.
J. Algera, gesloten, welk feit gemarkeerd werd
door het plaatsen van het rood-wit-blauw door
Markens burgemeester B. G. van Hout op de
„laatste" hap grond, welke de dijk nog nodig had
om waarlijk dicht te zijn. Het Marker muziekge
zelschap „Juliana", opgesteld op het recht voor
het sluitgat op stroom liggende m.s. „Jonge Ja-
coba", liet pal hierop een couplet van het Wil
helmus weerklinken, dat naar alle windstreken
wegwaaide over het IJsselmeerwater Een kwar
tier na de symbolische sluiting reeds vertrok de
kleine vloot met genodigden weer, de dijk verder
overlatend aan de aannemer, de N.V. Aanne
mersbedrijf v.h. J. P. Broekhoven uit Arnhem,
voor verdere afwerking, doch niet dan nadat Mar
kens burgemeester en Broek in Waterlands bur
gervader H. G. M. te Boekhorst elkaar, staande
op het slechts enkele minuten oude stukje dijk,
gefeliciteerd hadden met deze voor beide gemeen
ten zo heuglijke gebeurtenis. Nu nog nieuw en een
attractie deze 1960 meter lange dijk, in breedte
variërend van 17.50 tot 31.25 meter, en gekost
hebbende ruim drie miljoen gulden, straks gewoon
en niets bijzonders meer en opgenomen in de ruim
honderd kilometer lange dijk, die de Marker
waard, 60.000 ha. omvattend en dus de grootste
IJsselmeerpolder, zal gaan omvatten. Een stukje
dijk, waarover al een 6 meter brede weg werd
geprojecteerd, dpch die pas zal kunnen worden
opengesteld wanneer de aansluitende weg op
Marken voltooid zal zijn.
Werk van elf jaar
Het hoofd van de dienst der Zuider
zeewerken. ir. F. J. B. G. Geers, had na
de begroetingswoorden van burgemees
ter Van Hout nog een uiteenzetting ge
geven over de inpoldering van de Mar
kerwaard, waarvan een minuscuul stuk
je dijk reeds lang geleden gereed kwam
in het zuidoosten, vlak bij Lelystad. Oos
telijk Flevolands „hoofdstad", en het
vandaag gedichte dijkgedeelte een twee
de klein part vormt.
Marken kon, zo memoreerde ir. Geers,
via twee wegen aansluiting verkrijgen
met Noord-Holland, óf via een noorde-
's Morgens, enkele uren voor de sluiting, had in Markens gemeentelijk
Verenigingsgebouw, gelegen in de Kerkbuurt, nauwelijks tien minuten Zo
pen van het haventje, burgemeester Van Hout reeds zijn vreugde geuit
over deze voor zijn „eiland" zo gedenkwaardige dijkdichtingdie Marken
tot deel van het „vasteland" heeft gemaakt. Te meer vreugdevol voor hem
en Markens bevolking omdat dit Zuiderzee-eiland het laatste is, dat uit
haar afzondering werd bevrijd. Urk en Schokland liggen toch reeds vele
jaren vast verankerd in de Noord-Oostpolder, waarvan de omdijking in
1937 begon en de droogmaling in 1942 gereed kwam.
lyke, óf via een zuidelijke dijk, respec
tievelijk uitkomend even benoorden
Edam of enkele kilometers bezuiden
Monnikendam, en wel via de buiten
polder Nes. Heeft de vandaag gesloten
dijk het nadeel, dat de zuidelijke toe
gang tot de Gouwzee afgesloten werd
even benoorden haar midden damt de
dijk de vaargeul af waardoor het
scheepvaartverkeer tussen Amsterdam
en Monnikendam, Volendam en Marken
zelf „buitenom" zal moeten gaan. de
noordelijke dijk bleek minder goed in
het gehele bedijkingsplan te kunnen
worden ingelast. Een dijk was echter
langzamerhand wel noodzakelijk ge
worden daar de IJsselmeervisserij ta
nende is en de bedrijvigheid op Marken
zich meer op het vaste land is gaan
richten. Het nadeel van de zuidelijke
dijk vooral tot uitdrukking komend
bij het watertoerisme achtte de Dienst
der Zuiderzeewerken echter minder
groot dan die van een noordelijke dijk,
daar het gewenst is benoorden Marken
tot in de laatste jaren van de dijkaanleg
rond de Markerwaard een opening voor
de scheepvaart te behouden. Bovendien
is Marken economisch aanzienlijk meer
gebonden met Amsterdam en Monniken
dam dan met de gebieden rond Edam,
terwijl in de plannen een beweegbare
brug in deze zuidelijke dijk is opge
nomen, welke echter pas zal worden
gebouwd als de geprojecteerde hoofd
verbinding met de Markerwaard ter
hoogte van de noordpunt van het Kin-
selmeer tot stand is gekomen.
Financiën
Ir. Geers sprak in dit verband de hoop
uit. dat de toestand van 's Rijks finan
cien het spoedig mogeüjk zal maken om
deze hoofdverbinding aan te leggen.
Ir. Geers deelde verder nog mede, dat
het in de bedoeling ligt de verschillen
de sluizen de bouwputten voor deze
kunstwerken tegenover Lelystad en
nabij Enkhuizen zijn reeds in uitvoering
MARKEN EILAND AF
IFie heeft voorrang?
Op kruisingen van gelijkwaardige
wegen moet men voorrang verlenen aan
het verkeer dat van rechts komt.
De regel „rechts gaat voor" is zó in
geburgerd dat iedereen die wel kent (al
handelt nog niet iedereen er naar
Het is de A.N.W.B. echter gebleken dat
nog vele fietsers en bromfietsers niet
beseffen dat „rechts gaat voor" alleen
geldt voor gelijkwaardige soorten ver
keer: snelverkeer geeft voorrang aan
van rechts komend snelverkeer, en lang
zaam verkeer, zoals fietsers en brom
fietsers, geeft voorrang aan van rechts
komend langzaam verkeer.
Deze laatsten moeten echter óók voor
rang geven aan snelverkeer als het
van links komt: snelverkeer heeft voor
rang.
Verder hebben politie en brandweer
(met sirene of bel), begrafenisstoeten,
militaire colonnes en trams voorrang op
het overige verkeer.
Deze categarieën hebben onderling
voorrang op elkaar in de volgorde van
opsomming.
Een tram heeft dus voorrang op een
auto, maar moet een militaire colonne
vóór laten gaan. De militaire colonne
op zijn beurt, geeft voorrang aan een
begrafenisstoet, terwijl politie en brand
weer met luidende sirene of bel voorrang
hebben op alle verkeer.
Aan ambulances geeft men natuurlijk
als correcte weggebruiker ook altijd
voorrang.
Op de tekening naderen een vracht
auto. een begrafenisstoet, een fietser of
bromfietser en een tram gelijktijdig een
kruispunt van gelijkwaardige wegen.
Wie heeft nu voorrang?
De tram moet voorrang verlenen aan
de begrafenisstoet, en de vrachtauto
moet de tram weer vóór laten gaan, zo
als uit het bovenstaande blijkt.
De fietser of bromfietser moet voor
rang verlenen aan de vrachtauto, ook
al komt die van links, omdat snelver
keer voorrang heeft.
Eerst passeert dus de begrafenisstoet
het kruispunt, en vervolgens de tram,
de vrachtauto en de fietser of brom
fietser.
De A.N.W.B. voegt hier nog aan toe:
Op vele kruispunten vindt men „door
zetters" die „op hun recht staan". Si
tuaties die dikwijls gemakkelijk kunnen
worden opgelost wanneer men met een
handgebaar zijn voorrang prijs geeft,
tonen dan het stroeve en stuntelige beeld
van een verbeten stryd om de voorrang.
Daarom: wees sportief, en bedenk te
vens dat een gebroken schedel fataal is
ook al „had u tóch voorrang!".
in de loop van het volgend jaar aan
te besteden. Op de begroting van het
Zuiderzee-fonds zijn de hiervoor in 1958
benodigde gelden uitgetrokken, doch er
zijn geen fondsen meer beschikbaar om
«tot de uitvoering van een nieuw dijkvak
over te gaan. De regering heeft echter
toegezegd, zo zeide ir. Geers, de situatie
in de loop van volgend jaar opnieuw te
bezien.
Voor de bedijking van de gehele Mar
kerwaard is te beginnen met 1957
een elfjarig tijdschema opgesteld, een
periode, waarin de ontginning van Oos
telijk Flevoland overigens voltooid zal
kunnen worden, hetgeen dus betekent,
dat de nieuwe polder in 1968 droog zal
kunnen vallen.
Randkanaal
Eerst zullen de noordoostelijke dijk
(Enkhuizen-Lelystad), de zuidoostelijke
Advertentie
alléén van Melle
het geheim kent
In 3 smaken
aardbeien - sinaasappel - citroen.
Paviljoen der protestantse kerken op
Wereldtentoonstelling 1958
Actie om geld bijeen
te brengen
(Van onze Haagse redactie)
„Een uiting van kerk-energie in dit
technische tijdperk van kernenergie",
dat is het motto dat is meegegeven aan
het streven van de Belgische protes
tanten om op de komende Wereldten
toonstelling 1958, temidden van alle
technische, zakelijke en culturele ma
nifestaties ook de Protestantse Kerk
in het licht der publiciteit te stellen.
„Niet vergeefs mag een der te ver
wachten dertig miljoen bezoekers in deze
veelheid van perfectie en kernenergie
het licht der wereld zoeken", zo heet
het in een folder. Daarom zal er op
initiatief van de Belgische protestanten
en met steun van hun geloofsgenoten in
vele andere landen een protestants pa
viljoen op de Wereldtentoonstelling
komen.
Ontworpen is het paviljoen al. Het
verrijst op dit moment zelfs reeds stap
voor stap op de Heyselvlakte bij Brussel
waar de Wereldtentoonstelling wordt ge
houden. Het zal een kerk omvatten,
plaats biedende aan ongeveer 200 per
sonen en voorts een lezingenzaal voor
rond 250 mensen. De lezingenzaal zal
overdag worden ingericht als tentoon
stellingshal waar men een inzicht wil
geven in het protestantisme en het werk
daarvan over de gehele wereld. Ook zal
hier lectuur ter beschikking zijn. Het
leidende thema voor de wereldtentoon
stelling is: „Balans der volkeren op weg
naar een betere wereld". Wanneer dertig
miljoen mensen deze balans komen aan
schouwen om te zien wat de mens ver
mag, dan moet daar de stem van Christus
worden gehoord, zo redeneerden de Bel
gische intiatiefnemers. Dit was een van
hun motieven om op de tentoonstelling
present te willen zijn. Een ander was.
dat men meende naast de omvangrijke
inzending van het Vaticaan niet afzijdig
te kunnen blijven.
f 100.000 UIT NEDERLAND?
De ongeveer 80.000 protestanten in
België zouden echter niet in staat zijn
de bouw van het protestantse paviljoen
geheel te bekostigen. Wel brachten zij
reeds f70.000 bijeen. Geloofsgenoten in
Engeland. Duitsland, Denemarken.
Frankrijk. Zwitserland en zelfs Nieuw-
Zeeland zegden echter reeds steun toe.
Om Nederland niet te doen achterblij
ven heeft zich in ons land een comité
gevormd, dat binnenkort een actie gaat
lanceren met de bedoeling ook van Ne
derlandse zijde een bijdrage bijeen te
brengen voor de bouw van het pavil
joen. Dit comité staat onder voorzitter
schap van ds. H. J. F. Wesseldijk uit
Den Haag. Men rekent voor Nederland
op ongeveer f 100.000.
Het paviljoen zal geheel uit staal, alu
minium en plexiglas worden opgetrok
ken. Na afloop van de wereldtentoon
stelling zal het worden aangeboden aan
het Belgische protestantisme. Indien de
benodigde grond te zijner tijd zal kun
nen worden aangekocht, willen de Bel
gen het paviljoen, dat geheel uitneem-
baar zal zijn, een plaats geven in de
buurt van Brussel, waar het als oecu
menisch centrum dienst zal kunnen
doen.
„Nebato" overtrof de
verwachtingen
Ruim 33.000 personen, voor het meren
deel bakkers uit alle delen van ons land,
hebben van 8 t.m. 16 oktober de eerste
Nederlandse Bakkerij tentoonstelling in
het Rai-gebouw te Amsterdam bezócht.
Ook uit het buitenland, in het bijzonder
uit Duitsland, Zweden, Denemarken,
België en Engeland kwamen bij de bak
kerij geïnteresseerden naar de „Nebato".
Naar werd medegedeeld zijn uitstekende
zaken gedaan en interessante relaties
aangeknoopt. Ook in de sector der kapi
taalgoederen als ovens en machines.
Hier was speciaal belangstelling van
Duitse zijde voor kleine apparaten, zo
als spuit- en mengmachines, van Neder
lands fabrikaat.
Frontvorming cloor de zes van de OEES
De zes landen van de Europese Economische Gemeenschap - Frankrijk, West-
Duitsland, Italië en de drie Benelux-landen - hebben gisteren een verenigd front
gevormd voor hun overleg met Engeland en andere Europese landen tijdens de
vergadering van de Raad van ministers der OEES (Organisatie van Europese
economische samenwerking), die gistermiddag in Parijs is geopend.
Het doel van deze bijeenkomst, die drie dagen zal duren, is onderhandelingen te
beginnen over de vorming van een Europees vrijhandelsgebied, dat de landen der
OEES verbindt met de zes van de Europese Economische Gemeenschap.
dijk (Lelystad-IJmeer) en een deel van
de westelijke dijk (IJmeer-Marken
waarvan vandaag dus een kleine kilo
meter gereed is gekomen worden aan
gelegd. de resterende vier jaar zullen
gebruikt worden voor het opwerpen van
de dijk langs de kust van Noord-Hol
land. Om waterhuishoudkundige, plano
logische en recreatieve redenen is het
namelijk noodzakelijk, dat tussen Noord-
Holland en de Markerwaard een rand
kanaal blijft behouden.
De zeer belangrijke verkeersweg, die
aangelegd zal worden op de zuidooste
lijke dijk en die door zal lopen via Lely
stad naar de Kamperhoek en over Em-
meloord naar- het noorden, hoopt men
tegen het midden van de zestiger jaren
gereed te hebben. Een tweede oostwest
verbinding over Lelystad staat tevens op
het programma.
Tenslotte sprak ir. Geers de wens uit,
dat de toestand van 's lands financiën
het de regering weer spoedig mogelijk zal
maken de voor deze werken benodigde
fondsen te kunnen vinden.
Nadat vervolgens burgemeester Van
Hout minister Algera, die inmiddels ook
gearriveerd was. welkom had geheten,
vertrok het gezelschap genodigden per
m.s. ..Emma" naar het sluitgat. Een
klein half uurtje:.varen, waarbij men zich
nauwelijks kon voorstellen, dat over iets
meer dan tien jaar de oneindige water
zee be-oosten de brede dijk veranderd
zal zijn in vaste grond.
Al mag men grote parten van het
IJsselmeer reeds hebben zien veranderen
in de 48.000 ha metende Noord-Oostpol
der en het 54.000 ha grote Oostelijk-
Flevoland, en al weet men dat Purmer,
Wormer, Beemster, Schermer en Heer-
hugowaard al in het begin van de 17de
eeuw werden drooggelegd en de Haarlem
mermeer in 1852, om nog maar niet te
spreken over de in 1930 drooggevallen
Wieringermeer, het bluft, een fascine
rende gedachte te weten, dat straks
daar graan verbouwd zal worden, waar
nü nog gevist en gevaren wordt.
KSG (Kolen en Staal
Gemeenschap)
~1
Engeland Waarnemers
«IpT Scandinavië.
Oostenrijken
De zes landen der EEG zijn overeen
gekomen in de bijeenkomst van de
Raad van de OEES voor te stellen een
commissie van onderhandelaars in te
stellen, die bestaat uit kabinetministers
van de 17 landen der OEES. Voor het
voeren van de onderhandelingen over de
bijzonderheden van het plan voor een
vrijhandelsgebied denken de zes lan
den aan een kleinere commissie van mi
nisters.
De Franse minister van Financiën.
Felix Gaillard, deelde mede, dat de zes
landen hebben besloten tot het voeren
van een gemeenschappelijke politiek.
Het plan voor een vrijhandelsgebied
moet worden bespoedigd en er moeten
enige nieuwe formules worden gevonden,
zo zei hij.
Uit deze opmerking over nieuwe for
mules meent men te kunnen opmaken,
dat de zes landen wijziging verlangen
van het oorspronkelijke Engelse denk
beeld voor een vrijhandelsgebied. dat de
landbouw volkomen buitensluit.
Het „Atomium"het middelpunt
van de Brusselse wereldtentoonstel
ling van volgend jaar, krijgt meer
en meer vorm. De tweede bol van
het gecompliceerde gevaarte van
honderd meter hoog is reeds ge
plaatst.
Veroordelingen wegens
aanslag op politieman
Het Haagse Gerechtshof heeft bij
arrest de 28-jarige koopman uit Roer
mond wegens poging tot doodslag op
de politieman Fokker te Alphen aan
den Rijn tot een jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest veroordeeld.
Zijn zwager uit Roermond werd vrij
gesproken van een beschuldiging van
medeplichtigheid aan oplichting.
Verd. ventte samen met zijn zwager
zonder vergunning met coupons stof te
Alphen en kwam daarbij aan de deur
van de politieman M. Fokker. Zij gin
gen met hun auto aan de haal en poog
den de heer Fokker, die zich op de wa
gen had geslingerd, door allerlei gevaar
lijke manoeuvres kwijt te raken. De op
lichting was tevens ten laste gelegd, om
dat beide verdachten zich voordeden als
„Duitse kooplieden", terugkomend van
een modeshow, die hier te lande hun
geëtaleerde stoffen van de hand wilden
doen om invoerrechten te ontduiken.
Bewoningsresten uit het
midden-steentijdperk
Ontdekking te Zandwerven
Onder leiding van prof. dr. J. P. Bak
ker en prof. dr. W. Glasbergen van de
Gemeentelijke Universiteit te Amster
dam zijn de laatste maanden opgra
vingen verricht te Zandwerven, een
buurtschap in de gemeente Spanbroek
I (N.H.). Men heeft enige tientallen
centimeters onder het maaiveld bewo-
I ningsresten aangetroffen, die uit het
midden-steentijdperk (5000 tot 1700
voor Christus) dateren. De tot voor
enkele tientallen jaren gangbare opinie
bij de historie was, dat West-Friesland
pas in de vroege middeleeuwen be
woond werd.
Men heeft thans kunnen vaststellen
dat waar nu Zandwerven ligt, vroeger
een strandwal was. Hier leefden mensen
die hun voedsel haalden uit schelpdie
ren en de afval op hopen gooiden. Deze
schelpen komen ook voor in Denemar
ken. Behalve schelpen zijn er ook aar-
dewerkresten gevonden. Men is er in
geslaagd een complete pot te recon
strueren van een tot nu toe volkomen
onbekend type. Merkwaardig is het feit,
dat in het grondprofiel te Zandwerven
drie lagen voorkomen. De mogelijkheid
is niet uitgesloten, dat de eerste bewo
ningsresten zelfs nog uit een vroegere
periode stammen dan het midden-steen
tijdperk.
Binnenkort zal prof. Glasbergen een
voorlopig rapport over de opgravingen
publiceren.
Aanhoudingen in verband met
diefstal van juwelen
De Haarlemse recherche heeft in de
omgeving van Den Haag een Rotter
dammer en diens vriendin aangehouden.
In de tas van de vrouw bevonden zichi
ringen, afkomstig uit een juwelierszaak
te Haarlem, waar vorige week uit de
etalage ringen en armbanden ter waarde
van f. 9000 waren gestolen Beiden zijn
naar Haarlem overgebracht.
Ook heeft de politie in de omgeving
van Haarlem drie personen aangehou
den. die in het bezit bleken te zijn van
gouden ringen, eveneens afkomstig uit
de juwelierszaak. Een groot gedeelte der
gestolen goederen is inmiddels opge
spoord.
Motie van de Kabo inzake
salarisbeleid
Aan het einde van de eerste dag van
het gisteren aangevangen congres van
de Katholieke Bond van Overheidsper
soneel iKABO) is een motie aangeno
men betreffende de „afwijzing door de
regering van de zeej- minimale voorstel
len der samenwerkende centrales ter
verbetering van de financiële positie der
lagere en middelbare ambtenaren".
Het hoofdbestuur wordt opgedragen:
1. Langs de thans nog openstaande
wegen waaronder de weg middels
vakcentrale en parlement en in
samenwerking met de R.-K. Centrale
en met de beide andere grote centrales
van overheidspersoneel met kracht te
blijven streven naar de verwerkelijking
van de jongste salarisvoorstellen; 2. met
alle ten dienste staande middelen te
blijven werken voor een dusdanige reor
ganisatie van „het overleg", dat eindelijk
werkelijk reëel overleg mogelijk wordt.
Kordate huisbewaarster
Mevrouw L. GeitenbeekSchoenma
ker, een oud-illegaal werkster, die na
de bevrijding voor haar moed werd
onderscheiden heeft 's nachts een
inbreker gevangen, die zijn slag
trachtte te slaan in het notariskan
toor te Almelo, waar zij en haar man
huisbewaarders zijn.
Toen zij gestommel hoorde, trok zij
kordaat op onderzoek uit en dat leidde
tot een ontmoeting met een 31-jarige
man. die in het kantoor rondscharrelde.
Deze trok zich overhaast terug in een
kelder en dat was precies, wat mevrouw
Geitenbeek had gewenst. Zij schoof de
grendel op de kelderdeur en het kelder
raampje bood geen perspectief voor de
inbreker, die weldra door de politie werd
overgenomen.
CHEF LUCHTMACHTSTAF VOERT
BESPREKINGEN IN BONN
Luitenant-generaal-vlieger-waarnemer
H. Schaper, chef Luchtmachtstaf, is gis
teren voor een bezoek in Bonn aange
komen. Hij voert daar o.m. besprekin
gen met de Westduitse staatssecretaris
van Defensie Rust en de inspecteur van
de Westduitse Luchtmacht, Kammhuber.
