Thans lieeft Milovan Djilas slechts
één vriend over: Vladimir Dedijer
Nog een rebel de mond gesnoerd
Jurist is niet meer heldentenor
in de opera van liet Recht
Bezitsvorming blijft bron van
tweedracht in de Tweede Kamer
96ste Jaargang
Woensdag 16 oktober 1957
Derde blad no. 29266
Liever verworpene dan een Judas
Toen Milovan Djilas vorige week uit de rechtzaal naar zijn cel
terugkeerde, veroordeeld tot nog eens zeven jaar wegens zijn kritiek
op het communisme, waren er velen, die dit vonnis luidkeels toejuich
ten. Maar er was één man, die liever een verworpene werd dan een
Judas.
Talrijk waren eens de vrienden van Djilas in de dagen toen hij
als vriend van president Tito de op een na hoogste positie in het land
bekleedde. Tot die vrienden behoorde Vladimir Dedijer. Thans heeft
Djilas nog slechts één vriend: Vladimir Dedijer. Alle anderen verlieten
hem, toen Djilas begon het regime te kritiseren en toen het getij zich
tegen hem keerde.
Nergens erkenning
Dedijer, voor de oorlog journalist, ge
schiedschrijver van het communistische
Joego-Slavië, lid van het centraal co
mité der communistische partij, ver
zaakte zijn vriend niet. En terwijl alle
anderen vergaten, dat zij Djilas gekend
hadden, omdat zij juist zij, die „nieuwe
klasse" waren, die door hem in zijn op
zienbarende boek beschreven is, hield
Dedijer stand, steunde Djilas en verde
digde hem en betaalt thans de prijs.
Dedyer (44), woont met zijn tweede
vrouw en zijn vijf kinderen in een vier-
kamerflat in Belgrado. Het is een
„nette buurt". Als oorlogsinvalide krijgt
Dedijer 4.00 dinar pea- maand, verder
heeft hij een kinderbijslag van 11.500
dinar. Dat zijn 16.000 dinar. Misschien
heeft hij nog iets overgehouden van de
enorme honoraria voor zijn boek over
Tito honoraria die hij met kwistige
hand wegschonk aan de gemeenschap.
Het is meer, dan menige arbeider per
maand met zyn gezin te verteren heeft,
VLADIMIR DEDIJER
geen Judas
nisten en arrogante politici. Thans
kan men ook in de anti-coanmunis-
tsche kringen in Joego-Slavië de op
merking horen, dat beiden hun ver
diende loon hebben gekregen.
MILOVAN DJILAS
niet eenzaam
doch voor de vroegere literaire rege
ringscommissaris, is het een diepe val.
Villa, huispersoneel, auto en al datgene,
waarmee communistische regimes hun
topfunctionarissen belonen, behoren tot
het verleden.
Ten overvloede ondervindt Dedijer
minder erkenning dan men zou ver
wachten. Hijzelf en Djilas hadden in
de dagen dat zy nog in aanzien wa
ren een reputatie als „harde" commu-
Een gunstig jaar voor
Westfriese fruitkwekers
Tengevolge van de strenge nachtvor
sten in mei is een groot deel van de
Nederlandse fruitoogst vernietigd. De
officiële oogstverwachtingen geven aan
124 miljoen kg appels (315 miljoen kg in
1956) en 31 miljoen kg peren (150 mil
joen kg vorig jaar).
De streken die het meest getroffen
werden zijn Limburg, de IJsselstreek en
de Betuwe. In West-Friesland echter
maken de fruitkwekers een gouden jaar,
aangezien hier de nachtvorst van veel
minder betekenis is geweest als elders
en men maakt prijzen voor het fruit,
waarvan men niet had gedroomd. De
omzetten bereiken recordcijfers.
Tussen schip en kade
gevallen en verdronken
Gisternacht omstreekt halfdrie is de
28-jarige H. Ch. T. Westerterp uit Breda
bediende op de „Oranje Nassau" van de
K.N.S.M., toen hij zich via een land-
gang aan boord van het aan de Suri-
namekade te Amsterdam gemeerd lig
gende schip wilde begeven, in het water
gevallen en verdronken. Men vermoedt
dat de man,, bovengekomen op de land-
gang, zijn evenwicht heeft verloren. Hij
viel tussen het schip en de kade in het
water. Nadat het gelukt was W. uit
het binnen-IJ op te halen, bleek hij te
zijn overleden.
Dodelijke lachziekte in
Australisch Nieuw-Guinea
Een mysterieuze en noodlottige ver
lamming.' de dodelijke lachziekte. is mo
gelijk de oorzaak geweest van vele
moorden uit wraak in de oostelijke
hooglanden van Nieuw-Guinea. aldus
verklaarde gisteren de waarnemend di
recteur van Gezondheidszorg in Pa
poea en Nieuw-Guinea (Australië), dr.
Roy Scragg.
Dr. Scragg zei, dat de bevolking, bij
wie de ziekte zich verbreidde, geloofde,
dat alle ziekte door vijandelijke toverij
wordt veroorzaakt.
Het was mogelijk dat vele moorden
in het gebied bedreven waren als „ver
gelding" door familie van de slachtof
fers van deze dodelijke ziekte.
De 15.000 leden van de Forea-stam
noemen de ziekte ,.kuru"-toverij. Sedert
tenminste 30 jaar komt deze ziekte veel
vuldig voor onder deze stam. De dood
volgde gewoonlijk negen maanden na
het verschijnen van de eerste symtomen
van de ziekte.
Hoogleraar
In 1953 werd Dedijer hoogleraar in
de moderne geschiedenis aan de univer
siteit van Belgrado. Nadat hij bij zijn
partij uit de gratie was goeddeels
door zijn eigen openhartige kritiek
werd hij in die functie geschorst.
Dedijer wil geen schuld bekennen en
dus blijft hij afgezet.
Niettemin als criticus van het regime
is Dedijer niet half zo hardhandig als
zijn vriend Djilas. Zijn voornaamste
„misdrijf" is, dat hij het standpunt
verdedigt dat iedereen vrij is, het re
gime te kritiseren. Het statuut, door het
zesde communistische partijcongres aan
vaard, bepaalt dat volgens hem uit
drukkelijk.
Buitenlandse journalisten die Dedijer
willen spreken krijgen meestal te horen
dat hy ziek is, evenals zyn vrouw en
twee van de kinderen. Mogelyk wenst
Dedijer alleen maar niet dat er in de
buitenlandse pers „interviews" met hem
verschijnen, die zyn positie nog onhoud
baarder maken. Men verwijt hem thans
reeds, dat hy zich vorig jaar in Stock
holm onverantwoordelijk en onjuist
heeft uitgelaten.
Hy uitte toen kritiek op de Sovjet-
Uniein ieder geval heeft men
Dedijer thans een pas geweigerd, zo
dat hij niet naar Engeland kan rei
zen, waar hem een leerstoel is aange
boden in de geschiedenis der revolutie,
aan de universiteit van Manchester.
Uitgestotene
Als werkloze en uitgestotene zal De
dijer wellicht spyt hebben van enkele
zijner handelingen in het verleden. Op
7 november 1952 droeg hij zijn boek over
Tito op aan het centraal comité der
Joegoslavische communistische partij en
schonk dit boek aan het partijbestuur.
Dat was op een ogenblik, waarop het
reeds enorme sojnmen aan honoraria
had opgeleverd en nog opleverde.
Bovendien schonk hij toen een som,
gelijk aan twee miljoen gulden, aan
de stad Niksic in Montenegro voor de
bouw van een ziekenhuis ter nage
dachtenis aan zijn eerste vrouw, die
als partisa-ne de dood vond- Het zie
kenhuis is nooit gebouwd.
Minister Samkalden:
Voor hem bredere, maar bescheidener rol
„De jurist staat in deze tijd te mid
den van twee stromingen. De ene
stroming trekt anderen binnen het
gebied, dat hij vroeger als zijn domein
beschouwde. De andere betrekt hem
zelf bij de ordening van verhoudingen,
die hij vroeger niet rechtstreeks tot de
rechtsorde zou hebben gerekend. De
jurist is niet meer de heldentenor in
de opera van het Recht".
Aldus de minister van Justitie, prof.
mr. I. Samkalden. in een rede over: „De
jurist in deze tijd", die hy gistermiddag
in Amsterdam heeft gehouden voor de
notariële vereniging.
De minister zette uiteen, dat veel meer
dan vroeger bij de ordening der men
selijke verhoudingen niet-juridische fac
toren te pas komen. Bij de toepassing
van de velerlei vormen van het recht
wordt in toenemende mate invloed uit
geoefend door- en moet rekening wor
den gehouden met de inzichten van niet-
juristen. van specialisten op de meest
uiteenlopende gebieden. Op het terrein
waar de jurist zich vroeger zo niet als
drager van de scepter dan toch als ma
jor domus mocht gevoelen, vindt hy
thans anderen, niet-juristen, naast zich
als gelykwaardigen of als adviseurs, al
dus de minister.
Die invloed gaat verder, ging de mi
nister voort. Het is soms zelfs de vraag,
of de jurist in dit samengestelde ge
heel nog wel uitsluitend als jurist kan
blijven meedoen. En dit geldt dan nog
op zijn eigen rechtsgebieden. Maar in
deze tijd zijn de bekende rechtsgebie
den voor de plaats van de jurist niet
alleen beslissend, aldus prof. Samkal
den. Er zijn andere, niet-juridische
vraagstukken, die grotere en actueler
betekenis hebben en deze problemen
doordringen de verhoudingen tussen
de mensen onderling, de verhouding
tussen overheid en burger, zodra hun
oplossing voor de samenleving van vi
taal belang wordt geacht.
Met die ontwikkeling nu is de jurist veel
minder vertrouwd. De invloed der ju
risten vermindert hier. Rechtsregels ko
men niet tot stand dan na breedvoerig
overleg en veelvuldig advies. Ter voor
bereiding en ter advisering stromen de
vergaderzalen vol. Economen, sociale
werkers, ingenieurs, medici, vertegen
woordigers van werkgevers- en werk
nemersorganisaties. bedrijfsdirecteuren,
komen overal bijeen, zuchtend vaak on
der de last maar toch bereid om op de
hun vertrouwde gebieden de dynamiek
van de tyd bij te houden en te trachten
orde te scheppen in de nieuwe situaties,
aldus de minister.
Minister Samkalden behandelde ver
volgens de vraag, hoe de jurist tegen
over deze ontwikkeling staat. Recht is
onder alle omstandigheden betrokken
op de menselijke samenleving. Bij elk
probleem, waarvan de gevolgen in het
recht moeten worden geordend, moet
de burger weten waar hij aan toe is,
moet hij erop kunnen vertrouwen dat
hem recht wordt gedaan, dat hij ge
lijke kansen heeft als alle anderen. Dit
zijn aspecten, waarop de jurist tij
dens elk overleg, tijdens elke onder
handeling en bij elke beraadslaging de
aandacht zal moeten vestigen. En hij
moet streven naar en pleiten voor een
zo groot mogelijke helderheid in de
formulering der rechtsregels.
Als de jurist van nu zyn nieuwe, bre
dere maar bescheidener rol aanvaardt.
Advertentie
In cellofaan
verpakt
Staten NeH Antillen
keuren geldlening goed
De Staten der Ned. Antillen hebben
gisterochtend de ontwerp-landsveror-
dening inzake de geldlening met Ne-
derlandse# garantie met 14 tegen 6
•stemmen goedgekeurd. Tegen stemden
de Nationale Volksparty en de KVP.
De lening betreft een bedrag van
10 miljoen dollar, waarvan 4 miljoen
voor Curacao en 6 miljoen voor Aruba
bestemd is. De Eilandraad van Curacao
had op 7 oktober het voorstel tot een
geldlening van vier miljefen dollar met
elf tegen negen stemmen verworpen. De
Eilandraad van Aruba keurde het ont
werp voor een geldlening van zes mil
joen dollar op 12 oktober goed met 13
stemmen tegen zes.
Haarlemmerstraat 219
Telef 30900
dan wacht hem ,naar de minister ge
looft, geen verlies maar winst.
In het overleg met anderen zal hy
telkens opnieuw het wezen van zyn ju
ridische benadering der vraagstukken
moeten ontdekken en motiveren. Dat
gene wat hij als de essentie van het
recht ervaart en aan anderen meedeelt
heeft misschien minder gezag der tra
ditie. maar het heeft de frisheid en de
weerbaarheid van datgene, wat men
zichzelf bij voortduring als geestelijk
eigendom moet blijven verwerven, zo be
sloot de minister.
De golf slagmeter, die vorige week
voor de kust van Katwijk, ter hoog
te van de zuiderpost van de Kat-
wijkse Reddings Brigade is ge
plaatst. is sinds gisteren verbonden
met de wal, en de daar aangebrach
te instrumenten.
De werkzaamheden begonnen
vroeg in de middag, met behulp
van het kabelschip Poolstervan
de P.T.T. en het bergingsvaartuig
Zeeleeuwvan Van der Tak.
Men begon de ruim 2000 meter
lange zwaar gewapende zeekabel
aan de golfslagmeter te bevestigen
en bracht de kabel toen naar het
strand, waar men aankwam toen de
duisternis al was ingevallen.
De foto geeft een beeld van het
leggen van de kabel over het
strand. In de verte ziet men nog het
licht van het kabelschip „Poolster".
Van de opgestelde instrumenten
aan het strand kan men golfslag
en getijbewegingen, alsmede wind
richting en windkracht aflezen, die
geregistreerd worden door instru
menten van de golfslagmeter in zee.
(Foto L.D./Jaejp van Duy>n, Katwijk)
Eensgezindheid vereist!
Een pleidooi voor de lagere ambtenaren
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de algemene politieke beschouwingen in de Tweede Kamer naar aanleiding
van de Troonrede, heeft prof. Romme (KVP) het Kabinet nog enige tijdruimte
gegeven om het probleem van de bezitsvorming op te lossen, maar de normale
levensduur van het Kabinet, tot 1960, zou hy daarvoor te lang vinden. Ook de
heer Bruins Slot (AR) sprak nog eens zyn sympathie uit met de bezitsvorming,
maar de heer Burger (P. v. d. A.) hield zich op de vlakte, nadat prof. Oud
(VVD) tevoren reeds had betoogd dat samenwerking met de P. v. d. A. in een
Kabinet niet tot een bevredigend resultaat kan leiden op het gebied van de
bezitsvorming omdat de socialisten er nu eenmaal principieel tegen zijn. (Men
zie pag. 1).
Vrijwillig sparen
Met de spaarregelingen die thans op
stapel staan ter bevordering van de be
zitsvorming zou prof. Romme niet te
vreden zijn. Hy wil veel verdergaande
maatregelen, waarbij hij ook denkt aan
toestemming voor winstuitkering aan de
arbeiders in de vorm van aandelen, niet
in het eigen bedrijf, maar in beleggings
instituten. waarin vertegenwoordigers
van de arbeiders zitting hebben.
„Wij hopen", zei prof. Romme, „dat de
daden van het kabinet zo zullen zijn, dat
wij het tyd kunnen laten tot het leveren
van bijdragen aan de bevordering van
het vrijwillige sparen. Wy hopen dat het
dan zonder pijn zijn normale levensduur
zal kunnen voleindigen. De oorzaak van
de overbestedingen die het economische
leven hebben ontwricht, zocht de heer
Burger in de te grote investeringen van
het bedrijfsleven, maar prof. Romme
vestigde er de aandacht op dat het ha
meren op beperking van de bestedingen
van het bedryfsleven (inplaats van con
sumptiebeperking) een gevaar is voor de
toekomstige werkgelegenheid, vooral in
de ontwikkelingsgebieden in het noor
den van ons land, waar een voortdu
rend gebrek aan werkgelegenheid heerst,
een omstandigheid waarvoor ook de
Paketten voor personeel
van de Koninklijke Marine
De uiterlijke data, waarop paketten
voor personeel van de Koninklijke Ma
rine, ter post moet zijn bezorgd c.q. in
het bezit moet zijn van het Marine-
Postkantoor te Amsterdam, zijn thans
vastgesteld.
Nederlands Nieuw-Guinea: St.-Nico-
laas-paketten 22 oktober ter post. Hét
adres dient te luiden: aan Marine Post
kantoor Sorong, bestemd voor (hier
volgt normale adressering) per m.s.
„Mataran".
Kerst paketten 22 oktober ter post.
Kerstluchtpostzendingen dienen op 14
december a s. to 17.00 uur bij het Marine
Postkantoor Amsterdam te zijn ont
vangen.
Nieuwjaars-luchtpostzendingen dienen
op 21 december a s. te 17.00 uur by het
Marine-Postkantoor Amsterdam te zyn
ontvangen.
Nederlandse Antillen: St.-Nicolaas-pa-
ketten 9 novermber ter post. Kerstpa-
ketten 16 november ter post. Normale
kerstzeepost 24 nov. ter post. Kerstlucht
postzendingen dienen 20 december te
17.00 uur bij het Marine-Postkantoor
Amsterdam te zyn ontvangen.
Nieuwjaars-zeepost 9 december ter
post. Nieuwjaarsluchtpostzendingen die
nen op 27 december te 17.00 uur by het
Marine-Postkantoor te Amsterdam te zyn
ontvangen.
heren Bruins Slot (AR) en Tilanus
(CHU) de aandacht van de regering
vroegen.
Algemeen was men het over eens
dat er iets moet worden gedaan voor
het lagere personeel van de overheid,
dat met minder dan f60. per week
naar huis gaat. In dit verband meende
prof. Romme dat de defensie niet mag
worden uitgezonderd van de beste
dingsbeperking. Hij beval met klem
aan in de toestand van de laagst be
zoldigden onder het overheidspersoneel
verbetering te brengen. In dit opzicht
zal de regering zich niet tegen loons
verhoging kunnen verzetten, meende
de heer Burger. In ongeveer gelijke
geest spraken de heren Bruins Slot en
Tilanus en de heer Oud herinnerde er
aan dat de VVD altyd heeft gewaar
schuwd tegen de sterke uitbreiding van
het overheidsapparaat, die het gevolg
is van het het feit, dat de overheid
het gehele leven wil regelen. Veel
beter is een klein aantal ambtenaren
dat behoorlyk kan worden bezoldigd,
dan een groot aantal minimumlijders.
Wettelijke regeling kerkbouw
De uitbreiding van de Staatsbemoeie
nis noopt tot hoge belastingen, waardoor
particulieren het culturele leven niet
meer kunnen steunen en nu ook een
financiële regeling wordt verwacht voor
de kerkenbouw. Ook de heer Bruins Slot
betreurde dat op een dergelijke regeling
moet worden aangedrongen. Daarentegen
hoopte prof. Romme dat een dergelijke
wettelijke regeling spoedig by de Kamer
zal worden ingediend. Een subsidie van
een kwart van de bouwkosten achtte hij
het minste waarmee de regering voorde
dag kan komen. Over de Troonrede zei
de heer Bruins Slot. dat het hem ver
heugde dat hieruit nu eens niet de alles
garanderende Staat sprak, maar dat het
volk werd opgewekt zich bewust te zijn
van de zorgelijke economische toestand.
Hy betreurde het dat de gemeenten geen
armslag meer hebben en een verlengstuk
zijn geworden van „Den Haag", een ver
dubbeling van de Staat. Dat is een ver
schraling van ons volksleven.
De algemene toestand zou volgens de
heer Bruins Slot een eensgezind prin
cipieel beleid vereisen, maar men moet
genoegen nemen met het bewind dat
mogelyk is.
Daarentegen was de heer Tilanus
verheugd over het kabinet op brede
basis, omdat het daardoor mogelijk is
te zoeken naar de beste oplossingen
voor ons volksleven in de bestaande
politieke verhoudingen, waarin de
PvdA streeft naar meer invloed van
de overheid: waartegenover in de
rechtse partyen de stroming groeit
naar beperking van de overheidsin
menging in het maatschappelijke leven
tot het volstrekt noodzakelijke.
