ZWAARDEMAKER Jam
Aangekondigde emissie Koninklijke
ontwrichtte de aandelenmarkt
voor uw gezondheidrozebotiei jam
Zes procents Staatsobligaties en
pandbrieven doen intrede
„Geen voeding aan te wijzen, die
een garantie geeft tegen griep"
Vitamine C nuttig, maar ook niet afdoende
Kinderpostzegel actie -1957 gaat
op dinsdag 15 oktober beginnen
Meer dan 600.000 scholieren dan op pad
96ste jaargang
Zaterdag 12 oktober 1957
Derde blad no. 29263
Advertentie
Geen onbeheerst pessimisme:
Ons bedrijfsleven is in de kern gezond
(Van onze financiële medewerker)
Het grote probleem, dat de wereld en de beurzen nu reeds geruime tijd in
spanning houdt, namelijk de kapitaalnood, heeft deze week een nieuw en scherp
accent gekregen. De uitgifte van 6 obligaties door De Byenkorf, heeft niet
zoveel deining veroorzaakt, daar het hier om niet meer dan f 5 miljoen gaat, maar
het bericht dat de Koninklijke Shell voornemens is in het voorjaar van 1958 voor
een bedrag van niet minder dan flj-6 miljard een beroep op de internationale
kapitaalmarkt te doen, heeft de toch reeds sombere beurzen zozeer van streek
gebracht dat zowel in New York, als in Amsterdam, Londen, Parijs en Brussel
op de aandelenmarkt een zeer gevoelige koersdaling is ingetreden, welke met
grotere omzetten gepaard ging, doordat vele fondsenhouders het hoofd min of
meer kwijt raakten en overhaast tot verkoop overgingen.
Op zichzelf tekent dit reeds de situa
tie van Jaans, daar vroeger een emissie
van de Koniriklijke-Shell doorgaans als
een haussemotief werd beschouwd. Men
vond er dan het bewijs in dat het con
cern nieuwe mogelijkheden zag voor een
lonende expansie en de claim, welke bij
de emissie vrij kwam, werd gezien als
een welkome aanvulling van het betrek
kelijk lage rendement, vooral omdat
sinds 1929 de uitgifte van nieuwe aan
delen steeds tegen 100% plaats vond.
Thans echter acht men de koersontwik
keling van de aandelen door een nieuwe
emissie bedreigd, omdat onmiddellijk de
vraag opkomt of de kapitaalmarkt hier
en in het buitenland een bedrag van
f. iy2 miljard zal kunnen opbrengen
zonder het toch reeds labiele evenwicht
verder te verstoren. Temeer nu iri.
de V.S. de grote rivaal van de Konink-
lijke-Shell, n.l. de Standard Oil of New
Jersey, met een emissie van 250 a
300 miljoen aan de markt zal komen.
Bovendien toucheren aandeelhouders
van de Koninklijke ditmaal geen grote
claim, omdat de nieuwe aandelen niet
a pari zullen worden uitgegeven, maar
tegen een koers, welke verband zal hou
den met de notering van de aandelen op
het tijdstip, waarop de emissie plaats
vindt.
Vrijwel tegelijkertijd heeft de regering
de reeds in uitzicht gestelde Woning
bouwlening uitgegeven met een rente
voet van 6%, terwijl de Friesch-Groning-
sche, gevolgd door de Westlandsche, de
uitgifte van 6% pandbrieven heeft aan
gekondigd. Een en ander heeft, als ge
zegd, een golf van verkopen naar de
beurs gebracht, waardoor hier, zowel
als in New York voor de aandelenkoersen
nieuwe laagterecords moesten worden
geboekt.
Eerst iets over de Koninklijke. Sinds
1954 heeft zij een geplaatst kapitaal van
rond f. 1.200 miljoen, waarvan zich
thans ca. 2/3 in het buitenland bevindt
zodat een derde van het gevraagde be
drag, ca. f. 900 miljoen, derhalve ca.
f. 300 miljoen, voor rekening komt van
de Nederlandse houders. Aangenomen
wordt, dat de uitgifte zal geschieden te
gen een koers in de buurt van f. 150
per aandeel van f. 20 (dus in de oude
noteringsvorm tegen f. 750%) wat wil
zeggen dat het kapitaal met ca l/10e
wordt vergroot en men met 10 oude
aandelen op een nieuwe zal kunnen in
schrijven. Werden de aandelen evenals
voorheen weer a pari uitgegeven, dan zou
het nominale kapitaal van de Konink
lijke niet met ca. f. 120 miljoen, maar
met f. 900 miljoen moeten worden ver
groot en de dividenduitkering zou in dat
geval uiteraard een veel groter bedrag
vereisen.
Dit duidt er op dat de Koninklijke-
Shell er op bedacht is ook in de toe
komst een zo groot mogelijk deel van
de winst in het bedrijf te houden met
het ook op de financiering van verdere
investeringen. Het feit dat tot de uit
gifte van nieuwe aandelen zal worden
overgegaan, is op zichzelf trouwens reeds
een bewijs dat het bij de nieuwe in
vesteringen van de Koninklijke Shell om
steeds grotere bedragen gaat. De laatste
emissie van de Koninklijke vond plaats
in 1948, terwijl volgens het jaarverslag
van 1956 gedurende de laatste vijf jaar
door het concern voor ca. VA miljard
(ca. f. 16 miljard) aan kapitaal is geïn
vesteerd. alleen in 1956 reeds 388 mil
joen, wat dus wil zeggen dat deze in
vesteringen grotendeels uit eigen mid
delen konden worden gefinancierd. Men
ziet dus bü de Koninklyke-Shell het
zelfde verschijnsel als bij vele andere
ondernemingen, nl. dat de kapitaalbe
hoeften in sterkere mate stijgen dan de
winsten. Met de waarschijnlijkheid
hiervan houdt de Koninklijke-Shell in
elk geval thans rekening.
Men is het er op de beurs over eens dat
deze emissie van de Koninklijke voor de
Nederlandse kapitaalmarkt een kracht
proef zal zijn, ook al duurt het nog een
halfjaar alvorens zij zal worden uitge
bracht. Worden niet alle claims in ons
land gebruikt, dan zal een deel daarvan
naar het buitenland gaan en het aan
deel van Nederland in het kapitaal van
de Koninklijke dus verder dalen. Het is
trouwens opmerkelijk dat het buiten
land op de sterk verlaagde koersen van
deze week in Amsterdam als koper van
aandelen Koninklijke optrad (Amerika,
Frankrijk, Zwitserland), waaruit blijkt
dat men ginds het vertrouwen in de toe
komst van het olieconcern niet heeft
verloren.
Het is daarom te hopen dat de Neder
landse belegger in staat zal zijn straks
tenminste het derde deel van de nieuwe
emissie op te nemen, want ook al heeft
Koninklijke-Shell haar moeilijkheden en
gaan de fluctuaties van de conjunctuur
haar niet voorbij, aandelen Koninklijke
blijven voor de belegger een van de
meest aantrekkelijke beleggingsobjecten.
ontvangt, blijft dus een grote attractie,
ook al weet men niet hoe de rentestand
zich verder zal ontwikkelen. Dat de
Friesch-Groningsche en de Westlandsche
Hypotheekbank 6% pandbrieven be
schikbaar stellen de Westlandsche
zelfs tegen 99% duidt er op dat men in
die kringen vooreerst geen daling van
de rentestand verwacht, al heeft men
zich het recht voorbehouden de pand
brieven na twee jaar vervroegd af te los
sen.
Aan de ene kant kan worden gecon
stateerd dat de gemeenten bezig zijn hun
geprojecteerde investeringen geducht in
te krimpen en dat ook de particuliere
bedrijven zich op dat punt zoveel moge
lijk beperkingen opleggen, een verschijn
sel, dat men ook in de V.S. kan waar
nemen. Aan de andere kant staan de ge
meenten voor absoluut noodzakelijke
kapitaalsuitgaven, welke tot dusver voor
oen groot doel door kasgeldleningen
werden gedekt, maa straks via de Bank
voor Nederlandsche Gemeenten zullen
moeten worden gefinancierd, omdat de
regering voor nieuwe kasgeldleningen
een maximale rente van 5%% heeft
vastgesteld, d.i. ca. 2% minder dan de
laatste tijd werd betaald.
De ontwikkeling van de
markt blijft dus ook in ons land uiter
mate interessant en zal ook de obligatie-
en aandelenmarkt blüven beheersen. Ziet
men naar de cijfers van de spaarbanken,
dan schijnt het met de nationale bespa
ringen nog allerminst vlot te gaan. Over
de eerste drie kwartalen van 1957 is er
slechts goed f. 50 miljoen meer inge
legd dan terugbetaald tegen f. 234 mil
joen in die periode van 1956.
Maar dit zegt thans niet veel, omdat
de hoge rente van de bankdeposito's en
het hoge rendement van obligaties een
begrijpelijke zuigkracht op de spaar
gelden uitoefenen.
Er wordt natuurlijk gespaard. Bij een
nationaal inkomen van rond f. 30 mil
jard, hebben de besparingen in 1956
rond f. 5V2 miljard belopen en ook al
blijft het cijfer voor 1957 daar beneden,
naarmate de bestedingsbeperking bij
particulieren en bedrijven doorzet, moet
er gaandeweg meer kapitaal beschik
baar komen. Het is maar de vraag wan
neer het evenwicht tussen nationale
besparingen en nationale bestedingen
weer zal worden bereikt.
Nu van alle kanten naar dit even
wicht wordt heengewerkt, zal men zich
niet aan een onbeheerst pessimisme
moeten overgeven en zijn fondsen tot
elke prijs naar de markt moeten bren
gen. Want het Nederlandse bedrijfsleven
is in zijn kern gezond en kan wel een
stootje verdragen. Ook nu geldt dat
vrees doorgaans een slechte raadgeefster
is!
Resolutie salarissen van
ambtenaren
Negatief standpunt der
regering betreurd
De Bondsraad van de Algemene
Bond van Ambtenaren heeft gisteren
in een bijeenkomst ter bespreking van
de salarispositie van het overheidsper
soneel een resolutie aangenomen.
Gehoord de uiteenzettingen van het
hoofdbestuur omtrent de stappen, welke
zijn ondernomen, teneinde ook voor de
lagere en middelbare ambtenaren een
redelijke compensatie te verkrijgen, nu
i de salarissen der z.g. topfunctionarissen
kapitaal- zijn herzien, en kennis genomen heb-
Zo komen wij bij de Nederlandse ka
pitaal markt terug, die nog altijd geen
teken van ontspanning laat zien. De re
gering is nu eindelijk zover dat zij het
rentgamma voor de Bank voor Neder
landse Gemeenten heeft losgelaten en
met een 6% lening komt, welke 25 jaar
loopt en waarop de eerste zes jaar geen
aflossing zal plaats vinden, terwijl ver
vroegde aflossing eerst na 10 jaar moge
lijk zal zijn. De obligatiehouder is dus
geruime tijd van zijn rendement ver
zekerd, hetgeen voor velen een grote
aantrekkelijkheid zal zijn. Klaarblijkelijk
om een échec te voorkomen, heeft de
regering het bedrag van de lening in
eerste aanleg op f. 100 miljoen gesteld,
maar als er meer wordt ingeschreven
zal haar dit welkom zijn.
Want een véél groter bedrag is nodig
om de gemeenten uit- hun financiële
moeilijkheden te redden. Zoals bekend
zullen de woningwetwoningen met
Rijksgeld worden gefinancierd, waarvoor
de regering op de begroting voor 1958
f. 540 miljoen heeft uitgetrokken. De
onderhavige lening is dan ook vooral be
stemd voor de financiering van de on
derhanden werken en uitgaven der ge
meenten, welke met de woningbouw I
verband houden.
De wethouder van financiën van Am
sterdam heeft reeds medegedeeld dat
als de lening niet meer dan voltekend
wordt, dit voor de hoofdstad slechts een
bedrag van f. 2A miljoen zal opleveren,
hetgeen voor de financiering van de
kapitaalbehoeften van die gemeente
geen rol speelt.
Er zal dus, om in de nood der ge
meenten te voorzien, voor een veel gro
ter bedrag moeten worden ingeschre
ven en de vraag klemt thans waar het
geld vandaan moet komen. Nog afgezien
van een andere vraag, nl. of er voor de
belegger van thans niet andere, nog
meer aantrekkelijke objecten te krijgen
zijn. De Bijenkorf geeft de nieuwe obli
gatiehouders het voordeel dat vervroeg
de aflossing geheel is uitgesloten, maar
vraagt als gezegd niet meer dan f. 5
miljoen, terwijl bovendien aan een
staatsobligatie grotere waarborgen wor
den toegekend dan aan obligaties van
particuliere ondernemingen. Er zijn ech
ter oude staatsobligaties, welke een ho
ger effectief rendement bieden dan 6%,
als met de belastingvrije koerswinst bij'
aflossing wordt rekening gehouden. Dit
spreekt echter de belegger blijkbaar niet
erg aan en de zekerheid dat men van
een staathobligatie jaarlijks 6% rente
Voorlichtingsbureau voor de voeding
Raambiljetten vertellen V op vele plaatsen, dat een achtenswaardig
medicus heeft verklaard, dat haring (niet gebakken, maar groen) zoveel
beschermende stoffen bevat, dat de weerstand tegen de A-griep erdoor
wordt verhoogd
Engelse medici zouden het gébruik van zure appelen aanbevelen. Geen
zachte, zoete, maar zure stugge
En men kan er van opaan, dat er ook andere groepen zullen komen,
die in het belang van een extra verkoop, ook willen helpen de volksge
zondheid te bevorderen bij de heersende griep-epidemie.
Het spjjt het voorlichtingsbureau voor
de voeding echter, dat bij een epidemie
van een dergelijke omvang, waarvan
men het verloop en het epidemiologische
gedrag nauwelijks kent, geen specifiek
voedingsmiddel is aan te wüzen, dat
voorbehoedend zou werken tegen deze
infectie en dat voedingsmaatregelen de
verbreiding van de griep zouden kun
nen stuiten.
Natuurlijk aldus het voorlichtings
bureau is aandacht voor een verstan
dige voeding op zijn plaats, maar dit
geldt in dezelfde mate voor voldoende
rust, vermijden van risico's door kou
vatten en goede algemene hygiënische
gewoonten.
Dat vitamine C de weerstand tegen
infectieziekten zou verhogen is nog
nimmer bewezen. Wel is bekend, dat tij
delijk vitamine C aan het bloedserum en
aan de weefsels wordt onttrokken en
wordt verplaatst naar de witte bloed
lichaampjes die bij infectie in veel gro
tere getale in het bloed aanwezig zijn
en voor hun defensieve arbeid blijk
baar veel vitamine C nodig hebben.
Onder normale omstandigheden van
voeding d.m.v., voldoende gevarieerde en
goed bereide maaltijden, is in Neder
land de vitamine C.waarde van de voe
ding voldoende voor een gezond mens,
ook voor perioden van tijdelijk extra be
hoefte.
In een Russisch blad is deze teke
ning van de kunstmaan verschenen.
De vertaling van de Russische bij
schriften luidt van boven naar be
neden: magnetometer, accumulator.
radiozender, veer om satelliet van
raket weg te werpen, slagpen en
neus van de raket. In het tekenin
getje ernaast werden enige banen
van de kunstmaan aangeduid.
Deize normale omstandigheden van
voeding zijn er evenwel voor een groot
deel van de bevolking thans niet omdat:
le. grote groepen in het algemeen nog
onvoldoende beschermende stoffen in
hun voeding hebben. Door onverstan
dige bereidingswijze kunnen voedings
stoffen (vitamine C vooral), verloren
gaan. Zij zullen eerder slachtoffer kun
nen zijn bij een epidemische versprei
ding van ziekte en een langduriger her
stelperiode kunnen ondervinden.
2e. Omdat een belangrijke bron van
vitamine C in de voeding van waar
schijnlijk meer dan de helft der be
volking door de hoge fruitprijzen ver
valt.
Een kwart van de hoeveelheid vita
mine C in de Nederlandse voeding wordt
geleverd door fruit (in deze periode si
naasappelen, appelen en maar weinig
ander fruit). Van de schoolkindervoeding
kan zelfs 1/3 van de totale vitamine
C- consumptie afkomstig zijn van fruit.
Wanneer deze bron wegvalt of be
langrijk vermindert omdat onvoldoende
fruit in het gemiddelde gezin momen
teel moeilijk te betalen is, valt te over
wegen of door bezuiniging op andere
posten consumptie van fruit kan wor
den verhoogd. Desnoods kan door toe
diening van vitamine O-tabletten in
deze periode het herstel van het vita
mine C-evenwicht in het organisme ge
durende en na ziek zijn, worden bevor
derd.
bende van de houding door de vertegen
woordigers der regering daartegenover
aangenomen, is de Bondsraad van oor
deel, dat de door de regering afgewezen
voorstellen zeker een basis vormen waar
op overeenstemming zou kunnen worden
bereikt.
De Bondsraad betreurt ten zeerste het
negatieve standpunt, ingenomen door de
regeringsvertegenwoordigers tegenover
de suggesties van de organisaties en
spreekt daarover zijn verwondering en
misnoegen uit.
Hij stelt zich onveranderd op het
standpunt, dat op redelijke wijze aan
de gestelde verlangens met betrekking
tot de positie van de lagere en mid
delbare ambtenaren, zelfs onder de
huidige moeilijke economische omstan
digheden. kan worden tegemoetgeko
men, en vraagt het hoofdbestuur, waar
in hij opnieuw het volle vertrouwen
uitspreekt, hiervoor met alle kracht te
blijven ijveren.
Omwegen geven besnnring
van tijd
Omwegen geven tijdsbesparing, zo stel
de de Parijse hoofdcommissaris van
politie, de heer M. E. Cagnard tijdens
het Internationale Verkeerspolitie
Congres te Eindhoven.
Omwegen in dier voege, dat zij in een
systeem van eenrichtingsverkeer pas
sen, met z.g. groene golven, gesynchro
niseerde verkeerslichten. Hierdoor
wordt doorgaand verkeer in een aan
zienlijk hoger tempo afgewerkt dan
bij tweerichtingsverkeer mogelijk is.
Van de 3400 Parijse straten zijn 1200
ingericht voor één richting.
Dit systeem wierp in de oude stad
Parijs aanzienlijke vraagstukken op, veel
meer dan dit in moderne Amerikaanse
rechthoekige steden het geval is. Bereikt
is, dat het verkeer in die straten veelal
de buitenste baan houdt, hetgeen het
verminderen van vaart bij rechts- en
linksafslaan voorkomt, een bijkomstig
voordeel op éénrichtingswegen is gro
tere bewegingsvrijheid voor bedrijfs
auto's, die bestellingen afleveren.
Eenrichtingsverkeer kan een oplossing
geven aan bijv. parkeerproblemen. Daar
naast kan een dergelijk systeem ook tij
delijk worden toegepast bij wegrepara-
ties. sportwedstrijden, demonstraties, op
tochten en tijdelijk tijdens de spitsuren.
Dit laatste wordt in toenemende mate
toegepast. Het kan en moet volgens de
heer Cagnard worden toegepast bij in
gewikkelde kruispunten. Het systeem
moet gericht zijn op snelle doorstroming
van het verkeer, en daarmee op aanzien
lijke tijdsbesparing, waarbij winst en
veiligheid wordt geboekt.
De deelnemers aan het Westeuropese
congres van de verkeerspolitie te Eind
hoven hebben, aan het slot van hun
vierdaagse besprekingen, besloten een
uitwisseling van gegevens op technisch-
en beroepsgebied te organiseren. Voorts
werd besloten op het volgende congres
(over twee jaar) in het bijzonder de
middelen die de politie ten dienste
staan om de veiligheid van stads- en
wegverkeer te verzekeren, in beschou
wing te nemen. In tussenliggende jaren
hoopt men elkaar zoveel mogelijk te
ontmoeten op de congressen van de or
ganisatie van toerisme en automobilis
me, een internationaal technisch colle
ge van organisaties op het gebied van
verkeer en vervoer.
Men zal zich tijdens de politionele
conferenties, speciaal verdiepen in de
opvoeding "van de weggebruiker en
vooral van de jeugd als toekomstige
weggebruikers.
In het bijzonder geldt dit overal waar
mensen en kinderen in groepsverband
leven, zoals in internaten, kindertehui
zen, tehuizen voor bejaarden, inrichtin
gen enz., waar infectiekansen groter zijn
en de voeding door massale bereiding
niet zelden arm is aan vitamine C.
Voor het gehandicapte kameraadje
Met ingang van dinsdag a.s. komen ze weer aan de huizen in alle
Nederlandse steden, dorpen en gehuchten. Al jaren komen ze omstreeks
deze tijd men rekent er al min of meer op in steeds groter getale
en met steeds toenemend succes. Ditmaal zijn het geen half miljoen
zoals vorig jaar, maar ruim 600.000 jongens en meisjes, leerlingen van
ruim 6900 scholen van alle richtingen, die van dinsdag a.s. af de be
stellingen komen noteren voor het bekende zakje (a één gulden) met
kinderpostzegels of de even dure mapjes met de prentbriefkaarten
„Voor het Kind".
Voor deze kinderen moet een achter
stand worden ingehaald, waarvoor de
Nederlandse schooljeugd zich mede wil
inzetten. Deze jongeren vertrouwen erop,
dat de ouderen hen, maar vooral hun
gehandicapte kameraadjes, niet in de
kou zullen laten staan. De zegels ver
schijnen op 18 november a.s. De school
kinderen zorgen na die datum voor een
prompte aflevering der bestellingen.
„Als het getij verloopt, moet er nog
meer gedaan worden", zo schrijft het
„Nederlands Comité voor Kinderpost
zegels bü het begin van de actie-1957.
..Voor de honderden kindertehuizen in
ons land kan de bestedingsbeperking,
waarvan de ernst bleek uit toon en in
houd van de Troonrede, fatale gevolgen
hebben.
Naar 2 miljoen?
De totale opbrengst van deze zegels
en kaarten steeg van f24.000.— in 1924
tot 1.8 miljoen gulden in 1956 en de
meeste jongens en meisjes van de scho
len weten heel goed, dat zij tot die stij
ging in belangrijke mate hebben bijge
dragen. En zo ze het nog niet weten,
dat zullen de onderwijzers en de leraren
het hun dezer dagen wel vertellen.
Want het zijn de leerlingen van de
hoogste klassen der lagere scholen, van
de mulo- en van de middelbare scholen,
die ieder jaar de kinderzegels en de
briefkaarten haast tot op de tafels van
de Nederlandse huisgezinnen brengen.
Zij zijn dan enkele dagen kleine han
delsreizigers, die hun bestellingen note
ren en later voor de aflevering zorg
dragen met als provisie.... neen, niet
de kans op een schoolreisje met de klas
en op een radiotoestel (dat hun door lo
ting kan worden toegewezen), maar
welde wetenschap iets te hebben
verricht ter leniging van de nood der
vele honderden minderbedeelde kinde
ren, die de Nederlandse tehuizen en
inrichtingen bevolken.
Een belangrijk deel van de inkom
sten van deze tehuizen vormen de
overheidssubsidies; deze bron zal mis
schien trager gaan vloeien. In ieder
geval behoeft op ruimer geldmiddelen
van deze kant niet te worden gerekend.
De enige oplossing is, dat het Neder
landse volk uit eigen vrije wil en uit
eigen middelen de ontbrekende dub
beltjes bijpast. Dat kan via de kin
derpostzegelactie".
kiiiaoiptekvrndm
weefc was vluz^at dit <zt-
09<$«toUyi mmI
Lïldse j<uwjct Ouctut ba-
stoot iQ$uM..watóók
iüa. fu&Us Pcasiotót is!!!
U&aKScbijaUjk ox
W«i sum. rtkutae Qmutkum.
sa wuxusttó. in LuóUn....
Ve-WtÜaidme, laden
■MnM Staukls-tad"
betaaüidtvuwamdiplonw
K£CEP
TIE
'DeS.L.F izuitbcS. 50
joox aUkttflultaCt
cUUmo/j cjwüitd Wöcdm
Sdiddvcedom mJC
loui&n «yi onujOvl
woxavi qezaJJuq bywn...,
