Russische kunstmaan afgeschoten
Tweede Kamer akkoord
met de Euro verdragen
WEERBERICHT
Amendement Oud werd verworpen
Ook België moet bezuinigen door
een ernstige financiële crisis
96ste jaargang
ZATERDAG 5 OKTOBER 1957
No. 29257
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. w. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witte Slngel l> Lelden
ïooidredacteur J. Brouwer f.7.50 per kwartaal: t.2.55 per maand; f,0.69 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
In het Kabinet heeft de minister van Financiën, Liebaert, zjjn collega's mede
gedeeld, dat de moeilijkheden hoofdzakelijk voortspruiten uit de krapte op de
kapitaalmarkt, die ook in andere landen tot strenge maatregelen heeft geleid.
De economische en financiële toestand des lands is in de grond van de zaak
gezond, zei hy.
Onze Brusselse correspondent telefo
neerde ons hedenochtend:
De oorzaak van het budgetair tekort
en van het kastekort van de regering,
dat tot de inflatoire kredietverlening
aanleiding gaf, moet worden gezocht in
het feit, dat de regering, naast haar
verplichtingen tegenover de Kongo, ook
teveel openbare werken ineens heeft
willen financieren. Veel kapitaal is no
dig voor de modernisering der spoor
wegen, het aanzuiveren van het tekort
der ziekteverzekering, terwijl bovendien
voor de openbare werken in verband
met de Wereldtentoonstelling een be
drag van meer dan 200 miljoen gulden
diende te worden uitgetrokken. Er zal
nu op de buitengewone begroting dras
tisch moeten worden bezuinigd, des te
meer, omdat de lonen van de ambtena
ren, die stijgen of dalen naar gelang
van de levensduurte, per 1 november
met 2v2 procent moeten worden ver
hoogd, daar de index van de levens
duurte opnieuw is gestegen. De Bel
gische staat, aldus luidt het oordeel
Staat van beleg in
Buenos Aires
Gisteravond is in de stad en de pro
vincie Buenos Aires de staat van beleg
afgekondigd. Het schijnt de bedoeling
van de Argentijnse regering geweest te
zjjn deze maatregel voor het gehele land
te nemen, maar een viertal ministers
verzetten zich daartegen en zo besloot
premier Aramburu de staat van beleg
te beperken tot de hoofdstad en de
naaste omgeving. De onderminister van
Binnenlandse Zaken deelde aan de pers
mede. dat de regering tot dit besluit is
gekomen om haar in staat te stellen
haar plannen uit te voeren met het oog
op de algemene verkiezingen, die in fe
bruari 1958 zullen worden gehouden.
Waarnemers toonden zich verrast: een
zo vergaande maatregel tot beëindiging
van de sociale onrust (deze is een ge
volg van de stijgende kosten van levens
onderhoud) hadden zij niet verwacht
Er waren er, die het besluit in verband
brachten met berichten over ontdek
king van een tegen de Argentijnse rege
ring gerichte samenzwering van aan
hangers van oud-president Peron in
I Chili.
van de meeste waarnemers, leeft dus
klaarblijkelijk boven zijn stand. Men
maakt er de minister een verwijt van,
dat de 30 miljoen dollar lening, die hij
in de Ver. Staten verkreeg, reeds gro
tendeels is opgesoupeerd, en o.m. moest
dienen om een Zwitserse lening terug te
betalen.
TLcitci
Specialist in
luxe damesschoenen
Zjoekof via de Krim
naar Joego-Slavië
De Sovjetrussische minister van De
fensie. maarschalk Zjoekof, is gisteren
per vliegtuig uit Moskou vertrokken. Uy
reist via de Krim. waar partijsecretaris
Kroesjtsjef met vakantie is, naar Bel
grado, de Joegoslavische hoofdstad.
In politieke kringen acht men het zeer
belangrijk, dat Zjoekof eerst drie dagen
by Kroesjtsjef op bezoek gaat voor hij
doorreist naar Belgrado, waar hij 8 ok
tober wordt verwacht.
In Westelijke kringen in Moskou en
Belgrado gelooft men dat Zjoekofs be
zoek een „nieuwe fase in de ontwikke
ling der betrekkingen tussen Joego-Sla
vië en de Sovjet-Unie zal inluiden.
NED. FORD WIL PRODUKTIE
BEPERKEN
Belangrijk mindere vraag
De directie der N.V. Nederlandsche
Ford Automobiel Fabriek te Amsterdam
deelt mede. dat in ernstige overweging
genomen wordt de produktie van auto
mobielen in de naaste toekomst te ver
minderen.
Deze maatregel zal moeten worden
genomen als gevolg van het feit. dat de
vraag naar automobielen in het alge
meen in belanrijke mate is afgenomen.
Echter wordt verwacht dat deze om
standigheid slechU van tijdelijke aard
Tfi 1 7iiri
De ivereld verrast
Gesprek regering -
Stichting van de Arbeid
Het bestuur van de Stichting van de
Arbeid is gisteren bijeen geweest ter
bespreking van de sociaal-economi- j
Op vele plaatsen gehoord of waargenomen
De wereld werd gisteren verrast door het bericht van Radio-Moskou,
dat de Sovjet-Unie een kunstmaan had afgeschoten. Spoedig gaf het
Russische persbureau Tass nadere bijzonderheden. De bolvormige
satelliet, die een doorsnee meet van 58 centimeter, een gewicht heeft
van 83.6 kilogram en is uitgerust met een radiozender, werd gisteren
gelanceerd in het kader van het internationale geofysische jaar. Met
een snelheid van bijna 29.000 kilometer per uur beschrijft zij nu op
een 900 kilometer hoogte haar eliptische baan rond de aarde. De tijd,
die de kunstmaan nodig heeft om een keer om de aarde te draaien
wordt op één uur en 35 minuten geschat. De satelliet volgt één van de
meridianen.
zeggen, dat dit een nieuwe overwin
ning voor de wetenschap en de tech
niek is en zeer interessant", zo voegde
hy er aan toe. Dr. Drees twijfelde er
niet aan, dat ook de Amerikanen in
staat zullen zijn een aardsatelliet te
lanceren.
sche situatie, mede ter voorbereiding
van het gesprek, dat over dit dnder- j
werp met de regering is aangevraagd.
De regering heeft in zulk een gesprek
met de Stichting toegestemd. Het zal
binnenkort plaats hebben.
Reeds heeft het observatorium in
Columbus (Ohio) de Russische satel
liet waargenomen, doch niet alleen
deskundigen, ook leken zullen met ge
wone verrekijkers de kunstmaan bij
zonsopgang en zonsondergang kun
nen waarnemen als een klein stipje,
dat vry snel beweegt. Alle waarne
mingsstations van het geofysche jaar
zjjn gewaarschuwd.
Vandaag zou de kunstmaan tweemaal
over het gebied van Moskou vliegen. Er
zouden zich twee radiozenders op de
kunstmaan bevinden, maar één ervan
functioneerde niet normaal. De andere
zender, die op een golflengte van vijf
tien meter uitzond, is reeds op ver
schillende plaatsen op de wereld opge
vangen. Ook in ons land heeft men dui
delijk de ononderbroken reeks punten
meermalen kunnen beluisteren.
Vroege toespeling
Reeds op 17 september maakte het
persbureau Tass een toespeling op de
mogelijkheid van een spoedige afschie-
ting van de kunstmaan. Een Ameri
kaanse woordvoerder heeft dit jaar
gezegd, dat de Amerikaanse kunstmanen
Onveranderd veel
griep in Nederland
De gegevens over het verloop van de
intluenza-epidemie, welke bij de ge
neeskundige hoofdinspectie worden ver
zameld. tonen aan, dat er in de alge
mene situatie na het laatste overzicht
geen wijziging van betekenis is opgetre
den, zo deelt de voorlichtingsdienst van
het ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid mede. De influenza
heerst nog op hetzelfde hoge niveau als
in het begin van de week. In Gronin
gen en Zuid-Holland zijn de aantallen
nieuwe zieken wat hoger geworden
Daar staat tegenover, dat in verschil
lende delen van ons land lichte aanwij
zingen zijn van het teruglopen van het
aantal nieuwe ziektegevallen. Uit de be
schikbare gegevens van het bedrijfsle
ven blijkt, dat er wel sprake is van eni
ge stoornis, maar deze niet heeft geleid
tot ernstige storing van de produktie.
„Commissie van zeven"
naar Midden-Sumatra
Simbolon en Loebis zullen
worden gehoord
na juli „spoedig" het luchtruim inge
zonden zouden worden. De Russische
kunstmaan, die nu gelanceerd is. heeft
de wetenschappelijke wereld echter ver
rast. De Sovjet-Unie is, volgens Tass.
nog voornemens gedurende het geofysi
sche jaar verscheidene andere kunst
manen te lanceren, die groter en zwaar
der zullen zijn dan de aardsatelliet, die
thans in het luchtruim zweeft.
De Russische afgevaardigde naar de
conferentie van het internationale geo
fysische jaar in Washington, dr. Bla-
gonrajof heeft gisteren nog medege
deeld, dat de voorspellingen over de
werkingsduur van deze kunstmaan op
vermoedens berusten. Alles hangt af van
de luchtdichtheid boven de achthonderd
kilometer. De kunstmaan kan even goed
twee dagen als een maafid lang naar
baan rond de aarde beschrijven, aldus
Blagonrajof.
Betekenis
Wat de betekenis van deze kunstmaan
is? Een woordvoerder van de NAVO
heeft vannacht gezegd niet te geloven,
dat er militaire betekenis aankleeft. Dr.
Whipple, directeur van het Amerikaanse
Smithsonian Astrofysische Observato
rium, verklaarde, dat de kunstmaan wel
geen militaire voorsprong voor de Rus
sen betekent, maar dat zij toch een aan
wijzing is, wat de Russen presteren op
het gebied van lange-afstandprojectie-
len. Een ietwat andere mening hield de
chef van de Amerikaanse Marine-ope
raties. schout bij nacht Rawson er op
na. Hij zei in een radio-vraaggesprek:
„Een brok ijzer, dat bijna iedereen de
lucht in kan sturen....". Japanse des
kundigen verklaren het feit van het
lanceren zeer interresant te vinden, maar
meenden, dat de bekendmaking meer
propaganda- dan wetenschappelijke
waarde had
Premier, dr. W. Drees, verklaarde van
ochtend, toen Iijj het nieuws van deze
Russische satelliet hoorde, dat hij
hoopte, dat deze nieuw uitvinding voor
vreedzame doelen gebruikt zal worden
en niet voor oorlog. „Ik kan slechts
(BREESTP I73*TEL.233371
(Van onze parlementaire redacteur)
Met 114 tegen 12 stemmen heeft de Tweede Kamer gistermiddag
het verdrag inzake de Europese Economische Gemeenschap goedge
keurd. De tegenstemmers waren de zes communisten, de drie staat
kundig-gereformeerden, plus de heren Van Leeuwen (VVD),
Gerbrandy (AR) en Van Rijckevorsel (KVP). Het verdrag inzake
de Europese samenwerking op atoomgebied werd zonder hoofdelijke
stemming aangenomen met de aantekening dat alleen de communisten
geacht willen worden te hebben tegenstemd. Tevoren was tegen de
zin van dr. Drees met 82 tegen 45 stemmen (van de P. v. d. A.) het
amendement aangenomen volgens hetwelk nadere overeenkomsten ter
uitvoering van de Europese verdragen moeten worden onderworpen
aan de goedkeuring van het Parlement.
Geen
verklaring
in ratificatie-oorkonde
De Kamerleden hebben het nationale belang niet bij voorbaat met huid en
haar willen uitleveren aan beslissingen van de regering. Zy willen zich goed
keuring van nadere overeenkomsten voorbehouden, al voorzag minister-president
dr. Drees dat dit tot ernstige bezwaren zou kunnen leiden wanneer ook andere
landen dit voorbehoud maken.
De reden waarom de heer Van Rijcke
vorsel (KVP) tegen het EEG-verdrag
stemde, was gelegen in het feit dat het
nationale Parlement toch nog allerlei
bevoegdheden prijsgeeft zonder dat
daarvoor in de plaats komen bevoegd
heden van een Europees Parlement.
Bovendien vond hij het een overwegend
bezwaar dat het verdrag gedurende de
overgangstijd niet kan worden opgezegd.
„Ik zie de ministers nu reeds hun mou
wen opstropen", zei hij, „om op de
Euromarkt een robbertje te vechten
voor onze nationale belangen, zoals ook
anderen zullen doen voor hun nationale
belangen Het is echter de vraag of Ne
derland dan zal kunnen bereiken wat
niet mogelijk bleek toen de andere lan
den Nederland nog nodig hadden. Aan
een huwelijk behoort een opzegbare ver
loving vooraf te gaan".
Hiertegenover voerde minister Luns
aan, dat een gemeenschap niet kan
werken, wanneer naar het zwaard van
opzegbaarheid boven het hoofd hangt.
Dan komt men niet tot resultaten.
De uitschakeling van het nationale
Parlement op tal van punten vond prof.
Gerbrandy (AR) in strijd met de geest
van de grondwet, maar prof. Oud
(VVD) noemde dit een redevoering, die
uit de tijd is. Want in de grondwet zijn
met opzet nieuwe artikelen opgenomen
die rekening houden met de internatio
nale ontwikkeling.
Vertrouwen
De woordvoerder van de VVD drong
er echter nog eens op aan zijn amen
dement aan te nemen om in de akte
van bekrachtiging van het verdrag de
verklaring vast te leggen, dat Nederland
bij de ondertekening van het verdrag er
van is uitgegaan dat rekening zal wor
den gehouden met Nederlands snelle
bevolkingsgroei, die dwingt tot uitbrei
ding van de industrie in snel tempo. Een
dergelijke eenzijdige verklaring in de
ratificatie-oorkonde heeft wel geen ju
ridische consequenties ten opzichte van
de andere landen, aldus prof. Oud, maar
zij heeft wel betekenis. Zoals bijv. kan
blijken, wanneer een geschil aan het
Hof van Justitie wordt voorgelegd. Het
is volstrekt nodig dat wij aan de nieuwe
Europese eenheid gaan bouwen en de
grondslag van die nieuwe samenwerking
is onderling vertrouwen. Daarom mag
men vertrouwen dat er aar de Neder
landse verklaring waarde wordt ge
hecht.
Daarentegen was minister Luns juist
van mening, dat het amendement het
onderlinge vertrouwen zou verminderen
en onzekerheid zou scheppen. Daarom
ontraadde ook minister-president dr.
Drees het amendement, hoewel de rege
ring de gedachte, die er aan ten grond
slag ligt, onderschrijft.
Koningin Juliana heeft gister
middag in Paleis Soestdijk een de
legatie van de Beweging van Euro
pese Federalisten ontvangen. Op de
eerste rij van links naar rechts mr.
H. R. Nord, algemeen voorzitter
van de B.E.F., de heer C. M. Hytte
secretaris-generaal van de Bewe
ging. Koningin Juliana, prof. dr. H.
Brugmans. voorzitter van de
Nederlandse federalisten, en de
heer K. C. A. Colette, voorzitter
van het Europacollege te Brugge in
België.
Beperking van staatsuitgaven en voorts
belastingverhoging op benzine en alcohol
De Belgische regering heeft gisteren tot een bezuinigingscampagne besloten
wegens een ernstige financiële crisis, die in de betrekkingen tussen dc sohatkist
en de Nationale Bank van België is ontstaan. Behalve in beperking van de
staatsuitgaven zal de oplossing van de moeilijkheden waarschijnlijk worden ge
zocht in verhoging van enige indirecte belastingen zoals op benzine en alcohol.
Het maximum voor de voorschotten van de Nationale Bank van België aan de
staat, dat tien miljard Belgische franks bedraagt, is mei anderhalf miljard
franks overschreden. De gouverneur van de Nationale Bank heeft de regering
verzocht binnen vyf dagen een financieel herstelplan uit te werken, dat beoogt
het totaal van de voorschotten aan de staat te verminderen tot het vastgestelde
maximum. De leider van de oppositie in het Belgische parlement, Eyskens, heeft
gevraagd de Kamer in spoedzitting byeen te roepen voor het aanhoren van ver
klaringen der regering over de huidige financiële situatie.
Alle officieren van het Indonesische
leger, die betrokken zijn by de verschil
lende bloedeloze staatsgrepen, welke in
het afgelopen jaar in Indonesië hebben
plaats gèhad, zullen worden gehoord
door de speciale sub-commissie, die door
de „Commissie van zeven" is belast met
het verzamelen van alle mogelyke ge
gevens over de oorzaken, die tot de
moeilijkheden in het leger hebben ge
leid.
Deze „Commissie van zeven", heeft,
zoals eerder gemeld, van de conferentie
tot nationaal overleg, welke kortgele
den in Djakarta is gehouden, tot taak
,gekregen om de moeilijkheden in het
leger tot oplossing te brengen. Zowel de
regering als alle officieren, die aan dit
overleg hebben deelgenomen, hebben bij
voorbaat toegezegd zich aan de besluiten
van de Commissie van zeven te zullen
houden.
De legerwoordvoerder in Djakarta,
majoor Harsono, deelde vandaag mede,
dat de sub-commissie een bezoek aan
Midden-Sumatra zal brengen en daar
een ontmoeting zal hebben met kolonel
Simbolon, de vroegere militaire comman
dant van Noord-Suma-tra. die in decem
ber een mislukte greep haar de macht
deed. Ook kolonel Zoelkifli Loebis de
vroegere waarnemend chef-staf, die in
oktober de Indonesische regering heeft
willen omverwerpen, zal door de sub
commissie worden gehoord.
Van hun verklaringen zal volgens
majoor Harsono gebruik worden ge
maakt bij de pogingen tot oplossing van
de legervraagstukken.
Zacht weer
De Bilt verwacht tot morgenavond
Veel bewolking met voornamelijk in
het noorden van het land enige regen,
en in het zuiden enkele opklaringen.
Matige, in het noorden aanvankelijk
krachtige westelijke wind. Zachter,
vooral des nachts.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
6 OKTOBER
Zon op: 6.51 uur; onder: 18.09 uur.
Maan op: 16.58 uur; onder: 4.18 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.52 uur en
14.11 uur.
Laagwater te 9.53 en 22.05 uur.
(7/10 hoogwater te 2.26 en 14.44 uur;
laagwater te 10.30 en 22.42 uur).
Dit nummer bestaat nit 12 pagina's,
en een Bijvoegsel.
Het amendement-Oud werd met 48
tegen 77 stemmen verworpen. Voor
stemden VVD, AR (met uitzondering
van prof. Gerbrandy), CHU, SGP,
CPN en 11 KVP-ers, de heren Lucas,
Janssen, Groen, Duynstee, Fens, Van
Thiel, Visch, Kleisterlee, Van Doorn,
Blaisse en Van Rijckevorsel. Tegen
stemden de overige leden van de KVP
en de P. v. d. A.
Jaarlijks verslag
Zonder hoofdelijke stemming werd
wel het amendement aangenomen vol
gens hetwelk de regering verplicht is
jaarlijks een verslag uit te brengen aan
de Staten-Generaal over de uitvoering
van de Europese verdragen, waarbij
vooral dient uit te komen in hoeverre
rekening is gehouden met de omstan
digheid van Nederlands snelle bevol
kingsaanwas.
Eveneens zonder hoofdelijke stem
ming, maar met de aantekening dat de
communisten tegen zijn, werd de motie
aangenomen waarin er bij de regering
op wordt aangedrongen dat het aantal
Nederlandse vertegenwoordigers in de
Europese vergadering (een soort Parle
ment) wordt versterkt met plaatsver
vangers Die plaatsvervangers zouden
volgens Nederlandse opvatting ook vaste
leden van commissies kunnen zijn, maar
geen stemrecht hebben in de vergade
ring.
(Het aantal Nederlandse vertegen
woordigers zal 14 bedragen op de 142).
Met algemene stemmen is voorts de
motie aangenomen, waarin de rege
ring uordt uitgenodigd een opleiding
in het leven te roepen voor specialis
ten op het gebied van de gezondheids
bescherming tegen de gevolgen van
radio-actieve bestraling.
Minister Cals verklaarde dat reeds
aan plannen in die richting wordt
gewerkt en dat de motie daarvoor een
welkome steun betekent. Internatio
nale samenwerking is daarbij van het
grootste gewicht en die gedachte leeft
by de regering.
Voldoening te Parijs
De aanvaarding van de verdragen
inzake Euratom en de gemeenschap
pelijke markt door de Tweede Kamer
heeft in diplomatieke kringen te
Parys grote voldoening gewekt.
Men ontveinsde zich niet. dat de
verdragen in het Nederlandse Parle
ment krachtige kritiek zouden onder
vinden en men is thans van mening,
dat er een grote en beslissende stap
is gezet op de weg naar de Europese
-enmaaing
Op de werf van Wilton Feyen-
oord is gisteren de onderzeeboot-
jager „Overijssel" officieel in dienst
gesteld. Tijdens het hijsen van de
driekleur en het spelen van het
volkslied.