ER WAS EENS.... (IN 1957) EEN GESLAAGDE 3 OKTOBERVIERING
DANK ZIJ GOED WEER EN DITO ORGANISATIE
Militaire mars en défilé trok
duizenden naar de Breestraat
K.M.K. zorgde voor pittige marsmuziek
VOLKSFEEST, geworteld in de
rijke historie der Sleutelstad
96ste jaargang
Vrijdag 4 oktober 1957
Tweede blad no. 29256
De weerberichten van het Koninklijk Neder-
landsch Meteorologisch Instituut bezitten over het
algemeen een grote mate van betrouwbaarheid.
De statistiek heeft uitgewezen, dat de Biltse weer-
voorspellers in ruim 70 van de honderd gevallen
de spijker op de kop slaan. Daarna volgt een
aantal gevallen, waarvan gezegd kan worden, dat
de profetieën niet helemaal juist zijn en tenslotte
nog een kleine groep, waarvan moet worden ge
tuigd, dat ze hélemaal niet juist zijn. Ten aanzien
van de weersvoorspelling voor 3 oktober 1957
verkeren we zelfs nu nog in dubió of we ze moe
ten indelen in de tweede of in de derde categorie,
maar zelden hebben we ons zó uitbundig ver
heugd in een misrekening van een ander als gis
teren het geval was.
Het lag allemaal zo in de lijn'der verwachtin
gen: de natste septembermaand sinds honderd jaar
met vrijwel dagelijks regen,, waarom zou het nu
juist uitgerekend op 3 oktober mooi weer zijn?
En met een toon van oprecht medelijden in zijn
stem zei ons nog woensdagmiddag een der weer
goden in De Bilt door de telefoon „U had het
feest beter op 2 oktober kunnen vieren; voor mor
gen ziet het er maar somber uit".
En toen we gistermorgen zo tegen zessen heel
voorzichtig tussen de gordijnen naar buiten gluur
den, leek deze voorspelling te worden bewaar
heid: een egaal grijsgrauwe lucht, die weinig
goeds beloofde. Het was nog droog, doch daar
mede was dan ook alles gezegd.
Een uur later stonden we met vele andere Lei-
denaren aan de voet van de Stadhuistoren. De
klok sloeg zeven slagen en precies op dat ogen
blik kwam het Le'dsch Politie Muziekgezelschap
het bordes van het Stadhuis opmarcheren. Diri
gent Dick Andersen hief de dirigeerstok en voor
de eerste maal op deze dag weerklonken in de
grauwe herfstmorgen de tonen van ons prachtig
Wilhelmus. De hoeden gingen eerbiedig af en
tegelijk voelden we de eerste regendruppels op
ons hoofd.
Daar zou je het hebben: het begin van de
narigheid
Maar ziet: nóg was het volkslied niet ten einde
of de regen had al weer opgehouden. En wa
rempel: het blééf droog. Wel bleef de lucht drei
gen, maar de verwachte regenbuitjes kwamen
niet.In de loop van de morgen werd het wol
kendek zelfs dunner, de lucht klaarde zichtbaar
op en tegen twaalven speelde zelfs een zonne
straal door de grijze wolkenmassa. Zou De Bilt
dan toch ongelijk krijgen? Maar de zonneschijn
was niet van lange duur. Tegen enen, het aan-
vangsuur van de sprookjesoptocht, trok de lucht
weer helemaal dicht en met angst in het hart vroe
gen we ons af hoe dat gaan moest met al die
luchtig geklede prinsessen, feeën en elfjes.
En weer voelden we de eerste druppels van een
naderend buitje op onze wangen. Maar weer was
het een kwestie van enkele minuten. Je kon
eigenlijk nog niet met recht zeggen, dat het nu
werkelijk regende of het was al weer afgelopen.
Datzelfde spelletje heeft zich in de loop van de
middag en avond nog enige malen herhaald. Tel
kens als we dachten: „Nu is 't toch uit met de pret;
nu komt de regen het feest bederven", bleek onze
bezorgdheid overbodig en toen de laatste vuurpijl
op het Schuttersveld in de lucht was geschoten,
was het sprookje, waarin 24 uur tevoren niemand
geloofde, werkelijkheid geworden: het 3 oktober
feest was ook ditmaal droog en onder alleszins
gunstige weersomstandigheden verlopen!
Het welslagen van de diverse onderdelen van
het feest, waarover wij hieronder afzonderlijk en
uitvoerig schrijven, is daardoor in niet geringe
mate bevorderd.
Advertentie
h KLEUBEM POTIODEH^S
GVOIFSIAG BREESTCilAS
uniformeerde studentenweerbaarheid.
De Leidse Koksschool was vertegen
woordigd door één compagnie, die dit
jaar ook uitstekend marcheerde. Voorts
waren er nog detachementen van de
Nationale Reserve, district Den Haag
en het Regiment Van Heutz te Lei
den.
FOTO'S VAN
3 OKTOBER
LEIDSCH DAGBLAD
A. VAN VLIET
iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
De Lakenhal trok
Er was eensDit was het
thema van het hoogtepunt van de
Leidse festiviteiten van gisteren.
Kan men zich de sprookjessfeer
van deze woorden beter uitgebeeld
denken dan door dit lieftallige meis
jein de tooi van een elfje stralend
achter de uitbeelding van het sym
bool van trotse schoonheid, de
pauw.
Advertentie
Nieuwe Radio-Televisie-Gids
groot succes Rijk van kleur l
Veel uitgebreider
Het programma-blad van de VARA was
al zeer overzichtelijk en interessant.
Maar nü is deze Radio-TV-gids zijn tijd
eigenlijk vèr vooruitNu is het een
nieuw en nog gezelliger radio- en tele
visieblad geworden, opgefleurd met vele
fraaie kleuren en prachtige foto's. Alle
radio-programma's even groot, Hilver
sum I en II naast elkaar en de televisie
programma's weer daarnaast.
Een (gekleurde) pluim voor deze gezel
lige verbetering.
droge beschutting van de Koorn-
beursbrug. Gelukkig legde de regen
in de vroege ochtenduren niet een
stempel op de gehele dag.
Wfj troffen hem ergens in een restau
rant, anders was het uiteraard zoeken
naar een speld in een hooiberg geweest.
Ook hun was deze typische sfeer opge
vallen, die dit feest omgeeft. In de mor
genuren hadden zij een bezoek gebracht
aan de tentoonstelling in de Lakenhal.
De heer Pater, die elk jaar met een
groepje leerlingen het Leidse festijn
komt meevieren, slaat dat nooit over Én
telkenmale frappeert hem weer de be
langstelling, die de Leidenaar heeft voor
de traditionele achtergrond. De vader die
met zijn zoontje of dochtertje langs het
fraaie schilderij van Van der Werf wan
delt en vertelt van het beleg van Leiden
in 1574, het is voor de heer Pater en
voor ieder ander een diepgaand bawijs
van de historische waarde. Hij kan niet
nalaten een grote pluim te steken op
de hoed van het bestuur van de bijzon
der actieve 3-Octobervereeniging, die er
in slaagt ondanks het feit, dat de
verschillende onderdelen van het feest
programma toch eigenlijk ieder jaar
weer op dezelfde basis zijn opgetrokken
—de belangstelling zo levendig te hou
den.
Een Leidenaar, waar hü zich ook
mag bevinden, kan zich het jaar niet
zonder een 3-oktoberfeest voorstellen.
Als het even kan zal hij naar de Sleu
telstad komen om er zelf onderdeel
van te zijn. Het is een volksfeest bij
uitnemendheid. Daar behoeft men
geen bewijzen voor te hebben, dat kan
men proeven als men als buitenstaan
der de Sleutelstad op deze dag bin- I
nenkomt.
De taptoe: een feest voor de jeugd,
zelf staande aan de vooravond van
het beleven van de vrijheid, deel
nemend aan de herdenking van de
offers die vorige geslachten brach
ten, maar in een geest die aan
strijdvaardigheid, aan dynamiek,
niets voor die vorige geslachten
onderdoet. Een jonge trommelaar
j van Jong K. en G. geeft hiervan op
deze foto blijk.
Tegen half tien is het op 3 oktober altijd bijzonder druk op de Breestraat.
Duizenden willen dan getuige zijn van de militaire mars en het défilé, dat stipt
om half tien voor het Stadhuis begint. Het défilé werd ook dit jaar weer afge
nomen door de territoriaal bevelhebber west, de brigade-generaal G. Dijkstra,
een trouw bezoeker van het Leidse 3 oktoberfeest. Helaas moest de Marine Lucht
vaartdienst dit jaar verstek laten gaan in verband met het grote aantal zieken.
De griep heeft dus ook bij het 3 oktoberfeest een woordje meegesproken, en heus
niet alleen bij de militairen, doch ook bij vele burgers, die graag feest hadden
gevierd zoals iedere rechtgeaarde Leidenaar dat doet maar met griep in
i>ed lagen.
(Van een medewerker elders)
Met vele duizenden hebben wij, „vreemdelingen", ons gisteren naar
de Sleutelstad laten rijden. Wij moesten drie oktober meevieren en
een indruk krijgen van dit typisch Leidse feest, of liever gezegd, het
enig Leidse feest. Er is geen dag in het jaar, die zo spreekt tot de
Leidenaars als juist deze derde dag van oktober. Deze historische dag,
geworteld in de geschiedenis, leeft in de harten van de Sleutelstad
bewoners van hoog tot laag, hetzij rijk of arm. Er hangt sfeer in de
straten van de oude universiteitsstad, dat bemerkt men reeds direct na
Pro Patrio opende de rij
Tal van autoriteiten hebben dit mili-
aire schouwspel gade geslagen en wij
eloven wel, dat zij tevreden zullen zijn,
zant alles was keurig verzorgd. Er was
lit jaar geen enkele groep bij, die niet
letjes liep, en dat is ten opzichte van
'orige jaren een belangrijke vooruit-
lang.
De stoet werd geopend door vier mo
orrijders van de Koninklijke Mare-
haussee, gevolgd door de parade-com-
nandant, de majoor Th. H. Evers, die
ladat hij zich gemeld had bij de pa-
ade-inspecteur, plaats nam op het plat-
orm voor de Stadhuis'trap.
Muziek
De muzikale omlijsting werd dit jaar
verzorgd door het tamboercorps van de
Nationale Reserve, district Den Haag,
dat na het défilé zijn weg onmiddellijk
vervolgde. De Koninklijke Militaire Ka
pel daarentegen boog na gedéfileerd te
hebben „twee maal links om", zoals in
de garnizoensorder nr. 41 „Parade-order"
stond vermeld en kwam zodoende recht
tegenover de parade-inspecteur te staan.
Gedurende het défilé speelde de K.M.K.
die zich weer een uitstekend muziek
corps toonde, marsmuziek.
De rij defilicrende troepen werd ge
opend door twee pelotons van „Pro
Patria", de op zo bijzondere wijze ge-
Eén ding was jammer en dat was het
niet geheel uniforme schoeisel. Men scha
kelt geleidelijk over van de bekende
zwarte „kistjes" naar de bruine „veld-
schoenen", die rubber hakken hebben in
plaats van leren hakken met ijzeren
rand. Bij een onderdeel werden „kistjes"
en „veldschoenen" door elkaar gedragen,
hetgeen ons niet geheel juist leek, al
willen wij gaarne aannemen, dat er wel
moeilijkheden geweest zullen zijn iedereen
van gelijk schoeisel te voorzien.
Gemotoriseerde Lu A
De stoet werd besloten door twee bat
terijen gemotoriseerde 939e afdeling Ter
ritoriale Lichte Lu A. De verschillende
wagens en stukken waren keurig ge
poetst en ook dit onderdeel maakte dus
een uitstekend verzorgde indruk.
Was er tijdens de koraalmuziek nog
enige regen gevallen, tijdens het défilé
was het droog weer, en zo nu en dan
kwam de zon even te voorschijn.
Tijdens het défilé vloog een kleine for
matie eenmotorige vliegtuigen boven
de Breestraat.
1778 bezoekers
Op 1 mei 1874 werd „De Lakenhal"
definitief voor geregeld bezoek openge
steld en sindsdien heeft een onnoemelijk
groot aantal personen, zowel uit binnen-
als buitenland genoten van al het
schoons dat er te vinden is. Vooral op
3 oktober van ieder jaar stroomt het
publiek in groten getale naar binnen om
er de herinneringen als beleg en ontzet
uit het jaar 1574 te bezichtigen. Zo ook
gisterochtend tussen 10 en 12 uur. Niet
minder dan 1778 bezoekers konden wor
den genoteerd tegen 1721 op 3 oktober
van het vorige jaar. Allen hebben de
schoonheid gezien van kunstwerken en
de rijkdom van de geschiedenis van de
stad Leiden. Vanzelfsprekend trokken
de in de Lammenschans na het aftrek
ken der Spaanse belegeraars in 1574
gevonden hutspot en het grote door van
Bree geschilderde doek, voorstellende
Van der Werf's heldenmoed, weer de
grootste belangstelling. Ook in de histo
rische afdeling, waar men sterk met het
verleden wordt geconfronteerd, was het
bijzonder druk. Van heinde en verre was
men gekomen om nog eens op aanschou
welijke wijze kennis te nemen van enkele
hoogtepunten in de stadsgeschiedenis
van Leiden. Dat de openstelling van het
museum op een dag als 3 oktober in een
behoefte voorziet, is gisteren weer bijzon
der duidelijk gebleken!
In de ochtenduren vond het tra
ditionele défilé van de strijdkrach
ten plaats. Een enigszins minder
traditionele opname van deze mani
festatie. waarin de hoornblazer op
het bordes van het stadhuis zorgde
voor een omlijsting van de langs
marcherende troepen.
Dit trieste eenzame troepje men
sen woonde de reveille van de derde
oktober bij. Veel ging voor de foto
graaf die zich in de stadhuistoren
had opgesteld verloren onder de
Nauwelijks is men uit bus, trein of
tram gestapt of een legertje speldjes
verkopers doet een aanval op de revers.
Om althans uiterlijk enigszins in stem
ming te geraken, hebben wij zo'n speldje
gekocht. Innerlijk wordt men in de juiste
sfeer gebracht, wanneer men enkele
honderden meters heeft gelopen en op
genomen is in de grote feestelijke massa.
Het individuele gaat verloren, men wordt
een onderdeel van het feestgewoel. Wij
zouden hier dan kunnen vertellen van
onze belevenissen bij de diverse onder
delen van het feest, maar dat laten wij
aan anderen over. Wij kunnen ons slechts
verbazen over de intensiteit, waarmede
de Leidenaars van jong tot oud zich
overgeven aan deze genoeglijke feest-
drukte. Wij zagen 's middags bij de op
tocht ouders met een kindje op de arm
en een in de kinderwagen. Alle proble
men, die zo'n familie-uitstapje met zich
meebrengen ten spijt, men moet het
hoogtepunt van 3 oktober meema
ken, men moet de sprookjes aan zich
voorbij zien trekken. En juist deze mas
sale opkomst maakt de sfeer. Wat een
mensenMen kan met recht spreken van
een duizendkoppige menigte, die langs
de straten staat opgesteld. Ongetwijfeld
moet deze dag leven in de harten van
de Leidse bewoners, anders zou het on
mogelijk zijn bij een dergelijk feest, zo
opgebouwd uit tradities en dus eigenlijk
met weinig verrassende elementen, zo'n
belangstelling te trekken. Dit was ook de
mening van de heer J. J. Pater, leraar
aan hét Heemraads Lyceum uit Rotter
dam, die met een aantal leerlingen uit
de vierde klas naar Leiden was gekomen.
