Goudgerande wol en snel groeiende
industrie in welvarend Australië
„KAPITALE" SPAARZIN
Stijgende werkloosheid een tijdelijk verschijnsel?
Breugel herleefde in het dorp
Wingene (in West-Vlaanderen)
niet bang meer
Parisiennes zijn
om in „zakrokken" rond te lopen
Onbekende factoren bij vogeltrek
VRIJDAG 4 OKTOBER 1957
die grote vloed van nieuwkomers (één
miljoen ln tien jaar en een tweede mil
joen komende) die nieuwe ontplooiing
brengt, maar ook schokken veroor
zaakt. Tegenover verminderde werkge
legenheid in de textiel- en schoenen
industrie. de houtzagerij en kunstmest-
fabrieken, staat grote verruiming van
de werkgelegenheid in de auto-jndus-
tVie, de industrie van elektrische appa- i
raten en televisie-toestellen, machine-
rieën, metaalindustrie en scheepbouw
Kilometers uorstduizenden pannekoeken
en een onmetelijke hoeveelheid bier
Goudgerand
(Van onze corr
Hoewel Australië nog altijd in een welvaarts
periode leeft, zou het niet juist zijn daaruit te con
cluderen, dat de ,boom'-periode van weleer onver
anderd voortduurt. Vier jaar geleden is er een
soort depressie geweest, die een niet langdurige
periode van hergroepering der arbeidskrachten
heette te zijn. Er waren toen meer dan 53.000
personen, als werklozen ingeschreven, van wie er
18.000 werkloosheidsuitkering ontvingen.
Dit jaar was er - en wij spreken over dezelfde
maand van het jaar, namelijk juni - een bijna even
groot aanta ingeschreven werklozen (meer dan
52.000) van wie er (eveneens) 18.000 werkloos
heidsuitkering genoten.
Op een bevolking van 9.500.000 is een cijfer van
espondent in Australië)
52.000 werklozen niet groot te noemen en men kan
daaraan nog toevoegen, dat die werkloosheid valt
in de wintertijd. Maar als men die opmerking
maakt, trekt men teveel een vergelijking met toe
standen in ons land, waar de winterperiode als
regel de kritieke tijd is.
Voor Australië gelden andere omstandigheden,
want niet de wintermaanden, maar de zomer
maanden - januari en februari - in dit zonnige en
warme land vormen de tijd, waarin men de
grootste werkloosheid kan verwachten, omdat dan
vele werkgevers met vakantie gaan en het be
drijfsleven enige stagnatie ondergaat, mede als
gevolg van de reactie op de drukke kerstperiode.
Groot verschil tussen oost en west
Wü zouden althans graag zó willen redeneren otn de huidige werkloosheid te
verklaren. Vooropstellende, dat er geen reden is zich ongerust te maken over een
mogelijke depressie, moet echter niet uit het oog worden verloren, dat zowel de
werkloosheidscijfers als het aantal steuntrekkers sinds april van het vorige jaar
gestadig is toegenomen. Het aantal geregistreerde werklozen Is opgelopen van
31.000 tot meer dan 52.000 en het aantal steuntrekkers onder hen van 5.000
tot meer dan 18.000.
Tegelijkertijd is het aantal vakante plaatsen (geregistreerd bij de officiële
arbeidsbureaus) gedaald van 41.000 tot 18.500. Dit is het laagste niveau dat in de
afgelopen vier jaar is bereikt. Het moet tot nadenken stemmen, zelfs als men in
aanmerking neemt, dat juni in Australië de laatste maand van het financiële
jaar is en dc activiteit daardoor enige vertraging ondergaat.
staat meer dan een miljard gulden op
de spaarbanken, dat wil zeggen twaalf
honderd gulden per persoon, kinderen
en zuigelingen meegerekend. Intussen
neemt het aantal televisietoestellen
met de dag toe, want steeds meer ziet
men de T.V.-antennes de daken „sie
ren".
Financiën en export
nu beter dan ooit
Het is echter merkwaardig, dat
Australië er in de afgelopen zes Jaren
nooit zo goed heeft voorgestaan, wat
zijn financiën en zijn export betreft,
als thans. De uitvoer van wol heeft dit
jaar meer dan vier miljard gulden op
gebracht. een record, dat slechts in
1951/52 werd overtroffen. De buiten
landse deviezen, die Australië in Lon
den heeft verzameld, hebben eveneens
een hoogte bereikt van meer dan vier
miljard gulden. De uitvoer heeft met
acht miljard gulden een overschot van
2300 miljoen opgeleverd, zodat de tou
wen, waarmee de invoer ingebonden is
geweest, konden worden gevierd.
De particuliere banken houden, op
order van de regering, ettelijke hon
derden miljoenen guldens vast. dat wil
zeggen, dat het publiek ze niet mag
gebruiken (tot .nader order), omdat de
regering vreest, dat vrijgeving ervan
inflatie zou veroorzaken.
Vooral vrouwen
Het is deze regeringsmaatregel (ove
rigens al geruime tijd van kracht) ,dle
door de critici wordt genoemd als de
oorzaak van de werkloosheid. Deze
critici beweren, dat als er meer krediet
zou worden gegeVen (vooral voor hui
zenbouw) de werkloosheid zou vermin
deren, want het zijn juist ongeschoolde
en halfgeschoolde arbeiders, die het
meest door werkloosheid zijn getroffen.
Er zijn echter ook vele vrouwen, die
haar baantje hebben verloren. Alleen
al in juni bijvoorbeeld nam het aan
tal in fabrieken werkende vrouwen
met duizend af. Voor getrouwde vrou
wen is het nu moeilijker om werk te
vinden dan vroeger. Tal van winke
liers klagen, dat er belangrijk minder
wordt omgezet dan voorheen.
Het geld is krapper geworden in de
huisgezinnen, waar de vrouw hielp
meeverdienen. Er wordt althans min
der geld uitgegeven, of misschien wordt
het bedachtzamer besteed, want de
spaargelden zijn sterk toegenomen. Er
Welke graadmeter?
Men kan zich afvragen of het werk
loosheidscijfer eigenlijk wel een graad
meter is voor de welvaart van het land.
Die werkloosheid is met meer dan
tweeduizend steuntrekkers in Perth
(West-Australië), waar 400.000 mensen
wonen, zorgelijk genoeg, maar met
vierduizend op de twee miljoen inwo
ners van Sydney praktisch gesproken
onbetekenend. In Melbourne «ander
half miljoen inwoners) zijn eveneens
4.000 steuntrekkers geregistreerd: in
Brisbane zijn het er 1700 op de 500.000
inwoners, en in Adelaide (de hoofd
stad van Zuid-Australië) duizend op
eveneens 500.000 inwoners.
Australië is een jong land, waar de
economie minder (en soms helemaal
niet) wordt gedirigeerd dan in Neder
land. Bovendien is zij aan sterke wij
zigingen onderhevig. Zij planten zich
als golven voort' onder de invloed van
de grote aantallen immigranten, die
het land blijft opnemen. Het is juist
De lezer is misschien geneigd wat
somber te worden gestemd door dit
verhaal, maar dan kent hij Australië i
en de Australiërs niet. Gezien de zeer
grote activiteit, die er in het algemeen j
heerst in Sydney en Melbourne ver
rijst het ene grote gebouw na het an
dere, en ontwikkelen zich nieuwe mil
joenen-industrieën met, onder an
dere, Amerikaans kapitaal en gezien
ook de weelde, die de goudgerand; wol
dit jaar weer heeft opgebracht ver
wondert het niemand, dat het bestaan
van een werkloosheidsprobleem eigen
lijk alleen maar wordt erkend in West-
Australië, dat grotendeels een pioniers-
staat is.
In Sydney voerde een vakbond een
onwettige stakingsactie om een klei
nigheid, met als gevolg dat 1200 arbei
ders werden ontslagen en de fabriek
haar poorten sloot. In de ijskasten-
industrie vielen enkele gevoelige klap
pen, toen een grote fabriek failliet
ging. Sluiting van steenkolenmijnen in j
Nieuw Zuid-Wales heeft geleid tot
zitstaking, waardoor de regering werd
gedwongen te beloven openbare wer
ken uit te laten voeren om de ontsla
genen niet op straat te sturen.
Werkloosheidsproblemen onder Ne
derlandse immigranten zijn er, enkele
uitzonderingen daargelaten, niet be
halve in het Westen. Wie naar Austra
lië emigreert, doet er ln zijn eigen
belang goed aan, dit deel van het land
„links" te laten liggen. Deze waarschu
wing is hier wel op zijn plaats, want
het Westen en het Oosten van dit
werelddeel zijn door een onmetelijke
woestijn van elkaar geschieden.
Modekoningen waren niet helemaal zeker
van hun zaakmaar de datnes durven ivel
Sensationeel succes voor een
zeer gedurfde creatie
(Van onze Parijse correspondent)
De eerste overmoedige trok een week
of wat geleden nog wel even een paar
verbaasde blikken tot zich, en haar viel
toen zelfs de eer te beurt nog die
zelfde dag als foto op de eerste pagina
der Parijse boulevardbladen in vol or
naat te verschijnen, maar, met per
missie, als het eerste schaap over de
brug is, dan volgt al heel gauw de hele
kudde en nu zijn er dan ook al meer
dan vijftienhonderd Parisiennes geteld,
die helemaal niet meer bang zijn om
onbewaakt volgens de laatste richtlij
nen van de haute couture op straat en
in het publiek te verschijnen.
De oppermachtigen van de Parijse
mode waren dit keer toch niet a! te
zeker van hun zaak geweest en als leek
konden wij dit ook wel begrijpen. Want
nu ja, een héél klein tikkeltje raar
hadden zij die nieuwe mode van de
zakjurken, waarbij de ceintuur om
streeks ter hoogte van de dijen komt,
in hun mannenharten eigenlijk óók
wel gevonden. Maar zo raar kon die
poging om het damessilhouet van de
jaren 1925 tot nieuw leven te brengen
ook weer niet wezen of die Parijse da
mes vonden het nu juist wél aardig.
Een sensationeel succes, een overwin-
Bestudering van recente datum
U hebt ze natuurlijk al gezien de grote troepen zwaluwen, kieviten
en zovele andere inheemse vogels, die voor de dreigende winter uit
vliegen naar warmere landen. Misschien heeft u de statige vlerkslag
van een enkele ooievaar bewonderd, die naar het zuiden trok, of de
merkwaardige rechte rijen van wilde eenden en de V-vlucht van de
kraanvogels, die een oppervlakkige gelijkenis vertonen met de ooie
vaar, doch belangrijk groter en prachtig asgrijs zijn. En zeker bent
u een beetje jaloers geweest op al die vogels, die warmte en zon
kunnen verkiezen boven dreinende regen of snerpende kou.
Ongetwijfeld heeft u zich afgevraagd: waar gaan ze heen?
Nu, die vraag heeft de mensen al tien
tallen eeuwen beziggehouden. En al
heel lang ook heeft men getracht op
deze vraag een wetenschappelijk ant
woord te geven. Op echt wetenschap
pelijke wijze is de studie daarvan pas
aangevat in deze eeuw. Het ringpoot-
onderzoek waarbij men de vogels
gemerkte ringen om de poten doet
heeft veel merkwaardigs aan het licht
gebracht.
Er is bijvoorbeeld aangetoond, dat
lang niet de gehele vogelstroom zuid
waarts gaat, een belangrijk deel is na
melijk ook zuidwest- en westwaarts
gericht. Niet zo vreemd, omdat de
temperatuur in de kustgebieden
veelal minder ver daalt dan op
de grote continenten, waar door
het „vastelandklimaat" de tempera
tuurverschillen tussen zomer en winter
veel groter zijn dar in landen, die de
invloed van het trager afkoelende zee
water en de warme Golfstroom onder
vinden.
Klaar troost U. de ooievaar, toch nog
altijd de meest met verhalen omhan
gen trekvogel, die ons land bezoekt,
vliegt wél naar het zuiden, zelfs strijkt
hij tijdens de winter neer in het dan
warme Zuid-Afrika.
Hoe die vogeltrek ontstaat, is voor
alsnog niet geheel opgelost. Biologen
geloven niet dat seizoenverandering
daaraan in de eerste plaats schuldig is,
omdat menige keer is gebleken, dat
tijdens het zonnigste herfstweer de
trekvogels toch opbreken. Zelfs laat
menig vogelpaar zijn late broedsel voor
de trek in de steek. Vermoedelijk zijn
inwendige biologische processen - hor
moonafscheiding meer debet aan
die onweerstaanbare reisarang. Het
laatste woord is hierover nog lang niet
gesproken of geschreven.
Hoe dan ook: de trekvogels verlaten
de komende weken ijlings ons land.
Hoe snel zij vliegen? Wel 200 kilome
ter per uur, meende Heinrich Gaetke,
de vermaarde vogelwachter van Hel
goland. Zijn schattingen blijken ech
ter, volgens de nieuwste waarnemin
gen, sterk overdreven. Maar snelhe
den van 50 kilometer per uur zijn toch
vrij normaal. De dagelijks afgelegde
afstand is gemiddeld zeker 200 kilo
meter. In rond een week dus bereiken
de trekvogels, die ons land hebben ver
laten, gemakkelijk de Rivièra. Zeker
schijnt ook, dat de vogels in het voor
jaar onder drang van de paardrift,
sneller vliegen dan in de herfst. De
mannetjes vliegen in de lente vooruit
om een „jachtgebied" te veroveren. Be
kend is, dat vele vogels ^lk jaar weer
zo veel mogelijk naar hun oude nes
ten of jachtgebieden terugkeren. Op
merkelijk is de richtingszin der trek
vogels. Zelfs jonge vogels raken vrij
wel nooit van hun route af. Die rich
tingszin is dus kennelijk aangeboren
en de jongen niet door hun ouders
aangeleerd.
Meestal is onze aandacht het sterkst
gericht op de trek van de vogels, die
hier broeden. Maar laat ons vooral niet
vergeten de vele vogelsoorten uit noor
delijker streken, die hier komen over
winteren: de bekende Jan van Gen
ten, Bonte Kraaien. Zwarte-Zeeeen-
den. Koperwieken en zo veel soorten
meer.
Leiden, september 1957.
P. VAN OMMEN.
ning, zo juichen nu de grote modevor-
sten. De zakjurk heeft Parijs al ver
overd nog voor de winter is begonnen!
Het is een triomf, waarover de heren
zich te uitbundiger verheugen mogen,
omdat ze hun wintercollecties voor een
ruim deel op de kaart van de zakjurk
hadden gezet. Guy Laroche, de Ben
jamin onder de grote couturiers, had
liefst achttien variaties op het thema
zakjurk uitgewerkt en voor de helft
zijn ze nu al van de hand. Monsieur
Jacques Heim ziet zijn verzinsels, welke
hij „Amsterdam" (vraag niet waarom)
en „Dallas" heeft gedoopt, ook als
kleine broodjes zoals de uitdrukking
hier luidt zijn magazijn uitvliegen,
en al die andere kostbare zakken met
poëtische of folkloristische namen
als Madeion", „Rue de Lappe", .Har
monie" of „Brumaire", worden al even
gretig verkocht.
Het aardige van de zakrok of rok
zak is, zo merken die couturiers nu met
een verlicht gemoed op, dat je er altijd
mee gekleed bent. In wol of jersey voor
de middaguren en van kant of zijde
des avonds, doch de zak is altijd troef.
Soms wordt de rug ook wel wat bij
gewerkt of afgerond en dan schijn je
maar van een halve zak te mogen
spreken. Tot onze persoonlijke verwon
dering wordt in deze zakuitrustingen
Jute echter maar weinig gedragen.
Het is dus maar, dat U het weer al
lemaal even weet. Nu niet meer be
vreesd zijn voor de blikken van naas
ten, vrienden of voorbijgangers. Wan
neer gij, lezeres, deftig of tenminste
la page" wilt wezen dan dient ge
terstond de zak in zijn verscheidene
uitvoeringen, kleuren en maten in uw
garderobe op te nemenI
Niet alleen in Parijs ook in Londen
is de vrouw als slachtoffer gevallen
van de zakmode. De hoofdredac
teur van de "Daily Sketch" ging
een weddenschap aan met de meis
jes op de redactie. Zij namen de
toegeworpen handschoen op en gin
gen aan het werk. Binnen een uur
hadden zij een japonnetje vervaar
digd. De verslaggeefster Edna Mc-
Kenna kocht een lap jersey en vier
gordijnringen waarmede een
ceintuur werd gemaakt om de jurk
eens anders te kunnen dragen.
Alles bij elkaar betaalde Edna
even meer dan dertien gulden. Na
een uurtje had de hoofdredacteur
zijn „zak".
Het land van Breugel èn dat
van Uilenspiegel
(Van onze Brusselse correspondent)
Tot Breugels bekendste schilderijen
behoort zeker de „Spreekwoorden". In
Wingene. een klein plaatsje in de
buurt van Brugge, heeft men o.m. dat
bekende schilderij kunnen zien uit
beelden: ten aanschouwe van tien
duizenden toeschouwers, in de eerste
plaats uit Vlaanderen en Wallonië,
maar daarnaast ook uit Nederland,
Frankrijk. Duitsland en Engeland, is
daar namelijk een Breugelstoet door
de straten getrokken, die ons geheel
verplaatste naar het midden van de
16de eeuw. De taferelen, welke men
daar aanschouwde, de mensen die men
daar zag, waren zo van een schilderij
van de grote meester gehaald. Op
onze foto ziet men een van de tal
rijke voorstellingen: „Twee knagers
aan een been".
Geheel Wingene leek wel een Breu-
geliaans schilderij. Van vele huizen
en zaken hingen vlaggen uit met am
bachtsemblemen. Talrijk waren voorts
de bezemstelen met varkenskoppen en
bierkruiken er aan, die uit zolderra
men waren uitgestoken. Dat het
Vlaamse bier rijkelijk stroomde be
hoeft wel geen betoog! Vele jonge
mannen liepen met een bierkruik aan
de gordel zoals in Breugels tijd.
Aangekondigd was. dat in de stoet
zeven kilometer worst zou worden
meegedragen. Dat is veel, zunne! Win
gene ligt trouwens, behalve in het land
van Breugel ook in het land van
Uilenspiegel. En die 7 km. lange var
kensworst was er dan ook niet. Men
zei nu, dat er in de stoet 2 km. was.
De andere vijf kilometer worst lag bij
de beenhouwers, zoals in Zuid-Neder
land de slagers heten. Verder waren
er 25.000 pannekoeken gebakken, ter
wijl nog 10.000 schotels rijstepap in
voorraad werden gehouden. Over het
bierverbruik op die dag hebben wij
geen cijfers
Sloep met acht personen
vermist en weer gevonden
Woensdagnacht werd Den Helder ge
alarmeerd door het bericht, dat een
sloep met acht leerlingen van de Zee
vaartschool werd vermist. Vier sloepen
hadden om een uur of vijf de stad ver
laten om op de Texelse stroom de beton
ningen van de zeegaten te leren kennen
en tegen zonsondergang terug te keren.
Toen één sloep omstreeks middernacht
nog niet terug was, werd alarm gemaakt.
De opsporings- en reddingsdienst van de
Marine Luchtvaartdienst kon zolang het
donker was, niets doen, daar de sloep
geen lichten aan boord had. Om twee
uur voer echter wel het vissersvaartuig
„Texelstroom" uit om te gaan zoeken.
Ook verschillende andere vaartuigen en
reddingboten werden ingeschakeld. Maar
het zou tot acht uur ln de morgen
duren eer de sloep werd gevonden. HfJ
werd waargenomen ten n.o. van Den
Helder door een „Neptune"-vliegtulg van
de Marine Luchtvaartdienst, dat een
uur tevoren van Valkenburg was opge
stegen. Het vliegtuig deed mededeling
van zijn ontdekking aan de vuurtoren te
Kijkduin, die het betonningsvaartuig
„Zaandam", dat eveneens in de nabij
heid aan het zoeken was, op het goede
spoor bracht. Het ontfermde zich over
het lot van de vermiste sloep en de be
manning. De „Zaandam" heeft de acht
Jongens 's morgens om negen uur te
Den Helder aan land gezet. De jongens
hadden van het nachtelijk avontuur
geen nadelige gevolgen ondervonden en
werden direct na aankomst in bed ge
stopt.
Naderhand konden zij hun belevenis
sen vertellen. Om een uur of vier 's mid
dags was de sloep op een wad vastgelo
pen. Om ongeveer één uur kwam ze weer
vlot. Daar de stroom hen de verkeerde
kant opdreef hebben de jongens het
anker uitgeworpen en het daglicht afge
wacht. De leraar van de Zeevaartschool,
die zich in een andere sloep had bevon
den, gaf te kennen, dat zijn pupillen
zich als waardige zeelieden hadden ge
dragen. De jongens zelf vonden het een
prachtige les in zeemanschap. „Wij heb
ben ons geen moment ongerust ge
maakt
Bij verblijf van 3 maanden:
geen meldingsplicht meer
voor vreemdelingen
Met ingang van 1 oktober j.l. is een
nieuwe en meer soepele regeling van
kracht geworden ten aanzien van de
meldingsplicht voor vreemdelingen, die
ons land bezoeken.
De nieuwe regeling houdt in, dat
vreemdelingen (b.v. toeristen en zaken
lieden) die niet visumplichtig zijn, zich
niet meer bij de politie of vreemdelin
gendiensten behoeven te melden, wan
neer z(j binnen 3 maanden na hun aan
komst ons land weer verlaten. Zy be
hoeven in dat geval dus niet meer een
verblijfsvergunning aan te vragen.
Een vreemdeling, die voor een periode
van meer dan 3 maanden ons land be
zoekt, moet echter binnen 8 dagen na
zijn aankomst de politie daarvan in ken
nis stellen en een verblijfsvergunning
aanvragen.
Tot nu toe was de maximum termijn,
waarbinnen men zich niet behoefde te
melden, 1 maand.
Bovendien kunnen vreemdelingen, die
hier reeds langer dan 5 jaar verblijf
houden en wier verblijf voor onbepaalde
t(jd is toegestaan (de z.g. gevestigde
vreemdelingen) in het vervolg bij de
politie een verblijfsvergunning voor
maximum 5 jaar aanvragen. Vroeger
werden deze slechts voor de tijd van
1 jaar verstrekt en moesten zij zich dus
ieder jaar melden.
Voor hen. die vreemdelingen nachtver
blijf verstrekken, blijft de verplichting
bestaan daarvan binnen 24 uur de poli-
tie in kennis te stellen.
De nieuwe regeling is door het Mi
nisterie van Justitie aan alle hoofden
van politie in ons land verzonden.
Minister Helders naar
Ned. Nieuw-Guinea
De minister van Zaken Overzee, mr.
G Ph. Helders, zal op 9 oktober a s per
KLM-vliegtuig vertrekken voor een be
zoek van circa vier weken aan Ned.
Nieuw-Guinea.
De minister wordt vergezeld door de
heer B. Krijger, dhef der directie Ned-
'Nieuw-Goiinea van het ministerie.
Advertentie
moe van het wandelen...
...geel die voeten rustl
Uit de nieuwe Pantolux „Pinguïn"
seriel Van waterafstotend fluweel
met onverwoestbaar schuimrubber
onderwerk. Warme teddy-voering I
12,90
„Pinguïn" serie vanaf 7,95-1 2,90
pantoHelspecialist
- wel beter, niet duurder
Zwaar hertengevecht
(Van onze Haagse redactie)
In de hertenkamp „De Koekamp" aan
de Leidsestraatweg te Den Haag moest
een prachtig damhert worden afgemaakt
omdat het dier naar een veearts ver
klaarde, ongeneeslijk verwond was. Het
damhert was in gevecht geraakt met
een kampgenoot, die hem zo zwaar
kwetste, dat er wonden van tien tot v(jf-
ten centimeter ontstonden.
Op verzoek van de beheerder van het
kamp en na overleg met een veearts
schoot de politie het dier dood. Het hert
was pas vorig Jaar aangekocht. Het is
waarschijnlijk in gevecht geraakt, om
dat de andere dieren het thans, nu het
bronstijd is, buiten de kudde wilden
houden.
Prijs baconvarkens wederom
verlaagd
De voortgaande daling van de varkens-
prijzen enerzijds en de ongunstige toe
stand van de baconmarkt in Engeland
anderzijds zijn voor het bestuur van het
produktschap van vee en vlees aanlei
ding geweest de prijs voor baconvarkens
waarvan bij de berekening van de toe
slag op uitgevoerde bacon wordt uitge
gaan andermaal met 5 cent per kg.
te verlagen.
Met ingang van maandag 7 oktober
1957 zal derhalve de prijs voor bacon
varkens van 63 t m 70 kg. in de kwali
teitsklassen 1 t m. 4 resp. f. 2,14, f. 2.10,
f. 2,06 en f.2.02 per kg. koud geslacht
gewicht bedragen.
