In Pieterskerk herdacht Leiden
wat voorvaderen in 1574 volbrachten
Slechts enkele centimeters scheidden vuurzee
van tank met circa vijfduizend liter benzine
„Vrijheid is een onmetelijke schat
Ex Animo''s ivijdingsure stemmige
inleiding tot het grote feest
LEIDEN ONTKWAM AAN CATASTROFE
De Leidse brandweer wist door snel en moedig
optreden een explosie en ramp te voorkomen
96ste jaareans:
Woensdag 2 oktober 1957
Tweede blad no. 29255
Advertentie
Wat dacht je van een Ibis, Lekkerman?
Best jongen!
oterham was goed
legd en die Ibis
shag is prima.
shag je ook rookt
lia. Half Zware of
rican -'t is altijd i
In cellofaan
verpakt
„Niet door geweld, doch door de geest
Ieder maal wanneer men aan de vooravond van een 3-oktoberviering
verenigd is in de Pieterskerk ter bijwoning van de door „Ex Animo"
georganiseerde plechtige wijdingsure, wordt men getroffen door de
ernstige sfeer, welke in feite aan het grote feest van Leidens Ontzet
ten grondslag ligt.
Ten volle was iedere aanwezige zich daarvan ook ditmaal bewust,
ook van het feit, dat zonder voorafgaande diepe bezinning op het his
torische gebeuren in de jaren 1574 van een onbezorgde, blijde viering
geen sprake kan zijn.
Daarom was het verheugend, dat ook nu weer velen, doch lang niet
zo velen als het behoort, hun schreden gericht hadden naar de Pieters
kerk, waarin de Leidenaars na de Spaanse bezetting voor het eerst
weer konden jubelen en hun God danken voor de bevrijding.
Als in een visioen
Van deze bevrijding, van dit „ontzet"
gewaagde de redenaar van deze avond,
de nog steeds in onze stad welbekende
en vitale oud-predikant dr. J. Riemens.
die als schriftlezing Pslam 78 gekozen
had.
„Er zijn ogenblikken in de vader
landse geschiedenis, zoals wy deze uit
de schoolboekjes leerden", aldus spre
ker, „die opeens een Andere gedaante
krijgen en als in een visioen in een fel
licht geplaatst worden. Zo is het ook,
wanneer wy terugdenken aan hetgeen
in Leiden in vroeger eeuwen gebeurd is.
In het Leiden met de wallen en de kijk
gaten. van de beroemde duif die de
briefwisseling met de Prins van Oranje
verzorgde.
Voor het stadhuis staat burgemeester
Van der Werf, hy voert zijn mensen aan.
Wij denken terug aan de Lammeschans,
de hutspot, de Vlietbrug en het rumoer
der zegevierenden. Magere en uitgeputte
mensen storten zich op het wittebrood,
het stille koor van de Pieterskerk loopt
plotseling vol met schreiende, juichende
en ontroerde mensen.
Ieder jaar willen wij daaraan terug
denken. wy willen dat visioen graag tel
kens wéér zien, om er onze kinderen van
te vertellen.
Lichtende achtergrond
Vooral voor de christenen had het
Ontzet van 1574 altijd een lichtende
achtergrond: de legertjes van de Prins
hebben het toch niet gedaan en de wijs
heid van de Oranjevorst kon het ook
niet volbrengen.
Er is een parallel te trekken met de
uitredding van Israël uit Egypte. Op
het ogenblik dat God kent, gaat Is
raël door de zee en de Pharao ver
drinkt.
Ja, niet recht kwam het volk in de
Pieterskerk tezamen, om God te dan
ken, omdat Hij het gedaan had!
De 3e oktober is een variatie op het
„niet door geweld of door kracht, doch
door de geest zal het geschieden".
Laat ons dit by het feestvieren niet
vergeten!
Het is Gods uitverkiezende genade,
dat het Nederlandse volk zó gesteld,
dat wij niet door inquisitie of terreur
worden samengehouden. Wanneer het
met dwang geschiedt, kan er geen
geestelyke vryheid zyn.
God heeft dit ons gegeven: het vry-
één zyn met elkander, ook al zyn wy
het niet altijd eens. Die geestelyke
schat is een onmetelijke schat!
Gy zyt tot vryheid geroepen, dienend
elkander door de liefde.
Sinds Leiden werd ontzet, hebben wy
als volk van Nederland en als burgers
van Leiden ons dit aan te trekken. God
geve ons de kracht en de wijsheid de
Een beeld van de brand enkele
ogenblikken voordat de brandweer
arriveerde. Op de foto ziet men de
achterzijde van de melkauto, waar
van de cabine toen reeds in lichter
laaie stond tegen de achterzijde van
de aangereden tankauto. Rechts
onder de zwarte rookwolken de
Mercedes Benzdie op het moment
van de aanrijding voor het postkan
toor stond geparkeerd en door het
wegspuitende vuur in brand raakte.
Daarnaast tegen de gevel van het
postkantoor de brandende fietsen.
(Foto L.D./Vam Vliet)
vryheid te handhaven tegen alle proef
nemingen van andere mogendheden. De
eenheid najagen is een gebod van God.
Nog hoger ideaal
In de bevrijding van Leiden ligt nog
een hoger ideaal en alle volkeren zullen
het horen, namelijk dat de Here God
bezig is een nieuwe veste te bouwen en
dat Hij daartoe de voorbereidingen treft.
God zal er tenslotte voor zorg dragen
dat ook in andere landen, bijv. die ach
ter het IJzeren Gordijn, niet de demo
nische macht, doch de geestelyke vry
heid overwint.
In 1574 moest de terreur wijken voor
een nieuwe geest, die in de bijbel zijn
kracht vond. En zó zal het ook nü zijn:
de geest des Heren zal overwinnen!
Dr. Riemens besloot zijn indrukwek
kende rede met het Psalmwoord: „Dit
alles is opdat zij op God hun vertrou
wen zouden stellen en Zijn geboden be
waren!"
Passende sfeer
Aan deze wijdingsvolle dienst werkten
voorts mede het in het koor der kerk
opgestelde, zuiver zingende Gemengd
en Kinderkoor van „Ex Animo" onder
leiding van Herman de Wolff, het laat
ste met pianobegeleiding van mevrouw
W. E. v. d. Heiden—Brakel. die met
zangen uit Valerius Gedenckklank.com-
posities van De Wolff en het bekende
„Lof zij den Helden" van Kücken bij
droegen tot de stemmige, passende sfeer.
De organist Adr. Blankenstein schonk
twee bijzonder hoogstaande muzikale bij
dragen, n.l. een orgeltrio van G. A.
Homilius, éénmaal Bachs leerling en de
Fuga in G. van Bach. Zijn superieure
registratie en technische bekwaamheid
dwongen bewondering af.
Samenzang, waardoor de luisteraars
tot een gaarne gegeven actief deelne
men bewogen werd. wisselde al deze
nummers af.
Besloten werd met het gemeenschap
pelijk zingen van enige coupletten van
het Wilhelmus, waarbij allen zich in
waarheid vereend voelden en zich ge
sterkt wisten, om op gepaste wjjze het
feest van Leidens Ontzet eensgezind
en met dank in het hart voor het
hetgeen onze vaderen volbrachten,
tegemoet te treden.
De bijeenkomst is bijgewoond door
het bestuur van de „3 Octobervereeni-
ging", alsmede door burgemeester jhr.
mr. F. H. van Kinschot en echtge
note.
Gouden bruiloft
Woensdag 16 oktober zal het precies
vijftig jaar geleden zijn, dat de heer D.
J. J. Verhoeven en mej. J. J. Pot met
elkander in het huwelijk traden. Bruid
en bruidegom, die reeds 44 jaar in de
Bankastraat wonen, zijn beiden 72 jaar
oud en genieten nog een uitstekende ge
zondheid. Zij zijn geboren en getogen
Leidenaars. De heer Verhoeven is vrij
wel zijn gehele leven timmerman ge
weest en heeft enkele jaren in Sassen -
heim gewerkt. Thans doet hij niets lie
ver dan er op de fiets op uittrekken en
vissen. De bruid is de gehele dag druk
met haar huishouding bezig. Het gou
den echtpaar heeft zes kinderen, vier
dochters en twee zoons, die allen ge
trouwd zijn. terwijl het verdere nako
melingschap uit dertien kleinkinderen
bestaat. Een bijzonderheid Is nog. dat de
heer en mevrouw Verhoeven op 3 okto
ber in ondertrouw gingen.
JOEGOSLAVISCHE
ONDERSCHEIDING VOOR
TROF. H. W. SIEMENS
Prof. dr. H. W. Siemens, hoofd der
kliniek voor huidziekten aan het Acade
misch Ziekenhuis alhier, is benoemd tot
erelid van de Joegoslavische Dermato
logen vereniging in Zagreb.
belegd t
shag I
Welke shag
-Virginia, H
American
Dobb<
lekke
TtlWll
Iffti.f'
Een aanrijding op de Breestraat werd de
oorzaak van een spectaculaire brand
Een brand, welke voor Leiden catastrofale afmetingen had kunnen
aannemen, is dank zij snel en moedig optreden van de brandweer, nog
juist op tijd geblust. De vuurhaard, ontstaan door een aanrijding tus
sen een grote melkauto met aanhangwagen en een tankauto van de
Caltex, was n.l. dicht gelegen bij de tank, waarin zich ruim 5000 liter
benzine bevond. Slechts door een uiterste krachtsinspanning, welke
vanwege het risico van een explosie grote gevaren met zich bracht,
kon de brandweer een ramp voorkomen.
De aanrijding, welke gistermiddag omstreeks kwart over drie op de
Breestraat ter hoogte van het Postkantoor plaats vond, heeft echter
grote materiële schade veroorzaakt. Behalve, dat de cabine van de
melkauto, eigendom van de firma Van Vliet te Moerkapelle, geheel
en de tankwagen van de Caltex aan de achterzijde gedeeltelijk uit
brandde, deelden de vlammen zich ook mede aan een voor het Post
kantoor stilstaande personenauto Mercedes sportmodel welke
eveneens uitbrandde, terwijl bovendien vijf rijwielen, die bij de rijwiel
bewaarder van het Postkantoor in bewaring waren gegeven, door het
vuur werden aangetast.
Dichte rookwolken
De brand, welke een zeer spectaculair
karakter droeg: dikke vette, tientallen
meters hoge rookwolken, met daartus
sen een fel oplaaiend vuur, is veroor
zaakt doordat de remmen van de melk
auto in de beide tanks bevond zich
circa 13.000 liter melk weigerden
dienst te doen. De bestuurder van deze
auto moest plotseling remmen, omdat
de voor hem uitrijdende benzine-auto
vaart minderde. Het niet functioneren
van de remmen had tot gevolg, dat de
motor van de melkauto zich met een
geweldige klap in de achterzijde van de
tankauto boorde. Op hetzelfde moment
ontstond naar men aanneemt onder
de motorkap een felle brand, welke
zich kort daarop voortplantte in de be-
dieningskast van de benzine-auto. Het
in deze kast aanwezige peilglas liep leeg
en de daaruit stromende vloeistof gaf
uiteraard weer nieuw voedsel aan de
hoog oplaaiende vuurzee.
De omvang van de brand nam nog toe
toen de vlammen zich ook mededeelden
aan de stilstaande personenauto, waar
van de eigenaar, de Leidse dierenarts, de
heeT G. Bloem, zich voor het afgeven
van een poststuk, dat niet door de brie
venbus kon, even naar binnen had be
geven.
Een en ander ging zo snel in zijn werk,
dat aan een wegrijden, resp. wegslepen
van deze auto niet viel te denken. Bo
vendien durfde niemand met het oog
op een eventuele ontploffing van de la
ding van de benzine-auto. enige risi
co te nemen. Integendeel: vele wielrij
ders en voetgangers, die op het moment
van het uitbreken van de brand passeer
den, zochten op veilige afstand een
goed heenkomen. Sommigen gooiden in
paniek hun fiets aan de kant om de
plaats van het ongeval te ontvluchten.
Brandweer pakt de zaak
energiek aan
De brandweer, die onder leiding van
de commandant, de heer S. W. Hage-
doorn. met veel materiaal spoedig ter
plaatse was, pakte de brand energiek
aan. De vuurzee werd direct bestreden
met koolzuursneeuw, terwijl ook gebruik
werd gemaakt van het schuimkanon. Na
korte tijd nam de brand in hevigheid
af en durfde men te veronderstellen
hetgeen later werd bevestigd dat geen
gevaar meer bestond voor explosies.
Teneinde niettemin geen enkel risico
te lopen, werd de Caltex-auto, zodra
dit maar even mogelijk was. op last van
de brandweer naar een terrein aan de
grens van de stad, t.w. het emplacement
van de Ned. Spoorwegen aan de Haag-
weg, gedirigeerd en onder bewaking ge
steld.
Inmiddels had men een aanvang ge
maakt met de nablussing van het vuur
in de personen- en melkauto, welke nog
geruime tijd in beslag nam. Bovendien
moest men direct na de aanrijding nog
Geen b.b. in de b.,
s.v.p.
Het heeft gisteren maar weinig ge
scheeld of Leiden zou, voor de tweede
maal in anderhalve eeuw, door een ern
stige ontploffingsramp getroffen zyn,
ditmaal in het hart van de stad, op de
Breestraat. De schuldvraag van dit on
geluk kan hier onbesproken blijven: dat
is een zaak, waarmee politie en belang
hebbenden nog heel wat drukte zullen
i hebben, al moet hieraan toegevoegd
j worden, dat scherper toezicht op par
keren voor het Postkantoor bepaald niet
I overbodig is gebleken. Wél mogen wij
de vinger leggen bij het feit. dat dit nu
in zeer korte tijd het tweede ernstige
ongeluk in de binnenstad is. waarby zeer
zware auto's betrokken zyn. Vorige week
was het een dodelijk ongeval op het
Kort Rapenburg, gisteren was het een
onderlinge botsing tussen twee verkeers-
mammoeten met op het nippertje ge
keerd vernietigingsgevaar voor het stads
centrum. Men moet zich niet indenken
wat er gebeurd zou zijn, indien de tank
auto met benzine in de lucht zou zijn
gevlogen! In beide gevallen speelde het
ongeluk zich af op de smalste verkeers
wegen van onze stad, zodat de vraag ge
wettigd is, of het geen tyd wordt deze
auto-karavanen de toegang tot het cen
trum te ontzeggen of althans de passage
tot éénrichtingsverkeer te beperken. Er
zullen wel heel wat bezwaren tegen een
dergelijke maatregel te berde gebracht
kunnen worden en in bepaalde gevallen
zal het tot moeilijkheden leiden. Maar
in elk geval ten aanzien van het dode
lijk ongeval op het Kort Rapenburg
moet vastgesteld worden, dat de daarbij
betrokken trekker-met-oplegger met
weinig meer moeite een andere route
had kunnen kiezen. Het ging daarbij
en hetzelfde geldt mogelijk ook voor de
brand van gisteren om een enorme
vrachtauto, die in Leiden niets te maken
had. Natuurlijk dient men open oog te
hebben voor de belangen van het zaken
leven, maar dit mag niet ten koste gaan
van mensenlevens en nog erger! De les
uit de recente voorvallen kan dus, kort
weg, als volgt geformuleerd worden:
geen b.b. in de b., s.v.p.! Geen bakbees
ten in de binnenstad!
aandacht schenken aan in de tramrails
afvloeiende en in brand geraakte ben
zine. afkomstig van de melkauto. Een
lint van vüur. dat zich uitstrekte van
de plaats van de botsing tot café-res
taurant „De Harmonie".
Met het oog op eventuele explosies
hield de politie het publiek, dat in
dichte drommen het schouwspel gade
sloeg, aan weerszijden van de Bree
straat op een verre afstand. Terwijl de
tram een vertraging had van ruim een
uur werd het verkeer via het Rapen
burg en Botermarkt omgeleid. Tengevol
ge van de hevige hitte-uitstraling zyn
negen ruiten van het Postkantoor ge
sprongen.
Ramp voorkomen
De commandant van de brandweer,
die vanzelfsprekend veel lof had voor
het doortastend optreden van „zijn
mannen", vertelde ons na afloop, dat
een zware slag is geleverd om de benzine,
tank voor ontploffing te behoeden. Het
NIEUWE OPLEIDING AAN
LEIDSE HUISHOUDSCHOOL
In overleg met de Inspectie van het
Nijverheidsonderwijs en de Stichting
Vakonderwijs Horecabedrijven is aan
vier huishoudscholen besloten te begin
nen met een opleiding voor serveerster
en een facultatieve aanvullende oplei
ding voor kamermeisje. Deze in ons land
nog onbekende opleiding zal 15 weken
duren en per week gedurende twee dagen
worden gegeven.
Het vaktechnisch onderwijs, dat op 8
lestijden per week door een instructeur
van de Stichting Vakopleiding Horeca
bedrijven zal worden gegeven, omvat o a.
serveren, dekken, enige kennis van de
bereidingswijze en de bewerking van de
gerechten, keuze van menu's en wijnen
en omgang met de gast.
Door leerkrachten van de school zal
gedurende zes lestijden per week alge
meen vormend onderwijs en voorlichting
over hygiëne worden gegeven. Eerstge
noemd programma omvat Nederlandse
taal en Franse vaktermen, .rekenen, ook
in vreemde valuta's, omgangsvormen,
gebruik van gidsen en kaarten en der
gelijke.
De facultatieve 18 lestijden voor huis
houdelijke arbeid, die over 9 cursus
dagen worden verdeeld, omvatten onder-
noud van kamers enz. en strijken.
Na afloop van de cursus zal een exa
men worden afgenomen en een getuig
schrift door de huishoudschool worden
uitgereikt, eventueel met de aantekening
voor kamermeisje. De cursus wordt be
schouwd als applicatiecyrsus voor be-
roepskaart café-restaurant-serveerster.
De nieuwe opleiding, die in de week
van 1016 november begint, wordt ge
geven aan de Leidse Vakschool (Rapen
burg), de Nijverheidsschool voor Meisjes
te Lochem, de R.-K. Nijverheidsschool
in het klooster Catherinenberg te Oister-
wijk en de R.-K. Huishoudschool aan de
Meersenerweg te Maastricht.
Officiële publikaties
INZAMELING HUISVUIL
Op donderdag 3 oktober a.s. zaü geen
huisvuil worden ingezameld.
Men gelieve op die dag geen emmers aan
de openbare straat te plaatsen.
Het ophalen van huisvuil uit die per
celen, welke gewoonlijk op donderdag wor
den bediend, ml nu plaaite vinden op
maamidlag 7 oktober e.k.
De directeur Gem. Reiniging®-
en Ontsmettlngsdienat.
was een gevecht niet alleen met de
vlammen, doch ook met de tyd, waarbij
het soms om enkele minuten kan gaan.
Indien zich een explosie had voorgedaan,
waarby de naar alle zyden wegvliegen
de brandende vloeistof nieuwe branden
zou hebben veroorzaakt, waren de ge
volgen niet te overzien geweest, zowel
wat betreft de uitbreiding van de brand
als ten aanzien van de vernieling van
gebouwen en de grote waarschijnlijkheid
van het verlies aan mensenlevens. Lei
den, aldus de commandant, is inderdaad
op het nippertje voor een ramp gespaard
gebleven.
De ambulance-wagens van de G G. en
G.D.. die op het terrein van de brand
in gereedheid werden gehouden, behoef
den gelukkig geen dienst te doen. Er
deden zich geen persoonlijke ongeval
len voor. De chauffeur van de melkauto
die plotseling een laaiende vuurzee voor
zich zag. kon zijn cabine nog op tijd
verlaten.
Kon de tankauto op eigen kracht weg
komen, de nieuwe takelwagen van de
brandweer moest de melkauto op sleep
touw nemen. Nadat de straat was schoon
gespoten, kon het verkeer circa half vijf
I weer normaal functioneren.
I De burgemeester jhr. mr. F. H. van
I Kinschot, kwam zich tijdens de brand
van een en ander op de hoogte stellen.
