bij VVJCTO^C,l
Tussen handelaar en wijnknoeierij
staat niet meer dan zijn geweten
LA
COXSEILLANTC
Beaujolais wordt meer gedronken dan gemaakt..
Année du Centenair
f>Acitea/r
Gsftbou/on
r
[JDe vraag van Mevrouw Margareth Knight J
5e Jaargang No- 88
Zaterdag 21 september 1957
De grote liefde van Marianne (V)
(Van onze reisredacteur)
Het was al de zeventiende Cote du Rhone, die
ik, omringd door vier belangstellende wijnhande
laren proefde in het schemerig gewelf onder
Orange. Nu ja, proevenMijn mond smaakte
naar zuring en dovenetel en op de been blijven
was mijn eerste zorg geworden. Want voor wijn
proeven moet men kunnen spuwen, een elegant,
recht straaltje, dat zandbak of stille hoek treft.
Oitidat mijn pogingen daartoe meer aan een
niesend nijlpaard herinnerden, had ik die zeven
tien glazen wijn maar doorgeslikt, ik wilde de
heilige rite niet bederven. Het stadium van tegen
spraak was ik derhalve al lang voorbij en toen
een mijner metgezellen over nummer 17 zei: 'il
acroche' (hij blijft hangen), gaf ik dat welwillend
toe, prees deze wijn zelfs als een der sierlijkste
accrocheurs, die ik ooit dronk. Pijnlijke vergissing:
accrocheren is een kwalijke eigenschap van een
wijn, naast deze azijnige ellendeling had ik nu ook
mijn argumenten mitsgaders mijn trots door te
slikken: Moraal: al is wijn (vooral jonge wijn)
beoordelen, vakmansaffaire, men moet in eigen
smaak geloven, etiket, jaargang en renommee ten
spijt.
jt&53
1953
33e dé die ce tte réc ofte a m on
J0rrière-£ra n d-3ère /e 33 a ron "77at A an Lef
qui acheta fe jDomaine cteTtlouton ée
//Tftai 7853a mon (/rand&ëre As 33 ar on
3a mes et a mon 3ere te 33 ar on A^enri.
Wijnhandel vroeger
Nederland heeft lange tijd
bijna uitsluitend de wijnen uit
de Anjou gedronken, „les demoi
selles d'honneur", die men te
genwoordig hier maar schaars
aantreft. De VOC had namelijk
ervaren, dat deze wijnen het
best tegen tropisch klimaat be
stand waren en bracht ze zowel
naar Indië als naar Nederland.
Om het vervoer van deze wijnen
te vergemakkelijken liet een
broer van Louis XVI zelfs het
riviertje de Layon kanaliseren.
De wijn ging dan met platboom
de schuiten naar Angers, waar
Nederlandse schepen, die de
Loire opgevaren waren, hem
aan boord namen.
Vandaag noemen de wijnboe
ren in Anjou de Layon nog vaak
„Le canal de monsieur" (het
kanaal van mijnheer) en in
Angers vindt men nog vele
Nederlandse namen.
De geboorte van de Cognac
wordt eveneens aan de VOC
toegeschreven. Zij nam aanvan
kelijk de kleine witte wijnen van
de Charente mee om het drink
water aan boord voor bederf te
vrijwaren. Maar al ras bedach
ten de Nederlanders, reeds toen
jeneverstokers, dat gedistilleerde
wijn minder plaats in zou
nemen.
r
»ppw, nnoN
EN Q O U 1
«A&O» Uil IM« »i ZtPjiXtJht UWkUtf
Garantie van kwaliteit: Het etiket van Chateau Mouton - Rothschild,
doorgaans verlucht met oorspronkelijke tekeningep van Frankrijks
grootste kunstenaars, ditmaal gewijd aan de honderdste verjaardag van
de aankoop van het kasteel door baron Nathaniel de Rothschild. Het
/wedicaat "application controlée" krijgt in dit geval extra-betekenis,
omdat deze wijn uitsluitend op het kasteel zelf gebotteld wordt.
Straffen voor ontduiking zijn zeer hoog
Een open deur intrappen is dit niet, vooral niet in Nederland, waar van
oudsher een aantal wijnhandelaren en -kenners de klassewijn tot exclu
sief heer met hoge hoed en witte handschoenen heeft verheven. Men
schiep hem een eredienst, compleet met onbegrijpelijk vakjargon en
strikte etiquette: tegen het licht houden, over de tong laten rollen, kau
wen, peinzen, kleine slokjes nemen, diepe stilte, ernstig gezicht. De
oningewijde kreeg daar zozeer de bibberatie van, dat hij doorgaans zei:
^eefmijmaarrunpilsié
tionale instituut voor de „Appelations
d'Origlne" (de gecontroleerde bena
mingen van herkomst) fijntjes, „is een
Veel versneden
De Nederlander werd bang voor de
wijn, totdat een vakantie in Frank
rijk hem leerde dat men wijn gewoon
mag drinken, zo maar uit 'n water
glas, in één teug leeg als dat de
goesting paste. Zonder de satisfactie
te kleineren, welke werkelijk wijn
kennen, hebben en eren geeft,
dient vastgesteld, dat de cultus van
kenners en pseudo-kenners in Ne
derland zijn ridicule kantjes heeft.
Een aantal wijnhandelaren de vele
eerlijke en bekwame niet te na gespro
ken heeft zich niet ontzien de grote
Franse wynen, waarvoor zij zoveel
respect eisten, met Algierse of Spaanse
te versnijden. En een etiketje met een
„groot" jaartal is snel op een fles ge
plakt. De overdreven vraag naar mode
wijnen, zoals Beaujolais, en grote
jaren, zoals 1947, leidt meer tot onge
rief van de portemonnaie dan tot
wijngenoegen. In Frankrijk, vaderland
van de wijn, maakt men er zich min
der druk over. Ieder eerlijke, onver
sneden wijn, groot of klein, heeft zijn
eigen waarde en karakter. En er zijn
geen goede en slechte jaren. Er zijn
slechts overvloedige en bescheiden
oogsten (de rampjaren zoals 1956 uit
gezonderd), betere en wat minder
goede jaren. Maar ieder jaar, groot of
klein, heeft uitstekende en minder
gelukte wijnen voortgebracht. De wij
nen uit de kleinere hebben vaak het
voordeel minder lang te hoeven liggen,
subtieler bouquet te bezitten en goed
koper te zijn.
Geknoei
Wordt er veel geknoeid in de wijn
handel? „De wijn", zo beleerde mij de
adjunct-directeur van Frankrijke na-
vloeistof en laat zich dus mengen. Tus
sen de handelaar, alleen met zijn wijn
in een donkere kelder, en de knoeierij
staat slechts zijn geweten en sóms een
Inspecteur van onze dienst. Eer een
wijn de qualificatie „appelation con
trolée" mag dragen, moet hij voldoen
aan zeer strikte voorschriften, die zijn
geboortegrond omgrenzen, de druif
soorten voorschrijven, het rendement
per hectare limiteren en de bereidings
methodes bepalen. Tien procent van de
oogst en dertien procent van de ex
portwijn heeft, door zich te onderwer
pen aan onze uiterst strikte controle
daarop, recht op dit predicaat. De
kwaliteit van de Franse klassewijnen
is door deze controle sterk verhoogd.
Nochtans moet ons instituut per jaar
800 fraude-processen aanbinden, waar
van driekwart in de Beaujolais, een
wijn waarvan veel meer wordt gedron
ken dan er ooit wordt gemaakt. Ont
duiking van onze voorschriften is een
misdrijf, de straffen zijn hoog, een
veroordeelde verliest zelfs zijn onder
scheidingen en zijn officierrang".
Maar wie belet een Franse wijnhan
delaar, die een vat „appelation con
trolée" naast een vat „ordinaire"
heeft staan, deze wijnen te mengen?
EEN van mijn vrienden had
een discussie-avond van de
„Rational Society" (ge
nootschap van redelijk denkende
mensen) bijgewoond. Hij schreef
me een brief over dit gesprek.
Het was hem opgevallen, hoe fel
sommige leden van dit genoot
schap positie kozen tegenover
de kerk. Hij meende zelfs van
haat te kunnen spreken.
Men had die avond gewijd
aan de radiolezingen van me
vrouw Margareth Knight, lector
in de psychologie aan de uni
versiteit van Aberdeen. Al ge
ruime tijd geleden deden deze
lezingen heel wat stof opwaaien
in Schotland en Engeland. Na
haar tweede lezing moest men
haar door een achterdeur uit
het gebouw van de B.B.C. smok
kelen en haar een tijdje op een
geheim adres laten wonen. De
liefde van de Britse geest voor
traditie van de religieuze facade
van het leven, tekende protest
aan tegen haar stellingen. En
dit niet slechts om dat zij een
atheiste is, maar vooral omdat
deze inzichten voorgedragen
werden door een typisch Britse
huisvrouw.
Wat zei mevrouw Knight In
deze veel besproken lezingen?
Zij heeft o.a. gesproken over
bijbels onderricht aan kinderen.
Zij vond dit van slechts zeer be
trekkelijke waarde. Men kan,
naar haar mening, heel best
kinderen het onderscheid tussen
goed en kwaad bijbrengen zon
der de bijbel.
WOORD
VAN
BEZINNING
tussen zijn scherpe tanden heen
en weer te slingeren en zo te
martelen, tot hij een langzame,
bittere dood sterft.
Wat zullen we onze kinderen
antwoorden?, zegt Margareth
Knight. Zullen we hun. als ze
ouder worden en nadenken, ant
woorden, dat ze nog te jong zijn
en er wat meer van zullen be
grijpen als ze ouder worden?
Of „God" kan het kwaad niet
voorkomen (en dan is hij niet
almachtig), of „God" wil het
kwaad niet voorkomen (en dan
is hij een liefdeloos tiran).
Waarom is er melaatsheid,
waarom kanker, waarom?
Waarom lijden zoveel mensen,
waarom is er zoveel zinloos lij
den? Waarom moeten kinderen
lijden? Kunnen wij nog langer
aannemen, dat er een almach
tige liefdevolle Macht is, die
wij „God" noemen? Terwijl
mensen in demonen verande--
ren! Terwijl de ziekenhuizen
vol zijn! Terwijl de mensheid
balanceert op de rand van mas
sagraven!
Moet ik dan mijn redelijk
verstand maar thuis laten, om
in die „God" van de orthodoxe
Christenen te geloven?
de overtuigde Christen door de
vragen van anderen in verlegen
heid komt. Hij is dan genoopt
zich op zijn geloof te bezinnen
en zich te sterken tot een goed
getuigenis door terug te komen
naar de bronnen van zijn geloof.
Wel zou Margareth Knight
nodig naar een goede catechisa
tie moeten. Als zij dan een ge
sprek met de kerk wil beginnen,
moet zij weten wat de kerk be
lijdt. Zij mag zeker niet zo
maar beweren, dat de kerk bijv.
van de dood zegt dat deze „eer
der verwelkomd dan gevreesd
moet worden". Het is beslist
niet waar, dat de kerk zou pre
diken ..niet het kwaad te weer
staan" of „zich geen zorgen te
maken voor de tijd". Zij heeft
Hobbes en Rousseau gelezen, zij
weet veel van psychologie, waar
om las zij Calvijn niet, en Karl
Barth? En voor alles en ieder
een de bijbel! Het is uitstekend
als iemand de verkondiging van
de christelijke kerk kritiseert,
maar dan moet hij of zij weten
waarover zij praat.
Het belangrijkste is wel: wie
heeft ooit beweerd dat God re
delijk te verstaan zou zijn? Wat
is dat voor een God. die „klopt"
met onze redelijke 'en zedelijke
oordeelvellingen. De God van
ons verstand is een bleke afgod,
die ons in de steek laat. Hij is
een bloedloze constructie.
Ik geloof in de God, die
spreekt. Hij sprak tot Abraham,
Izaak en Jacob Hij riep Is
raël door zijn woord. Hij kwam
A
«ffl
„Leer hun veel voor anderen
over te hebben, maak hun dui
delijk, dat ze lid zijn van een
gemeenschap. Dat moet al be
ginnen in de huiselijke sfeer te
midden van hun familieleden,
in hun vriendenkring, later in
de wijdere gemeenschap. Jonge
ren moeten leren hun plaats te
vinden als mens-in-de-gemeen-
schap. De opvoeding moet erop
gericht zijn. dat ze zichzelf ont
wikkelen. hun capaciteiten ont
plooien zichzelf onder controle
krijgen. Ze kunnen ook een ge
zonde discipline niet missen.
Maar de bijbel kan bij dit al
les heel goed buiten beschou
wing blijven. Wellicht kunnen
we de jeugd op latere leeftijd
het Nieuwe Testament laten le
zen, omdat Jezus toch een zui
ver mens was. die een hoge mo
raal heeft onderwezen. Ook om
dat onze cultuur doorweven is
met christelijke motieven. Je
kunt er niet aan voorbij iets
duidelijk te maken van de geest,
die de kathedraal van Chartres
heeft gebouwd, zoals je ook iets
zult vertellen over de Griekse
geest, die het Parthenon in
Athene heeft geschapen".
„God? Wie zou nog kunnen
volhouden, dat de wereld gere
geerd wordt door een hogere
macht, dus almachtig is en te
gelijk liefdevol?
Als hjj er werkelijk was, zou
er. niet zoveel kwaad zijn in de
wereld. Waarom heeft een kat
het Instinct een muis zo lang
De ene (verslechterde) helft gaat
tegen de geldende prijs als „appela
tion controlée" de deur uit, de
andere verbeterde partij gaat met
zoete winst als „reserve speciale"
naar een slimme restaurateur.
In Nederland
De lange arm van het INAO doet
zich in Nederland uiteraard weinig
voelen. Vrijwel de gehele Nederlandse
wijnimport geschiedt bovendien op
fust, omdat invoer op fle6, die uiter
aard veel beter garantie tegen fraude
verschaft, aan bijna dubbele rechten
alsmede hogere transportkosten on-
Neen zo zegt Margareth
Knight ik kan geen heil zien
in godsdienstonderricht op de
scholen. Ik kan het niet geloven
dat karaktervorming geschiedt
op een godsdienstige bodem. Of
dat het morele verval bestreden
kan worden door het Christelijk
geloof. Ik geloof er niet aan. dat
het Christendom het enige al
ternatief is van het commu
nisme.
Ik kies de opvoeding door de
regels van het gezonde verstand.
Ik prefereer verre het besef van
goed en kwaad, zoals het weten
schappelijk humanisme dat
leert. Laten we toch niet langer
vasthouden aan religieuze over
tuigingen, die onhoudbaar zijn
voor het forum der rede".
Tot zover Margareth Knight.
Me dunkt, zij zegt een reeks
van dingen, die wel hout snij
den. Ik vind, dat zij gelijk heeft
als zij zegt dat het Christendom
zeker niet als „bestrijding van
het Communisme" gesteld mag
worden. En ik ben het eens met
haar, dat het morele verval on
der de jeugd niet bestreden kan
worden door religieuze vorming,
(indien het mogelijk zou zijn om
een religieuze bodem onder onze
cultuur te schuiven!) Ik vind het
bepaald nuttig, dat mevrouw
Knight al deze vragen aan het
traditionele Christendom richt.
Haar gehoor werd geprikkeld
tot nadenken, hier en daar
werd iemand uit de sleur ge
haald. Bovendien is het goed &b
derhevig is. Derhalve verstrekt het
opschrift „appelation controlée", dat
trouwens als certificaat van herkomst
op z'n best een minimumkwaliteits
garantie geeft, in Néderland niet
noodzakelijk zekerheid omtrent oor
sprong en kwaliteit. Moet U nu uw
wijnhandelaar, die U altijd zo'n aar
dige man vond, derhalve terstond
wantrouwend als aartssohurk beschou
wen? Ook dat is niet noodzakelijk. Een
van de grootste exporteurs in Bor
deaux, die de Nederlandse markt op zijn
duimpje kende, zei: „De toestand
wordt steeds beter. In mijn jeugd was
ongeveer 70 procent van alle wijn in
"••Tl
Zo'n ramp jaagt
de wijn prijs op:
de in 1956 be
vroren wijngaard
van het domein
'La Conseillante'
in Pomerol.
in het mens-geworden woord
Jezus Christus. Hij zond Apos
telen met de goede boodschap
van Jezus Christus de wereld in.
Waarom zou de rede. het
verstand, het denken het hoogst
gezag in mijn bestaan zijn? Het
spreken van de levende God
neemt mijn verstand gevangen,
het zet de dingen in een nieuwe
rangorde. Ik moet mij gevangen
leren geven met mijn gehele
verstand, mijn wil, mijn krach
ten, mijn bestaan in de liefde
van de levende God. die *n het
woord uit Zijn andere Gereld
tot mij komt. Ik mag eifldigen
in de aanbidding.
Met Margareth Knight tob ik
over de vragen van het mense
lijk bestaan. Ze zijn me een
kwellingtotdat ik in Gods
Heiligdommen inga".
En dat gebeurt mewouw
Knight! U en sommigeiw' van
uw luisteraars moeten hdj ge
sprek helemaal op nieuw begin
nen, elk zich duidelijk bewust
van de uitgangspunten van de
ander.
In dat gesprek kan heel goed
de opvoeding van de jeugd be
trokken worden. Ik ben er zeker
van, dat het orthodoxe Chris
tendom van mensen als U veel
kunnen leren. En misschien zou
de kerk U nog het een en ander
te zeggen kunnen hebben.
M. W. J. Geursen.
voorheen Ned. herv.
predikant te Leiden,
thans te Melbourne.
Nederland versneden. Nu schat ik dat
percentage ten hoogste op 30 procent".
Nog goedkoop
Naast de knoeiers en onbekwamen,
telt Nederland talrijke onkreukbare en
uiterst deskundige wijnhandelaars, zo
wel grote als kleine, die in Frankrijk
met respect en bewondering worden
bejegend. Op overmatige winst zijn zij
evenmin uit. Nu nog koopt men bij
sommige Nederlandse wijnhandelaren
Frankrijks allergrootste wijnen voor
prijzen, die beduidend lager liggen dan
in Frankrijk zelf. Ik weet hier een
Meursault 1949 en een Pomerol 1 er
cru 1947 voor omstreeks vijf gulden te
koop, wijnen die in Frankrijk momen
teel of vastgehouden worden of tegen
ontzaglijke prijzen van de hand gaan.
De mislukte oogst van 1956, de ver
wachte kleine oogst van 1957, hebben
de Franse prijzen opgedreven tot ver
boven het plafond, dat de Nederlandse
handelaar kan vragen. De stijging zal
zich in Nederland veel geleidelijker
moeten manifesteren, al is te verwach
ten, dat de Nederlander zich in de
toekomst met bescheidener „crus" te
vreden zal moeten stellen. De wijnlief
hebber, die goed verstaander is, zal aan
dit halve woord genoeg hebben.
Voor de niet-expert tenslotte een
ander advies: compenseer uw gebrek
aan wijnkennis door uw mensenkennis
bij het uitzoeken van een wijnhande
laar. Maakt het hem gerust wat lastig,
men koopt een fles wijn niet als een
pakje sigaretten. Laat hem maar ver
tellen. De man, die met liefde over zijn
wijn praat, die er zelf in Frankrijk op
uittrekt, om in te kopen, itaat niet
ergens in een donkere kelder met het
voorwerp zijner liefde te knoeien.
Meen ook niet, dat wijn voor U te
duur is: voor de prijs van een fles
jenever koopt U vier flessen land-
wijn (naast de uitgesproken slechte,
zijn er vele uitstekende). Vang uw
avonturentocht bij die eerlijke, on
gecompliceerde wijnen aan. U begint
in de muziek ook niet meteen bij
Brahms. Het is verstandiger op eigen
kracht van de „vin du pays" naar de
toppen van een Clos Vougeot of
Lafitte-Rothschild te evolueren. Het
Is een lange, maar plezierige weg.
