maggi KlfPEMILLONStEP HEN KILOGRAM INSTRUMENTEN NAAR DE HOGE DREMPEL VAN HET HEELAL kilometer te bereiken Van Wezel leidt te Bodegraven in Bondswedstrijden KNSB Moskou wil Syrië helpen op het gebied van handel en industrie Vreemde manipulaties van een autobusondernemer in Rotterdam (6ste jaargang Woensdag 7 augustus 1957 Derde blad no. 29206 PER ZILVERZAKJE a Het stoutmoedige kunstmaan-plan Estafette-raket van tien ton nodig om een hoogte van 500 (Door dr. J. J. Raimond jr.) Negen kilometer wandelen is een werkje van enkele uren. Een berg (Is de Mount Everest bestijgen, negen kilometer omhoog gaan, vergt jchier bovenmenselijke inspanning. Waarin bestaat het verschil? Laten |re eens aannemen dat de wandelaar geen gebaande weg voor zich leeft, dat hij sloten of rivieren op zijn weg vindt en dat het weer hem toen zit. Dan verkeert hij ogenschijnlijk in dezelfde omstandigheden fc de bergbestijger, die zijn weg naar de top moet zoeken. En toch blijft reen groot verschil: de bergbeklimmer moet zijn eigen gewicht om- .öog brengen, hij moet onafgebroken de aantrekkende kracht van de larde „overwinnen". Elke poging om grote hoogten te bereiken, is in ^tzen een verwoed gevecht met de zwaartekracht. Het omhoog brengen van een kunstmaan is wel het verwoedste ge-- Sht, dat in dit opzicht ooit is gestreden. Wil de kunstmaan aan haar 1 beantwoorden, dan moet zij tot de duizelingwekkende hoogte van honderd kilometer stijgen voor zij haar baan kan gaan beschrijven, is maar één voertuig, dat de;e krachtmeting met moeder aarde aan jan: de raket. Slechts één mogelijkheid: de raket Ra vele mislukte pogingen, die de ste halve eeuw zün ondernomen, is de Duitse militairen tegen het einde de tweede wereldoorlog gelukt een ikbare en tamelijk bedrijfszekere ra- te vervaardigen. In ons land in het Dnaer de bewoners van Den Haag en eving hebben slechts onaangename nneringen aan dit .overigens ge- $de, voertuig met zijn weerzinwek- de naam: V 2, de bekorting van de rden „Vergeltimg zwei". Het wezen- i verschil tussen de raket en alle ere voertuigen schuilt in de wijze van rtstuwen. Alle voertuigen zetten zich op iets in hun omgeving, de wielen een locomotief zetten zich af op de die van een auto op de weg, de oef van een schip duwt tegen het de schroeven van het vliegtuig ken zich door de lucht, e raket heeft geen omgeving van e, hij zet zic-h af op de gassen, die hij wegstoot. In een stevig stalen vat dt een heftige verbranding een Jloffing tot stand gebracht. Het liddellijke gevolg is een uiteenspatten de gassen, die bij de verbranding taan. Is het vat gesloten en van ste- makelij dan zal het vat niet in be ing raken. De beweging van de weg rende gassen loopt dood op de wan- er daarentegen een opening in het l dan zal het bewegende gas hals rkop deze opening verlaten. Het uit- 'en is wederkerig: het vat. stoot de Jen weg en de gassen stoten het vat Dit is een rechtstreekse toepassing I de wet: actie is tegengesteld gelijk reactie. Us een spuitgast op rolschaatsen ging In zou hij met de spuit en al ach- jit bewegen, terwijl de straal vooruit ft. Zo eenvoudig is de voortstuwing i de raket. Steeds hoger tourpijlen zijn machtige voertuigen het erom gaat grote hoogten te be- In de jaren 1933 en 1934 waren ballons de voertuigen die de hoog- irds sloegen. Dit waren de jaren, stratosfeervaarders van allerlei aliteiten tot tien, vijftien, tegen ntig kilometer boven het aardop- k stegen. mgs is een officier van de Ame- se luchtmacht, in zjjn eentje, met i ballon tot negen en twintig kilo- kr omhoog geweest. Dit is de groot- hoogte tot nu toe ooit door een be- tvoertuig bereikt, wanneer althans i gehouden proeven met Ameri- ®se raketvliegtuigen geen even ge- togehouden betere records hebben Weverd. ibemande raketten, zoals de V-2 en riking, hebben de ballon verre over- zij kunnen tot hoogten van on- twee honderd kilometers stij- [Waarom nog niet hoger? Omdat nu paal aan alle voortbrengselen van techniek grenzen gesteld zijn. Om [hoger te geraken zou de raket meer Pdstof moeten meenemen. Doch het biet mogelijk een voertuig zwaarder •'lasten dan technische toelaatbaar Het principe van de raketvoortstuwing in beeld gebracht. Links: een ontploffing in een gesloten vat heeft geen beweging van het vat ten gevolge. Rechts: is het vat aan een zijde open, dan braakt het tijdens de ontploffing snel bewe gende 'gassen uit. Dit gaat gepaard met een reactie, die het vat in beweging brengt. is. Ook zouden de gassen met groter snelheid moeten worden uitgestoten. Doch ook aan deze snelheid is de grens van het technisch mogelijke gesteld. Wellicht zal het gebruik van kernenergie juist in dit opzicht nieuwe en grotere mogelijkheden openen, maar zover zijn we nog niet. Tweehonderd kilometers omhoog, adembenemend maar toch niet hoog ge noeg. De kunstmaan moet een hoogte van vijfhonderd kilometers bereikt heb ben, voor ze haar omgang rond de aarde kan beginnen. Geen raket die dit klaar speelt. Wat echter de kracht van één enkele vuurpijl te boven gaat, Is wel te verwezenlijken met een meerledige raket. Drietraps raket Stel eens dat de V 2 of de Viking door allerlei verbeteringen technisch schier volmaakt is geworden, wat zal er dan gebeuren als het voertuig twee maal zo groot wordt gemaakt? Zal het dan ook twee maal zo hoog kunnen stij gen? Zal het een twee maal zo grote snelheid kunnen ontwikkelen? Neen! In zijn strijd met de zwaartekracht is de kleine gelijkwaardig aan de grote. De grote heeft slechts één voordeel boven de kleine: hij kan de dubbele vracht instrumenten naar boven bren gen. Wat zal gebeuren, indien een Viking inplaats van instrumenten een tweede vuurpijl naar boven brengt? Dan zal de tweede vuurpijl een enorme sprong verder omhoog kunnen maken. De proef is enkele malen genomen. Op de neus van een V 2 werd een kleinere vuurpijl bevestigd, en wel zodanig dat de kleine - het voorste lid - zelfstandig het luchtruim koos. toen de grote - het achterste lid - zijn brandsof had ver bruikt. Er kwam heel wat vernuft aan te pas om deze proef te doen slagen, maar het is gelukt. Het voorste lid bereikte een hoogte van vierhonderd kilometers en een snelheid van ruim twaalf duizend kilometers per uur. Het is niet moeilijk in te zien. waar om het voorste lid sneller gaat en ho ger komt dan een enkelvoudige vuur pijl. Het achterste lid geeft het voorste lid een aanvangssnelheid van een klei ne zesduizend kilometer per uur, een snelheid waarop het voorste lid met zijn eigen voortstuwing kan voortbou wen. En dit zal hem gemakkelijk af gaan. omdat het achterste lid hem door d^ dichtste lagen van de dampkring heen geloodst heeft. Het voorste lid heeft erg ijle lucht boven zich, lucht geringe weerstand waarin het slechts ondervindt. De tweetraps-raket heeft een belang rijke overwinning op de aantrekkende kracht van de aarde behaald, maar het is nog niet de eind-overwinning. Want. ik herhaal het, het „plan kunstmaan" vergt een hoogte van 500 km en dit niet alleen, de kunstmaan moet, wil zij haar wetenschappelijke taak naar behoren vervullen, een snelheid hebben van 28.000 km per uur. Aan beide eisen kan worden voldaan als hare majesteit, de kunstmaan, een drietrapsraket ter beschikking wordt gesteld. Er zijn thans zowel in de Ver. Staten als in Rusland drietrapsraketten in aanbouw of in gereedheid ter verwe zenlijking van dit stoutmoedige plan. Project Vanguard De uitvoering van het ..Project Van guard" (pian-voorhoede) is in handen gelegd van de sterrenkundige dr. John Hagen, verbonden aan het" Naval Re search Laboratory (Laboratorium van de Marine) te Washington. Voor zover thans bekend is, zal de Amerikaanse drietrapsraket Van guard bestaan uit een Viking met een lengte van 13.5 m en een ge wicht - met inbegrip van de brand stollen - van 6500 kg. Het middelste lid zal een Aerobee - een luchtwesp - zijn, waarin alle besturingsinstru menten worden ondergebracht. Het voorste lid tenslotte, zal een nieuwe uitvoering zijn van de ouderwetse raket met vaste brand stol. Het gehele voertuig zal bijna 10.000 kg wegen. De kunstmaan zeil zal een bolletje zijn met een middel lijn van een halve meter en een ge wicht van ongeveer tien kilogram. Met zijn lengte van twee en twintig meter en zijn dikte van een meter zal de drietrapsraket ongetwijfeld een sier lijke verschijning zijn. Sierlijk, maar oerstrek en volkomen opgewassen te gen de belangrijke taak. die hem wacht. Een voertuig van tien ton. dat tien ki logram aan wetenschappelijke instru menten in staat zal stellen weken, mis schien wel maanden lang waarnemin gen van ongekende waarde te verrich ten. Gisteren is te Bodegraven het toer nooi om het open schaakkampioenschap van Nederland voortgezet met het spe len van de partijen uit de tweede en de derde ronde. De uitslagen waren: Tweede ronde: Van Wezel Amstelveen)-Diemer (Did.) afgebr., Kloostra (Roermond)Roessel (Amsterdam) 0—1. Beye (Den Haag)— Plokker (Den Haag) afgebr.. Quakkeler (Oldenzaal)ir. Donk (Dordrecht) V2 V2. Bredewout (Zwolle)Dries (R'dam) 10. Hoogendoom (Dordrecht)Van Perlo (Velp) 10. Derde ronde: BredewoutVan Wezel 0—1. Roessel—Hoogendoom li—V2. Die- merKloostra afgebr.. Ir. DonkPlok ker ValA. QuakkelerBeye afgebr.. DriesVan Perlo afgebr. Na drie ronden luidt de stand: 1. Van Wezel 2 punten plus 1 afgebr. partij: 2. Roessel 2 punten: 3/4/5 Bre dewout. ir. Donk en Hoogendoom allen 1V2 punt; 6. Diemer 1 punt plus 2 afgeb. partijen; 7/8/9 Quakkeler. Plokker en Kloostra allen 1 punt plus 1 afgebr. par tij; 10. Beye V2 punt plus 2 afgebr. par- ZWEMMEN René Pirolley beneden Europese recordtijd De Franse zwemmer René Pirolley is beneden de Europese recordtijd op de 200 meter vlinderslag gebleven. Hij liet in een 25 meterbad te Saint-Ouen (Fr.) 2 min 23.1 sec afdrukken en bleef daar mee 0.9 sec onder de recordtijd van de Duitser Manfred Maesel, die op 10 maart 1956 te Hof (Did) het record op zijn naam bracht door 2 min 24.0 sec te laten noteren. Weliswaar is de Hongaar Ryorgy Tum- pek reeds tot 2 min 21,7 sec gekomen een prestatie die hij verrichtte op de 19e juni 1956 te MUnchen doch het schijnt dat deze verrichting niet voor erkenning in aanmerking kan komen. Hoewel de Fina ten aanzien van de wereldrecords bepaalde, dat deze alleen kunnen worden gevestigd en verbeterd in 50 meterbaden heeft de LEN (Euro pese Zwemliga) zich nog niet over het analoge probleem bij de Europese re cords uitgesproken. Deze prestatie van Pirolley kan derhalve als Europees re cord worden erkend. Een schematische weergave van een Viking-raket. Twee pompen, aangedreven door een stoomturbine, zuigen de brandstoffen uit de twee grote vaten en spuiten de vloeistof fen in het vaasvormige vat, waar de heftige verbranding aanleiding geeft tot een 12 m lange vlamdie. met bijna ondraaglijk lawaai een reactie van tien ton (10.000 kg) verwekt. Het lege voertuig weegt bijna 900 kg. Het beladen voertuig weegt 6500 kg. De hoeveelheden brand stof worden in ruim een minuut ver bruikt. Het voertuig kan een kleine vijfhonderd kilogram aan instru menten vervoeren. De grootste hoogte, ooit door een Viking be reikt. bedraagt 253 km. tijen; 11/12. Dries en Van Perlo 0 pun ten plus 1 afgebroken partij. Ook in de lagere groepen werden gis teren twee ronden gespeeld. Het aantal gespeelde partijen is evenwel dermate groot, dat publikatie enige kolommen in beslag zou nemen. Derhalve moeten wij dit tot onze spijt achterwege laten. Wij hopen t.z.t. de eindstanden te publice ren. ONTVANGST DOOR B. EN W. De deelnemers aan deze bondswed strijden werden gistermiddag officieel door B. en W. van Bodegraven ontvan gen. Deze ontvangst vond plaats in Ho tel van Haaf ten. omdat, zoals burge meester mr. J. J. Croles tot zijn teleur stelling moest constateren, het gemeen tehuis daarop niet is berekend. Kramer's „circus" naar Nederland Het „tenniscircus' van de Amerikaan Kramer komt ook dit jaar naar Neder land. Op zaterdag 7 en zondag 8 sep tember zullen op de Metz-banen te Scheveningen enkele wedstrijden worden gespeeld, door de profs, die aan het ge zelschap van Kramer zijn verbonden. Vast staat al dat Lewis Hoad Wim bledon kampioen 1957 Ken Rosewall, Pancho Segura, Dinny Pails en Jack Kramer, naar Scheveningen zullen ko men. Toernooi tennisleraren Gisteren is te Noordwijk een begin gemaakt met de individuele wedstrijden van de internationale kampioenschappen van Nederland voor tennisleraren. De uitslagen van de wedstrijden uit de eerste ronde (enkelspel) waren: Poot verslaat J. van der Torre met 46, 64 6—3: rekkers verslaat Kau- ling met 6—3, 6—2; Warmenhoven ver slaat Noordhoek met 6—2. 6—2; Haze- broek verslaat K. van der Torre met 6—3 6—2. Te Oldenzaal werd de wedstrijd Neder landFrankrijk voor de tweede ronde van het landentoernooi voor tennis leraren gespeeld. Frankrijk won met 2—1 en heeft zich geplaatst voor de finale die woensdag te Doetinchem wordt ge speeld. Te Emmen werd de wedstrijd Austra liëDuitsland gespeeld. Australië won met 3—0 en komt in de finale tegen FranlU"ijk uit. Tevoren had Australië met 21 van Pakistan gewonnen (eerste ronde) de uitslagen uit de verliezersronde waren: Oostenrijk—Pakistan (gespeeld te Am sterdam) 3—0: Engeland—Zwitserland (gespeeld te Noordwijk) 21. Centrale training Nederland? elftal De technische commissie van de KNVB heeft met de bondscoach, de heer Schwartz, en de trainers en de gedele geerden van de clubs besprekingen ge voerd over de komende landenwedstrij- den en de voorbereidingen daartoe. Besloten werd om, met het oog op de wedstrijd Luxemburg—Nederland die op 11 september a.s. te Rotterdam wordt gespeeld, de centrale training te begin nen op 14 augustus. De spelers zullen worden aangewezen door de bondscoach. Waar de centrale training wordt ge houden zal op korte termijn worden be slist. Tussen 21 augustus en 4 september zal, zoals bekend, een oefenwedstrijd worden gespeeld, en wel op woensdag 28 augustus te Groningen tussen een voor lopig Nederlands elftal en een ploeg van Neder-Saksen. In de vergadering werd het voorstel geopperd om in de week vóór elke landenwedstrijd de spelers en de reserves van het Nederlandse elftal drie dagen bijeen te brengen. Het zal nader worden bestudeerd. HENGELSPORT „D.V.S." hield een wedstrijd in het Aarkanaal. De vangst viel mee. In to taal werd er 5786 gram vis aan de schaal gebracht. Uitslag: 1. H. W. Schuchhard sr. 1002 gr.. 2. J. Bouman 955 gr., grootste blei. 3. L. J. Vernet 728 gr.. 4. W. Koreman 582 gr.. 5. A. Fhilip- po 433 gr.. 6. J. Veldhuizen 383 gr., gr. voorn. 7. M. Schuchhard 287 gr.. 8. W. v. Berkel 286 gr.. 9. A. Bronmeyer 282 gr., 10. J. van Loon 260 gram. Na veertien dagen in Moskou besprekingen te hebben gevoerd hebben verte genwoordigers van de Russische en van de Syrische regering gisteren een gemeen schappelijk communiqué ondertekend. Volgens Tass wordt in dit communiqué gezegd, dat de Russische regering, bereid is met Syrië samen te werken bij de aanleg van wegen, spoorwegen en irrigatiewerken en bjj de bouw van water krachtcentrales en het uitvoeren van andere industriële projecten. Deze samenwerking zal zich eveneens uitstrekken tot geologische en andere onder zoekingswerkzaamheden. Om dit te bereiken zal er een Russische economische delegatie naar Syrië gaan, aldus het communiqué. Nauwere band aangekondigd De Sovjet-Unie zal het verlenen van kredieten aan Syrië voor de bestrijding van de kosten, verbonden aan het on derzoekingswerk en aan de levering van de benodigde uitrusting, in welwillende overweging nemen. Rusland zal geen politieke of andere voorwaarden ver binden aan deze samenwerking, die zal geschieden op basis van gelijkheid en wederzijds economisch voordeel en zon der inmenging van Russische zijde in de binnenlandse aangelegenheden van Syrië. Beide partijen zjjn verder van mening, dat het van essentieel belang is, dat er maatregelen worden getrof fen. die leiden tot ontwikkeling van de handel tussen beide landen. Met het oog op de wensen van Syrië zal de Sovjet-Unie de verkoop aan Syrië van machinerieën, uitrustingstukken, grond stoffen en andere goederen in welwil lende overweging nemen, evenals de Bussen zonder vergunning over de grens (Van onze correspondent) Tegen een autobusondernemer in de Inspectie Zuid-Holland van de Rijks verkeersinspectie is tweemaal proces verbaal opgemaakt, omdat deze man ervan wordt verdacht met vergunnin gen te hebben geknoeid. Hfj zou zijn chauffeur toerwagenvergunningen heb ben laten terugzenden, vlak voordat de wagens voor een tocht in het bui tenland de grens overgingen. Dit om waarschijnlijk te kunnen rijden met bussen, waarvoor hij geen vergunning in zijn bezit had. Iedere ondernemer is gebonden aan een maximum aantal, voor wat betreft het aantal bussen, dat hij mag laten rij den. Aan het einde van het seizoen kan bU de Commissie Personenvervoer een uitbreiding van dit aantal worden aan gevraagd. De aanvraag wordt dan be keken aan de hand van de ritten, welke zijn gemaakt met eigen en met gechar terde toeringcars. De ondernemer, tegen wie thans proces-verbaal is opgemaakt, had echter hoogstwaarschijnlijk meer bussen op de weg dan hij vergunningen had. Juist de laatste tijd is de controle hierop veel scherper geworden. Bij Elten werd een bus van de geverbaliseerde aangehouden door de Koninklijke Ma rechaussee. De chauffeur had geen ver gunning bij zich, hoewel dit papier bij grensoverschrijding aanwezig moet zijn. De Marechaussee was meestal zeer cou- Het ongeluk met „Neutron" Het lid van de Eerste Kamer, de heer Geugjes heeft aan de minister van Za ken Overzee de volgende vragen schrif telijk gesteld: 1. Heeft de minister kennis genomen van de persberichten dd. 1 augustus '57, waarin wordt medegedeeld, dat de Pa poea's. die in verband met de door hen verleende hulp na de ramp van het KLM-toestel „Neutron" zich vervoegden bij de resident van Biak, niet zijn ont vangen en de deur zijn uitgezet. 2. Indien deze persberichten juist zijn. wil de minister dan mededelen, welke maatregelen hij in dezen zal nemen? lant. omdat het inderdaad wel is voor gekomen. dat een vergunning was ver geten. Ditmaal echter werd proces-ver- baal opgemaakt, maar om de reizigers niet te duperen mocht de wagen verder rijden. Na tien dagen kwam het voertuig bij Roermond de grens weer over. Weer geen vergunning en weer een proces verbaal. De chauffeur verklaarde dat hij van zijn werkgever opdracht had ge kregen tijdens de uitreis het papier in Arnhem op de post te doen. Zo kon er een andere bus, waarvoor geen vergun ning aanwezig was, op rijden. Tot nu toe is nog niet gebleken, dat ook anderen zich aan dit strafbare feit hebben schuldig gemaakt. De ondernemer, die dit wel heeft gedaan, krijgt ook nog een proces-ver baal voor het vervoer met een zoge naamde wilde bus. Dezer dagen is een touringcar, die als zodanig kan wor den betiteld, van hem aangehouden. Arabisch overleg in Cairo over de toestand in Oman Zes „Venom'-straaljagers hebben gis teren vluchten gemaakt boven het gebied van de opstandelingen in Oman. Bij een luchtaanval werden bij Tanoeg twee vrachtauto's beschadigd, aldus werd gisteren officieel te Manamah op Bahrein bekendgemaakt. Nog steeds komen Britse legereenhe den in Oman aan. De bevelhebber van deze strijdkrachten, brigade-generaal Robertson, is maandag per vliegtuig van Bahrein naar Oman gegaan, waar de militaire eenheden van de Sultan zich gereed maken voor een aanval op Nizwa, het hoofdkwartier van de opstandelin gen. De diplomatieke vertegenwoordigers van de landen van de Arabische Liga zouden vandaag in buitengewone ver gadering in Cairo bijeenkomen om een gemeenschappelijk plan voor hulp aan de opstandige Iman van Oman op te stellen. De vergadering is belegd door de secretaris-generaal van de Liga. Has- soena, die gisteren verklaarde, dat de toestand in Oman „ernstig" is. aankoop van graan, dat dit jaar in Syrië is geoogst en de grotere aankoop van ruwe katoen en andere goederen, aldus het communiqué. reeds meer dan 50 jaar de bougie voor iedere motorl Imp. N.V. Willem van Rijn Haarlemmerweg475 A'dam Tel. 86211 - Tele* 12282 Miljoenste op Schiphol Mevrouw G. van der KolkMosselaar, die gistermiddag met haar echtgenoot een Haagse onderwijzer een bezoek bracht aan Schiphol en tevens de ten toonstelling „Het Atoom", stond per plex, toen z(j plotseling werd aange schoten door de adjunct-directeur van de luchthaven, de heer E. van de Beek, die haar kwam vertellen, dat zij als miljoenste bezoeker van Schiphol de loketten was gepasseerd. De verraste Haagse vrouw ontving een retourbiljet Amsterdam—Brussel, als mede een bedrag ter tegemoetkoming in de verblijfkosten in de Belgische hoofd stad. Het hoofd stationsdienst van de K.L.M. op Schiphol bood namens de luchtvaartmaatschappij een schaalmodel van een Lockheed 1049 G. met wingtops aan. Ook een tweetal van de 14 buiten landse luchtvaartmaatschappijen, die Schiphol in geregelde dienst aandoen, liet dit gedenkwaardige feit niet onge merkt voorbijgaan. Namens de Pan American Airways werd een reistas aan geboden, de Sabena kwam met een schemerlamp op de proppen. Dit is de derde maal, dat Schiphol in één jaar een miljoen bezoekers haalt. In vroegere jaren was dat echter veel later in het jaar. Dat dit aantal reeds in begin augustus kon worden bereikt is dan ook voornamelijk aan de grote belangstelling voor de tentoonstelling „Het Atoom" te danken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 7