TUNESIË EEN REPUBLIEK MET
BOURGUIBA ALS PRESIDENT
WEERBERICHT
Geen wraakoefening tegen de
grijze afgezette bey die een
woonoord kreeg toegewezen
Melkhandelaren wensen wederom
stijging van de melkprijs
HONDERDEN ARRESTATIES IN
HONGARIJE TOEGEGEVEN
96ste jaargang
VRIJDAG 26 JULI 1957
No. 29196
Directeur:J. w. Hermy DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witte Slngel l' Lelden Glr0 n0 57055
Hoofdredacteur J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
NA 250 JAAR MONARCHIE
LEIDSCH
DAGBLAD
De Tunesische constituerende vergadering heeft gisteren eenstemmig
besloten de monarchie, die 250 jaar heeft bestaan, af te schaffen en
de republiek te proclameren.
Premier Habib Bourguiba werd eenstemmig tot eerste president van
de nieuwe republiek gekozen.
Bey Sidi Mohammed Lamine, werd na deze beslissing onder politie
bewaking uit het koninklijk paleis overgebracht naar een nieuwe ge
dwongen verblijfplaats in een villa te La Manoeba, nabij Bardo, een
voorstad van Tunis.
Tijdens het debat, dat aan de stemmingen in de constituerende
vergadering voorafging, veroordeelde spreker na spreker de bey. Men
beschuldigde hem ervan, dat hij zich verrijkt had door misbruik te
maken van zijn absolute macht.
Bourguiba verklaarde voor de stemmingen, dat men op grond van
hun verleden geen vertrouwen in de vorsten van de regerende familie
kon hebben, maar men zou tegen de bey en zijn familie niets onder
nemen uit wraakzucht.
Over de beys zei hü onder meer: „Deze mensen, die in onwetendheid leefden,
hadden slechts één doel: hun troon te beschermen, zelfs ten nadele van de be
langen van het volk.
Bourguiba legde de nadruk op het vredelievend karakter van de omwenteling
die zich voltrok, en op het feit, dat de geuite kritiek alleen de monarchie in
Tunesië betrof.
ter van Financiën niet aanwezig was
tijdens de historische bijeenkomst; hij
onderhandelde te Parijs met de Franse
regering over financiële hulp, welke de
jonge republiek van haar oudere zuster
verwacht. Dit is zeker een van de oor
zaken van Bourguiba's gematigde taal
geweest.
Arabische vorsten bezorgd
Het is ook waarschijnlijk, dat hjj
zich, meer dan de sultan van Ma
rokko, geroepen acht straks een be
middelende rol te spelen in het Frans-
Algerijnse conflict. In Marokko heeft
in het bijzonder de sultan en zijn
aanhang dan ook het uitroepen van
de republiek met zorg zien aanko
men.
Ook de Koning van Lybië en Koning
Saoed van Arabië, zien het uitroepen
van de Tunesische republiek met zorg.
Niet omdat zij ooit relaties van vriend
schappelijke' aard met de afgezette
vorst hebben onderhouden, maar na
de Egyptische revolutie vinden zij het
ontstaan van een nieuwe democra
tische Arabische republiek een slecht
voorteken voor de stabiliteit van hun
eigen regime.
Ook Washington, hoewel niet zon
der sympathie voor Bourguiba, acht
het uitroepen van de republiek voor
barig.
De Franse regering beschouwt de af
schaffing van de monarchie en de af
kondiging van de republiek in Tunesië
als een volkomen binnenlandse aange
legenheid. Het besluit werd in Frankrijk
reeds enige tijd verwacht. In regerings
kringen verwacht men, dat de betrek
kingen tussen Frankrijk en zijn voor
malige protectoraat er niet door zullen
worden beïnvloed.
BOURGUIBA.
de eerste president van de jonge
republiek.
Weinig verandering
verwacht
(Van onze Parijse correspondent)
Men kan zich afvragen wat de gevol
gen in het binnen- en buitenland van
deze „droge" revolutie kunnen zijn.
Voor het binnenland zal, afgezien van
het feit, dat de begroting niet meer
belast zal behoeven te worden met de
paar miljoen gulden, die de bey jaar
lijks uit de staatskas ontving, er waar
schijnlijk voorlopig niet heel veranderen.
Tekenend mag het heten, dat de minis-
op sociaal als economisch gebied, was
dermate groot, dat nauwelijks tegen
stand werd geboden. Kort na de ver
overing werd het verdrag van Bardo
gesloten op 12 mei 1881 waarbij
Tunesië een Frans protectoraat werd.
De daaropvolgende zeventig jaar is
het land nimmer geheel rustig geweest.
In het begin der dertiger jaren won de
onafhankelijkheidsbeweging aanzienlijk
aan invloed. Het was in die tijd dat de
huidige premier, Habib Bourguiba, zich
bij de Neo-destour (nieuwe grondwet)
partij aansloot.
Gedurende de tweede wereldoorlog
werd Tunesië door de nazi's bezet.
Slechts na bijzonder felle strijd konden
zij door de geallieerden worden ver
dreven.
Da laatste bey
Op 15 mei 1953, een week nadat de
laatste Duitsers waren verjaagd werd
de bey, Sidi Mohammed al-Moncef,
door de Fransen afgezet. Hij werd be
schuldigd van collaboratie met de Duit
sers. Zijn plaats werd ingenomen door
zijn neef. de thans afgezette bey.
Na de oorlog kon het Franse be
stuur het verlangen naar onafhanke
lijkheid niet langer negeren. Zelf „de
bey der Fransen", zoals de nationalis
ten hem noemden, steunde het streven
naar souvereiniteit.
De stuwende kracht van het nationa
lisme was de thans 53-jarige Habib
Bourguiba.
Op 20 maart vorig jaar, na een strijd
die aan beide zijden vele mensenlevens
eiste, werd Tunesië onafhankelijk met
Bourguiba als premier.
Politiek leider van
groot gezag
Habib Bourguiba, de eerste president
van Tunesië, is de jongste zoon uit een
eenvoudig gezin te Monastir, een kust
plaats ten zuid-oosten van Tunis. Op
21-jarige leeftijd (hij is thans 53) ging
hij in Parijs rechten studeren. Hij is met
een Frangaise gehuwd en zjjn zoon
Habib is in Frankrijk geboren. Later
werd hij advocaat in Tunis.
Bourguiba heeft zich als politiek
leider in Tunesië een groot gezag ver
worven. Hij is energiek en kan goed
onderhandelen. Hij bezocht vele lan
den, toen Tunesië nog Frans protec
toraat was, om steun voor zijn ideaal
van onafhankelijkheid te krijgen.
Japans eiland door
regen geteisterd
Duizend doden en vermisten
Óp Kioesjoe in Zuid-Japan, zijn naar
schatting duizend doden en vermisten
te betreuren als gevolg van overstro
mingen, veroorzaakt door overvloedige
regenval.
Het weerkundig bureau te Tokio
zegt, dat er op het eiland sinds gister
avond naar schatting meer dan 80 cm.
regen is gevallen. In de nachtelijke
uren zijn dorpen en steden door stro
men water uit de bergen overvallen.
Door de voortdurende regen wordt het
reddingswerk belemmerd.
De verbindingen met de getroffen ge
bieden zijn verbroken, zodat het onmo
gelijk is een duidelijk overzicht van de
toestand te krijgen. Het grootste deel
van het westelijk kustgebied van Kioes
joe is getroffen.
Een trein met 400 mensen is in een
afgelegen streek door het water over
vallen. Men vreest dat allen zijn omge
komen.
Opklaringen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Nu en dan opklaringen maar plaatse
lijk ook enkele buien voornamelijk in
het noorden van het land. Krachtige tot
matige westelijke wind. Iets koudere
nacht, morgen ongeveer dezelfde middag-
temperaturen als vandaag of iets hogere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
27 JULI
Zon op: 4.55 uur; onder: 20.41 uur.
Maan op: 5.28 uur; onder: 20.21 uur
(Nieuwe maan).
Hoogwater te Katwijk aan Zee 2.54
en 15.24 uur.
Laagwater te 11.07 uur en 23.34 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Eeuwen van cnrust
De afgezette bey Sidi Mohammed La- I
mine Pasha is een afstammeling van
Hussein ben Ali, die in 1705 de monar
chie in Tunesië vestigde.
Hussein ben Ali was technisch ge
sproken slechts regent voor de sultan
var. Turkije. De Turkse invloed was
reeds toen aanzienlijk geslonken, hoe
wel Tunesië juridisch tot 1881 deel uit
maakte van het Ottomaanse rijk. Van
die tijd tot 1956 was het een Frans pro-
tectoraatsgebied.
Toen Frankrijk in 1881 vijftig
jaar nadat het Algerije had veroverd
Tunesië binnentrok, verkeerde het
land in een chaos. De wanorde, zowel
Twee Nederlanders
op Autobahn
verongelukt
Twee Nederlanders zijn bij een ver
keersongeval op de Autabahn nabij de
Duitse plaats Limburg om het leven
gekomen.
Twee Amslerdaamse echtparen, de
heer en mevrouw II. de Weerd, en de
heer en mevrouw Stochof. waren sa
men op motorrijwielen op terugrit naar
Nederland. Toen het begon te rege
nen stopten zij aan de kant van de
Autobahn om regenkleding aan te
trekken. Op dat moment kwam een
zware vrachtauto aan, die op de plaats
waar de twee echtparen stonden,
slipte. De vrachtauto raakte de heer
H. de VVeerd en mevrouw M. F.
StochofHensen; beiden werden ge
dood. Mevrouw De Weerd en de heer
Stochof bleven ongedeerd.
Straaljager stort
op Turkse slad
23 doden en vele gewonden
Een straaljager van de Turkse
luchtmacht is gisteren op Bursa in
Noordwest Turkije neergestort.
Hierbij kwamen 23 mensen om het
leven en werden velen gewond.
De gouverneur van Bursa deelde
mee, dat de straaljager boven de stad
ontplofte en dat hierdoor 25 huizen in
brand raakten De piloot kwam ook om
het leven, doordat zijn parachute niet
openging vanwege de geringe hoogte.
De afgezette bey. de laatste
monarch van Tunesië.
Bourguiba „agon zijn actieve politieke
loopbaan in 1930. toen hij met steun
van een groep jonge politici een cam
pagne voor onafhankelijkheid van Tu
nesië begon als lid van het uitvoerend
comité van de grondwetspartij. Vier
jaar later brak hij met deze partij en
stichtte de nieuwe grondwetspartij. Door
zijn agitatie haalde hij zich deportatie
en gevangenschap op de hals.
Engelse staalindustrie gaat
produktie verhogen
De Britse ijzer- en staalraad heeft
in een officieel rapport aan de regering
bekendgemaakt, dat de Engelse staal-
produktie in de periode 1958 tot en met
1962 met ongeveer 1/3 zal worden ver
hoogd tot 29 miljoen ton. Verleden jaar
bedroeg de produktie 20.660.000 ton.
Voor het verwezenlijken van dit uit
breidingsplan zullen in de komende vijf
jaar investeringen van niet minder dan
600 miljoen pond sterling 'ruim zes
miljard gulden) benodigd zijn.
De gemoederen zijn nogal verhit
in Londen tijdens de slaking van
de transportarbeiders.
Iedere vrachtauto .die tóch nog
naar de markt wit. wordt tegen
gehouden door de stakers, zoals
op de foto te zien is.
Vakantiegangers met
auto legen boom
Een dode en vier zwaar
gewonden
Vijf jongelui uit Achtkarspelen
(Fr.), die met vakantie in Appelscha
waren, zijn vandaag in Appelscha
met een daar gehuurde auto tegen
een boom gereden.
De achterin de auto zittende 18-
jarige Auke de Graaf werd zo ern
stig gewond dat hij kort na het on
geluk is overleden. Zijn broer, de 22-
jarige Wiebe, en twee der drie inzit
tende meisjes werden zwaar gewond.
Allen zijn naar het ziekenhuis te
Assen overgebracht.
De beide broers, die uit Stroobos
(gein Achtkarspelen) met vakantie
in Appelscha waren, hadden daar
de meisjes een autotochtje aangebo
den. De meisjes zijn Trijntje Alma
uit Kortwoude, haar nichtje Renske
Alma uit Harkema Opeinde en Tjit-
ske Bouius eveneens uit Kortwoude.
Atoomproef in Nevada
Boven de woestijn van Nevada is gis
teren een kernwapen, dat aan een bal
lon ongeveer 175 meter boven het aard
oppervlak hing. tot ontploffing ge
bracht.
Het was de tiende proefneming in de
huidige reeks.
Onhoudbare toestand
Scherpe omzetdaling na vakantie vernacht
In augustus zal de minister van Economische Zaken zich moeten beraden over
het cijfermateriaal, dat de melkhandelaren in de afgelopen maanden verzameld
hebben over hun exploitatiekosten.
Met dit materiaal willen de melkhandelaren aantonen, dat de huidige marge
van 6 cent voor de gesaneerde en 6y2 cent voor de niet gesaneerde gebieden on
voldoende is en schrijnend tekort doet aan deze groep in de Nederlandse
samenleving.
Dit verklaarde de heer C. A. Heuft, voorzitter van de R.-K. Bond van Melk
handelaren tijdens een gistermiddag te Utrecht gehouden vergadering van deze
Bond.
De heer Heuft meent dat op een stij
ging van de consumentenprijs voor melk
met gemiddeld twee cent per liter gere
kend moet worden, wanneer de minis
ter zich door het cijfermateriaal van de
melkhandelaren laat overtuigen.
De prijsstijging kan in bepaalde ste
den verschillen. Zo menen de Amster
damse melkhandelaren. dat zij bij een
marge van 9 cent per liter eerst een lo
nende exploitatie kunnen voeren De
marge bedraagt in de hoofdstad thans 6
cent per liter, hetgeen, wanneer de mi
nister aan deze raargeberekening zijn
goedkeuring hecht, een melkprijsstij
ging van drie cent per liter zou kunnen
betekenen.
In Utrecht en Amersfoort houdt men
rekening met een door de melkhandela
ren verlangde marge van gemiddeld 8
cent per liter.
Volgens de heer Heuft is er thans
sprake van een onhoudbare toestand
onder de melkhandel aren. Deze groep
heeft niet geprofiteerd van de loon- en
welvaartsrondes, doch heeft wel de tal
rijke prijsstijgingen moeten opbrengen.
De minister van Economische Zaken
heeft medegedeeld, de marge van de
melkhandel aren te herzien wanneer uit
De witte vlag tvoei in de top
Luchttacties tegen de rebellen
in sultanaat Oman voortgezet
Opmars naar Nizwa in volle voorbereiding
Straaljagers van de Royal Air
Force hebben gisteren hun aanval
len op de posities van de rebellen in
het sultanaat Oman en Muskate
voortgezet.
Het fort, dat in het centrum van
de stad Nizwa is gelegen, welke stad
het knooppunt is van de rebellie,
werd met raketvuur bestookt. De
opstandelingen hadden, na de pam-
flettenregen van een dag tevoren,
het fort echter ontruimd. De piloten
zeiden na terugkeer, dat zij geen le
vend wezen hadden gezien. Noch in
het fort zelf noch bij de hutten van
de stad rondom het fort. De witte
vlag woei nog van de toren van het
De Hongaarse minister van Staat Marosan heeft gisteren de be
richten bevestigd, dat „verscheidene honderden" personen de vorige
week gearresteerd zijn. In een door Radio-Boedapest uitgezonden rede
verklaarde hij dat deze mensen, na de laatste besluiten van het centrale
comité van de Russische communistische partij, hebben bevestigd dat
zij in oktober a.s. een nieuwe opstand zouden beginnen.
Dit is de eerste keer dat een Hongaarse autoriteit de berichten
bevestigt dat minstens 500 mensen tegen het einde van de vorige week
gearresteerd zijn.
fort, toen de vliegtuigen kwamen
aangieren, maar de piloten zeggen,
dat zij vanaf de grond niet werden
beschoten.
In totaal werden er gisteren twaalf
vluchten gemaakt en naar schatting 48
twaalf-inch raketten en 7200 kanon
schoten in het fort gejaagd. Terwijl dus
hier het zwaartepunt lag van de aan
vallen. vielen vliegtuigen uit Bahrein en
Aden andere rebellen-concentraties in
het bergachtige achterland aan.
Terwijl zo de actie in de lucht tegen
Nizwa de gehele dag werd voortgezet
werden verdere maatregelen getroffen
voor de strijd te land. Transportvlieg
tuigen van de RAF brachten benzine,
munitie en andere voorraden over naar
Boeraimi, waar zich een vliegbasis be
vindt van de inheemse troepen die aan
gevoerd worden door Britse officieren.
Naar verluidt hebben deze troepen
vooruitgeschoven posten gevestigd ten
zuiden van Boeraimi. in een oase. waar
enkele jaren geleden de Saoedi-Ara-
biërs uit werden verdreven. Men neemt
aan dat deze troepen tenminste drie da
gen nodig zouden hebben om het op
standelingencentrum Nizwa te bereiken
en dan nog slechts ten koste van grote
verliezen aan hun voertuigen.
Er leidt geen weg naar Nizwa. dat
ruim 300 kilometer ver weg ligt. Men
verwacht echter, dat de troepen van de
sultan vandaag hun" opmars zullen be
ginnen.
De inheemse troepen werden gisteren
versterkt door de aankomst van de
Britse troepen van het Regiment der
Cameronians. Als de inheemsen in de
enorme hitte van bijna 50 gr. opruk
ken naar Nizwa, zullen de Engelsen, die
sleehts in uiterste noodzaak zelf in het
gevecht zullen gaan, de grens bewaken.
het verzameld cijfermateriaal blijkt, dat
de marge inderdaad te gering is. Om dit
materiaal te verzamelen was het nodig
dat de melkhandelaren een uniform ad
ministratiesysteem gingen voeren. Am
sterdam is erin geslaagd een grote hoe
veelheid exploitatiecijfers te verzame
len en binnenkort zal de pr ij zencom
missie van het Produktschap Zuivel zich
over dit materiaal beraden. Deze com
missie zal vervolgens het materiaal ver
gezeld van een advies aan de minister
zenden.
De verhoging van de melk met vijf en
zes cent per liter is door de consumen
ten zeer goed opgenomen. De omzet in
de eerste maand van de verhoging steeg
zelfs - gelijk gemeld - met 9 De
heer Heuft schreef dit toe aan de war
me periode, waardoor het verbruik van
produkten als karnemelk, yoghurt e.d.
enorm is toegenomen.
Na de vakantie verwacht de heer
Heuft evenwel een scherpe daling van
de omzet van melkprodukten.
Koningin bij rechtszitting
in Greenwich
Koningin Juliana heeft gisterochtend
een zitting bijgewoond van de kinder
rechter te Greenwich, in ZuidOost Lon
den.
Het bezoek was onverwacht. Niemand
van het publiek scheen de Koningin, die
in een houten stoel achter de gerechte
lijke functionarissen zat. te herkennen.
Na de schorsing van de zitting werd
de Koningin naar het raadhuis van
Greenwich gereden waar zij het noen
maal gebruikte met de president van de
rechtbank. John Watson. Ook bezocht
de Koningin de zeevaartschool van
Greenwich.
Prins Bernhard heeft gisteren de be
ker uitgereikt aan de kampioene van de
junioren-afdeling op de Royal Interna
tional Horse Show. die in het White
City Stadion te Londen wordt gehouden.
De gelukkige was het 16-jarige Engel
se meisje Ann Townsend, die op ..Irish
Lace" eerste werd voor de Duitse Re-
nate Freitag (17), de Engelse Jean Whi
te. de Italiaanse A. Stretta en de Duit
se Maria Sohst.
Van de 29 deelneemsters bereikten er
negen de finale. De paarden van de eer
ste acht plaatsen werden door Prins
Bernhard versierd met een rosette.
Middenstandsbonden tegen de
cadeau-acties
De in de commissie van overleg
samenwerkende middenstandsvakcen-
tralen. de Christelijke Middenstands
bond, de Kon. Ned. Middenstandsbond
en de Ned. Kath. Middenstandsbond
hebben zich telegrafisc gewend tot
het hoofdbedrijfschap detailhandel,
om bemiddelend op te treden inzake
de „koffie-acties" van de winkeliers in
textiel en huishoudelijke artikelen, die
naar aanleiding van de cadeau-acties
van de kruideniers worden gevoerd.
De middenstandsbonden achten het op
de weg liggen van dit lichaam, waarin
ook het grootwinkelbedrijf en de coöpe
ratie zijn vertegenwoordigd, om wegen
te zoeken ter beperking en regeling van
het cadeau- en kortingstelsel, hetzij
middels een wetswijziging, hetzij door
gebruikmaking van de bij het instel
lingsbesluit gegeven bevoegdheden.
Hangende de bestudering van het
vraagstuk kan volgens de middenstands
bonden gevraagd worden, de acties te
staken.
