Twee „meesters" dienden Bach in manifestatie van schoonheidszin BOUILLON Flor Peeters en Szymon Goldberg: beiden met zijn Kunst vergroeid Leerlingen van Mytylschool maken uitstapje naar Efteling Zwitserse activiteit in Nederlandse keukens Afscheid van de heer J. Martij n 96ste jaargang Donderdag 11 juli 1957 Tweede blad no. 29183 Leids Holland Festival Verlies Van Wijk verdwijnt dit jaar van balans Onder leiding van de president-com missaris, ir. J. S. van Nijmegen Schone- gevel, werd gistermiddag in „Het Gul den Vlies" de aandeelhoudersvergade ring van de N.V. Leidsche Textielfa brieken Gebr. Van Wijk en Co. gehou den. Na een toelichting van de presi dent-commissaris en de directeur, de heer J. W. Heringa, werden de jaar stukken goedgekeurd. Van het reeds jaren bestaande verlies, dat aan het einde van het boekjaar nog f965.029 bedroeg, kon in 1956 f512.912 worden afgeschreven. Afgezien van niet te voorziene on gunstige ontwikkelingen, verwacht men, dat de resultaten van het lo pende jaar zodanig zullen zijn, dat het alsnog op de balans paraisserende verlies (f. 452.108) dit jaar zal ver dwijnen. Medegedeeld werd, dat men de aan deelhouders over enige maanden een voorstel hoopt voor te leggen, waarin een volledige fusie met de N.V. Van Cranenburgh en Heringa's Sajetfabriek wordt voorgesteld. Zoals bekend, heeft Van Wijk momenteel reeds een pool- overeenkomst met deze N.V. BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN GEBOREN. Rudolf zn. van K. Schaafstra en M. Dijkhuizen- Franciscus, zn. van J. Stok- kel en C C. M. van Luljt; Johannes, zn. van G. Wessellus en A. M. Wesselius; Francina, dr. van K .van der Steen en M. Trouwee; Gertrude Blrgltte, dr. van B. Mark en E. Jongbloed; Cornells, zn. van A. Bekker en A. Smolders; Johannes Cornells, zn. van J. Slera en C. A. Zwage- maker; Dirk Cornells, zn. van L. van Delft en J. van Egmond; Jolande Chris tine. dr. van J. J. Regeer en G. Brons- geest; Marjoleine Ingrld, dr. van C. Jans- sen en G. Groenendijk; Jolante Augusta Helene. dr. van F. van der Zeeuw en S. C. Hermans. OVERLEDEN. A. a Kimpel. 58 man; M. de Bruin, 8 Jr., zoons J. Nagelhout, 8 Jr., «oon. dan 32 maal varieert, in drie groepen herhaald. Goldberg hield met feilloze trefzekerheid en met een verbazingwek kende concentratie een welhaast niet af latende .steeds hoger opgevoerde, viriele spanning vast. waardoor de Ciaconua uitgroeide tot zelden beleefde rn'inu- mentaliteit. Bach neemt het hier met dubbelgrepen en figuratie op tegen de sterkste acrobatiek van het virtuozen- dom. maar hoe blijft bij hem alles tot in opperste hoogheid veredeld en gezui verd! En welk een vertrouwdheid is hier aanwezig met de akoustiek van wijdse In de aankondiging was het reeds voorzegd: twee meesters in de hoge Kunst van Bach zouden zich op deze tweede Festivalavond in de Pieterskerk laten horen, de Belgische organist Flor Peeters en de violist Szymon Goldberg. Zo is het uitgekomen: meesters in de ware en meest estetische be tekenis van het woord, voor wie Bach, technisch noch geestelijk, meer geheimen lijkt te hebben, wier kunnen volkomen en oprecht in de dienst staat van hem, die deze kunst, voortkomend uit het Goddelijke, schiep. Een programma voor Bachkenners en fijnproevers, dat ook van de toehoorders toegewijde Bachliefde en begrip vooronderstelde. Men onderkent in Peeters, wiens naam de wereld bestrijkt, onmiddellijk de die pe ernst van zijn bezonken spel, dat tot in détail overlegd en van groot ver antwoordelijkheidsgevoel vervuld is. Nergens is er enige vertekening in de prachtige, zorgvuldig afgewogen en door dachte registratie, er is bij voortduring een weldadige, rustgevende evenwich- wichtigheid, er is geen zucht naar over dadigheid van kleur en pronk en er is een realisering van de polyfone opbouw, die in haar heldere profilering geen en kele wens meer laat. Géén zoeken, géén tasten, maar een grote verzekerdheid .voortkomend uit een rijke ervaring en een bewust door leven, waardoor zijn spel op dit voor hem nauwelijks bekende Pieterskerkor gel ieilloos opklinkt, tot in de meest veeleisende climaxen toe. Zo grijpt hij U met het Preludium en fuga in b kl. t. en de Passacaglia en fuga in c kl. t.: monumentale vormen der orgelkunst, waaraan reeds tal van grote voorgangers hun gaven wijdden, maar waarvan de uitwerking bij Bach, ook wat het variëren betreft, toch wel het alles overkoepelend hoogtepunt vond. Zo'n Passacaglia b.v. bvat 22 variaties op een ostinate thema van acht maten in de bas, ook enige malen in de boven stemmen .waaraan de weelderigste va riatiekunst het thema steeds nieuwe be lichting verleent. Tot slot de geweldige vierstemmige dubbelfuga op het Passa- cagliathema, eindigend in een uitgebrei de cadenz. De organist Peeters tovert U dit alles met innerlijke bewogenheid voor, met 'n technische vanzelfsprekendheid, alsof er eenvoudig geen moeilijkheden meer bestaan en in een registratie welke een voorbeeld voor iedere organist zou kun nen zijn door haar zuiverheid van stijl en voorname opvatting. Die voornaamheid van opvatting is ook aanwezig in de koraalvoorspelen, door Reger eens genoemd „Symphoni- sche Dichtungen en miniature": het 5 stemmige „Wir glauben all an einem Gott (5 stemmig en fugatisch) uit het derde deel van „Clavierünbung" en „Wenn wir in höchsten Noten sind". Men ervaart opnieuw, welk een supe rieur uitbeelder van de tekstinhoud deze Bach was door hetgeen mededeelt in al datgene wat de koraalmelodie omgeeft En het is Flor Peeters die met zijn spel en zeggingstrant recht tot de har ten doordringt en Bachs scheppingen tot juwelen maakt. Dat doet ook Szymon Goldberg, reeds menigmaal in onze kolommen geprezen. Hij schonk formidabele prestaties met de vertolking der twee solo-Partita's, die in d kl. t, beroemd door het veel ge speelde (zelfstandige) laatste deel, de gigantische Ciaconna en die in E. gr. t., waarin de schoonheid van zijn toon, on danks de enorme ruimtewerking in deze kathedraal niets inboette en waarin wij diep getroffen werden door de feno menale technische beheersing en zijn doorwrocht, minutieus berekend inzicht, dat niets aan het toeval overlaat De Partita in d. kl. t. is een „reus": qua lengte, compositietechniek en eisen der uitvoeringspraktijk. Die eisen lijken steeds hoger, tot in het welhaast onmo gelijke, zonder dat de muzikale waar den er door in het gedrang komen, op gevoerd te worden. Zo is het ook: het is onbegrijpelijk wat hier van de solist gevergd wordt, zoals het onbegrijpelijk is. welk een diep be grip Bach, die zelf een uitstekend violist was. hier voor de mogelijkheden van het instrument betoont. Met een onuitputtelijke fantasie ont dekt hij steeds nieuwe vondsten in de grondgedachte, die Bach niet minder ruimten, waardoor, mede door de wijze waarop Goldberg deze duizelingwekken de opgave beheerste, zij merkwaardig duidelijk tot haar recht kwam, althans van onze plaats gehoord. Ieder scherp contrasterend onderdeel der Partita's met haar sterk Italiaanse invloeden men denke b.v. aan de ab solute lichtheid .waarmee hij de Gavot te hanteerde belichtte hij volmaakt naar de aard, gedragen door gerijpte op vatting en sublieme techniek. Slechts weinigen zullen in staat zijn deze prestatie te evenaren, zich zó ver groeid te weten met Bach's bedoelingen en de onmetelijkheid van uiteenlopende gedachten, als hier door hem betoond. Doodstil was het in de Pieterskerk tij dens de manifestatie van deze twee meesters, zich wijdend aan de meester der eeuwigheid: Bach. Men voelde: hier drong iets unieks tot in de ziel. Men onderging zelden „muziek" in volmaaktheid en verfijning zó intens. In deze stemmige omgeving waren al len direct en zonder inzinking gegre pen door het „Wir glauben all an einem Gott", waarvan al deze hoge waarden getuigden. Zij sproten uit het Goddelijke voort. Wij zijn dankbaar deze drie dienaren der Sanc.ta Musica: Bach, Peeters en Goldberg in één adem te mogen noe men en roemen H. Een unieke belevenis Met uiterst geduld wordt het gehandicapte kind geleerd zichzelf te kunnen behelpen In het kader van het Leidse Kinder Vakantiefeest zijn vanmorgen de kinderen van de Mytylschool van de Zuidsingel vertrokken voor een uitstapje naar de Efteling in Kaatsheuvel. De tocht werd gemaakt met één bus en twee vracht wagens, waarop de invalidewagentjes geladen werden. Voor deze kinderen betekent dat een unieke belevenis. Door hun lichamelijke handicap moeten zij reeds zoveel ontberen. Vele normale dingen zijn hun vreemd. Hun lichaams gebreken zijn zo ernstig, dat zij op de gewone lagere scholen niet opgenomen kunnen worden. Het particuliere initiatief, dat vijf jaar geleden de Mytyl school in Leiden deed verrijzen, in navolging van een Amsterdams voorbeeld, moet als een zegen voor hen beschouwd worden. Nazorg zal zich gaan uitbreiden Vijf jaar heeft deze school uit par ticuliere giften moeten leven. Toen werd het vereiste aantal van 24 leer lingen gehaald en dus kwam vorig jaar de wettelijke erkenning af. Thans drjjft dit bijzondere onderwijs dus op subsidies, maar dat wil nog niet zeggen, dat alle kosten daaruit be streden kunnen worden. Het onderwijs, dat individueel naar vermogen aan deze kinderen gegeven moet worden, eist het uiterste van de leerkrachten, die dan ook door assisten tes moeten worden bijgestaan. Het on derwijs wordt per kind aangepast aan het gebrek. Kan het gestoorde kind niet leren schrijven, dan probeert het zijn werk te maken op een schrijfmachine. Het is wonderlijk de resultaten te zien, die zo bereikt kunnen worden. Is het kind niet zindelijk, dan zorgt een deel van het personeel ervoor, dat het wordt schoongehouden en gewassen. Het kind krijgt gymnastiek en spraakles. In de grootst mogelijke liefde wordt het gekoesterd, zonder enige overdrij ving, om met het uiterste geduld er nog uit te halen, wat er ook maar in kan zitten, opdat het kind althans een mogelijkheid tot eigen recreatie krijgt. Het ene kind rekent met blokken, de ander met grote houten cijfers. De een leest uit een leesboekje, de ander heeft een metalen strip met magnetische let ters of cijfers. Er wordt geschreven met de hand, links of rechts, desnoods met de mond of de voet. Constant staat het kind onder medisch toezicht, nadat het door een keuringscommissie tot de school is toegelaten.. Zo wordt voortdurend ge tracht het gestoorde kind geschikt te maken voor het leven. Het moet zich zelf leren redden, het moet paraat worden en actief. Helaas, dat zal niet altijd gelukken en met het ouder wor den van de school zal ook de nazorg Ondanks zijn lichamelijke handi* cap kan Koosje tegenwoordig schrijven en tekenen als de beste. Het resultaat van langdurig en ge duldig oefenen onder de deskundige leiding op de Mytylschool. (Foto L.D./Van Vliet) voor deze kinderen zich meer en meer gaan uitbreiden. Hiervoor zullen mid delen nodig zijn. Dit kan onmogelijk be streden worden uit de subsidies. Men zal aanvankelijk een beroep willen doen op de gemeentelijke werkplaatsen voor invaliden, maar het ideaal, waarvan het hoofd der school, de heer T. Tieleman, droomt is een kleine werkplaats bij de school. Voorlopig is daar nog geen den ken aan. Men „hokt" nu nog in twee lokalen van de oude openbare school aan de Zuidsingel. Misschien komt er volgend jaar nog een derde lokaal bij. Maar alle hoop is gevestigd op 1958, wanneer men op de urgentielijst staat voor de bouw van een eigen school en dan liefst op het stuk grond naast de Annakliniek, waarop het oog is ge vallen. De heer Tieleman hoopt vurig, dat er geen kink in de kabel zal komen en dat hij zijn zegenrijk werk verder in een meer passende omgeving zal kunnen voortzetten. Wie eenmaal gezien heeft, wat daar in die twee lokaaltjes gepresteerd wordt, in welk een zorg de zwaar be nadeelde kinderen zich kunnen koes teren, zal met hem hopen, dat zijn wensdroom realiteit wordt. Het zal echter nog wel even duren. Voorlopig vraagt hij de collecte, die in de ko mende week gehouden zal worden, goed te gedenken. Wanneer men een blik kon slaan in deze school, men zou niet aarzelen. De Goed-zo-actie bracht een kapitaal op Leiden behoeft het niet zover te zoeken. In de My tylschool heeft zij eenzelfde doel als Johan Bodegraven indertijd: het ge brekkige kind. Advertentie In Winschoten, Venlo, Hilversum, Nieuw-Lekkerlandoveral zult u ze ontmoeten: kleine, actieve kookhulpjes uit Zwitserland, die zo verrassend hun best doen in Nederlandse keukens. Kos telijk, wat ze allemaal op tafel toveren. Nu eens parelende soep met pure vlees kracht erin. Dan weer sprankelende boullon, die van top tot teen verkwikt. Ook verrukkelijke ragouts, sausen, groenten en zoveel meer. Weet u al wie die sublieme keuken-assistentjes zijn? Inderdaad de beroemde Knorr Bouillon tabletten. Dubbele tabletten waarmee u In twee tellen een liter pure bouillon maakt - bouillon die getrokken is van krachtrijk rundvlees en geurig verse groenten. Licht gezouten en gekruid, heerlijk zuiver, kant en klaar! Als extra hulp biedt Knorr u nog een leuk geïllustreerd boekje aan, met 17 praktische vlug-klaar recepten: alle met die parelende bouillon als smaakverfij- ner. U kunt het zó aanvragen: sluit een postzegel van 10 ct., met uw naam en adres, in een gefrankeerde envelop en adresseer: Knorr, Postbus 1700, Amster dam. U ontvangt het Knorr boekje dan thuis. TféhcVi van kostelijk vlees voor krachtiger soep! 35 ct per dubbel tablet Eindexamens Gem. H.B.S. Voor het eindexamen H.B.S.-B van de Gem. H.B.S. zijn geslaagd: A. Bazuin: W. F. Beunderman, Sas- senheim; G. Blóte; Ch. Braun, Oegst- geest; B. Drejer, Oegstgeest; G. F. Drejer, Oegstgeest; A. Th van Eyl, Voorschoten: F. Fock, F. de Gast, Irene Gaykema, J. Hoogendijk, P. Karduks; J. S. Kuin- dersma, Oegstgeest; A. Mulder; W. O. Noorduyn, Oegstgeest; P. J. Paauw; jhr. A. J. Sandberg, Sassenheim; P. J. Schippers, Warmond; C. Vlaardinger- broek, M. de Water, A. W. Wijtkamp, J. Zandvoort en K. Zeldenrust. Afgewezen: 4. Waar geen plaatsnaam is vermeld, is dit Leiden. GIFT VOOR STUDENTEN HUISVESTING. De heer Nathan Straus uit de Ver enigde Staten, die aan de Centrale Stichting Studentenhuisvesting alhier 10.000 dollar heeft geschonken ten be hoeve van de studentenhuisvesting in Nederland, zal zijn gift op zaterdag middag 20 juli te 4.00 uur in het oude academiegebouw aan de Oude Delft 95 te Delft aan de Stichting overhandigen. De schenking zal ten goede komen aan de restauratie van het studentenhuis Oude Delft 106. De gift van de heer Straus is een blijk van waardering en dankbaarheid voor de hulp, die Neder land gedurende de tweede wereldoorlog aan de Joodse bevolkingsgroep heeft ge boden. Onze stadgenoot, de heer L. W. Creyghton slaagde aan. de Technische Hogeschool te Delft voor het ingenieurs examen voor elektrotechnisch ingenieur. Aga Khan overleden in villa bij Genève Hedenmiddag om kwart voor één Is de Aga Khan, de geestelijke leider van meer dan tien miljoen Mohammeda nen in India, op 79-jarige leeftijd te Genève overleden. Hfj vertoefde tot voor kort in Parijs, maar de grote hitte dwong hem naar Zwitserland te vertrekken, waar hij verbleef in zijn villa in Versoix. Gisteren was reeds medegedeeld, dat hij zeer zwak was en dat hij zeer slecht sliep. Aga Sultan Sir Sultan Mahommed Sjah, zoals dc volledige naam van de Aga Khan luidde, is op 2 november 1877 geboren. Hij was het hoofd van een Mohammedaanse secte, die tegenwoordig grotendeels in India en Pakistan ge vestigd is. Deze Mohammedanen beho ren tot de Ismailitische onderafdeling van de Sji'ieten. Zij zijn voormalige Hin does en beschouwen zich als een af zonderlijke kaste. De meesten zijn wel gestelde handelslieden. De Aga Khan volgde, als kind nog, in 1885 zijn vader als religieus leider op. Hij resideerde in Bombay, maar vertoefde voornamelijk in Europa. Aan zijn religieus leiderschap ontleende hij grote inkomsten. In de eerste wereldoorlog bewees hjj Engeland grote diensten door zijn in vloed aan te wenden tegen de Duits- Turkse propaganda voor een heilige oorlog. Hij vertegenwoordigde Engeland vele malen op Ronde-Tafel- en Volken bon dsconf er eniti es De Aga Khan was een groot liefheb- bar van de paardensport. Zijn paarden wonnen verscheidene malen de Derby in Engeland. In de persoon van de Aga Khan waren Oosterse cultuur en Wes terse beschaving tot op hoge graad ver enigd. De Britse staatsman Lord Tem- plewood noemde hem „een wereldburger bij uitstek". De Aga Khan werd beschouwd als de 48ste rechtstreeks afstammeling van AH, neef en schoonzoon van Moham med. Hij bezat geen eigen grondgebied en zijn leiderschap was zuiver geeste lijk. Dit gaat nu over op zijn zoon Prins Aly Khan. die korte tijd met de film ster Rita Hayworth gehuwd is geweest. Prins Aly Khan is een zoon uit het tweede huwelijk van Aga Khan. in 1909 met de Italiaanse Theresa Magleano gesloten. Na een 46-jarige werkkring bij Amst. Bank Ter gelegenheid van het afscheid van de heer J. Martijn als algemeen-procu ratiehouder van de Amsterdamsche Bank N.V. Kantoor Leiden, werd giste ren in het kantoor Rapenburg 39, een receptie gehouden, waar velen de schei dende functionaris de hand kwamen drukken. Wij zagen vertegenwoordigers van de banken uit Leiden en omstreken en vele rekeninghouders en zakenrela ties, terwijl namens de Waalse Kerk de huidige predikant en ook diens voorgan ger en enkele vertegenwoordigers van het kerkbestuur aanwezig waren. Om halfzes werd de heer Martijn ln de vertrouwde omgeving van de plaats Leidenaar thans reeds in jamboree-sfeer 4 iL W mtÊÊÊmmmgÊ 1idSÉ Van alle Leidse padvinders, die van 112 augustus in Engeland zul len deelnemen aan de Jamboree, is de 21-jarige J. H. van der Steen, wonende aan de Maredijk 13a, reeds in de Jamboree-sfeer opgenomen. In het begin van deze week is hij als eerste buitenlandse padvinder, die behulpzaam zal zijn bij de opbouw van het kamp. in Sutton-Coldfied gearriveerd. De heer Van der Steen, die leider is van een groep gehan dicapte padvinders (B.E.), is direct na het vervullen van zijn militaire dienstplicht, naar Engeland ver trokken. Na een vluchtige oriëntatie van het Jamboree-terrein en een korte kennismaking met zijn En gelse kampvrienden, is hij direct zoals de foto ook toont met de opbouw begonnen. Zoals bekend zullen circa 33.000 deelnemers uit 83 landen aan deze Jamboree deelnemen. In de loop van 31 juli worden zij in Sutton-Cold- field verwacht. Het materiaal van het Nederlandse contingent, io.o. ongeveer 200 tenten, is reeds naar de plaats van bestemming verzon den. De heer J. Martijn in gesprek met de heer E. H. Moens (links) en de heer J. Planjer (rechts), die na mens de Waalse Gemeente op de afscheidsreceptie aanwezig ivas. (Foto L.D./Van Vliet) waar hij 46 jaar lang gewerkt heeft en omringd door alle collega's, vele oud collega's en gepensioneerde ambtenaren, door een der directeuren, de heer E. H. Moens, hartelijk toegesproken. De heer Moens belichtte de carrière van de scheidende procuratiehouder, die op 1 juni 1911 in dienst trad van de firma Lezwijn en Eigeman, in 1918 door de overname van deze firma door de Amsterdamsche Bank bij laatstgenoemde in dienst kwam, door zijn bijzondere kwaliteiten op 30 april 1927 tot bijzon dere procuratiehouder werd benoemd en in mei 1946 tot algemeen procuratiehou der werd bevorderd. Spr. roemde zijn, ook thans nog, onverflauwde werklust, zijn groot gevoel voor humor, waarmede hij in zijn werk gesteund werd en waar door hij dikwijls moeilijke situaties ge makkelijk wist op te lossen. De heer Martijn heeft vele evoluties in het bank- bedrijf meegemaakt «hij noemde het zelf in zijn dankwoord „van kroontjespen tot super-master-riter") en vele facetten van het bankbedrijf van de Amsterdam sche Bank dragen het stempel van zijn vakmanschap. De heer Moens sprak zijn bewondering uit voor de uitstekende samenwerking en waarachtige vriend schap. die tussen de directie en de heer Martijn heeft bestaan, dankte hem ook voor het vele werk, dat hij voor de Vereniging „Amsterda" deed ten be hoeve van alle werkers van het Leidse kantoor. De oudste collega-procuratiehouder, de heer v. d. Werf, dankte de heer Mar tijn voor de bijzondere bewijzen van sympathie, vriendschap en samenwer king, die de collega's van hem mochten ondervinden en sprak de hoop uit. dat hij nog vele jaren in goede gezondheid van zijn pensioen zal mogen genieten. Van directie en beambten ontving hij een geschenk en bloemen. De heer Martijn sprak dankwoorden aan directie en beambten. PROMOTIES LEIDSE UNIVERSITEIT Gepromoveerd tot doctor in de Ge- j neeskunde op proefschrift getiteld „Ana- I lysis of some results in hospital I obstetrics in Aruba «Netherlands Antil- I les)", de heer J. A. M. de Ruyter, gebo ren te Noordwijk en thans wonende te Den Haag. Gepromoveerd tot doctor in de Lette ren en Wijsbegeerte op proefschrift getiteld „Vita e opere di Agnolo Torini" mevr. I. HijmansTromp, geboren te Vicente Lopez (Argentinië) en thans wonende te Leiden. De promotie ge schiedde cum laude. ACADEMISCHE EXAMENS Geslaagd voor het doet. examen Ned. Recht mej. H. M. A. Drewes «Leiden) en de heren J. H. van der Veen (Wasse naar), H. A. Bouman ZwolleA. H. Baak «Den Haag) en H. C. Knoppers «Heteren»; kand. examen Godgeleerd heid de heren A. Vroegop (Leiden). P Feenstra (Nijland Fr.) en J. Hoekert (Voorburg); kand. examen Franse taai en letterkunde de heren J. A. M. van der Krabben (Den Haag) en C. F. van Kooten (Haarlem).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1957 | | pagina 3