Pandit Nehroe landt op Valkenburg
Officieel bezoek van 2 dagen
Loop der bevolking te Leiden
Jongen gedood te
door uitrukkende
Oegstgeest
brandweer
Binnenkort gaan ook de Britse
troepenschepen door Suezkanaal
Toelichting op beursbegrippen
Het een en ander over soorten pandbrieven
MAANDAG 8 JULI 195T
Vanmorgen om precies kwart voor elf is de eerste minister van India, Pandit
Nehroe, met een vier-motorig vliegtuig van de Indiase Luchtmacht op het marine
vliegkamp Valkenburg aangekomen. De eerste minister was vergezeld van zyn
zuster Shrimati Vijayalakami Pandit, die hoge commissaris van India in Londen
is. Op het platform waren tal van autoriteiten ter begroeting aanwezig, onder wie
minister Luns, de ambassadeurs van India, Engeland, Canada, Australië, Pakistan
en Zuid-Afrika. Nehroe blyft twee dagen in ons land.
Na de begroeting inspecteerde premier
Nehroe, begeleid door de commandant
van het marine vliegkamp, kolonel A. W.
Witholt, de erewacht, terwijl de kapel
van het vliegkamp marsmuziek speelde.
Vervolgens werden tal van autoriteiten
voorgesteld aan de hoge gast, die zich
daarna onderhield met landgenoten, van
wie de dames in nationaal kostuum wa
ren gestoken, die ter begroeting naar het
vliegveld waren gekomen. Kinderen
boden de premier bloemen aan.
Onrust In Hongarije
De Hongaarse minister van Binnen
landse Zaken heeft op een partijbijeen
komst verklaard, dat de vijanden van het
tegenwoordige regiem in Hongarije trach
ten opnieuw onrust te verwekken. „Zij
zetten aan tot sabotage en brandstich
ting, dreigen met een tweede opstand en
speculeren op het uitbreken van een der
de wereldoorlog".
De dertigjarige Hongaarse fabrieks
arbeider, Bela Barta, die schuldig is be
vonden aan het leiden van een aanval
op Russische militairen in december van
het vorige jaar te Miskolc, is terechtge
steld, aldus meldt de Hongaarse pers.
Op 28 juni was gemeld, dat Barta ter
dood veroordeeld was. Bij het bedoelde
gevecht te Miskolc kwamen vijf mensen
om het leven en werden veertien gewond.
Het werd geleverd een maand nadat het
georganiseerde verzet in Hongarije was
gebroken.
Overleg In Canada
over atoomkracht
Churchill gelooft niet in
gevaar voor gezondheid
In totaal 83 vakverenigingsleiders en
natuurkundigen hebben er bij president
Eisenhower op aangedrongen te streven
naar onderhandelingen over een verbod
van „alle kernproeven die kunnen wor
den geconstateerd door een controle-
orgaan van de Verenigde Naties". Zij
prijzen het streven van de president om
met andere landen tot overeenstemming
over ontwapening te komen. Mislukking
van de Londense ontwapeningsconferen
tie achten zij schadelijk voor het aan
zien van Amerika.
Op de vraag naar een nadere preci
sering antwoordde een woordvoerder van
ae groep, dat deze de een of andere over
eenkomst op het oog heeft, waardoor
controleploegen van de V.N. niet alleen
de proeven van grotere omvang, die in
de hele wereld geconstateerd kunnen
worden, kunnen controleren maar ook
de proeven van kleinere omvang, die
binnen de grenzen van bepaalde landen
gehouden worden. Onder degenen, die
het verzoek aan Eisenhower steunen,
bevinden zich de voorzitter van de vak
bond voor arbeiders in de autoindustrie,
Walter Reuther, en de theoloog Rein-
hold Niebuhr.
In Pugwash in de Canadese staat No
va Scotia is zondag een aantal atoom
geleerden begonnen met de bespreking
van de vraag op welke manier de mens
heid de krachten kan beheersen, die de
wetenschap heeft ontketend; 22 geleer
den onder wie 2 Nobelprijswinnaars, zijn
uit tien landen naar deze plaats geko
men. De conferentie is georganiseerd
door de Britse wijsgeer en wiskundige
Bertrand Russell. De 85-jarige Russell
was echter door ziekte verhinderd de
conferentie bij te wonen.
Oud-premier Sir Winston Churchill
heeft zich zaterdag in een toespraak ge
schaard achter de wetenschappelijke
deskundigen, die van mening zijn. dat
de gevolgen van de proeven met kern
wapens in de huidige omvang wat de
gezondheid van de mensheid betreft, te
verwaarlozen zijn.
Eenvoudiger navigatie voor
vliegtuigen
De Amerikaanse Marine heeft bijzon
derheden bekendgemaakt over een
„elektrochemische integrateur" door toe
passing waarvan een „revolutionaire
vermindering" mogelijk is van het vo
lume, het gewicht- en de prijs van het
tegenwoordige naoagatie-instrumenta-
rium voor vliegtuigen.
Het instrument bestaat uit een aan
tal elektroden, gedompeld in een jo-
diumoplossing, waarvan de chemische
samenstelling zich wijzigt naarmate het
vliegtuig van richting verandert. Daar
mede verandert ook de elektrische
stroom, die opgewekt wordt.
De „integrator" heeft de grootte van
een theekopje. De instrumenten die hij
moet gaan vervangen, wegen soms hon
derden kilo's.
Minister Luns sprak daarop een offl-
oleel begroetingswoord, waarin hy ver
klaarde, dat Nederland trots is op dit be
zoek, vooral omdat dit het eerste bezoek
is van de premier aan Nederland, aldus
de minister, die er op vertrouwde, dat de
betrekkingen tussen de beide landen door
dit bezoek versterkt zullen worden. Pre
mier Nehroe begon met er lachend op te
wyzen.dat het reeds de tweede maal is,
dat hij in Nederland vertoeft: de eerste
keer was dertig jaar geleden!! De pre
mier sprak de hoop uit dat er onderling
een beter begrip zal komen tussen de
volkeren: de werkelijke barrières tussen
de landen vormen niet zulke grote pro
blemen, die vindt men pas bij het op
ruimen van de barrières, die bestaan in
de geesten der mensen.
Hierop vertrok het gezelschap per auto
naar Kasteel Oud-Wassenaar.
Om 12 uur werd Premier Nehroe ont
vangen door minister-president, dr. W.
Drees. Het onderhoud duurde 10 minuten.
NIEUWE UITGAVEN
Moord op het eindexamen. Detective
roman van TJadllng Dix. Uitg.; LeopdM,
dien Haag.
De reis van de saffieren ster. Avonturen
aan boord van de „Willem Ruys", door
Henriëtte van Eyk. Uitg.: Het Wereld
venster, Baa/rn.
De spelregels van het wegverkeer; enige
hoofdstukken van wegenverkeersrecht door
Mr. F. F. Lindeman. Uitg.: Tjeenk WÜIlnlk
en Zn N.V.. Haarlem.
Concordantie op den Bijbel, in de nieu
we vertaling van het Nedterlandsche Bij-
Ultg.: J. H. Kok N/V-
ipen.
Argentinië verbreekt de
relaties met Venezuela
Het Argentijnse ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft zondagochtend
medegedeeld, dat Argentinië de diplo
matieke betrekkingen met Venezuela
heeft verbroken. Zaterdag was de Ar
gentijnse ambassadeur te Caracas „per
sona non grata" verklaard, maar een
woordvoerder van de Venezolaanse re
gering had betoogd, dat deze maatregel,
die de terugroeping van de ambassa
deur ten gevolge had. niet een verbre
king van de diplomatieke betrekkingen
inhield. Het Venezolaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken verklaarde la
ter, dat in de Argentijnse ambassade in
Caracas complotten zijn gesmeed om
politieke vluchtelingen in Venezuela te
vermoorden. Argentinië heeft, zoals ge
meld, donderdag bij Venezuela gepro
testeerd tegen de politieke activiteit in
dat land van de gewezen Argentijnse
president Juan Peron. Een en ander
heeft nu dus geleid tot het verbreken
van de diplomatieke betrekkingen.
Toen er gistermiddag bij de brand
weer te Oegstgeest een melding binnen
kwam wegens een brand in de omgeving
van de Haarlemmervaart en de brand
weerauto. uiteraard met spoed, de gara
ge verliet onder geloei yan de sirene,
vond er een ernstig ongeluk plaats. Op
de Rh ij ngeesterstraatweg, waar de auto
de garage verliet waren er enkele kin
die gevaarlijk dicht naar de uitrit lie
pen. Dit werd noodlottig voor de acht
jarige jongen M. de Bruin, wonende in
de Deutzstraat. Hij raakte bekneld tus
Chef-kek „Kota Agoeng" aan
Javakust vermist
Zaterdagmorgen werd op het m.s. „Kota
Agoeng", dat zich langs de Javakust op
weg van Cheribon naar Soerabaja be
vond, de 30-jarige chef-kok C. van Ant
werpen uit Rotterdam vermist. Hij was
's nachts omstreeks kwart voor een voor
het laatst gezien.
De gezagvoerder, kapitein G. F. Oor
ver, heeft terstond alle schepen in de
omgeving gewaarschuwd en liet zyn schip
ruim zeven uur terugvaren tot de plaats,
waar het schip om middernacht was ge
weest. Helaas mocht een en ander geen
resultaat hebben, zodat aangenomen
mpet worden, dat Van Antwerpen, die
ruim zeven jaar geleden bij de Kon. Rot-
terdamsche Lloyd in dienst trad, om het
leven is gekomen. Hij laat een vrouw en
een dochtertje van een jaar achter.
Weer een Israëlisch-Syrisch grensincident
Het Britse blad „Observer" bericht uitschip „Empire Fowey" bij Port Said het
Tel Aviv, dat onlangs Israëlische ver
tegenwoordigers te Rome besprekin
gen hebben gevoerd met afgevaardig
den van Arabische vluchtelingenorga
nisaties. De Israëliërs hadden bij deze
gelegenheid betuigd bereid té zijn de
vluchtelingengezinnen die zich in een
Arabisch of westelijk land wilden ves
tigen, schadeloos te stellen. Dit initia
tief ontspruit aan het verlangen van
de Israëlische machthebbers om tot
een vergelijk te komen over enkele
vraagstukken, die een verbetering van
de betrekkingen tussen Israël en zijn
Arabische buurlanden in de weg staan,
aldus de Observer.
Binnenkort zullen Britse troepen
transportschepen voor het eerst sedert
het Suezkanaal weer voor de scheep
vaart is geopend, gebruik maken van
deze waterweg aldus heeft een woord
voerder van het Britse ministerie van
Oorlog zaterdag te Londen meegedeeld.
Op 26 juli zal het troepentransport
kanaal binnenvaren op weg naar het
Verre Oosten. Twee dagen later zal de
„Devonshire" met militairen uit Jorda
nië in noordelijke richting door het
kanaal varen.
Volgens de bekendmaking van het mi
nisterie mogen de Britten in Egypte niet
van boord.
Zaterdag is voor het eerst een Frans
schip via de Golf van Akaba in de Isra
ëlische haven Eilath aangekomen. Het
vrachtschip was afkomstig uit Djiboeti.
Een militaire waarnemer van de Ver.
Naties en een Israëlische officier heb
ben gisteren in het gebied van het
Hoeleh meer dan twee uur in dekking
moeten liggen, omdat van Syrisch ge
bied af met machinegeweren op hen
geschoten werd. De twee officieren
werden door een Israëlische patrouille
uit hun benarde positie ontzet. Zo
heeft een Israëlische legerwoordvoer-
der gisteren in Tel Aviv verklaard.
sen muur en brandweerauto en liep
ernstige verwondingen op. Tijdens het
vervoer naar het Academisch Ziekenhuis
is de jongen overleden. Naar de schuld
vraag wordt nog een onderzoek inge
steld.
Inmiddels bleek dat de brand plaats
vond naast een boerderij in de omge
ving van het Zwanengat. De hooiberg
had vlam gevat en brandde grotendeels
uit. Daar de boerderij op het grond
gebied van Warmond lag en de brand
weer uit die gemeente was gewaar
schuwd nam deze de taak van de Oegst-
geester brandweer over, die zich ertoe
bepaalde de boerderij nat te houden.
Onderhoud
Sastroamidjojo— Nasser
De vroegere Indonesische minister
president Ali Sastroamidjojo heeft in
Cairo een onderhoud gehad met de
Egyptische president Nasser over de we
reldsituatie en de Egyptische-Indonesi-
sche betrekkingen.
Na afloop van zijn gesprek verklaarde
Sastroamidjojo, dat het Aziatisch-Afri-
kaanse blok op weg is een sterke inter
nationale macht te worden. Voorts prees
hij de wijsheid van dit blok om zich van
aansluiting bij enigerlei economische of
militair verdrag te onthouden.
Sastroamidjojo is doorgereisd naar
New York .waar hij zal optreden als per
manent vertegenwoordiger van Indone
sië bij de V.N.
Beschuldigingen over en weer
Het in Djakarta verschijnende blad
„Indonesia Raya" heeft de communis
ten ervan beschuldigd zelf de hand
erin te hebben gehad bij de bom-aan-
slagen op hun hoofdkwartier in Dja
karta teneinde een excuus te vinden
om hun vijanden aan te vallen.
De Communistische partij gaf de
schuld ervan echter aan „contra-revolu
tionairen". Volgens het centrale comité
van de communistische partij was het
incident een „poging der contra-revo
lutionairen om de communistische par
tij te verslaan en communistische lei
ders te vermoorden. De anti-communis
ten in Indonesië maken, volgens het co
mité, gebruik van „terroristische en fas
cistische methoden".
In week van
27 juni t.m. 3 juli 1957
GEVESTIGD
J. W. Eijck en fam., chef-verkoper. Tit.
Brandsmaln. 37; H. Brandt en fam., stoe-
lenmatter en verkoper. Woonwagenkamp;
P. J. Kaptein en fam.. leraarllch. opv.,
Mulderstr. 67; H. A. M. M. de Folter, kin-
der-juffr.. Tit. Brandsmaln. 37; E. W. van
de Berg, verpleegster, Utr. Jaagpad 73;
L. de Voogd, kapster, Poelgeeststr. 15; C.
M. M. de Wit, Herensteeg 17; A. M. van
der Helm-Pesant, Schachtenhof 5; M. E.
C.C. Ladema, verpleegster, O. Herengracht
13; J. J. Thomas, onderwijzer. Plantage 4;
A. P. A. van der Klugt. verpleegster Haar-
lemmerstr. 256; C. de Ruiter, timmerman,
Rijndijkstr. 59; M. J. Lezwijn—De Mey,
St. Buysingstr. 4; W. L. de VriesBoon.
apothekers-ass.. Turfmarkt 10: J. J. Jan-
Jansen, Rijnsb.w. 29a; J. Bavelaar bank-
instller, Utr. Jaagpacj» 12; M. P. Leem
huis. Leeuwerikstraat 31; C. E. de Jong,
los-werkman, a/'to Haarl.trekvaart; A. K.
Erades. loodgieter, de Goejestr. 40; E. W.
van der Heiden, 11. verpleegster, Leuven-
str. 18; M. H. Clant, Atjehstr. 51.
VERTROKKEN
R. R. Hugenholtz en fam., RIJnsb.singel
9, naar Vught, St. Lambertusstr. 45; C.
van der Berg en fam. Driftstr. 43a naar
Rijswijk, Rembrandtkade 254a; C. van der
Poel en fam., Fagelstr 44 naar Drieber
gen, Bosstr. 150; M. Smitgeb. Zwart en
fam., Oranjegrt. 4-1 naar Utreoht, Verenl-
gingsstr. 80; J. Koudljs en fam., Bree-
straat 130a naar Canada; L. H. J. M. Ha-
geraats en fam., Zoeterw. Singel 39 naar
Indonesië- L. Kooijmian geb. Van Delft en
fam., H. Morsweg 47 naar Rijnsburg, Kerk-
str. 5; A. van Herk en fam., Cobetstr. 51
naar Ouderkerk a/d Ussel, Soestdijkse-
weg 39; J. P. Kuyvenhoven en fam., Lam-
mensch.weg 69 naar Voorburg. Westen-
burgstr. 41; R. Klein en fam., J. de Wltt-
str. 46 naar Ver. Staten v. Amerika;
Quist, Hoflaan 40 naar Den Helder, Bul-
tenhave 5; M. de Vos. Rijn- en Schlek. 5
naar Oegstgeest, Leldsestr.weg 5; M. van
Brummelen. de Wetstr. 5 naar PJJnacker,
Akkersdijk 28; J. C. M. Bazelmans—v. d.
Klugt, Haarlemmerstr. 256 naar Ver. Sta
ten van Amerika; G. Varga. Vrouwensteeg
11 naar Canada; H. G. J. van Gerwen,
Langebrug 6 naar Breda. Teterlngenstr. 24
L. M. Overmars, Langebrug 53 naar
's-Gravenhage. Oostduinln. 161; M. B. H.
v. d. SteenDassen. Breestraat 73a naar
Amsterdam, Uiterwaardenstr. 146; C. van
der Wulp Noordeinde 2a naar Haarlem,
J. Gijzenkade 246: M. van Beek. Zoeterw.
Singel 56a naar Barendrecht. Ie Baren-
drechtseweg 51: R. J. Vleerbos, Meldoorn-
str. 35 naar China: V. Di Bello. Schelpen
kade 41 naar Italië: A. A. Hulsman—Heldt
Boshuizerkade 70 naar Katwijk. Kerkstr.
40- J. M. M. Doove. Morsweg 96 nr. Ver.
St.' v. Amerika: N. Kramer. Rijnsb.w. 50 nr.
Arnhem. Beukenlaan 14a; E. M. Holtrop
Huisingh. Rijjisburgerweg 29a naar Maarn,
Berkenlaan 5; A. Bodemeyer, Rijnsbur-
gerweg 167 naar Amsterdam, Prinsengrt.
769; M. H. Plak, Boerhaavelaan 19 naar
Suriname; M. B. Rosenthal, Merelstr. 45
naar Ver. Staten van Amerika; J. C.
MaijsLangeveld, HaarLstr. 315 naar Zie-
rdkzee. Appelmrt. 10; W. L. BoutierLork
a/b Haar lemmervrt. naar 's-Gravenhage,
Nw. Molstr. 72; J. Geerards. Meerhof 25
naar Brunssum, Pr. Hendrikln. 235; E. L.
AdolfBartlertt. Zoeterw. Smgel 40a naar
Groot-Brlttannlë; L. C. Dijkman, Vree-
wljkstr. 20 naar Amsterdam. Kerkstr. 228;
H. Reinders. Witte Singel 27 naar Haar
lem. Hazepatersln. 24; R. K. F. Planken-
stelner, Morsweg 7a naar Oostenrijk; A.
Anker. Terweepark 3 naar Zierikzce, Ha
venplein 19: D. C. Bekkers. Pelikaanstr.
17 naar De Bilt. Gezichtslaan 162; J. C. A.
Elshof, Haarl.str. 139a naar Rotterdam.
Vlerambachtstr. 151; A. A. van Beek. Hooi
gracht 58 naar Wassenaar. Bernhorstln.
10; C. J. G. Vogels. Hooigracht 15 naar
Hilversum. Koningstr. 21; H. Meins, Ulter-
stegrt. 34 naar Duitsland; A. P. Verheem,
Burggravenln. 91 naar Breda.-Burg. Ser-
rarisln. 20; J. E ten Raa, Franchimont-
laan 34 naar Wlsch. Terborgseweg 4: N.
A. van der Horn,. Stieltjesstr. 25 naar Alm-
kerk. Julianaweg 14; "J. H. Prevo, 3 Oc-
toberstr. 26c naar Zutphen, T. v. Poort-
vlietweg 23; R. M. Smeets, Witte Singel
71 naar Maastricht, Kalfstr. 14; H. M.
Wondergem, Toussaintkade 15 naarNoord-
wijk, Langeveld 29; H. E. J. Mulder. Oude
Ryn 8 naar Rotterdam, Manpad 57.
Soemoeal negeert
zijn
ontslag
MARKTBERICHTEN
ROTTERDAM, 8 Juli Veemarkt: Aan
voer ln totaal 1708; vette koelen 1078;
Varkens 630. Notering: Vette koelen le
kw. 300/325. 2e kw. 263/299 3e kw. 250/
260; varkens (lev. gew. 176, 174, 172 per
kg-'
TER AAR. 6 Juli Groenteveiling:
Tuinbonen 1.09—1.13 per 10 kg. Augur
ken; basterd 57. grof A 62. grof 1. 44, OD!
28, E 2229. idem geel 810. alles per kg.
Luitenant-kolonel Ventje Soemoeal,
die onlangs van zijn functie als ter
ritoriaal commandant in Oost-Indo-
nesië is ontheven, heeft dit ontslag
gisteren openlijk verworpen.
Volgens berichten in de pers verklaar
de Soemoeal tegenover een delegatie
van de Oost-Indonesische jeugdraad
in Noord-Celebes, dat hü de opper
bevelhebber in Oost-Indonesië zal
blijven „met of zonder de toestem
ming van de centrale regering".
Soemoeal zeide hierbij dat zijn troe
pen hem nog trouw zijn. Hij voegde
eraan toe, dat hij zijn hoofdkwartier
binnenkort van Makassar naar Noord-
Celebes zal verplaatsen en een rondreis
door Indonesië zal maken.
In juni was generaal-majoor Abdoel
Haris Nasoetion chefstaf van het Indo
nesische leger naar Makassar gegaan,
waar hij Soemoeal onthief van zijn
functie als commandant van het ze
vende militaire territorium.
Bovendien verdeelde hij het gebied in
vier militaire districten. Voor drie van
deze districten zijn reeds commandan
ten benoemd.
De maatregelen van Nasoetion wer
den in Djakarta gezien als een over
winning op het opstandige Oost-Indo
nesië. Maar Soemoeal verklaarde het
overwegende christelijke Noord-Celebes
tot een autonome provincie, waarmee hij
't gezag van de centrale ergering negeer
de. Soemoeal had op 2 maart de macht
in Oost-Indonesië aan zich getrokken.
„Begooche]d Zwolle"
Blauwvingers werden bij de
neus genomen
(Speciale berichtgeving)
Drie dagen lang is Zwolle ln een
magische ban geweest. Vrijdagavond
begon er het zesde jaarlijkse natio
nale congres voor de goochelkunst van
de Nederlandse Magische Unie met
een stunt-programma in de open
lucht. Het congres bestond verder in
hoofdzaak uit een intern concours,
waarvan ruim 50 van de 350 congres
sisten deelnamen. De inzet was de
itel 1957 in zes klassen, met als alge
mene ereprijs de „Grand Prix". Het
was een teleurstelling, dat de jury
niet te kunnen toekennen, zoals ook in
enige andere klassen de eerste prijs
bij de jury bleef.
De Zwollenaren genoten van dit ma
gische bezoek. Men kon groepjes mensen
op straat om goochelaars heengeschaard
zien. Spontaan werden kaarten op de
trottoirband op rijtjes gelegd en het al
oude spel van vingervlugheid en aflei
dingsmanoeuvres nam heel wat „blauw
vingers" (Zwollenaren) bij de neus. In
nachtshow zaterdagavond kwamen tal
van prominente buioenlanders op de
planken en gisteravond kwamen de win
naars in een galavoorstelling voor heb
voetlicht. Teams van goochelaars trok
ken zaterdag naar de Zwolse ziekenhui
zen en het gemeentelijk sanatorium en
zaalpatiënten en ambulanten deelden
zo ook in de algemene „begoocheling".
Eerste ln de afdeling algemeen
goochelen werd de 21-jarige Amsterdam
mer Ronald Abas (Ronaldo), aan wie
tevens de meer dan een halve meter
hoge Mystic Craig-wisselbeker voor het
origineelste nummer werd toegekend,
alsmede de zilveren goochelstaf van
Trlks.
De tweede prijs werd toegekend aan
Ted Alton and Comp Amsterdam, Frans
Biemans, Oosterwij k, en aan de Stahe
Stefani's Amsterdam.
De eerste prijs manipulatie werd niet
toegekend; twee Peter Oan, Hilversum,
drie Theo Winkel uit Utrecht. Het kin-
dergoochelen wonnen Ad Engel en Koko
uit Amsterdam. Twee Amarco Noordwijk
extra prijs jury Jo Langenberg Rotter
dam.
De titel van de klasse mentale magie
ging naar Anverdi, Leiden. Eerste prijs
micromagie won de in Zwitserland wo
nende landgenoot Peter Forton, twee
Han van SenUs, Rotterdam. Eerste prijs
tartomagie werd niet toegekend, twee
Ted Biet, Amsterdam, drie Phoa Am
sterdam, speciale prijs Commissaris der
Koningin in Overijssel Helga und Hox-st
Mühler Duitsland, de prijs voor de beste
buitenlandse deelnemer werd gewonnen
door Milan Trnka en Georg Kroupa uit
Praag. Een extra prijs van de V.V.V.
Zwolle ging naar Edvard en Dagmar
Mazakian, eveneens uit Praag.
Kapitein J. C. Flach van het emi-
giantenschip „Waterman" met zijn
vliegende verstekelingen" op de
brug van zijn schip." In het Kanaal
streken zes postduiven vermoeid op
het schip neer. Vermoedelijk had
den zij deelgenomen aan een wed
vlucht. In provisorisch gecon
strueerde hokken maakten zij de
verdere reis naar ons land mee. In
ons land zal getracht worden hun
Hcktmaiige eigenaars op te sporen.
Een geliefd beleggingsobject mag
men de pandbrief noemen, een obligatie
zonder speciale zekerheid, maar uitge
geven door een instelling die er haar
bedrijf van maakt gelden uit te zetten
onder hypothecair verband op lande
rijen, gronden huizen, gebouwen, sche
pen etc., al naar gelang de aard van
het bedrijf.
Zonder speciale zekerheid, schreven
we. Want het is niet zo dat een pand
brief, zoals de naam suggereert zeker
heid vindt in een of meer panden met
hypotheek belast; elleen de instelling
die deze pandbrieven uitgeeft, heeft deze
zekerheid. Een pandbriefhoudex kan
dus niet overgaan tot dwingende maat
regelen om zijn vordering geheel of ge
deeltelijk op de hypotheeknemer te ver
halen. Dit kan alleen gebeuren door de
hypotheekbank, die dit recht bij het
verstrekken van het geld verworven
heeft. In zoverre geven de pandbrieven
op zichzelf dus niet meer zekerheid dan
een gewone obligatie zonder speciale
zekerheid, maar is zij onderworpen aan
de goedheid van de debiteur, in dit ge
val de hypotheekbank.
Intussen is het wel zo, dat de hypo
theekbanken die de pandbrieven uit
geven. zich aan alle kanten trachten
te dekken voor eventuele stroppen. In
de regel wordt niet meer dan 60 a 70%
hypotheek verstrekt op de onderpan
den, die door een aan de bank ver
bonden taxateur geschat zyn. Deze
schattingen zijn doorgaans ook al aan
de lage kant. Niettemin zyn in het ver
leden wel moeilijkheden voorgekomen.
Oudere lezers onder ons zullen zich byv. j
het debacle van de Veendammer Hypo
theekbank nog herinneren. Vooral in
crisisjaren, bij dalende prijzen, leeg
stand enz. hebben de banken vele onder
panden moeten inkopen om aan hun
trek te komen, als het hun daarmee al
gelukte, terwijl de zwakste onder hen
tot opvraging van het obligo op het
aandelenkapitaal en tot regelingen met
pandbriefhouders moesten komen.
De bakermat van het hypotheekbank-
bedrijf ligt in Duitsland, waar men be
gon met het verstrekken van geld op
landerijen. In 1861 werd hier te lande
de eerste hypotheekbank opgericht, maar
de ontwikkeling kwam slechts traag op
gang. Dit veranderde na 1890 en sinds
dien is er een groot aantal opgericht.
De omstandigheden hebben echter
later gedwongen tot een sterke inkrim
ping van het aantal zelfstandige hy
potheekbanken. Thans is het zo, dat er
door fusies en overnemingen nog slechts
een klein aantal is overgebleven, dat
zich in de loop der jaren zeer sterk
heeft kunnen maken. Weliswaar werken
nog veel kleinere hypotheekbanken on
der eigen naam, maar de meeste daar
van behoren tot een der grote concerns,
de Westlandsche, de Friesch-Groning-
sche en de Utrechtsche.
In het hoofdstuk over nie;t-volge-
storte aandelen vertelden wij reeds het
een en ander over het hypotheekbank
bedrijf, nl. dat zij met weinig eigen ka
pitaal werkt, welk kapitaal ook nog
slechts gedeeltelijk, in de meeste geval
len voor 10% is gestort. Aandeelhouders
blijven aansprakelijk voor de bijstor
ting van de resterende 90% (het obligo).
In tijd van nood kan de bank van deze
by stortingsplicht gebruik maken.
Behalve de hypotheken, die de pand
brieven dekken, hebben pandbriefhou
ders dus ook nog het niet gestorte deel
van het aandelenkapitaal als stootblok
dat de eerste klappen opvangt, vóór zich. 1
De verhouding tussen het geplaatste deel
van het maatschappelijk kapitaal (in
clusief het obligo) en het totaal der uit
staande pandbrieven is meestal statu
tair vastgelegd. De norm is, dat maxi
maal 10 maal het geplaatste kapitaal
plus eventuele reserves aan pandbrieven
mag uitstaan. Ook dient er een goede
verhouding te zijn tussen het bedrag
der uitstaande hypotheken en dat der
uitstaande pandbrieven. Laatstgenoemde
mogen normaliter het bedrag aan uit
staande hypotheken niet overtreffen.
De winst van een hypotheekbank is
gelegen in het verschil tussen de rente,
die zij op de pandbrieven betaalt en de
rente, welke zij op haar uitgezette gel
den ontvangt, de rentemarge genaamd,
terwijl natuurlijk de in het bedrijf
werkzame reserves ook hun revenuen
afwerpen. Wij laten hieronder enkele
cijfers volgen van drie zelfstandige
concerns, waarvan de aandelen by het
publiek uitstaan:
Men ziet, dat de Westlandsche en de
Friesch-Groningsche van vrijwel even-
grote omvang zijn, ook dat de Friesch-
Groningsche wat de rentemarge betreft
aan de kop staat.
Nu kan dit min of meer toevallig
zijn, omdat deze marge op een be
paalde dag berekend wordt (31 decem
ber) en elke dag wijzigingen intreden,
maar ook aan het eind van 1955 lag de
reptemarge bij de Friesch-Groningsche
het hoogst van deze drie banken. Daar
de hypotheekbanken als gezegd met een
klein eigen kapitaal werken, kunnen zij
in de regel hoge dividenden betalen. De
Friesch-Groningsche keerde over 1956
30% uit, de Westlandsche 32%. de
Utrechtsche 18%.
De drie hiergenoemde banken bestrij
ken tezamen meer dan f. 700 miljoen van
het hypothecaire crediet. Rekent men
de 's Gravenhaagsche erbij (welker
aandelenkapitaal in het bezit is van de
Nederlanden van 1845) dan wordt dit
bedrag een kleine f. 850 miljoen. Wan
neer men weet dat het totale bedrag
dat de hypotheekbanken aan hypothe
ken hebben uitstaan op het eind van
1955 ruim f. 900 miljoen bedroeg (cijfers
per eind 1956 zijn ons nog niet bekend)
dan blijkt wel, dat het hypotheekbank
bedrijf zeer sterk geconcentreerd is.
Toch maken de hypotheken, .gesloten
via banken, nog maar een klein percen
tage uit van het totaal bedrag hypothe
ken in Nederland Wij vinden het to
taal cy'fer bij het Centraal Bureau voor
de Statistiek niet meer geregistreerd,
vermoedelijk omdat de gegevens daar
over onvolledig zyn, maar een ruwe
schatting leert, dat de hypotheekbanken
op ongeveer 10% van de totale hypothe
ken beslag hebben gelegd.
Behalve via pandbrieven, komen de
hypotheekbanken ook aan de benodigde
kapitalen door leningen op schuldbe
kentenissen, welke door de grote (in
stitutionele) beleggers worden verstrekt.
In de cijfers die wy hierboven saven,
zijn de leningen op schuldbekentenis in
het pandbrieven bedrag begrepen.
Het scheepscrediet wordt o.m. ver
strekt door de scheepshypotheekbanken,
die in verband met de aard van het on
derpand, in de regel tegen een hogere
rente moeten lenen en ook tegen een
hogere rente geld uitzetten.
(De vorige artikelen in deze serie
verschenen in onze nummers van 18 en
19 januari, 11, 12 en 13 februari. 1, 9. 23
en 25 maar, 1,5,18 en 20 april, Ï8 mei 7
en 12 juni).
Per 31 december 1956
Uitstaande hypotheken
Uitstaande pandbrieven
Gemidd. rente hypotheken
Gemidd. rente pandbrieven
Rentemarge
Kapitaal (incl. obligo)
Reserves
Westl andsche
f. 285 miljoen
f. 267 miljoen
4.016%
3.269%
0.747%
f. 13.6 miljoen
f. 18.- miljoen
Fr.-Groningsche
f. 288 miljoen
f. 263 miljoen
4.0230%
3.2047%
0.8183%
f. 10.3 miljoen
f. 20.8 miljoen
Utrechtsche
f. 144 miljoen
f. 136 miljoen
3.986%
3.274%
0.712%
f. 7.5 miljoen
f. 8.6 miljoen
