Grotere spreiding aandelenbezit
is een democratisch beginsel
Stijging risicodragend kapitaal
wordt er door bevorderd-
Gemeentelijke woningbouw kan
nog enige maanden vooruit
Dr. Festen wijst de ambtelijke
honorering voor de artsen af
jVwEu*!
96ste jaargang
Zaterdag 6 juli 1957
Derde blad no. 29179
Uitbreiding kapitaalvorming der massa
(Van onze financiële medewerker)
In ons artikel van de vorige week hebben wij erop gewezen dat het bü de
vraag hoe het economisch leven zich in de naaste toekomst zal ontwikkelen,
voor een goed deel op de kapitaalvorming vast zit en dat deze kapitaalvorming
in verband met de groei van de bevolking en de snellere veroudering van de
produktiemiddelen als gevolg van de telkens nieuwe technische vindingen in
verhouding tot het nationaal inkomen groter moet zijn dan tien en twintig jaar
geleden. Op de noodzaak van sparen wordt daarom in deze tijd van alle kanten
getamboerd. Het spaarkapitaal beweegt zich in twee richtingen, een deel ervan
gaat naar de z.g. risicomijdende, een ander deel naar de risicodragende sector.
Tot de eerstgenoemde sector beho
ren de hypotheken, de obligaties en
andere schuldbrieven, tot de laatstege-
noemde voornamelijk de aandelen in de
bedrijven en in verband met de nog
steeds voortgaande industrialisatie, is
het begrijpelijk dat met name het sparen
in de risicodragende sector de laatste
jaren noodzakelijk wordt geacht. Deze
besparingen vonden vroeger, behalve bij
de ondernemingen zelve door inhouding
van winsten hetgeen ook thans uiter
aard nog het geval is voornamelijk bij
de grotere inkomens en vermogens
plaats. De „kleine man" spaarde veelal
uitsluitend bij de spaarbank of door de
aankoop van obligaties en pandbrieven.
Vooral sinds het einde van de tweede
wereldoorlog is echter de wenselijkheid
naar voren gekomen dat ook het spaar
kapitaal van de kleine man, althans een
deel daarvan naar de risicodragende
sector» wordt geleid. Niet alleen omdat
hierin een middel wordt gezien om de
spaarders tegen de waardevermindering
van het geld enige dekking te geven,
maar ook omdat hierdoor aan de in onze
tijd aan de orde gestelde begrippen van
bezitsvorming en bezitsspreiding inhoud
kan worden gegeven en een groter deel
van de bevolking voor ontwikkeling en
de belangen van het bedrijfsleven kan
worden geïnteresseerd.
Het is weer Amerika, waar men de
betekenis van een grotere spreiding van
het aandelenbezit het eerst heeft inge
zien en de laatste jaren in sterke mate
heeft bevorderd Op echt Amerikaanse
wijze propageert men deze spreiding van
het aandelenbezit als een uiting van ge
zonde democratie en als een doeltreffend
middel tegen een uitbreiding van de
staatsmacht en het communisme. Een
over brede lagen van de bevolking ver
deeld aandelenbezit, zo heeft de Presi
dent van de New-Yorkse beurs in een
redevoering te Amsterdam gezegd, is een
sterke plant, die in democratische grond
is geworteld.
Naarmate het veel gesmade kapita
lisme plaats maakt voor het z.g. volks-
kapitalisme zal het belang van een
groeiend rendabel bedrijfsleven door een
groter deel van de bevolking worden in
gezien en bevorderd. Want door de be
legging in aandelen van spaargelden
uit de lagere en midden-inkomensklasse
worden de winsten van de bedrijven
immers op een bredere schaal onder de
bevolking verdeeld, waardoor het eigen
belang met het gemeenschapsbelang op
eenzelfde lijn komt te liggen.
Op allerlei wijze wordt in de V.S. de
spreiding van het aandelenbezit gepro
pageerd. In de eerste plaats door een
zo volledig mogelijke verslaggeving en
het verstrekken van allerlei inlichtin
gen over het karakter en de gang van
het bedrijf op de jaarvergadering, welke
voor de bezoekers zo aantrekkelijk
wordt gemaakt, zodat de toeloop naar
oie vergaderingen steeds groter wordt.
In nog sterkere mate heeft echter het
Amerikaanse volkskapitalisme veld ge
wonnen door het kapitaal der onderne
mingen in een groot aantal aandelen te
verdelen, welke als bekend zg. in eens-
gevend geld (x dollar per stuk) worden
verhandeld, zodat men ook van de grote
concerns voor een betrekkelijk gering
bedrag reeds aandelen kan kopen. Zo
wordt men met een bedrag van rond
70 (f. 266) eignaar van een aandeel in
de grote U.S. Steel Corporation, met
43 (f. 164) in de General Motors,
met 55 (f. 209) in de Amerikaanse
Ford Mij. Zoals bekend heeft de Konink
lijke enige tijd geleden haar aandelen
gesplitst in stukken Van f. 20, welke op
de Newyorkse beurs voor ca. 58
(f. 220) worden verhandeld en waarin,
volgens de President van de Newyorkse
beurs, thans reeds meer dan 500 mil
joen in de V.S. is belegd.
Hoezeer het volkskapitalisme de laat
ste jaren in de V.S. is toegenomen
blijkt wel hieruit dat terwijl in 1952 QV2
miljoen Amerikanen een of meer aan
delen in open N.V.'s hadden, dit aantal
in 1956 tot 8\<i miljoen was gestegen,
wat wil zeggen dat 1 op de 12 Amerika
nen thans aandelenbezitter is tegen in
1952 1 op 16. En dat niet alleen de be
zitters van hogere inkomens aandelen
bezitten, wordt door de Amerikaanse
statistiek duidelijk gemaakt, volgens
welke reeds in 1952 meer dan 44% van
het totale aandelenbezit in handen was
van hen, die een inkomen genieten van
S 5.000 tot 10.000. En daar het gemid
deld inkomen van de Amerikaanse be
volking 4000 tot 5000 bedraagt,
ordt uit deze cijfers afgeleid dat meer
n 30% van de aandeelhouders der
nerikaanse ondernemingen tot de
rere en midden-inkomensklasse be-
ort.
In het hoogst interessante boekje van
heer C. C. P. Ingwersen Jr. over de
-wyorkse beurs (uitgaven De Finan
ce Koerier) is een grafiekje opgeno
men, waaruit blijkt dat de gemiddelde
lopftijd van de Amerikaanse aandeel
houder sinds 1952 van 51 tot 48 jaar is
gedaald, dat de groep beneden 44 jaar
reeds 42% van alle aandeelhouders uit
maakt en dat het aantal individuele
aandeelhouders van het vrouwelijke ge
slacht groter is dan dat van het man
nelijke (51.6—48.4%).
Deze grote spreiding van het aande
lenbezit in de V.S. is in niet geringe
mate in de hand gewerkt doordat het
aandeel in de winst, dat de werknemers
bij vele bedrijven hebben, in aandelen
wordt of kan worden uitgekeerd, terwijl
voorts spaarregelingen zijn ontworpen,
waarbij de onderneming voor een deel in
de gevormde besparing bijdraagt, welke
dan in de aandelen van de onderneming
worden belegd
Het Is duidelijk dat op deze wüze niet
alleen een steeds grot-er deel van hei
nationale spaarkapitaal aan de onder
nemingen ten goede komt, maar dat ook
de werknemers langs deze weg in toene
mende mate bij de bedrijven worden ge
ïnteresseerd. Enige tijd geleden heeft de
president van een grote Amerikaanse
onderneming op de personeelsvergade
ring de opmerking gemaakt, dat als de
werknemers steeds hun winstaandeel in
de vorm van aandelen hadden getou
cheerd, zjj thans reeds meer dan de
helft van het kapitaal zouden bezit
ten.
Ook ten onzent begint de winstdeling
aan werknemers in de vorm van aande
len en het sparen bij de eigen onderne
ming enige ingang te vinden, hoewel
men in bepaalde kringen op grond van
politieke overwegingen op een derge
lijke bezitsspreiding niet gebrand is,
omdat men het spook van het kapita
lisme als dankbaar object van bestrij
ding daarmee allengs ziet verdwijnen
en het kapitaal liever in handen van de
Staat ziet. Toch is het in het belang
van een groeiend en bloeiend bedrijfs
leven gewenst, dat langs de weg welke
men nu reeds vele jaren in de V.S.
volgt, de kapitaalvorming bij een groter
deel en met name bij de lagere en de
middenklasse der inkomens wordt bevor
derd en in sterkere mate aan de risico
dragende sector ten goede komt.
Er zijn natuurlijk bezwaren tegen deze
wijze van winstdeling aan te voeren.
Noteren de aandelen op grond van de
reservepositie der onderneming boven
pari en worden de aandelen a pari aan
de werknemers uitgegeven, dan ontvan
gen zij in feite een deel van de reserve,
welk aan de oude aandeelhouders toe
behoren. De Indola, die als „klanten
binding" thans bij de aankoop'van che
mische produkten zegels verstrekt, waar
van 100 op een normaal verhandelbaar
aandeel van f. 100 recht geven, vergroot
hiermee dan ook niet haar kapitaal,
maar koopt de benodigde aandelen ter
beurze in, zodat de Mij derhalve het
agio boven de parikoers betaalt. De sta
tuten laten overigens toe met de aan
delen welke, aan de klanten worden af
gegeven (men moet voor f. 2500 kopen
om f- 100 aandeel te kunnen verkrijgen)
het kapitaal van de Mij, te verhogen,
echter tot ten hoogste 2% van het uit
staande bedrag. Het offer dat de oude
aandeelhouders in dat geval brengen is
dus niet groot en komt overigens, als
door de invoering van het hier genoem
de systeem de afzet stijgt, ook weer aan
hen ten goede.
Het streven om werknemers en
clienten bij de gang van zaken in het
bedrijf te betrekken en mede hierdoor
een groter deel van het nationale spaar
kapitaal aan de ontwikkeling van het
bedrijfsleven ten goede te doen komen,
verdient hartelijke toejuiching.
Vooral nu een onvoldoende kapitaal
vorming een van de voornaamste euvelen
is-, waaraan de Nederlandse economie
mank gaat.
Maar geen financiering met kort geld
(Van onze parlementaire redacteur)
Kapitaal is thans schaars en het is daarom ook voor de gemeenten moeilijk
geld te lenen op lange termijn, voor twintig tot vijftig jaar bijvoorbeeld, om de
woningbouw te financieren. De woningbouw dreigt daardoor spaak te lopen. Het
is echter nog wel eens mogelijk geld te lenen voor een korte periode van een
jaar bijvoorbeeld. Dat doen de gemeenten veel. Maar daardoor dreigt binnen
afzienbare tijd de financiële positie van de gemeenten helemaal hopeloos te
worden en dan loopt het volkomen mis met de woningbouw. Daarom heeft de
regering de gemeenten verboden voor woningbouw nog „kort geld" te lenen.
De omvang van de kortlopende
schuld van de gemeenten is zo hoog,
dat verdere stijging niet verantwoord
mag worden geacht, aldus de minis
ter. Indien wij de woningbouw veilig
willen stellen, dan moet een rem wor
den gesteld op de vlottende schuld.
Een aantal maanden kunnen de ge
meenten met de woningbouw nog
vooruit, dank zij de lening van 650
miljoen gulden van de institutionele
beleggers. Het verbod om woningbouw
te financieren met kort geld zal dus
in de eerste tyd geen nadelige gevol
gen hebben. Inmiddels heeft de rege
ring de gelegenheid zich te beraden
op maatregelen voor een normale ka-
pitaalvoorziening van de gemeenten.
In de Tweede Kamer heeft de heer
Franssen (P. v. d.A.) hierover gisteren
vragen gesteld omdat hij vreest dat door
het verbod in verscheidene gemeenten
de woningbouw zal moeten worden
stopgezet. Ook van andere zijden wer
den vragen afgevuurd naar de rege
ringstafel.
Minister Hofstra antwoordde dat de
maatregel is genomen juist om de wo
ningbouw voor de toekomst veilig te
stellen omdat zonder ingrijpen van de
centrale overheid de woningbouw zeker
spaak zou lopen. De regering beraadt
zich op maatregelen om de gemeenten
te helpen met Rijksvoorschotten, maai
de mogelijkheid daarvan kan pas wor
den overzien aan de hand van de ont-
werp-Rijksbegroting voor 1958.
De grasmat van het Olympisch
Stadion te Amsterdam wordt thans
duchtig onder handen genomen. In
repen wordt het gras verwijderd,
waarna er een nieuwe zandlaag
onder wordt aangebracht. Daarna
worden de hier en daar herstelde
graslopers weer uitgerold. Twee
opnamen van dit moeilijke karwei.
De „Pieter S" in Vlissingen
ACHTER COMMANDOBRUG
OPENGERETEN.
Gistermiddag omstreeks kwart voor
vijf meerden de havensleepboten ,.Van
Woelderen" en Frederik Hendrik" de
zwaar beschadigde kustvaarder „Pieter
S" in de buitenhaven van Vlissingen
af. Onmiddellijk werd begonnen met
het lossen der lading, bestaande uit
ruim 2.000 ton kolen. Onderwijl bleef
de bergingsboot „Bruinvis" langszij
liggen om onafgebroken te pompen.
Omstreeks kwart voor drie arriveerde
de „Pieter S", welke werd gesleept
door de sleepboten „Hudson" en „Scal-
dis", op de rede van Vlissingen, waar
door de havendeskundigen en mensen
van Rijkswaterstaat een voorlopig on
derzoek werd ingesteld.
Na een kort onderzoek verleende men
de „Pieter S", die tot aan het gangboord
in het water ligt en iets slagzij naar
bakboordzijde maakt, toestemming de
haven binnen te lopen. De „Pieter S",
die gebouwd werd in 1954 op een
scheepswerf in Temeuzen, is mid
scheeps ter hoogte van ruim 3, juist
achter de commandobrug, opengereten.
De dekluiken zijn öf weggesprongen, öf
vormen met de weggerukte wand één
verwrongen plaat. De commandobrug
werd eveneens zwaar beschadigd.
Zodra de „Pieter S" gelost is, kan een
juister onderzoek naar de schade worden
ingesteld, waarna beslist zal worden of
de kustvaarder in Vlissingen dan wel
in Rotterdam definitief hersteld zal
worden.
Beroep op verantwoordelijkheidsgevoel
In zjjn rede ter opening hedenmorgen van de ledenvergadering van de Kon.
Nederl. Mij. tot Bevordering der Geneeskunst, welke te Utrecht wordt gehouden,
heeft de voorzitter, dr. H. Festen een beeld gegeven van de historische ontwik
kelingsgang van de financiële relatie tussen patiënt en arts.
In het licht van deze historie de vraag stellende, op welke wijze de arts in onze
samenleving moet worden gehonoreerd, betoogde dr. Festen dat men bij de beta
ling van de hoogte van die honorering gebruik zal kunnen maken van een
werkwijze, waarbij de levensstandaard, die voor de beoefenaar van een beroep
passend is, een rol speelt.
„Daarbij moeten wij", aldus dr. Fes
ten, „de ambtelijke honoreringsvorm
afwijzen, omdat deze zou leiden tot een
verlies van zelfstandigheid, terwijl de
persoonlijke verantwoordelijkheid voor
de patiënt deze zelfstandigheid opeist.
Bovendien levert de samenleving be
wijzen te over, dat men schijnbaar gra
tis hulp wantrouwt. Van dc andere kant
zijn de eisen, die aan de beoefenaar
worden gesteld, zo groot, dat naar spre
kers mening in vele gevallen een stimu
lans in de vorm van een financiële
prikkel niet kan worden gemist.
Het kwam dr. Festen voor, dat, als
zijnde het meest aangepast aan onze
hedendaagse maatschappelijke verhou
dingen, aan de verlangens van de pa
tiënt en aan de menselijke zwakheden
van de beoefenaren, de honorering per
verrichting, waar deze uitvoerbaar is,
zou moeten worden nagestreefd, al eist
zij van de beoefenaar een voortdurende
bewustheid van zijn verantwoordelijk
heid. Levende in deze gemeenschap is
de arts niet onvatbaar voor infecties
van de ziekten, waaraan deze samen
leving lijdt en hij zal zich daar tegen
voortdurend moeten wapenen.
Men kan op grond van de ervaring
ook niet voorbijzien, dat deze vorm van
honorering bepaalde moeilijkheden met
zich mede brengt, bij langdurige ziek
ten vooral, waarbij de patiënt nog op
vele andere wegen teleurstellingen heeft
te incasseren, kan de doktersrekening,
die dan de maat doet overlopen, de ver
houding tussen arts en patiënt versto
ren.
Sommige patiënten menen al spoe
dig, dat de dokter bjj het opmaken
van zjjn nota rekening moet houden
met de tegenslagen, die hjj moet
overwinnen. Daar wij dit nog al eens
kunnen waarnemen uit de mond van
lieden, die gewend zijn zichzelf alle
mogelijke luxe te permitteren, stemt
dit vaak wrevelig. Terwijl men de
doktersrekening eigenlijk met onder
scheiding zou moeten behandelen
het geldt hier immers de reparatie
Patiënt verkeerde vloeistof
toegediend
Tegen een 26-jarige verpleger van een
ziekenhuis uit de hoofdstad, die aaneen
patiënt tijdens een maagonderzoek per
vergissing een verkeerde vloeistof had
toegediend, als gevolg waarvan de man
die reeds in een slechte toestand ver
keerde was overleden, heeft de Offi
cier van Justitie bij de rechtbank te
Amsterdam twee maanden onvoorwaar
delijke gevangenisstraf geëist.
De verpleger, die volledig de schuld
voor deze tragische vergissing op zich
nam, zeide, dat hij zich „ellendig en ge
broken voelt". Hij is nog steeds verple
ger in het ziekenhuis waar hij ook het
zelfde werk als voorheen doet.
Uitspraak doende veroordeelde de
Rechtbank verdachte tot een voorwaar
delijke gevangenisstraf voor de tijd van
3 maanden met een proeftijd van 3 jaar.
In de overweging noemde de recht
bank dit „een ernstig geval, al valt veel
te verontschuldigen".
VERGADERING
MILITAIRE PENSIOENBOND.
In het Concertgebouw te Haarlem is
gisteren het 35-jarig bestaan gevierd
van de Algemene Militaire Pensioen-
bond. Na het zingen van het Wilhelmus
sprak de heer W. Stuut een inleidend
woord.
In een herdenkingsrede van de heer
Koek uit Arnhem memoreerde deze het
werk van de oprichters van de bond,
de heren Van Wijk, Brandwijk en Kloos
ter. De onderofficierenvereniging „Ons
Belang" kwam op voor de belangen van
die militairen, die niet in aanmerking
kwamen voor pensioen. In 1922 werd de
Algemene Militaire Pensioenbond opge
richt. De aanwezigen herdachten de op
richters door zich van hun zetels te
verheffen.
De vice-voorzitter van de Bond. de
heer H. W. Wolters uit Arnhem, richtte
zich in het bijzonder tot de heren W.
Stuut en W. van Liere, resp. voorzitter
en secretaris. Als waardering voor hun
werk werd beide heren het Gouden Ere
kruis van de Bond overhandigd.
In de voortgezette vergadering is in
de plaats van het periodiek aftredende
lid van het hoofdbestuur, de heer M.
van den Bos, gekozen de heer P. J. Swie-
bel uit Amsterdam.
Het hoofdbestuur heeft het voorstal
van de afdeling Den T ag overgenomen
om een commissie samen te stellen, die
tot taak krygt te onderzoeken de zetel
van de Bond van Amersfoort naar Den
Haag te verplaatsen.
van het eigen lichaam beschouwt
men deze vaak als een tegenvaller,
waarop men in het geheel niet had
gerekend.
Van de tussenvorm, het abonnements
honorarium voor de huisarts en de ver-
wijskaart voor de specialist, die de bo
vengenoemde moeilijkheden niet geven,
nog afgezien van het feit, dat de patiënt
niet zelf rechtstreeks betaalt, wilde dr.
Festen zeggen, dat deze vorm van ho
norering gekenmerkt is door een aroma
van het verleden, doch voldoende wer
kelijkheid van het heden bezit om aan
trekkelijk te kunnen zijn. Van de thans
gebruikelijke vormen van honorering
zou men in het licht van het vooraf
gaande kunnen zeggen, dat de abonne
mentsvorm een appèl doet op de meest
fundamentele eigenschappen, die de
arts moet sieren, terwijl bij de honore
ring per verrichting het verantwoorde
lijkheidsgevoel de beoefenaar moet be
houden voor een laakbare overvloed van
werkzaamheden. Laat ons er voor zor
gen, zo besloot dr. Festen, dat wij op
dit zeer moeilijke terrein, ten allen
tijde, naar het Bijbelse woord met op-
gerichten hoofde kunnen gaan.
Dr. van Binsbergen
vraagt ontslag
Als Advocaat-Generaal
te Willemstad
Dr. W. C. van Binsbergen heeft gis
teren per 1 augustus zijn ontslagaan
vrage als advocaat-generaal te Wil
lemstad ingediend. Hij wordt als ad
ministrateur by het Nederlandse Mi
nisterie van Justitie belast met het
ontwerpen van een nieuw wetboek van
militair strafrecht en zal later moge
lijk verbonden worden aan een Euro
pese internationale organisatie.
De Antilliaanse regering had onlangs
besloten dr. W. C. van Binsbergen, die
optrad als wnd. Procureur-Generaal, te
ontslaan daar hij geen gevolg had ge
geven aan de opdracht de hoofdredac
teur van „Beurs- en Nieuwsberichten"
A. de Wit, uit te wijzen.
Deze kwestie kwam o.m. ter sprake
op een speciale zitting van het Rijks
kabinet, waarbij de Antilliaanse premier,
de heer E. Jonckheer, tegenwoordig was.
Mr. W. R. Boom. de huidige officier
van Justitie, zou door de Antilliaanse
regering worden voorgedragen voor be
noeming van Procureur-Generaal.
Nederlander in Duitsland
pleegde landverraad
De Nederlandse koopman T. Niels is
gisteren in Düsseldorf wegens landver
raad veroordeeld tot een gevangenis
straf van een jaar met aftrek. De West-
berlijnse koopman W. Lingen kreeg
eenzelfde straf wegens voorbereiding
van landverraad.
Beide verdachten waren ervan beschul
digd, dat zij in opdracht van Oostduitse
autoriteiten geprobeerd hadden bijzon
derheden te verkrijgen over het Belgische
snelvuurgeweer voor de NAVO. De Of
ficier van Justitie had tegen Niels negen
en tegen Lingen vijf maanden met af
trek geëist.
Zij hadden verklaard, dat zij niet wis
ten dat het Belgische geweer het nieuw
ste type NAVO-geweer was, doch de
rechtbank aanvaardde dit verweer niet.
Zij hebben moeten weten, dat zij de vei
ligheid van de Bondsrepubliek ernstig in
gevaar zouden brengen als zij de op
dracht uitvoerden, aldus de rechter.
De rechter heeft zwaardere straffen
dan geëist werden opgelegd, omdat hij
een voorbeeld wilde stellen. De Officier
van Justitie had verklaard, dat het aan
tal gevallen van landverraad de laatste
tijd sterk toegenomen is.
Drie Duitse divises aan de
NAVO overgedragen
In tegenwoordigheid van de opperbe
velhebber van de NAVO, generaal Nor-
stad, zijn vrijdag de eerste drie West-
duitse divisies officieel aan de NAVO
overgedragen. De plechtigheid werd ge
houden in Marburg. Onder de aanwezi
gen bevonden zich o.m. de bevelhebber
van de NAVO-strijdkrachten in Midden-
Europa, de Franse generaal Valluy en
de plaatsvervangend opperbevelhebber
van de NAVO-marine, admiraal Sala.
Zoals bekend is zal West-Duitsland
tegen 1961 in totaal twaalf divisies aan
de NAVO moeten leveren. De drie divi
sies, die vrijdag zijn overgedragen, zijn
nog niet volledig opgeleid. Ook hebben
zij nog niet de vereiste sterkte.
ZWEMBAD
rtlEX
Ook óJWL week <fjnq
hui- <£x wmt uxuzmyya
toe
fëiBfpmetf;
IvaiiHEto
leks „jade ïoadmStet -
bond" tleun Wijkje in
Zweef diet <m. park
VOORLOPIG..
VftOOST
L S). MimqtaxLivan
vooeldftüj hawdkauêvt,
van Oen.
O;
euise koksckoot
vfcede. txi StadszaaX
Wsfcfcwst. v:
tte. zéérueel qesWtydaxi
tfooe zm. vele. (Uawums
vtuxkatte.
ijildse Jewxjdioec is
Staekklaa*
Zkfc'm o?.. jörtA(Zjrt.s
