Westelijk plan voor opschorting
van de proeven met kernwapens
Franse Kamer begon als eerste de
debatten over Europese verdragen
ifill
WEERBERICHT
Soepele oplossing: het nieuwe voorstel niet
afhankelijk van een algemene overeenkomst
Vermindering klassieke wapens
ivr-
Euratom ontmoet meer reserve
dan de Europese eenheidsmarkt
96ste Jaargang
WOENSDAG 3 JULI 1957
No. 29176
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
HoofdredacteurJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f. 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Het ontwapeningsoverleg in Londen
(Van onze correspondent in Londen)
Engeland, de Verenigde Staten, Frankrijk en Canada hebben gisteren bij
monde van de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Sehvyn Lloyd, voor
stellen ingediend voor tijdelijke schorsing van de proeven met kernwapens,
als eerste stap op de weg naar bewapeningsbeperking. Het Westen kan stop
zetting van de bomproeven overwegen, omdat de Sovjet-Unie in beginsel de
noodzaak voor inspectie heeft aanvaard.
De verklaring wordt in Londen toegejuicht wegens haar soepel karakter,
waardoor een oplossing kan worden bevorderd. Voor het eerst heeft het Westen
aangekondigd, dat schorsing van de bom-proeven niet behoeft te wachten op
de afsluiting van een algemene ontwapeningsovereenkomst.
In Bermuda hadden president Eisenhower en premier Macmillan nog beslo
ten, dat de proeven moesten doorgaan zolang er geen ontwapeningsovereen
komst was. Dit standpunt is thans losgelaten. Engeland en het Wc-sten zijn
bereid om het risico te aanvaarden, dat gelegen is in bespoediging van de
stopzeting van de bomproeven.
Deskundigen gaan
systeem uitwerken
In een gemeenschappelijke verklaring
6tellen de Westelijke mogendheden voor,
dat een groep deskundigen het inspec
tiesysteem nader zal uitwerken. Voor
Engeland betekent dit een werkelijk
offer omdat de Britten, die pas met de
H-bom-produktie begonnen zijn, nog
veel van hun proefnemingen kunnen
leren. Belangrijk zijn de door het Westen
in een verklaring bekend gemaakte
voorwaarden, welke aan de stopzetting
van de proefexplosies moeten worden
verbonden. Vanzelfsprekend moet er
overeenstemming zijn over begin en
duur van de periode, waarin geen proe
ven zullen plaats vinden. De tijdsduur is
een punt van onderhandeling, maar dit
behoort geen moeilijkheid op te leveren
De overeenkomst inzake opschorting van
de proeven moet worden vastgekoppeld
aan de eerste fase van het plan tot be
perking van de bewapening. Dit moet
omvatten beperking van de strijdkrach
ten en wapen voor raden, waarop even
eens inspectiemaatregelen van toepas
sing moeten zijn. Dit betekent dat de
Westelijke mogendheden slechts zullen
toestemmen in beëindigen van de bom
proeven als onderdeel van een plan tot
vermindering van de klassieke bewape
ning.
Maar er behoeft niet gewacht te wor
den tot dit plan geheel is uitgewerkt.
Eerst stopzetting proeven,
dan van produktie
Het Westen is altijd van opvatting
geweest, dat er geen sprake kan zijn van
afschaffing van kernwapens zonder dat
een einde wordt gemaakt aan het mili
taire overwicht van de Sovjet-Unie. Er
moet overeenstemming worden bereikt
over de stopzetting van de produktie
van kernmateriaal voor militaire doel
einden en over een controlesysteem in
verband daarmede.
Stassen, de Amerikaanse afgevaardig
de, noemde gisteren 1959 als mogelijke
datum voor stopzetting van de vervaar
diging van kernwapens. Hij zei. dat de
Russen dat jaar hadden voorgesteld. Het
denkbeeld is thans om de proeven stop
te zetten zodra hierover overeenstem-
Advertentl#
ming is bereikt. De stopzetting van de
produktie moet dan op een later tijdstip
volgen om gelegenheid te geven voor
voorbereiding van een controlesysteem.
Om tijd te besparen wordt thans voor
gesteld, dat een commissie van deskun
digen zo spoedig mogelijk een systeem
zal ontwerpen voor de controle inzake
de bomproeven. De hoofden van de vijf
delegaties ter Londense conferentie zul
len tevens het verband bestuderen, dat
er tussen de diverse problemen dient te
bestaan.
Geen gedetailleerd plan
Naar uit het bovenstaande blijkt, is er
nog geen sprake van een gedetailleerd
plan. Men heeft zich thans beperkt tot
een formele verklaring betreffende de
voorwaarden waaronder volgens het
Westen de schorsing van de bomproeven
mogelijk is. Dit betekent dat er nog een
lange reeks problemen moet worden
opgelost voordat er sprake zal kunnen
zijn van stopzetting van de bomproeven.
Dit was waarschijnlijk onvermijdelijk,
doch wanneer de Russen deze voorwaar
den aanvaarden, kan eindelijk een begin
gemaakt worden met de uitwerking van
het plan. Maar met de verwezenlijking
zal nog veel tijd gemoeid zijn. Van be
lang is echter, dat Stassen heeft ver
klaard, dat de overeenkomst inzake tij
delijke stopzetting van de proeven van
kracht kan worden zonder te wachten
op overeenstemming inzake details van
het inspectiesysteem.
Voor tien maanden
Stassen, hoofd van de Amerikaanse
delegatie, zou gisteren op de conferentie
nog te kennen hebben gegeven, dat de
voorstellen tot een akkoord over ontwa
pening in het eerste stadium „opschor
ting van de kernproeven voor de tijd
van tien maanden" omvatten. Deze door
Stassen genoemde periode van tien
maanden werd in Britse diplomatieke
kringen in Londen slechts een voorstel
genoemd. In het door minister Lloyd
namens de vier Westelijke landen inge
diende voorstel werd geen tijd genoemd.
De Rus Zoiin eiste gisteren, dat een
Indiase afgevaardigde wordt toegestaan
deel te nemen aan de werkzaamheden
van de subcommissie voor ontwapening,
aldus meldt het Sovjetrussische pers
bureau Tass. Volgens Zorin dient gehoor
te worden gegeven aan het verzoek van
de Indiase regering, dat een vertegen
woordiger wordt gehoord over haar ont
wapeningsvoorstellen. De Russische af
gevaardigde vond het thans, nu de
Indiase premier .Nehroe, zich in Londen
bevindt, het geschikste ogenblik om een
Indiase vertegenwoordiger uit te nodigen
de vergaderingen van de subcommissie
bjj te wonen, aldus Tass.
In Vlissingen .waar men op het
ogenblik de 350ste geboortedag van
de zeeheld Michiel de Ruyter viert
werd gisteren de landing van de opgevoerd. Bestevaer Michiel stapt
vlootvoogd in Vlissingen na de uit zijn sloep aan wal.
Vierdaagse Zeeslag in 1666 her-1
Aanvaarding is nog geen uitvoering!
Lord Russell bezoekt ons land
Lord Russell of Liverpool zal tezamen
met Lady Russell in de komende week
een bezoek van enkele dagen aan ons
land brengen. Hij komt hier op uitnodi
ging van de Stichting Collectieve Israël
Actie, o.a. ten behoeve van de opname
van de tienduizenden immigranten die
Israël nog steeds binnenkomen.
De collectieve Israël Actie zal met dit
bezoek laten samenvallen de première
voor Nederland in Amsterdam van een
korte documentaire in kleuren over Is
raël, die Lord en Lady Russell kortge
leden hebben gemaakt.
Lord Russell trad, zoals bekend, na
de oorlog op als openbare aanklager in
de processen tegen de oorlogsmisdadi
gers in Neurenberg.
zo*n
servtce
Hogewoerd 66-68
Eicon finanoiorin.c
Zeer warm
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Warm tot zeer warm weer met zon
nige perioden maar ook plaatselijk on
weer. Zwakke tot matige wind tussen
oost en zuid.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
4 JULI
Zon op: 4.28 uur; onder: 21.04 uur.
Maan op: 13.15 uur; onder: uur
(E.K.).
Hoogwater te Katwijk te 8.00 en 20.32 u.
Laagwater te 3.42 en 16.06 uur.
Advertentie
Aanhoudend warm
Haal afkoeling in huis met IJS van
„AURORA"
per liter; per liter; per li liter.
In speciale bekers verkrijgbaar.
Diverse vruchtensmaken.
Breestraat 121 - Leiden
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Aan het strand ter hoogte van
Callantsoog in Noord-Holland is
men op het ogenblik bezig de golf
brekers. die de uiterst smalle duin-
reep beschermen tegen de steeds
opdringende zee. te verzwaren om
voldoende veiligheid te kunnen
bieden tegen de komende najaars
stormen. De basaltblokken worden
in het water geplaatst.
Prof. Zijïstra sprak
met de middenstand
De minister van Economische Zaken,
prof. Zjjlstra, heeft gisterochtend het
reeds aangekondigde gesprek gehad
met vertegenwoordigers van de geza
menlijke centrale middenstandsorga
nisaties en van de raad voor het mid
den- en kleinbedrijf, waarin ook de
werknemers zjjn vertegenwoordigd. Dit
gesprek ging over een aantal proble
men. die naar de mening van de
organisaties in de middenstand zijn
gerezen als gevolg van het prjjsstabi-
lisatiebeleid.
Volgens een door het ministerie van
Economische Zaken verstrekt communi
que heeft de minister er begrip voor
getoond, dat in het midden- en klein-
b 'rijf als gevolg van de recente laste-
verzwaringen moeilijkheden kunnen zijn
opgetreden. Overeengekomen werd, dat
nadere onderzoekingen per bedrijfstak
nodig zijn om vast te stellen of en waar
deze moeilijkheden optreden. Aan de
hand van de resultaten van deze onder
zoekingen kunnen dan, met inschakeling
van de centrale organisaties, op korte
termijn besprekingen worden gevoerd
tussen daarvoor in aanmerking komende
bedrijfstakken en het ministerie van
economische zaken.
Weer verhoging bijdrage
schooltandverzorging
Van f 6.naar f 7.50
De Ziekenfondsraad heeft een voor
stel van het gemeenschappelijk over
leg van Ziekenfondsorganisaties tot
wijziging van de bijdragen der Alge
mene Ziekenfondsen aan de diensten
voor schooltandverzorging, aanvaard.
De bijdrage, welke voor het school
jaar 1956/1957 maximaal f. 6.per
verplicht verzekerd kind bedroeg, is
voor 1957/1958 bepaald op maximaal
f 7.50. Voor diensten met een gemid
deld aantal vullingen per kind per
jaar van meer dan 114 is een zekere
verhoging van de bijdrage mogelijk.
In geen geval wordt echter meer be
taald dan 75% van de kosten per kind.
De ziekenfondsraad heeft een beroep
op de Ziekenfondsen gedaan om voor
vrijwillig verzekerde kinderen dezelfde
regeling te volgen.
Voor het ontbrekende gedeelte der
kosten zijn de diensten voor school
tandverzorging aangewezen op gemeen
telijke bijdragen.
In het komende schooljaar zullen on
geveer 500.000 kinderen voor rekening
van de ziekenfondsen aan de schooltand
verzorging deelnemen.
Het met de verhoging gemoeide be
drag wordt geraamd op f500.000 voor
de verplichte en de vrijwillige verzeke
ring tezamen.
(Van onze correspondent te Parijs)
Frankrijks Nationale Vergadering is gistermiddag om drie uur in
smoor-heet Palais Bourbon en onder geringe belangstelling dit keer
eens als eerste der zes betrokken landen met de debatten begonnen
over de ratificatie der verdragen inzake een Eenheidsmarkt en Atoom
gemeenschap in Klein Europa, Frankrijk, West-Duitsland, Italië en
de drie Beneluxlanden.
Aan de discussies, die tenminste dertig uur en tot zaterdagavond
zullen duren, is het onderzoek voorafgegaan van een veertiental parle
mentscommissies, waarvan slechts één commissie die voor de natio
nale verdediging zich tegen de verdragen heeft uitgesproken. Over
het lot van beide verdragen zal gelijktijdig worden gestemd en een
vertrouwenskwestie zal er hoogst vermoedelijk niet aan worden ver
bonden.
De Gaulle zwijgt
De uitkomst van de debatten, zater
dag. wordt over het algemeen met ver
trouwen tegemoet gezien. In sommige
Europese kringen werd de laatste da
gen jiog wel gevreesd, dat de krachtige
en gezaghebbende stem van generaal De
Gaulle zich tegen de verdragen zou ver
heffen om ze het droevige lot van wij
len het Europese leger deelachtig te
doen worden. Maar Frankrijk's nationa
le vrijheidsheld, ofschoon nog steeds
fel tegenstander van Klein Europa,
srhijnt zieh nu wel bij een onvermijde
lijke aanvaarding te hebben neergelegd.
Aanvaarding, die daarom nog niet au
tomatisch door een uitvoering der ver
dragen zal behoeven te worden gevolgd.
Rijk bezuinigt
122 miljoen
In een brief aan de Tweede Kamer
heeft de minister van Financiën ge
gevens verstrekt over de bijdrage, die
het Rijk via dc staatshuishouding le
vert tot het streven naar beperking
van de bestedingen.
In het kader van de bestedingsbeper
king zal door de Staat op zijn eigen
huishouding in 1957 in totaal 122 mil
joen worden bezuinigd.
Hiervan heeft betrekking op con
sumptieve uitgaven (in hoofdzaak lo
nen, salarissen en materiële uitgaven)
52 miljoen en op uitgaven voor inves
teringsdoeleinden 70 miljoen.
De belangrijkste posten van het be
drag ad 70 miljoen, waarmede de inves
teringen van het Rijk in 1957 zullen
worden beperkt, zijn de volgende: weg
en waterbouwkundige werken 25 mil
joen. cultuurtechnische werken 14 mil
joen. investeringen van staatsbedrijven
10 miljoen, bijdragen ten behoeve van
aanvullende werken 10 miljoen.
Militair dood bij zijn
bromfiets gevonden
(Speciale berichtgeving)
Gisteren is op het rijwielpad langs de
spoorlijn bij Soestduinen de 43-jarige
militaire hofmeester, sergeant G. M.
Gelijsteen. uit Baarn dood aangetrof
fen. Op weg naar zijn werk heeft hij
zich waarschijnlijk niet wel gevoeld. Hij
heeft zijn bromfiets op slot gezet en is
daarna op de grond gaan zitten. Een
hartverlamming heeft hem getroffen.
De heer Gelijsteen laat een vrouw en
vijf kinderen na.
Als eerste sprekers zijn gisteren vier
rapporteurs aan het woord geweest, die
zonder uitzondering de ratificatie aan
bevolen. De socialistische oud-minister
Alain Savary, die zich indertijd als een
scherp tegenstander van de EDG, Euro
pese Defensie Gemeenschap, had gedra
gen, gaf nu als zijn mening te kennen
dat Frankrijk zich onmogelijk langer
afzijdig zal kunnen houden. De keuze
ging. zo zeide hij, tussen een Europese
gemeenschap van 160 miljoen mensen
en het isolement. Hij vestigde er even
wel de speciale aandacht op. dat een
uitvoering van de verdragen voor
Frankrijk aan een tweetal gewichtige
condities bleef onderworpen. In de eer
ste plaats zou het Franse economische
leven en de positie van de franc de ko
mende tijd veilig moeten worden ge
steld. En vervolgens zou de Algerijnse
oorlog zo spoedig mogelijk dienen te
worden geliquideerd. Mochten die voor
waarden niet tijdig zijn vervuld, dan,
zou, zo liet de rapporteur doorscheme
ren. de ratificatie in de praktijk nog
weinig waarde hebben.
Dit inzicht wordt, zo leek het, gedeeld
door de Gaullisten en de generaal in
persoon en zou zelfs het zwijgen van De
Gaulle kunnen verklaren.
Verzet tegen Euratom
Over het algemeen - zo was onze in
druk gisteren in de Franse Kamer - on
dervindt de Euratom meer reserve en
meer verzet dan de Europese eenheids
markt. Ten aanzien van de eenheids
markt heeft de vorige regering van Guy
Mollet bijzonder waardevolle voordelen
weten te bedingen, terwijl inzake het
atoom-onderzoek, waarbij Frankrijk een
aantal stappen op zijn vijf bondgenoten
vooruit is, integendeel enkele concessies
moesten worden gedaan. Vandaar dan
ook dat men in militaire kringen nog de
sterkste tegenstand tegen de ratificatie
ontmoet. Niettemin schijnt de weeg
schaal. zoals gezegd, nu toch wel naar
de Europese zijde over te hellen.
Van een actie tegen de verdragen in
de geest van de campagne van indertijd
tegen het Europese leger is nu geen of
nauwelijks sprake. Zo'n campagne zou
trouwens ook weinig effect sorteren bij
de publieke opinie, die momenteel veel
sterker door Algerije dan door Europa
in beslag wordt genomen. En tenslotte
schijnen de heren kamerleden zelf wei
nig warm te willen lopen voor de nieu
we Europese verdragen, want vannacht
moest de zitting worden opgeheven we
gens gebrek aan belangstelling en afwe
zigheid der rapporteurs, in wier spreek
beurt toen was voorzien.
Vlissingen herdenkt
Michiel de Ruyter
Het begon met een landing
Vele duizenden Vlissingers en nlet-
Vlissingers zjjn gisteren getuige ge
weest van een der hoogtepunten van
de feestelijkheden, welke ter gelegen
heid van de 350e geboortedag van een
zijner grootste zonen Michiel
Adriaenszoon de Ruyter in Vlis
singen gehouden worden. Opnieuw
landde de grote admiraal, zoals hü in
1666 terugkeerde van de vierdaagse
zeeslag, waarin hij een sterke Engelse
vloot had vernietigd. Meer dan dui
zend schoolkinderen in 17e eeuwse
kledü verleenden dit historische spel
door hun aanwezigheid een extra
fleurige noot. Burgemeester en wet
houders van Vlissingen deden voor de
jeugd niet onder en verschenen even
eens in historische kostuums.
Reeds uren tevoren verdrongen de
nieuwsgierigen zich rond de landings
plaats. maar eerst even over kwart over
vijf begon de landing. Drie saluutscho
ten klonken en weinig later maakten zes
17e eeuwse chaloepen zich los van „De
Zeven Provinciën" de kruiser, die in
de plaats trad van het gelijknamige ad
miraalsschip Ook Johan de Witt was
herrezen om luister bij te zetten aan
deze historische plechtigheid. Op de
landingsplaats was hij tussen al het mi
litair eerbetoon aanwezig om de zege
vierende admiraal te begroeten. In de
bloemrijke taal van de zeventiende eeuw
zong de raadpensionaris de lof van de
zeeman, die hij kwam begroeten. Deze
dankte voor de vele en goede woorden.
Later werd door de burgerlijke overheid
van Vlissingen in het huis de Lampsins
aan de Nieuwedijk opnieuw hulde ge
bracht aan de grote zeeheld. De burge
meester voor ditmaal baljuw Kolff
bediende zich hiervoor eveneens van
het oude Nederlands. Ook nu dankte de
Vele felle branden
Door onbekende oorzaak is gister
middag een felle brand uitgebroken in
een boerderij in het Sprokkelbos onder
de gemeente Rosmalen. De brandweer
stond vrijwel machteloos tegen de vuur
zee en kon slechts voorkomen, dat de
brand zich verder uitbreidde. De boer
derij, welke slechts gedeeltelijk was ver
zekerd, werd geheel in de as gelegd. Hefc
blussingswerk moest met nevelspuiten
verricht worden, omdat er op deze plek
nog geen waterleiding is en het water
uit het dorp gehaald moest worden.
Twee boerderijen te Velddrlel gin
gen ook gistermiddag in vlammen op
met 70.000 a 80.000 kg. hooi, welke juist
was binnengebracht. De schade, die door
verzekeringen worden gedragen, wordt
op twee en halve ton geschat.
Vermoedelijk door kortsluiting heeft
gistermiddag een felle brand kunnen
woeden in een boerderij te Hardenberg
in het buurtschap Baaider. De brand
weer kon door de geringe druk op het
water het vuur niet voldoende bestrij
den en moest zich beperken tot het nat
houden van aangrenzende gebouwen.
Met door het juist binnen gebrachte
hooi nam de brand grote afmetingen
aan, de boerderij werd totaal verwoest.
Gisteravond is de montagehal van
een bedrijf te Nükerk, waarin verschil
lende onderdelen voor de transporteurs
en broedmachines in elkaar worden ge
zet en gelast, geheel uitgebrand. De oor
zaak is nog onbekend. De schade werd
geschat op enkele tienduizenden guldens.
admiraal. Daarna begaf het gezelschap
zich naar het beursgebouw voor een
feestmaaltijd. De eerste feestelijke her
denkingsdag werd bsloten met een tap
toe door de Marinierskapel der Ko
ninklijke Marine, die eveneens duizen
den op de been bracht.
