ZJKITSAL
Internationale aandelen
weer de leiding op de
hebben
beurs
KOOL EN GEIT GESPAARD IN
A'DAMSE TUNNEL-KWESTIE
Voortgaande vermindering van
de koopkracht van het geld
Bulgaarse werklozen gaan naar
Rusland in „boeren-slavernij"
Romme—Posthumus: 66—47
Kardinaal Van Roey (Mechelen)
mengt zich in politieke strijd
96ste jaargang
Zaterdag 15 juni 1957
Derde blad no. 29161
Solide belegger was grootste speculant
(Van onze financiële medewerker)
Het Iaat zich niet zo gemakkelijk beoordelen welke factoren de effecten
beurzen thans beheersen; het is vrijwel zeker, dat meerdere overwegingen ge
zamenlijk de beurzen beïnvloeden.
Leest men de economische berichten uit diverse Europese landen dan valt
telkens weer op, dat zich overal eenzelfde tendens voor doet; duur geld, volle
dige werkgelegenhe 1 en een voortdurende stijging van de kosten van levens
onderhoud of wat hetzelfde is een steeds voortgaande vermindering van de
koopkracht van het geld. In het ene land gaat het sneller dan in het andere,
doch deze tendenzen zijn in alle landen merkbaar.
In die landen waar een regering in
staat is om in deze ontwikkeling enige
leiding te geven zal deze situatie rusti
ger worden opgenomen dan bijvoorbeeld
in Frankrijk waar opnieuw een kabinets
crisis heeft plaats gehad.
Het is dan ook zeer waarschijnlijk, dat
Inzonderheid het Franse vluchtkapitaal
in ons land de aandacht heeft laten
vallen op aandelen Unilever. Doch deze
belangstelling kwam ook van elders, ter
wijl Nederlandse houders weinig bereid
waren om hun bezit te vroeg af te sto
ten. Met aandelen Koninklijke Olie
heeft het Nederlandse publiek leergeld
betaald.
Door de betere verslaggeving is het
mogelijk van diverse Nederlandse aan
delen de verhouding tussen koers en
winst te berekenen. Dit getal speelt bij
de beoordeling der koersen op de beurs
te New York een grote rol. Uiteraard
houdt men aldaar ook rekening met
andere factoren, doch het rendement,
zoals in ons land veelal het geval is,
beïnvloedt in Amerika de koers der aan
delen minder dan bij ons. Dit geval
wordt gevonden door de winst per aan
deel te delen op de koers. Zo was de
winst van de Koninklijke Olie, volgens
de Amerikaanse gegevens 4.97 per
aandeel van f. 20 en de koers kwam te
New York op 581/4; een eenvoudige
deling geeft dan het getal 11.7, hetgeen
dus zeggen wil, dat dit aandeel op die
dag 11.7 maal de winst over het afge
lopen jaar noteerde. Op diezelfde dag
was deze verhouding bij de Standard
Oil (New Jersey) 15.9; de notering was
65 3/8 en de winst over 1956 bedroeg
4.11 per aandeel. Ook hier spelen an
dere factoren een rol, maar voor de
koper, die mede uit belastingoverweging
meer gebaat is bij een koerswinst dan
bij het rendement, zijn dus de Royal
Dutch interessanter dan de Esso, als hij
de kansen van beide concerns gelijk
acht.
De enorme koersstijging der laatste
jaren van aandelen Koninklijke heeft
de aandacht gevestigd op Unilever. Nu
moet echter er allereerst de aandacht
op gevestigd worden, dat deze aande
len op de New Yorkse beurs niet offi
cieel worden genoteerd. Dit betekent,
dat voor deze aandelen aldaar in het
algemeen minder belangstelling be
staat dan voor de officieel genoteerde
aandelen. Echter is het feit, dat deze
aandelen te New York verhandeld
kunnen worden wel belangrijk voor
bijvoorbeeld Franse kopers.
Ook bij deze maatschappij is de ver
houding tussen koers en winst aan de
lage kant, t.w. 7.4 bij een koers van
490%. Hier is moeilijk een gelijksoortige
maatschappij in Amerika te vinden, zo
als dit by de Koninklijke wel het geval
is. Een concurrent op verschillend ge
bied, waarop de Unilever zich beweegt,
is de Proctor en Gamble; by deze maat
schappij is de koers/winst-verhouding
15. Ook hier doet zich weer het geval
voor, dat de Nederlandse maatschappij
een veel kleiner percentage van de
winst uitkeert dan haar Amerikaanse
zuster.
De Unilever keerde rond 21% van de
winst uit; zou zy de Amerikaanse ge
woonte gevolgd hebben om circa de
helft der winst uit te keren ^an was het
dividend 36% geweest; dit zou een ge
heel andere waardering op de Amster
damse beurs betekend hebben. En het
is deze waardering, die het buitenland
aan dit aandeel geeft, nu deze maat
schappij het in het voordeel der aan
deelhouders geacht heeft bijna 80% van
de winst in bedrijf te houden.
Het is geenszins de bedoeling, dat deze
uiteenzetting beschouwd wordt als een
advies om thans aandelen te kopen.
Indien het inderdaad vluchtkapitaal is
dat zich op deze aandelen heeft ge
worpen, dan is er ook een bijzonder
risico, want vluchtkapitaal is gelijk
een kat in een vreemd pakhuis. Echter
zouden wjj de beleggers wel willen
adviseren om zich deze aandelen thans
niet te laten ontfutselen, zoals vele
beleggers hun aandelen Koninklyke
zyn kwijt geraakt en uiteraard op de
huidige ':oersen, die veelal meer dan
het dubbele bedragen dan de aankoop
prijzen, deze niet meer durven terug
te kopen.
Het is altyd jammer als men de mooi
ste aandelen van de beurs buiten de
grenzen van ons land ziet verhuizen.
Anderzijds mag niet worden vergeten,
dat de vele „stille" emissies, welke dit
jaar plaats hadden door het uitkeren
van de winst geheel of gedeeltelijk in
aandelen in plaats van in contanten, de
koersen veel meer gedrukt zouden heb
ben, indien geen gelden vrijgekomen
waren door de buitenlandse aankopen
van onze internationale waarden. De
meeste Stock-dividenden zijn al ver
werkt, die van de Koninklyke Java-
China-Paketvaart Lijnen zyn thans aan
de beurt en binnenkort komen die van
de Nederlandsche Scheepvaart Unie.
De scherpe koersstijging van de aan
delen Koninklyke Olie en Unilever heeft
thans ook de aandacht gevestigd op de
gewone aandelen Philips Gloeilampen.
Bij deze maatschappij liggen de kaar
ten weer geheel anders dan by de Uni
lever. De enorme uitbreiding der laatste
jaren bij Philips heeft tot gevolg gehad,
dat meerdere aandelen-uitgiften plaats
hadden; deze emissies geschiedden tegen
de parikoers, terwyl het dividend ge
handhaafd bleef op 14%. Aandeelhou
ders hebben dus geen reden tot klagen
gehad. Daar het uiteraard enige tijd
vordert, voordat dit nieuw aangetrokken
kapitaal volledig tot de winst bijdraagt,
ontkwam dit concern er niet aan. dat
een groter percentage van de winst
moest worden uitgekeerd om het divi
dend op 14% te handhaven.
Het vorige jaar lukte het een belang
rijk bedrag aan 5% converteerbare o'
gaties te plaatsen op een basis, dat
hierdoor aandelen geplaatst werden
tegen 240%, hetgeen dus voor de maat
schappij veel voordeliger is dan de aan
delen-emissies tegen pari. Aannemende
dat de converteerbare obligaties worden
omgezet in aandelen, komt de verhou
ding koers/winst uit op 13.7, dus belang
rijk hoger dan by de Unilever. By de
Amerikaanse maatschappij, de General
Electric, ligt dit verhoudingsgetal op 28,
maar deze beide concerns kunnen niet
geheel met elkander worden vergeleken;
de General Electric strekt haar arbeid
op een veel breder terrein uit.
Aandelen Philips, welke vier weken
geleden 29414% noteerden, hebben
daarna tegen de stemming van de
beurs in een vrij zwaar aanbod te
verwerken gehad. Vermoedelijk had
den, voordat de notering te beurze te
Zurich een feit was, vele Zwitserse
makelaars deze aandelen te Amster
dam voorgekocht; deze aandelen kon
den blijkbaar niet allen worden ge
plaatst toen zij te Zürich officieel
werden genoteerd. Dit teveel aan deze
aandelen moest toen weer op de Am
sterdamse beurs worden gespuid.
De grote koersstijging van aandelen
Unilever had tot gevolg, dat een
koersverschil van byna 200 punten
ontstond tussen deze aandelen en
Philips; dit verschil werd te groot
geacht, hetgeen in een scherpe koers
stijging voor aandelen Philips resul
teerde.
Men zal er goed aan doen rekening te
houden met de verwachting, dat van
aandelen Philips Gloeilampen over het
lopende jaar geen hoger dividend zal
worden uitgekeerd dan 14%.
Zelfs de aandelen Algemene Kunst
zijde Unie trokken tenslotte de aan
dacht, waardoor de brug van 200 ge-
makkeiyk werd genomen.
Nogmaals vestigen wij de aandacht op
de primaire oorzaak van de marktont
wikkeling. Voor de genoemde interna
tionale aandelen wordt door de kopers
niet meer gelet op rendement; om zyn
geld zo veilig mogelijk te stellen zoekt
het kapitaal „Sachwerte".
Het begint erop te lijken, dat de hou
der van obligaties het gevaar loopt
weer het slachtoffer te worden. Door
de lage rentepolitiek van de regering
kon de belegger zijn gelden in de
jaren 1954 en 1955 beleggen in 3 1/4%
40-jarige obligaties tegen pari, onder
de conditie, dat deze obligaties de
eerste 10 jaren niet zouden worden
aflosbaar gesteld. De belegger ziet
thans de koers teruglopen tot een
fractie boven de 80% en de koop
kracht van zyn rente ad f. 32.50 is
sterk verminderd. Om maar één voor
beeld te noemen: In het begin van
1954 betaalde hij voor een mud prima
antraciet f. 875; dit jaar zal hy
voor dezelfde soort f. 14.90 moeten
betalen.
De solide belegger betaalt alzo het
gelag.
Het begint er inderdaad op te lijken,
dat de belegger, die zijn gelden voor
namelijk in obligaties belegt de
grootste speculant blijkt te zyn ge
weest
baby-verzorging
Grote consternatie in het schone
Nootdorp (Zuid-Holland). Tydens
een feestavond schroefden onverla
ten van ongeveer honderd fietsen
van feestgangers, die genoeglijk bij
een waren, de belknop af. De glin
sterende dingen werden netjes op
een hoop gelegd. Het duurde geruime
tyd voordat iedere rywielbezitter-
(ster) voorzien was van de eigen
knop.
Kroesjtsjef heeft hulpkrachtennodig
voor zijn uitgestrekte staatsboerderijen
(Van onze Ween se correspondent)
De communistische leermeesters kunen met nog zoveel pathos beweren, dat
werkloosheid op brede basis een typisch verschijnsel is van de kapitalisti
sche economie, dit neemt niet weg, dat twee satellieten op het ogenblik zwaar
gebukt gaan onder een meer dan normale werkloosheid! Deze kwaal neemt in
Bulgarije en Hongarije zelfs zó gevaarlijke vormen aan, dat de communistische
„vrienden" de hoofden by elkaar hebben gestoken om tot een oplossing te ko
men. Terwyl de cijfers over Hongaarse werklozen, die in de Sovjet-Unie te
werk zyn gesteld, niet bekend worden gemaakt (hoogstwaarschijnlijk zyn hier
mee toch wel een 20.000 personen gemoeid!) heeft de Bulgaarse regering haar
aanvankelijk zwijgen niet meer kunnen volhouden, omdat het centrale orgaan
van de Poolse vakvereniging „Glos Pracy" de Indiscretie beging mede te delen,
dat 15.000 Bulgaarse arbeiders door de Sovjet-Unie zullen worden overgenomen
Bulgaarse vakarbeiders naar
Tsjecho-Slowakije
Ook Tsjecho-Slowakije wil vyftiendui-
zend Bulgaarse werklozen opnemen,
maar tot een definitieve regeling is het
nog niet gekomen, omdat de regering
in Praag de eis stelde, dat de Bulgaren
het „recht" zullen krijgen na vijf jaar
staatsburger van Tsjecho-Slowakye te
worden en zich aldaar te vestigen. In
tussen zijn er reeds groepen Bulgaarse
vakarbeiders naar Tsjecho-Slowakye
vertrokken, o.a. 200 timmerlieden, 77
betonwerkers, 100 metselaars en 30
technici, aldus het Tsjechische blad
„Prace" van 26 mei jl.
De Bulgaarse minister-president G.
Tsjankof heeft toegegeven, dat zyn land
den in het grote aantal ontslagen amb
tenaren en in nog meer boeren, dienaar
de grote steden zijn getrokken en daar
geen werk vinden. Volgens het Bulgaarse
staatsblad moet er in de komende drie
jaar minstens 30 pet. van de ambte
naren ontslagen worden, om zodoende
de staatsfinanciën te ontlasten. Maar
ook van de jongere arbeidskrachten wil
men zich ontdoen. Daarom verscheen in
het blad „Narodna Mladech" op 6 juni
de volgende algemene oproep; „Het is
aan alle Bulgaarse jongemannen en
-meisjes toegestaan om voor de duur
van drie jaar in de mijnen, op de bouw
terreinen en de sovchozen van de
Sovjet-Unie te gaan werken".
Het sterk geïndustrialiseerde Tsjecho-
Slowakije kan nog altyd gespecialiseerde
oi itr.a-«. Z APn iw werkkrachten gebruiken, terwyl er in de
al langer dan een jaar de werkloosheid TT
„f 6 ««liiKirUaiA Sovjet-Unie groot gebrek is aan hulp-
poogt te overwinnen. De moeilijkheid
moet echter voornamelijk gezocht wor-
Kamer en Minister akkoord
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft gisteren met 66 tegen 47 stemmen de motie
aangenomen, die zich uitspreekt voor nader overleg tussen het Rijk en
Amsterdam over de Rijkssteun aan de Amsterdamse tunnelplannen.
Het technische overleg over de bouw van de IJ-tunnel dient volgens
de motie te geschieden onder leiding van een deskundige buitenstaan
der met inschakeling van de aannemersgroep, die voor de tunnelbouw
in aanmerking komt. Tevoren had minister Algera verklaard, dat deze
motie voor hem aanvaardbaar was. KVP, VVD, AR en CHU stem
den vóór de motie. De P. v. d. A. stemde tegen nadat een socialistische
motie ten gunste van de Amsterdamse tunnelbouw met 42 tegen 72
stemmen was verworpen.
ging, die was mislukt omdat geen en
kele andere party de motie mede had
willen ondertekenen. Daartegen had
prof. Romme (KVP) voor zijn tunnel
motie wel handtekeningen kunnen krij
gen van de VVD, AR en CHU en omdat
in de loop van het debat duidelijk werd,
dat de motie-Romme zou worden aan
genomen, liet de heer Burger, de fractie
voorzitter van de P. v. d. A., blijken dat
het hem dwars zat, dat de interpellatie-
Dingen naar gunst
van de kiezers?
Het tunneldebat in de Tweede Kamer
was aanhangig gemaakt door een inter
pellatie-aanvrage van de heer Posthu
mus (P. v. d. A.), die tenslotte een
motie had willen indienen met de steun
van alle democratische partijen, een po-
Nog een (bekend) plaatje van de
Trooping the Colour. Deze garde
soldaat werd de hitte te machtig en
als een blok soldaat slaat hij tegen
de grond.
Posthumus zou uitlopen op de aanne
ming van een motie-Romme.
Onze motie is beter, betoogde de heer
Burger met klem. Neen, zei prof. Rom
me, juist onze motie is beter. Daar werd
de gehele middag over gedebatteerd.
Wie zou de kans krijgen met een
motie een wit voetje te halen bij de
Amsterdamse kiezers? Volgend jaar
worden immers weer de verkiezingen
voor de gemeenteraden gehouden en
minister Hofstra had voor de P. v. d. A.
géén goede beurt gemaakt met zijn
verklaring dat tunnelbouw ten koste
zou gaan van de woningbouw.
Zijn voorkeur voor de motie-Romme
vatte de heer Zegering Hadders (WD)
samen in een korte verklaring: 1. Er
wordt uitgesproken, dat zowel de IJ-tun-
nel als de Coen-tunnel en de Hem-tun-
nel (spoorwegtunnel) er moeten komen.
2. Er wordt duidelijk uitgesproken, dat
als het Rijk financiële steun verleent,
de Regering het IJ-tunnelplan technisch
verantwoord moet achten. 3. Het over
leg over de technische kant van de zaak
moet geschieden met inschakeling van
een deskundige buitenstaander.
Mettertijd drie tunnels
Het slot van het lied was, dat de
motie-Romme met 66 tegen 47 stem
men werd aangenomen. Deze motie
stelde voorop, dat drie tunnelverbin
dingen (alfabetisch: Coentunnel, Hem -
tunnel en IJ-tunnel) tot stand dienen
te komen, zodra de verwezenlijking
hiervan binnen het raam van het
financiële beleid van de Regering mo
gelyk is.
Voorts wordt in de motie uitgespro-
arbeiders op het platteland, vooral in
de nieuw op te richten nederzettingen
of sovchozen. Ze zyn het jongste stok
paardje van Kroesjtsjef, die de oude
half-particuliere kolchozen wil opheffen
en daarvoor in de plaats uitgestrekte
„boerenstedèn" wil oprichten, waar de
boeren het laatste restje van hun zelf
standigheid verliezen en uitsluitend sla
ven worden van de staat! Het is name
lijk gebleken, dat de boeren in de
kolchozen, die weliswaar op coöperatieve
basis samenwerken, toch veel te zelf
standig bleven en slechts een gedeelte
van hun produkten afleverden! Dit
wordt nu afgeschaft, zodat de gehele
opbrengst in handen komt van de
staat.
Voortaan krygen de boeren een loon
en komt er een einde aan de zwarte
handel met levensmiddelen. Daar een
groot aantal boeren dit plan saboteert
door weinig of niet te werken en de
kolchozen te verlaten, heeft Kroesjtsjef
nieuwe arbeidskrachten nodig en die
vindt hy nu in Bulgarije en Hongarye.
Officieel noemt men dit een „vriend
schapsdienst"
wikkeling van de stad wordt vereist.
Het ligt op de weg van het Rijk een
redelijke kostenverdeling te bevorde
ren. Tenslotte geeft de motie in over
weging het overleg over de technische
kant van de zaak te voeren onder
leiding van een deskundige buiten
staander met inschakeling van de aan
nemersgroep, die voor de tunnelbouw
in aanmerking zal blijken te komen.
of nu beginnen en
afwachten?
De motie-Posthumus nodigde de Re
gering uit (ingevolge een op het laatste
moment aangebrachte wijziging) met de
bouw van de Coentunnel te beginnen
zodra de huidige financiële moeilijk
heden zijn overwonnen. Voorts werd de
Regering uitgenodigd de gemeente Am
sterdam geen verhindering in de weg te
leggen, wanneer deze gemeente, zonder
financiële steun van het Ryk en met
inachtneming van de door de Regering
beoogde bestedingsbeperking, werkzaam
heden aan de bouw van de IJ-tunnel
wenst te verrichten, waarna een bijdrage
ken, dat het in de eerste plaats aan I van het Rijk kan worden verleend zodra
het gemeentebestuur van Amsterdam de huidige financiële moeilijkheden zijn
toekomt te bepalen wat voor de ont- overwonnen.
Mandement keert zich nadrukkelijk tegen
regeringspartijen en splintergroepen
(Van onze Brusselse correspondent)
Gisteren heeft de kardinaal-aartsbisschop van Mechelen, monseigneur J. E.
van Roey, een mandement bekend gemaakt betreffende de houding van de Bel
gische rooms-katholieken tegenover de aanstaande verkiezingen. Dit mandement
zal. naar verwacht wordt, een felle reactie in de liberale en socialistische partijen
en in een groot deel van de niet-katholleke Belgische opinie veroorzaken. Immers,
dc kardinaal beschuldigt de huidige socialistische-liberale regering ervan, de
rooms-katholieke godsdienst in zyn instellingen en zyn invloed systematisch te
belemmeren en «egen te werken, niet alleen in België, maar ook in de Belgische
Kongo. Bovendien bestaat er geen enkele aanduiding, dat de huidige regerings
meerderheid van liberalen en socialisten, indien zy opnieuw de meerderheid zou
verkrijgen, haar vijandige en noodlottige werking tegen de R.-K. Kerk zou staken.
Feitelijk bevel om op
de CVP te stemmen
Het mandement is voornamelijk ge
richt tot de priesters en de kardinaal
aartsbisschop zegt. dat de a.s. wetge
vende verkiezingen een beslissende in
vloed zullen uitoefenen op het geloof en
de zeden van de gedoopten. die aan de
herderlijke zorg van de kerk in België
zijn toevertrouwd. Bovendien is het
mandement van Mechelen formeel ge
richt tegen de Vlaams-nationalistische
groepen,'middenstanders en andere dis
sidenten. die bij de volgende verkiezin
gen eigen lijsten tegen de (r.-k.) CVP
zouden willen stellen. Deze splinterpar
tijen hebben de CVP in april 1954 een
zware nederlaag bezorgd.
Men kan zich dus niet onttrekken aan
de indruk, dat de kerk in België zich
ditmaal op zeer positieve wijze in de
politiek mengt en dat in feite aan de
Belgische rooms-katholieken het bevel
om voor de CVP te
wordt gegeven
stemmen.
De richtlijnen van de kardinaal-aarts
bisschop aan de priesters zijn in de drie
volgende punten geresumeerd:
1. indien men vraagt of een gelo
vige in geweten bij de a.s. wetgevende
verkiezingen zijn stem mag uitbrengen
ten voordele van een partij, welke de
godsdienstige en zedelijke belangen be-
kampt of in gevaar brengt, dient hier
op geantwoord te worden, dat zulks
niet kan worden gerechtvaardigd en
naar geweten ongeoorloofd is;
2. indien men U vraagt of de gelovi
gen op het politieke plan eendrachtig
moeten optreden, dient hierop geant
woord te worden, dat geen enkele reden
van persoonlijke, economische, sociale,
culturele, volkse of politieke aard in de
huidige omstandigheden een scheuring
kan rechtvaardigen:
3. indien men U vraagt of een gelovi
ge bij de a.s. verkiezingen zich mag
onthouden of blanco mag stemmen,
dient geantwoord te worden, dat hij zo
doende in een belangrijke zaak grote
lijks in zijn plicht zou tekort komen.
iXuis mo ndnxxc tdnon
Otkasi WkaaLcU. f ftljs
in M&axscn (Ct^ernde)
zsutidrzuL-
uit (uit ZWüond.
djü<aflAG.Su«jaó,!
k Kd AitfcomusduJ&huis
tfi-ijud&fttoas ötnoeixt
c 0 «o
jucste kuise. EX.&.o
'oijqoM kon we&c 26
di^cmo-'s uit Polkan..
Vcu uloflij «JU mCXOfiir l
ivooirlalcbRode. 'Kruis..
eindelij(c
WKWJC ne&eLLifc
i- VADERDAG
