m
Soekarno's uitschakeling
zeker; de grote vraag is
schijnt
„hóe?"
Oranjeboom
V.S. geestelijk te gezond om zich
door McCarthy te laten ruïneren
Indonesische ervaring leert:
langzamer dan men zon denken
Na veroordeling door de Senaat
ivas
"t voorgoed met hem gedaan
96ste jaargang Donderdag 9 mei 1957 Derde blad no. 29131
Indonesië in de kentering (7)
Een record:
Bijna 7000 woningen
in maart gereed
In maart 1957 zijn 6.909 woningen
gereed gekomen. Dit cijfer, *o deelt het
ministerie van Volkshuisvesting en
Bouwnijverheid mede, betekent een
nieuw record. Nimmer tevoren werden
in maart zovele woningen opgeleverd.
Zonder Cliina
Voorzichtigheid geboden
Welnu, in mijn vorige artikelen heb
ik die krachtmeting aangeduid, heb ik
u uiteengezet, waarom en hoeveel
degenen die zich tegen president Soe-
karno verzetten politiek, militair en
economisch sterker zijn. Maar met de
voorspelling van Soerkarno's val zal ook
ik voorzichtig zijn. Vreemd, in geen en
kel ander land, omtrent geen enkele
andere figuur, zou ik bij gelijke omstan
digheden deze behoedzame aarzeling aan
de dag leggen. Kan ik mij ook niet ont
trekken aan de mythe van de onover
winnelijke Soekarno, waarin vrijwel alle
andere buitenlanders geloven? En gelo
ven de Indonesiërs er nog aan? Dege
nen, die achter hem staan, klampen er
zich zeker aan vast. Maar zijn tegen
standers, een Hatta, een Simbolon, een
Sjahrir, de buitengewesten, de meerder
heid van het leger, de islamitische par
tijen? Zij lijken er allen van overtuigd,
dat de president in een verloren positie
staat, zij zijn vol zelfvertrouwen. Maar
op de vraag hóe het symbool van de
revolutie van het presidentschap van de
republiek gescheiden zal worden, komt
nooit een concreet antwoord. Dan heet
het: „afwachten maarof „we zul
len zien wat de president doet
Hekel aan dictatuur
Vreemd land, vreemde situatie. In een
duidelijke minderheidspositie gedrongen,
heeft Soekarno in vele opzichten toch
nog steeds het initiatief, al zij toegege
ven dat zijn initiatieven keer op keer
vastlopen. Zijn „concept" is mislukt, al
is hij er op zeer ongebruikelijke manier
in geslaagd een kabinet te vormen, dat
links enige communistische meelopers
en rechts enige geïntimideerden van de
Nahdatoel Oelama omvat. Maar de
Partai Kommunis en de Masjoemi zyn
er buiten gebleven.
Aan het presidentieel concept is
trouwens een aandacht besteed, die
buiten iedere proportie tot de iver-
kelijkheid staat. Het concept was
een afleidingsmanoeuvre, in feite
een vlucht voor de werkelijkheid. De
vrees voor het communisme heeft
vermoedelijk al die aandacht opge
wekt.
Welnu, als er één voorspelling is
die ik met zekerheid durf te doen,
dan is het dat er geen reëel gevaar
bestaat, dat Indonesië - zonder een
al te spectaculaire interventie van
China - een communistisch gere
geerd land zal worden. De gedachte
aan China doet vrijioel ieder Indo
nesiër naar de twee miljoen Chine-
De president:terugtreden of
aftreden?
„Boeng Karno" geconfereerd, één en al
glimlach, één en al vriendelijkheid en
schijnbaar vol van „zo lelijk was het
heus niet bedoeld hoor". Voor het oog
van het volk dan.
Vrijdag en zaterdag a.s. zal in het
Beursgebouw te Rotterdam in opdracht
van de directe belastingen worden ver
kocht de complete inventaris van een
tandheelkundige inrichting (Vacupan
voorheen Evipan), die gevestigd is te
Rotterdam.
De politie heeft daar onlangs een
inval gedaan en de inrichting in beslag
genomen. De tandtechnicus-eigenaar is
onlangs, verdacht van belastingfraude,
aangehouden en overgebracht naar het
Huls van Bewaring.
De inventaris wordt op catalogus ver
kocht en omvat ruim 1000 nummers,
waaronder enkele auto's.
De belastingen zijn hiertoe overgegaan
wegens belastingschuld.
Behalve de inrichting van het ge
noemde pand zou de verkoop ook be
trekking hebben op inventarissen van
in de buurt gelegen inrichtingen, waar
van. zo wordt gezegd, de tandtechnicus
ook eigenaar zou zijn.
Uw vrouw zal smaken en dat tot de laatste
druppel een ware tractatie is! En vergeet
dan ook onze voortreffelijke Pilsener en
het iets zoetere Oud-Bruin niet, mmm
óók twee bieren waar U van genieten zult!
super pilsner - pilsener - oud bruin «indi 1671
BESTEL ORANJEBOOM EN IET OP DAT U HET 00K KRIJGTI
m&mtCitH *üwè*£>w «au»* w*
4»
(Van onze correspondent te Washington)
zen in eigen land kijken, vrij alge
meen verafschuwd en al teveel com
munisten of potentiële communis
ten in hun gelederen bergend. En
zelfs de smakelijkste communisti
sche propaganda-film stuit de door
snee-Indonesiër, zonnig en licht-
sceptisch humanist als hij van na
ture is, tegen de borst.
Al die medailles, al dat in de ry lopen,
al dat overuren maken, al die ernstige
blikken naar de „gelukkige" toekomst,
hij betwijfelt er geamuseerd het heil
van. En ik heb weinig volken gezien, die
zo'n ingeboren hekel aan de dictatuur
hebben en haar zo intuitief herkennen
als het Indonesische.
Een duidelijke wenk
A propos de presidentiële initiatieven:
ook ten aanzien van de harde werkelijk
heid, het probleem van de buitengewes
ten. hebben zij gefaald. De revolte in
Palembang mislukte en sloot de rijen dei-
auto nomisten nauwer aaneen. Zeker, de
lastige territoriale commandanten zijn
in Djakarta geweest en hebben er met
Het leger:
mijden.
conflicten ver-
Het volk: leest zijn kranten:
een neiging tot overleg.
Maar wat stond er in het slotcom
muniqué? De vaststelling dat Iridone-
sië's moeilijkheden slechts kunnen
worden opgelost door een terugkeer
van Hatta, maar dat de huidige ver
houding tussen Soekarno en Hatta die
terugkeer onmogelijk maakt. Een
vriendelijke maar duidelijke wenk, dat
de president de huidige impasse in
Indonesië slechts kan doorbreken door
zich terug te trekken in de rol van
een onpolitiek president en zo hij dat
niet wenst of kan, heen te gaan.
Een „onpolitiek" president?
Daarmee is men weer beland bij de
sleutelvraag van het „Indonesië-wat-
nu?" Het lijdt geen twijfel dat de eerste
oplossing, die van een onpolitiek presi
dent, zo hij nog uitvoerbaar zou blijken
de gunstigste zou zijn, omdat zij een al
te pijnlijke botsing zou vermijden
omdat Soekarno's naam voor vriend en
tegenstander omkleed blijft met een
zekere magie, magie die verbleekt mag
zijn, maar die opnieuw zou kunnen in
spireren. Twee factoren zouden presi
dent Soekarno, wanneer al zijn initia
tief-mogelijkheden zijn uitgeput en
dat moment lijkt niet ver meer er
toe kunnen brengen, die positie alsnog
te aanvaarden: het landsbelang én de
overweging, dat het toch altijd prettiger
is boegbeeld-president dan géén presi
dent te zijn. Het is nochtans een rol. die
slecht bij zijn dynamisch karakter lijkt
te passen. De mogelijkheid dat hij hem
zal aanvaarden, is niet uitgesloten, de
kwade kans dat hij de strijd tot het bit
tere einde zal voeren, lijkt zeker even
groot.
Wat dèn? Een uiterst pijnlijk conflict,
waarin, wanneer men de krachtsverhou
dingen objectief in ogenschouw neemt,
de anti-Soekarno-coalitie de sterkste
positie inneemt.
Eén kandidaat:
Djokja's Sultan
By haar overwinning zou de uit
komst wel voorspelbaar zijn: een
nieuwe op regionale autonomie geba
seerde staatsvorm in Indonesië (wat
is het toch moeilyk steeds weer andere
omschrijvingen van het taboe-woord
federalisme te bedenken) onder een
regering-Hatta. De nieuwe president?
HÖ zou Javaan moeten zijn en respect
genieten in de buitengewesten, om
Indonesië's eenheid opnieuw te cemen
teren. Er is dus slechts één kandidaat*
McCarthy's invloed heeft vier jaren lang als een dreigende onweerswolk boven
Amerika gehangen. Op 1 december 1954 kwam aan die dreiging een einde, dank
zy de gezonde reactie van de Amerikaanse Senaat tegen hem. Thans, twee en
een half jaar later, heeft de dood een einde gemaakt aan McCarthy's leven.
De senator uit de staat Wisconsin is slechts 47 jaar oud geworden.
Wanneer men de uitlatingen leest van diverse vooraanstaande figuren naar
aanleiding van McCarthy's dood, dan krijgt men de indruk dat velen het La
tijnse gezegde „over de doden niets dan goeds" verkeerd begrepen hebben. Velen
hebben zich verplicht geacht met alle geweld toch iets goeds over de dode te
zeggen: zeker, men ls het dan weieens oneens geweest met deze man, maar die
onenigheid was nooit persoonlijkheidenz.
Dean Acheson, Trumans minister van Buitenlandse Zaken, is een van de wei
nigen, die de Latijnse spreuk wél goed heeft begrepen. Hij weigerde commentaar
te geven over de dood van McCarthy en hij herinnerde er de journalisten aan,
dat de Romeinen reeds betoogden: ge moet over de doden maar liever niets zeg
gen, tenzij ge iets goeds te zeggen hebt
Welnu. Acheson had niets goeds te zeggen en zweeg derhalve.
Hoe kon deze gevaarlijke
man zoveel mach» krijgen?
Bij het vernemen van dit doodsbericht
was onze eerste reactie: hoe gelukkig
dat deze man niet drie jaar vroeger
overleden is. Drie jaar geleden namelijk
was McCarthy nog op het toppunt van
zijn macht, slechts zeer weinigen durf
den zich in het openbaar tegen hem te
verzetten en deze man had een klimaat
van vrees en verdenking in Amerika
weten te scheppen.
Indien hij op dat moment door de
dood was weggenomen, dan hadden
sommigen daarin misschien een gods
oordeel gezien, doch anderen zouden ge
meend hebben dat het kennelijk toch
mogelijk was voor een bekladder van
reputaties, om in Amerika veel groter
macht te verwerven dan waartoe het de
mocratische stelsel officieel sanctie gaf.
Indien McCarthy in 1954 overleden zou
zijn, dan hadden na-apers kunnen ho
pen het in de politiek net zo ver te
brengen als hij. Thans echter kan wel
niemand zich aangemoedigd voelen door
de carrière, die de ..jonge senator van
Wisconsin" tenslotte heeft weten te
maken.
Hamengkoe Boewono, sultan van
Djokja.
Voorspellenderwijs zou men het
dus op de keuze terugtreden of af
treden moeten houden. Maar in die
prognose blijft de leemte omtrent
het hoe en wanneer. Wat dat betreft
leert Indonesië's jongste historie dat
zulke veranderingen niet zozeer
schoksgewijs door actief ingrijpen
als wel gaandeweg onder de gelei
delijke druk der omstandigheden tot
stand plegen te komen. Een lang
zaam proces dus, waarin ook een
sterke neiging tot compromis door
overleg een verder verzachtende
werking heeft. Dat is het voorbe
houd. dat men bij iedere poging om
in Indonesië's toekomst te schou
wente maken heelt.
Op 1 december 1954 sprak de Ameri
kaanse Senaat met 67 tegen 20 stemmen
zyn veroordeling uit over McCarthy'
optreden en daarmede was eindelijk
het pleit beslecht. Na die tijd heeft
McCarthy nauwelijks meer iets betekend.
In 1958 zou hij voor herverkiezing in
aanmerking zijn gekomen. Men gaf hem
ongeveer 50 procent kans. maar of hij
het gehaald zou hebben of niet, was
eigenlijk niet meer zo erg belangrijk.
Buitensporige macht?
Wanneer, in die vier jaren van Mc
Carthy's hoogtij, in de journalistenka
mer van de Senaat de roep weerklonk:
„McCarthy is aan het woord", dan ren
den de verslaggevers naar de perstri
bune. Immers. McCarthy leverde bijna
altijd nieuws en sensatie op. Hoe, zo kan
men zich nu afvragen, is deze senator
erin geslaagd buitensporige macht te
verwerven in die periode van 1950 tot
1954?
Zijn techniek was ongeveer als volgt:
hij poseerde als de grote anti-commu
nist en grote sensatie verwekte hij bij
voorbeeld op 9 februari 1950. toen hij,
in een rede te Wheeling (West-Virginia)
verklaarde, dat hij in zijn hand had een
lange lijst van personen, die werkten in
het ministerie van Buitenlandse Zaken
en die lid waren van de communistische
partij.
Ondanks het feit dat Acheson, destijds
minister van Buitenlandse Zaken, van
deze situatie op de hoogte was, werden
deze mensen toch op hun post gehand
haafd en op die wijze waren zij in staat
invloed te hebben op Amerika's buiten
landse beleid. Tot zover McCarthy.
McCarthy's techniek
Nooit heeft McCarthy deze lijst open
baar gemaakt en het aantal namen liet
hij naar behoefte variëren. Dit was een
typerend staal van McCarthy's techniek:
een bewering met een schijn van con
creetheid: „Ik heb hier in mijn hand
vervolgens dan een herhaling van
dezelfde aantijging, scorns in nog sterker
termen, maar nooit met een exact be-
wys. Op die manier bleef er verdenking
kleven aan een instelling als het minis
terie van Buitenlandse Zaken. De amb
tenaren aldaar begonnen beducht te
worden en daardoor alleen reeds ver
loren zij een deel van vrijheid van den
ken en spreken.
Al spoedig werd het duidelijk te Wash
ington, dat McCarthy er niet voor terug
schrok de machtigsten en aanzienlijksten
zwart te maken. Heeft hij tenslotte zelfs
generaal Marshall niet beschuldigd van
verraad? Het zou er somber uitzien voor
Amerika, indien een man als Joe Mc
Carthy blyvend een schrikbewind zou
kunnen uitoefenen.
Twee redenen voor zijn val
McCarthy intimideerde de ministeries,
de Senaat, het leger, ja zelfs het Witte
Huis. Telkens begon hij weer nieuwe
onderzoekingen, telkens weer beschul
digde hij andere instellingen van com
munistische infiltratie.
Deze acties maakten velen angstvallig,
maar wekten tenslotte toch een gezond
verzet op in Amerika. Integere couran
ten trokken het zich niet langer aan dat
McCarhty hen voor „Prawda's" uit
maakte. Tekenaars van spotprenten be
gonnen McCarthy of te beelden als een
boef, rondgaande met een verfpot om
alles en iedereen te bekladden. Zulke ge
zonde reacties waren een belangrijke
reden voor de nederlaag, die deze man
tenslotte leed.
Maar er was nog een tweede reden:
de macht steeg McCarthy naar het hoofd
en hy verloor de zin voor proporties en
voor het politiek-mogelyke: op 24 no
vember 1953 hield hij voor de televisie
een rede, waarin hij het buitenlands be
leid van Amerika aanviel en waarin hij
tevens de populariteit probeerde aan te
tasten van president Eisenhower, die des
tijds op zyn hoogtepunt was. McCarthy
zo zou men kunnen zeggen pro
beerde één slachtoffer te veel op zijn
lyst te zetten: Eisenhower. Hiermee ver
speelde hij veel in de Senaat. Zijn repu
blikeinse mede-Senatoren, die hem lang
hadden laten begaan, hadden beslist
niet hun politieke zin voor proporties
verloren. Zij beseften dat zij in 1956 toch
meer kans zouden hebben als volgelingen
van Eisenhower dan van McCarthy.
Het was deze politieke realiteitszin,
tezamen met de gezonde democratische
reactie van het Amerikaanse volk, die
McCarthy eind 1954 ten val bracht. Hij
kon lid blijven van de Senaat, maar
nadat dit lichaam zijn afkeuring had
uitgesproken over zyn gedrag was het
gedaan met zijn macht.
Geen journalist kwam meer in bewe
ging. wanneer daarna de roep weer
klonk: ..McCarthy is aan het woord"!
(Van onze reisredacteur)
Djakarta. „Je moet nog niet weggaan", zei
de man, die Indonesië inderdaad beter kent dan
wie ik ook ontmoette, „blijf nog een maand, een
paar weken desnoods. Er gaan hier dingen ge
beuren op korte termijn. Er komt nieuws".
Wat hij met „nieuws" bedoelde had hij al eer
der gezegd: de komende krachtmeting, die naar
zijn mening in een gewisse nederlaag voor presi
dent Soekarno zou eindigen. Wij voerden dit
gesprek in een van die Djakartaanse nachten,
waarin de hitte van de dag ook in het donker
blijft nagloeien, een nacht die naar een warme
badkamer rook, waarin men bij drankje na drankje
op de veranda bleef plakken, hunkerend naar een
zuchtje in de palmen, vrezend het benauwde
kamertje en het bed, waarvan al na tien minuten
stil liggen de lakens doorweekt raken van de
transpiratie. Zo'n nacht van de Indonesische ken
tering, waarin het brein lauw en vaag wordt en
waarin men gaat snakken naar een frisse kou, die
de gedachten weer in de rij zet. Ook wel een
beetje daarom zei ik: „maar het aanduiden van die
krachtmeting, het voorspellen van Soekarno's
komende nederlaag, zou dat geen nieuws zijn?"
Hij gaf mij gelijk. Maar een uur later, na het
afscheid nemen, kwam hij weer terug lopen op het
tuinpad en zei: „Weet je.die krachtmeting
kun je wel aanduiden. Je kan ook zeggen, dat de
anti-Soekarno-krachten véél en véél sterker zijn.
Maar de val van de president, ja, met die voor
spelling moet je voorzichtig zijn".
(Hoogste maartcUfere: voor de oor
log: 1925 - 4.750, na de oorlog: 1952
- 5.238).
Ook voor het eerste kwartaal van 1957
kan een recordcijfer worden geboekt. In
dat tijdvak werden 19.208 nieuwe wo-
ingen opgeleverd, d.i. 7.777 meer dan
in de eerste drie maanden van 1956.
Mr. Teulings neemt ontslag
als Eerste Kamerlid
In een brief aan de voorzitter van de
Eerste Kamer heeft het katholieke lid,
mr. F. G. C. J. M. Teulings. medege
deeld, op medisch advies ontslag te
moeten nemen als lid dezer Kamer.
De voorzitter, mr. Jonkman, zeide het
aftreden van mr. Teulings te betreuren
en een groot verlies voor de Kamer te
achten, daarmede de gevoelens van de
Kamer tot uiting brengend.
Op een „vorstelijk" moment
'n „vorstelijk" glas Super Pilsner!
Prinses Beatrix zag
Marcel Marceau
U behoeft heus niet op zo'n „vorstelijk"
Prinses Beatrix heeft, vergezeld door
mej. A. A. Broers en twee vriendinnen,
in Theater Carré te Amsterdam de
voorstelling bijgewoond van het Panto
mime Theater Marcell Marceau.
moment te wachten om van het verrukkelijk
smakende Super Pilsner te kunnen ge
nieten. Proef het vandaag nog dit pittige en
iets zwaarder gehopte bier met zijn 6 V*% alc.
VERKOOP INVENTARIS
TANDHEELKUNDIGE INRICHTING
gehalte! Super Pilsner, het bier waar U altijd
naar verlangd hebtbier, dat U en ook
