PAASINVASIE BUITENLANDERS WAS KOLOSSAAL
Ontzagwekkende pakhuisbrand in
Amsterdam: fascinerend schouwspel
WEERBERICHT
Honderdduizenden bewogen zich over de wegen
en genoten van de stralende schoonheid
Vier pakhuizen op Wittenburg
prooi van het hevigste vuur
Alle vreemdelingen vonden overal onderdak
96ste jaargang
DINSDAG 23 APRIL 1957
No. 29118
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: w Heunj DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltt8 smgel u Leldcn Gm> 00 61055
Hoofdredacteur» J. Brouwer f. 7.50 pex kwartaal; f. 2.55 per maand; f. 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Duizenden stonden aan de grenskantoren
De Kon. Marechaussee heeft aan alle binnenkomende vreemdelingen een vouw
blad van de ANW uitgereikt met de raad zo spoedig mogelijk via de logies-
informatiedienst van de VVV's onderdak te zoeken. Dit systeem heeft uitstekend
gewerkt.
Aan sommige grensposten hebben de wisselkantoren moeten sluiten wegens
gebrek aan wisselgeld. Aan de Duitse kant konden de bureaus van de Duitse
Automobielclub ADAC de drukte met triptieken niet aan.
Veel omslag is aan de Nederlandse grens met het doorlaten niet gemaakt. Bij
wijze van uitzondering is aan Fransen en Duitsers op deze dagen toegestaan op
vertoon van identiteitskaarten binnen te komen. Deze regeling geldt na de paas
dagen niet meer.
Urenlang oponthoud
Terwijl gisteravond in oost-Nederland
de paasvuren opvlamden stonden dui
zenden automobielen voor de Duitse
'grenskantoren op weg naar huis. De
Duitse grenscontrole kon deze gewel
dige stroom niet verwerken, zodat uren
lang oponthoud ontstond. De Rijksweg
en de zijstraten voor de grenspost
Glanerbrug stonden b.v. propvol auto's.
Ook bij Poppe en Rammelbeek was de
drukte overstelpend. Venlo en Nieuwe
Schans kregen de stroom op Duitsland
eveneens te verwerken. Ook van andere
grensposten b.v. Wernhout werd gister
avond een overstelpende drukte gemeld.
(Ingez. Med.-Adv.)
Bij elke
weersgesteldheid
Gebr. Huisman, Hogewoerd G6-68
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond;
Droog en overwegend zonnig weer. Ma
tige oostelijke wind. Ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag. Ongemaakt
te 11.15 uur).
24 APRIL
Zon op: 5.27 uur; onder: 19.54 uur.
Maan op: 3.04 uur; onder: 14.13 uur.
Hoogwater te Katwijk te 11.28 uur. Laag-
water te 6.36 en 19.34 uur.
Dit nummer bestaat alt 14 pagina's
Volgens tot dusver bekende gegevens
hebben bezoekers uit de Duits sprekende
landen deze paasdagen de overhand ge
had, echter op de voet gevolgd door de
Franssprekenden, de Belgen, duizenden
Scandinaviërs, Amerikaanse militairen
uit Duitsland en Frankrijk. Engelsen,
Polen, Spanjaarden, Pakistani. Vietna-
mezen, Indiërs en Afrikanen
(Foto L.D./Van Vliet)
Zo druk was het op tweede paas
dag op de boulevards van de Neder
landse badplaatsen. Een overzicht
van de Koningin Wilhelminaboule-
vard te Noordwijk genomen van het
duin bij Huis ter Duin af.
Prachtige Hulp
Een enorm probleem was hoe deze
talloze bezoekers, van wie een groot
deel geen logies had besproken, onder
te brengen.
De logies informatiedienst LID, ge
organiseerd door de ANW, uitgevoerd
door elf VVV-kantoren, is hierin ge
slaagd. Aan ruim 40.000 buitenlanders,
die geen logies geboekt hebben, is
door bijna 140 man van vrijdagavond
af onderdak gevonden, zo veel moge
lijk in hotels en beroepspensions,
daarnaast ook in enkele duizenden ge
vallen bij particulieren, die zich daar
toe hadden aangemeld.
Huiveringwekkend en gevaarlijk
Rook tot in verre omgeving zichtbaar
Zaterdagavond werd boven Amsterdam een rookpluim zichtbaar, zo
hoog en breed als nog zelden tevoren. Op het oude eiland Wittenburg,
niet ver van de N.V. Werkspoor, stond namelijk een vijf verdiepingen
hoog complex van oude pakhuizen in brand. Het was tot de nog toe
met balen oud papier gevuld en het vuur was zo hevig, dat de brand
zich binnen een half uur tot op één na de grootste ontwikkelde, die na
de oorlog in Amsterdam gewoed heeft. Zij werd slechts overtroffen
door de brand, die circa tien jaar geleden het Blaauwhoedenveem
totaal verwoestte. Tot zelfs voorbij Leiden kon men omstreeks half
zeven de geweldige rookpluim, die naar de heldere hemel opsteeg,
waarnemen.
Ingestort of slechts de muren overeind
Vier uur lang streed de brandweer met 20 stralen en acht waterkanonnen
tegen een in dit dichtbebouwde deel van de stad uitermate gevaarlijke vuurzee
vóór brandweercommandant Schuitemaker, die zelf de leiding op zich had ge
nomen, om negen uur het sein „brand meester" kon geven. Toen waren van de
vier aaneengesloten pakhuizen, alle eigendom van de firma Lierens en Co., de
twee grootste aan de rechterzijde ingestort, terwijl van het derde en het kleinere
vierde op de hoek van de tweede Wittenburgerdwarsstraat en de Wittenburger
vaart (het complex ligt aan het water) alleen nog de hoge muren overeind
stonden.
Deze spookachtig aandoende
gevelskeletten bleven over van de
pakhuizen, die zaterdag aan de
7 weede Wittenburgerdwarstraat te
Amsterdam in vlammen opgingen.
Dichte massa toeschouwers
De brand was omstreeks tien voor vijf
door omwonenden ontdekt. Toen brand-
1 weerlieden enkele minuten later een
toegangsdeur forceerden, zogen plotse
ling metershoge oranje vlammen door
het middelste grote pakhuis langs alle
verdiepingen naar boven en verteerden
meteen het dak. Kennelijk had het vuur
reeds ver voor het ontdekt werd binnen
de dikke muren gesmeuld en een deel
van de vloeren verteerd.
Het schouwspel, dat zich van vijf tot
ongeveer acht uur in de avond voor de
ogen van het al spoedig tot een dichte
massa uitgegroeide publiek voltrok, was
even fascinerend als huiveringwekkend.
Het werd een brand zo spectaculair, zo
hevig en zo gevaarlijk als maar zelden
gebeurt.
Niet alleen vlamde het oranje
vuur meters hoog boven de vier ras
wegsmeltende puntdaken uit en
kookte een ontzaglijketorenhoge,
grijze rookmassa naar de heldere
blauwe hemel omhoogdoch gere
geld stortten met veel geraas de
vloeren van de vele verdiepingen in
en veroorzaakten dan nieuwe felle
vuurhaarden, omdat enorme mas
sa's brandende papierbalen uiteen
vielen en zo meer vrije zuurstof kre
gen. En als dan de hel van vuur zijn
hoogtepunt bereikt, bogen lang
zaam de zware balken om, helde een
gevel of eer muur voorover en stort
te dan met donderend geraas van
circa 20 meter hoogte naar beneden.
Dat gebeurde nog al eens Telkens
vroeg men zich angstig af, of de neer
vallende steenmassa's niemand zouden
verpletteren. Dat dit niet geschied is
mag bijna een wonder worden genoemd,
want overal, op de kleine binnen
plaatsjes rondom het complex, op de te
gen de pakhuizen aangebouwde minder
hoge, maar meestal toch nog drie ver
diepingen tellende krotwoningen, waag
den brandweerlieden hun leven Zij
hielden een lage houten loods, waarin
een kuiperij van J. H. Holst gevestigd
was, nat, in de hoop deze te behouden,
maar tevergeefs. Een der gevels van de
buitenste pakhuis bezweek en plotseling
stortten de sollede baksteenmassa's naar
beneden. Zij verpletterden de loods vol
komen, mar enkele seconden tevoren
hadden de brandweermannen, die in de
geopende deuren stonden te spuiten, zich
naar een veiliger plaatsje verwijderd.
Angstige ogenblikken
Ook in de Wittenburgervaart beleef
den de mannen op de drijvende water
spuit „Jan van der Heyden" een angstig
moment, toen daar vlak voor de boot
een gevel in het water plonste. Lutte-
lljke seconden voor dit gebeurde had de
stuurman het schip iets verder van de
wal verwijderd. Ook de andere drijvende
motorspuit van de Amsterdamse brand
weer de „Jason", kwam later bij het
blussingswerk assisteren.
Intussen stroomde de dichte rook
dwars over de hoofdstad. Zelfs tot in
het verre westen van de stad, de Sloter-
meer en Geuzenveld, dus tot op een af
stand van bijna tien kilometer van de
brand, zagen de huisvrouwen zich ge
noodzaakt de ramen te sluiten teneinde
de neerdwarrelende, zwart geblakerde
papiersnippers uit huis te houden.
Een nieuwe gevelinstorting sloeg om
streeks zes uur een gat in het dak van
de garage van het transportbedrijf Hel
sloot en Zn. in de Kleine Wittenburger-
straat, hoewel deze garage door een
binnenplaats van de brandende pakhui
zen was gescheiden. De garage was kort
tevoren ijlings geheel ontruimd. Zo
kritiek werd de situatie, dat de politie,
die de gehele omtrek had afgezet, be
woners van de krotwoningen, die tegen
het kleinste pakhuis aangebouwd wa
ren, gelastte de huizen te verlaten, zon
der dat zij gelegenheid kregen eerst hun
meubilair in veiligheid te brengen. Uit
eindelijk bleven deze woningen echter
gespaard.
Kort nadat het nieuws van de grote
brand bekend was geworden kwamen
de hoofdcommissaris van politie H. J.
van der Molen, het hoofd van het
arrondissementsparket mr. W. P. Bak
hoven, commissaris H. Dijkstra en
enkele wethouders van het gemeente
bestuur der blussingswerkzaamheden
in ogenschouw nemen. Leden van het
brandpiket ondervroegen omwonenden
en personeelsleden van de firma Lie
rens, teneinde de oorzaak van de
brand te ontdekken. Maar die bleef
voorlopig onbekend. De pakhuizen
waren vrijdagmiddag reeds gesloten.
Het personeel was toen met paasverlof
naar huis gegaan en voorzover be
kend. is vanaf vrijdagmiddag drie uur,
dus ruim een dag en een nacht voor
de brand ontdekt werd, niemand meer
in het complex geweest.
Enorme schade
De enorme brand was niet alleen
voor de firma Lierens een grote tegen
slag. Op de onderste etage, half kel
der, half benedenhuis, waren wijnkel
ders gevestigd van de N.V. Wijnhan
del Atlantic.
Een voorraad van 30.000 a 40.000
flessen Franse en andere wijnen, gro
tendeels port, cherry en vermout en
bovendien tienduizenden liters in fus
ten opgeslagen wijn, gingen verloren-
De gehele voorraad was bestemd voor
binnenlands verbruik. Wijnvoorraden
voor export heeft de Atlantic namelijk
opgeslagen in het gemeentelijk handels
entrepot aan de Cruquiusweg. Ook de
thans door de brand verwoeste voorraad
was echter verzekerd.
Eerst tegen middernacht was de brand,
althans uiterlijk, volkomen bedwongen.
Ook toen stegen nog dikke rookwolken
uit de smeulende puinhopen op en de
brandweer bleef dan ook de gehele nacht
en zelfs de volgende dag actief met de
nablussing bezig. Voordien waren echter
ie circa 30 manschappen van dc orga
nisatie Bescherming Bevolking, die vrij
willig waren opgekomen en de brand
weerlieden by hun werk tijdens het
hoogtepunt van de brand hadden geas
sisteerd, naar huis gegaan.
Opzienbarende
vinding voor
textielindustrie
Elektronica doet haar intrede
(Speciale berichtgeving)
Na jarenlange experimenten, die
voor een belangrijk deel in het ge
heim werden uitgevoerd, zijn de di
rectie van J. F. Scholten en Zoon N.V.
te Enschedé en de c,oktronische in
genieurs van het bureau voor het toe
gepast natuurwetenschappelijk onder
zoek te Delft er in geslaagd een elek
tronische draadreiniger te construe
ren, die voldoet aan de eisen van de
textielindustrie.
Over de hele wereld wordt sedert vele
jaren gezocht naar methoden om het
garen voor de spinnerijen zogenaamd
slubvrij te maken, dat wil zeggen ont
daan van verdikkingen, vuil en andere
onzuiverheden. Sedert kort is men er in
geslaagd deze lang gezochte ideale
draadreiniger te vervaardigen, welke
100% zuiver garen maakt.
Deze opzienbarende uitvinding heeft
in nagenoeg alle textiellanden sterk de
aandacht getrokken; o.a. in de V. S.,
Japan, Engeland en Frankrijk. Zij kan
worden toegepast op alle typen spoel-
machines. Zij is bovendien van grote
betekenis voor de opvoering van de pro-
duktiviteit in de textielindustrie. In 15
landen is voor deze vinding patent ver
leend en in 26 andere landen is het
aangevraagd. Met deze vinding doet
voor het eerst de elektronica haar in
trede in de praktijk van de textielin
dustrie. Ook voor de wol- en tricotsector
is deze uitvinding een groot succes ge
bleken.
Op het ogenblik bedraagt de prod uk -
tie 800 apparaten per maand. Dit aan
tal zal in september zijn gestegen tot
3000. Ten behoeve van deze uitvinding
is een aparte N.V. opgericht, namelijk
de N.V. Electronische Apparatenfabriek
„Qualitex".
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Nog uooit zó druk!
20 miljoen
deviezen?
(Speciale berichtgeving)
Nog nooit in de geschiedenis
is Nederland door zoveel toe
risten bezocht als met de paas
dagen thans het geval was.
Volgens de opgaven van de
heer C. Roorda, perschef van
het ANW, kan men het aantal
toeristen, dat van het buiten
land uit binnen onze grenzen
kwam van Goede Vrijdag af ze
ker op 'n kleine miljoen schat
ten. Het merendeel, bijna
450.000 van deze buitenlanders
waren Duitsers.
Op Goede Vrijdag kwamen de
vreemdelingen al bij tienduizen
den over onze grenzen. De daarop
volgende zaterdag hield de stroom
aan en toen men allen aan een
bed had kunnen helpen, dacht
men dat het ergste leed wel gele
den zou zijn. Toen kwam de eerste
paasdag en nogmaals kwam een
stroom binnen van een omvang zo
als niemand had vermoed.
De restaurants in de grote ste
den, vooral in Amsterdam, konden
in vele gevallen de drukte niet af
en moesten buitenlanders wegstu
ren of deze uren laten wachten,
voordat zij aan tafel konden gaan.
Volgens schattingen van het
ANW zouden de paasdagen Ne
derland zeker 20 miljoen gulden
aan deviezen hebben opgeleverd.
Illllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllilllllilllllllll
Hoe groot precies het aantal buitenlanders is
geweest, dat van Goede Vrijdag af ons land heeft
bezocht, kan moeilijk worden gezegd. Honderd
duizenden echter hebben in ons land een interna
tionaal paasfeest gevierd. Nog nooit was de trek
naar de lage landen zo groot. Men spreekt van
een half miljoen gasten, die overnachtten buiten
het dagbezoek.
De grensposten hebben het bijzonderd hard te
verduren gehad. Douane en Koninklijke Mare
chaussee hebben zich beijverd het verkeer zo soe
pel mogelijk te laten verlopen. De grenspost
Wernhout-Wüstweezel verwerkte van de 110.000
binnenkomende auto's uren lang vier tot vijf auto's
per minuut. Nieuwe Schans heeft ongeveer 15.000
auto's en bussen met plm. 80.000 buitenlanders
zien passeren. Bij Maastricht-Bilserbaan kwamen
ruim 100.000 bezoekers de grens over in, naar
schatting 17.000 personenauto's en toerbussen.
Elten heeft vrijdag een zó grote drukte gehad,
dat een kilometers lange file voor de grensboom
stond. De posten Oldenzaal-Poppe en Denekamp-
Rammelbeek hebben het ook enorm druk gehad,
evenals de post Glanerbrug. Venlo heeft ook
ruimschoots zijn deel van de drukte gehad. Alleen
zondag kwamen daar ruim 9000 buitenlandse wa
gens binnen, met een totaal over vier dagen van
plm. 19.000, zodat daar ook ruim 100.000 buiten
landers ons land moeten zijn binnengekomen.
Dank zij deze grote gastvrijheid heeft
niemand in de open lucht of in zijn
auto behoeven te overnachten. De
VVV's hebben eendrachtig samen ge
werkt om dit wonder tot stand te
brengen. Telex- en telefoonlijnen wa
ren doorlopend bezet om deze orga
nisatie glad te laten lopen. Op de
allerdrukste uren heeft een logieszoe-
kende hoogstens anderhalf uur behoe
ven te wachten.
Slot op pag. 2
Prins Bernhard en
Prinses Beatrix in Rome
Z.K.H. Prins Bernhard en H.K.H.
Prinses Beatrix zijn gistermorgen per
vliegtuig naar Rome vertrokken waar
zij enige dagen het internationale con
cours hippique zullen bijwonen.
De Prins doet zulks in zijn kwaliteit
van president van de Federation
Equestre Internationale. De Prins en
Prinses worden vergezeld door de eerste
stalmeester van H.M. de Koningin en
mevr. Bischoff van Heemskerck. Het ge
zelschap wordt a.s. zaterdag in Neder
land terugverwacht.