Mevrouw J. Geursen - Borst over
liaar ervaringen aan boord
Juliaantje was te klein voor de
kinder- en te groot voor de
baby!
vainer
RUSLAND DRIJFT ZWEDEN
WESTELIJKE RICHTING
IÏV
Bemiddelingspoging van minister
Suurhoff faalde
Toelichting
op beursbegrippen
Maandag 1 april 1957
gfete Jaargang
OP DE TERUGWEG NAAR „tfl/IS"
Vierde blad no. 29101
17 maart '57, a.b. m.s. „Johan van Oldenbamevelt"
Er loopt beslist een lelijke streep lafheid door mijn karakter. Niet alleen
omdat ik als de dood voor muizen ben, maar vooral ook omdat lk geen afscheid
durf nemen. Tegen mensen van wie ik vrijwel zeker ben dat ik ze nooit terug zal
zien, omdat zij naar de binnenlanden van Afrika vertrekken en ik in Australië
blijf wonen, zeg ik opgeruimd „Tot ziens hoor!" En al heb ik honderd keer tegen
mijn moeder en familieleden betoogd, dat het toch zo heerlijk was dat we elkaar
weer zagen, dat we dat toch nooit gedacht hadden en dat we alleen maar reden
hadden om dankbaar te zijn, die dinsdagmiddag ben ik met Juliaantje onder de
arm ijlings naar m'n hut gerend, zonder om te zien. In onze hut ging de deur
bijna niet open vanwege alle koffers, pakken „Spiegels", pakken „Moeders", pak
ken „Op de Uitkijk", pakken van de Gereformeerde Kerken, pakken van de Her
vormde Kerk, pakken van de Hervormde Emigratie Commissie enz. enz. Toen
ik over al die pakken heen geklommen was en Juliaantje met de beer in haar
armen veilig verankerd zat bovenop de Hervormde Kerk, vond ik op de tafel
de meest beeldige bloemen, verrassingen, brieven en telegrammen van magen en
bekenden. Ook een lang telegram van het Leidsch Dagblad, dat hoopte ons over
vijf jaar weer van de boot te halen. Dat deed ons allemaal erg goed en ik zei
tegen Juliaantje: „We gaan vast wel weer eens terug, hoor".
ders die naar hun kinderen in Austra
lië gaan, de gewone emigranten met
hun gezinnen de alleen reizenden
enz. Het is leuk om met ze te praten.
Ik denk dikwijls met een gevoel van
trots: „Wat een góéde emigranten zul
len dat worden". Natuurlijk zijn er ook
wel van die mensen van 12 ambachten
en 13 ongelukken bij, voor wie je Je hart
vasthoudt.
De scheepsleiding organiseert allerlei
avonden om de tijd op te doen schie
ten en voor we er erg in hebben zijn
we in Kaapstad. We maken met nog een
familie een enige tocht Wat is Kaap
stad een mooie stad! We hebben veel
plezier om de taal, een torpedojager
heet een „voor-niks-nie-bang-nie-boot".
Als we in de bus stappen staat er ver
manend op een bordje „moe nie spu
nie" en een reclame van sardientjes
vermeldt: „uit die see in die blik".
De „Johan" deed verder wel zijn best
ons over het afscheid heen te helpen.
Het zag er allemaal even feestelijk uit
met overal bloemen en planten. Het
was een hartelijk welkom. En toen de
schuit eenmaal los was slaakten we alle
drie een diepe zucht en zeiden: „En nu
naar de kinderen terug".
Juliaantje was ogenblikkelijk thuis.
Ze liep met stevige zeemansbenen trap
pen op en af, alsof ze niet weg geweest
was. Die stevige benen waren ook wel
nodig, want de zee was nogal roerig.
Niet dat wij er last van hadden, nee,
wij voelden ons na al onze omzwervin
gen doorgewinterde zeehelden. We
atenen dronken en keken meelij
dend en ook een klein tikje superieur
naar de mensen, die nu al hard naar
de reling liepen. We sliepen heerlijk,
stonden weer vol moed op, probeerden
zo'n beetje de weg te vinden in die men
senmassa.
We zochten schichtig naar een plek
waar we met Juultje konden zitten,
want overal staat „verboden toegang
voor kinderen". Ook in de kinderka
mer mocht ze niet. Daar was ze te
klein voor. En in de babykamer
heerste zo'n oorverdovend gekrijs, dat
Juliaantje me in paniek aankeek en
ik haar gauw zei: „Nee hoor jq
blijft bij moeder".
De zee werd anders wel erg roerig, en
laat ik het maar eerlijk opbiechten, het
aureool van „zij kan er zo best tegen",
dat al die jaren om mijn hoofd ge
zweefd had, werd die avond wreed van
mijn hoofd gerukt. We waren alle drie
zeeziek, driekwart van de bevolking lag
in zijn of haar bed, een èrg doorzettend
slag mensen liep nog met groene ge
zichten rond en een allerlaatste rest
zat in grote gemoedsrust te eten.
Juliaantje zei af en toe vanuit haar
bedje: „Mammie, ik moet me weer ver
slikken". Dan sprong ik met de moed
der wanhoop van één hoog naar bene
den, hielp het lieve kind en kon dan
nog net zonder ongelukken de reuzen
zwaai maken terug in mijn bed. Af en
toe was er een soort aardverschuiving
onder me, als ik over de rand keek
zag ik de Hervormde Kerk en de Ge
reformeerde Kerken en de hele sante-
petiekraam daar in de diepte krijgertje
met elkaar spelen.
Midden in de nacht werden we
wakker door een enorme klap er
was een grote patrijspoort ingeslagen.
Dit alleen maar om U even te de
monstreren dat het om den drommel
Over muur ontsnapt
uit Huis van Bewaring
Nog geen spoor gevonden
(Speciale berichtgeving)
Gistermorgen omstreeks 10 uur is
een 28-jarige Bredanaar uit het Huis
van Bewaring .te Breda ontsnapt
Voor de ogen van zijn verbaasde me
degevangenen en bewakers rende hij
tijdens het luchten plotseling op de
muur van de binnenplaats af, sprong
er tegen op en wist zich er even later
over heen te werken.
Hij had donderdag 14 maart voor de
Bredasche rechtbank terecht gestaan
wegens een gepleegde overval op 23 ok
tober 1956 op de Boerenleenbank te
Wijk en Aalburg en 14 dagen later op
de Boerenleenbank te Hilvarenbeek.
Zijn mededaders waren toen een Pool
en een Rotterdammer. De man werd
toen als leider van het drietal tot 8
jaar geoordeeld. Hij verbleef nog in het
Huis van Bewaring, daar hij nog in
hoger beroep kon gaan.
Zijn ontsnapping werd bijzonder
spectaculair door het feit dat zijn
vlucht ook werd gadegeslagen door pas
serende burgers, die kennelijk met het
geval geen raad wisten en hem zijn
gang lieten gaan.
De man, die uiteraard goed bekend
is in Breda, rende over het militaire
terrein van de Kloosterkazerne, maar
hij was handig genoeg om niet via de
hoofdingang te verdwijnen, waar een
schildwacht op post stond. Halverwege
zwenkte hij af en klom over het prik
keldraad. Aangezien hij burgerkleren
droeg, was het niet moeilijk voor hem
zich verder uit de voeten te maken. Tot
op heden heeft men nog geen spoor
van hem gevonden.
Enkele miljoenen voor de
vluchtelingen
(Van onze Haagse redactie)
Naar wij vernemen zal de Hoge
Commissaris der V. N. voor vluchte
lingen, de Zwitser dr. Auguste Lindt,
morgen een bezoek aan Nederland
brengen.
De heer Lindt, die eind vorig jaar
wijlen mr. G. J. van Heuven Goed
hart is opgevolgd, zal morgenmiddag op
het ministerie van Buitenlandse Zaken
door minister Luns worden ontvangen.
Bij deze gelegenheid zal hem een be
drag van enkele miljoenen guldens voor
het vluchtelingenwerk ter beschikking
worden gesteld.
geen kinderspel was. Omdat ik zo hoog
sliep en nogal flegmatiek van huis
uit ben, bleef ik liggen. Manlief was
er zó uit en stond met verwilderde
ogen naast zfln bed. Even later, toen
er niets gebeurde, kroop hq er maar
Aveer in en zei dromerig: „Als er wat
gebeurt doe ik mijn beste pak aan".
Waarop ik antwoordde: „Ja, en ik
mijn avondjurk".
Om die flauwigheid hoorde ik me
zelf grinneken en toen wist ik dat
de zeeziekte weer aan het zakken
was
De volgende dag werden we allemaal
een beetje flinker, de zee bedaarde wat
de scheepsleiding organiseerde een
massazang. dat fleurde ons allemaal
weer wat op, de stemming kwam er
weer in en we schoten al weer aardig
op naar Las Palmas.
Ik vind Las Palmas leuk. Ik houd
wel van die Spaanse zwier, van iemand
die je na een bezoek van tien minuten
twee maanden geleden, nu begroet alsof
hij elke dag aan de haven uit heeft zit
ten kijken of hij je nog niet aan zag
komen. Natuurlijk ging ik me weer te
buiten aan een paar zakdoekjes met
beeldig kantwerk, al was het alleen
maar om nog eens bij de beeldschone
signorina in de winkel te zitten en naar
naar te kijken.
Ja, en toen kwam de lange ruk naar
Kaapstad. Eerst denk je: „Hoe kom ik
in vredesnaam die dagen door", maar al
gauw heb je zo je eigen bezigheden en
de tijd schiet flink op. We begonnen
vol moed aan de Engelse lessen; ik
vind het altijd heerlijk m'n „schooljuf
frouwen-instincten", zoals de man die
ik liefheb dat enigszins laatdunkend
pleegt te noemen, bot te vieren. Ik
denk niet dat mijn leerlingen het net
zo leuk vinden als ik, maar een uur is
voor mij zó voorbij. Het is zo prettig
dat je er tussen door een heleboel van
land en gewoonten kunt vertellen en
dat je ze de doodgewone omgangstaal
bij kunt brengen. Ik moet zeggen dat al
die huismoeders, postbodes - bakkers -
boeren - metaalbewerkers - enfin, noem
maar op, braaf hun best doen. Ik heb
altijd plezier als ik over het dek loop
en ik zie ze braaf hun les voor de vol
gende dag leren.
DRUK SPREEKUUR
Mijn man houdt ondertussen elke
morgen spreekuur, wat altijd druk be
zocht wordt. Het is eigenlijk een aller
leukste boordgemeente ze komen alle
maal trouw opdraven voor de avond
sluiting. We zingen dikwijls een Engels
lied na afloop, om er wat aan te wen
nen. En zo langzamerhand ga je de
mensen kennen de vaders en moe-
Gisteravond hebben we een meer dan
heerlijk Captainsdinner gehad. U weet
wel. eerst een hors d'oeuvre, dan een
zacht aspergesoepje, malse kapoentjes,
met doperwtjes en confituren, daarna
beeldig opgediend ijs, en dat alles af
gesloten met fruit en koffie. Niet zo
gek, vindt U wel? Er zijn dagen, waar
op we eenvoudiger eten in de pastorie
in Melbourne. En de nieuwe emigran
ten zullen nog wel eens terugdenken
aan die verwennerij op de „Johan".
Daarna werd er gezellig een beetje ge
danst; de Hongaren, waar we er 150
van aan boord hebben, gaven een vu
rige Czardas weg.
En zo tuffen we dan maar study
aan door naar Australië. Nog drie
dagen en we zijn in Perth, waar ik
Uw brief hoop te posten. En elke
avond als ik daar hoog en droog in
mijn kooi lig, luisterend naar de gol
ven van de zee, waarop ik zo lekker
door in slaap gewiegd word, denk ik:
„En als ik wakker wordt ben ik weer
een eindje dichter bij Melbourne,
weer een eindje dichter bij de kin
deren".
J. GEURSEN—BORST.
Een dode en tien gewonden
BIJ AUTOBOTSING TE BORNE
In de nacht van zaterdag op zondag
omstreeks kwart over een zijn bij een
botsing tussen een taxi uit Hengelo
en een personenauto (\rolkswagen) op
de rondweg te Borne een persoon ge
dood, één zeer ernstig gewond, twee
personen zwaar gewond en zeven min
of meer ernstig gewond.
De taxi, bestuurd door een 29-jarige
J. H. ter Beek uit Hengelo, reed op de
rondweg, toen van een nabij gelegen
boerderij de personenauto, bestuurd
door de 24-jarige monteur J. G. J.
Konink naderde en vlak voor de taxi
de weg overstad. De auto's konden
elkaar niet meer ontwijken, en de bot
sing die volgde was zo hevig, dat de
personenauto kantelde en op het dak 30
meter over de weg schoof.
In deze wagen zaten de monteur J. G.
J. Konink die in zorgwekkende toestand
naar het ziekenhuis is vervoerd, zijn
ouders, het echtpaar Konink. waarvan
de man overleed, de weduwe Leurink—
Kuipers uit Borne, die zwaar werd ge-
wond en het echtpaar Pots uit Hengelo,
evenals mevrouw Konink minder ernstig
gewond.
In de taxi bevonden zich de bestuur
der J. H. ter Beek en de echtparen Van
Kleef en Thijssen allen uit Hengelo,
waarvan de heer Thijssen zwaar werd
gewond. De overige inzittenden van de
taxi werden minder ernstig gewond.
Anl-oon Krelage sr. overleden
BEKEND KOORDIRIGENT
Zaterdag is in zyn woning te Amster
dam op 72-jarige leeftijd overleden de
bekende koordirigent Antoon Krelage
sr. de overledene maakte zich vooral
verdienstelijk op het gebied van de ar
beiderszangverenigingen. Hij was voor
zitter van de Federatie van Nederlandse
Zangverbonden, en tevens geruime tijd
voorzitter van de afdeling Amsterdam
van de „Stem des Volks". Zaterdagavond
heeft Rutger Schoute de overleden mu
sicus voor de radio herdacht.
Zware brand in Woerden
Gisternacht om half elf ontdekte
een voorbijganger brand In de fa
briekshal van de firma Brak in Woer
den, een Internationale handel in af
valstoffen. Enkele ogenblikken later
sloegen de vlammen reeds uit de ra
men en toen de brandweer arriveerde
stond deze voor een zware taak. In
het nachtelijk duister werd het vuur
met 11 stralen bestreden waarbij de
brandweer werd geassisteerd door de
bedrijfsbrandweer van het voormalige
depot retourgoederen in Woerden.
Tegen 1 uur was de situatie zeer kri
tiek doch met grote inspanning wist de
brandweer het vuur tenslotte meester te
worden. De spuitgasten moesten als ge
volg van de dichte rookontwikkeling
met gasmaskers op werken. Zij verkeer
den dikwijls In een zeer gevaarlijke si
tuatie, doordat ze niets konden zien en
ieder ogenblik loodzware balen lompen
naar beneden ploften.
Gistermorgen hing er nog steeds een
verstikkende rook rond de fabriek
waaruit men bezig was de ongeveer een
millioen kilo halfverbrande balen lom
pen te verwijderen. Zodra de brandweer
een ogenblik geen water gaf, laaiden de
vlammen opnieuw op. Vermoed wordt
dat kortsluiting oorzaak van de brand is.
Arrestant ontvluchtte uit het
politiebureau
ACHTERVOLGERS HADDEN
AANRIJDING
Een 19-jarige arrestant die na ver
hoor in de raadkamer van de Maas
trichtse Rechtbank teruggebracht
werd naar de cel in het hoofdbureau
van politie te Maastricht, heeft in de
hal van het politiebureau kans gezien
er snel tussenuit te gaan. Hij klom in
de vroege zondagochtend langs de re
genpijp naar de eerste verdieping van
een huis aan de Boschstraat en
sprong vervolgens, toen hij ontdekt
werd, naar beneden, waarna hij korte
tjjd daarna door de politie werd ge
grepen.
Toen de jeugdige avonturier donder
dagmorgen het politiebureau werd bin
nengebracht. glipte hij plotseling met
een snelle draaibeweging langs énkele
personen die zich in de hal bevonden,
en voordat de begeleidende rechercheur
het kon verhinderen, stoof hij als de
wind naar buiten.
Hij vluchtte de Capucijnenstraat in,
op de hielen gevolgd door enkele agen
ten. Met een particuliere auto werd de
achtervolging ingezet. Deze auto kwam
echter op het kruispunt Grote Gracht
StatenstraatCapucijnenstraat tenge
volge van een verkeerd begrepen aan
wijzing in botsing met een andere wa
gen, zodat de vluchteling luttele minu
ten voorsprong kreeg. Het mocht hem
echter niet veel baten, want kort daar
na werd de man toch in de Capucijnen
straat achterhaald en opgeborgen.
Een stroom van vluchtelingen
irekt op het ogenblik van Oost-
Pakistan naar Calcutta, waar zij
zich installeren op trottoirs om daar
onder ellendige omstandigheden te
leven tot er onderdak voor hen is
gevonden. Men vermoedt dat de
stroom ontketend is door linkse ele
menten. die er een verkiezingsdoel
mee nastreven.
Veranderlijk als het weer
Weinig serieuze spionagegeschiedenis
Tandartsen en Ziekenfondsen
Het Ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid deelt ons het vol
gende mede: „Met ingang van 1 april
a.s. zal, naar moet worden aangeno
men, een aantal tandartsen zich niet
langer beschouwen als aan de Zieken
fondsen verbonden te zjjn.
De minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid heeft zich, naar aan
leiding van een door de Ned. My. ter
bevordering van de tandheelkunde ge
dane suggestie, georiënteerd over de
vraag in hoeverre en onder welke ver
houdingen alsnog door een optreden
zijnerzijds zou kunnen worden mede
gewerkt aan het voorkomen van een
situatie, welke schade zou toebrengen
aan de tandheelkundige verzorging
der ziekenfondsverzekerden.
Hij heeft zich, in antwoord op een
desbetreffenl telegram, tot de Ned. My.
tot bevordering der Tandheelkunde ge-
wend met de mededeling dat een treden
stuur van de eNd. My. tot bevordering
middeling slechts in overweging kon
worden genomen, indent:
1) een volledig inzicht in de menings
verschillen met de Ziekenfonds-organi
saties werd verschaft; 2) de Maatschap
pij niet bij voorbaat elke concessie op
het standpunt der Ziekenfondsen af
wees; 3) de uitvoering van het ultima
tum van 23 maart j.l. tot het doorsnij
den van de band met de Ziekenfondsen,
in afwachting van bemiddelingspogin
gen zal worden opgeschort.
Deze poging van de minister heeft
niet tot resultaat geleid. Het hoofdbe
stuur van de Ned. My. tot bevordering
der Tandheelkunde heeft de minister,
onder overlegging van een memorandum
aangaande de geschilpunten, medege
deeld, noch tot het doen van enige con
cessie, noch tot het opschorten vanh et
In zün vergadering van 28 maart
heeft de Ziekenfondsraad met het oog
op de belangen van de verzekerden
besloten zich telegrafisch tot het
hoofdbestuur van de Ned. Mij. tot be
vordering der Tandheelkunde te wen
den met het verzoek de voorgenomen
stappen tot het beëindigen van de be
staande overeenkomsten gedurende
een termijn van twee maanden op te
schorten. De Raad zal in die periode
gelegenheid krjjgen zich nader te
oriënteren, en te zoeken naar een ba
sis voor een oplossing van de moei
lijkheden. Op dit verzoek van de Zie
kenfondsraad heeft het hoofdbestuur
van de Ned. Mtf. tot bevordering der
Tandheelkunde afwijzend beslist".
Alleen rechtstreekse betaling
De Ned. Mij. tot bevordering der
Tandheelkunde deelt ons mede. „Zij
betreurt dat in de afgelopen week
geen uitzicht is geopend op een voor
alle partijen bevredigende oplossing
in het meningsverschil met deZieken-
fondsen.
Van maandag 1 april af gaan de
tandartsen dus voort met de behan
deling van Ziekenfondsverzekerden,
doch slechts op basis van rechtstreek
se betaling per behandeling aan de
tandarts. De kosten hiervoor worden
in rekening gebracht volgens een lan
delijk tarief, dat door de Ned. Mij. ter
bevordering der Tandheelkunde werd
vastgesteld.
Van het inmiddels gepubliceerde be
richt, dat de Ziekenfondsen de betalin
gen van verzekerden zelfs niet gedeel
telijk zullen restitueren, hebben de tand
artsen met teleurstelling kennis geno<
ultimatum bereid te zijn. Onder deze men. Zij vragen zich overigens af in hoe
omstandigheden was er voor de minis- verre onder Nederland recht in een der
ter geen mogelijkheid in de door de Ned. gelijke houding kan worden volhard,
Mij. tot bevordering der Tandheelkunde wanneer de verzekerde aan zijn ver-
gesuggereerde bemiddelingspoging te I plichting om premie te betalen, heeft
treden.
voldaan.
(Van onze correspondent in
in Stockholm)
„Het enige wat wij van de Russen
weten, is dat wij niets van hen we
ten Deze vaststelling van de ge
wezen Amerikaanse ambassadeur in
Moskou is in zeker opzicht ook van
toepassing op de politiek, welke de
Russen ten opzichte van Noord-Europa
volgen. Vandaag nog een kwade bui,
morgen weer vriendelijk. Toch menen
deskundigen een bepaalde lijn te zien.
Een week of drie geleden lag het voor
de hand, dat de heren in Moskou weer
met het Noorden wilden flirten. Fager-
holm, de Finse premier, werd in de Rus
sische hoofdstad zeer vriendelijk ont
vangen en men scheen haast vergeten
te hebben, welke moeilijkheden deze lei
der van de sociaal-democraten de Finse
communisten in de weg heeft gelegd.
Het was duidelijk, dat men al aan de
goodwill werkte, die de Russen zullen
uitzaaien als zij over enkele weken naar
Helsinki komen om te trachten daar een
nieuwe vredescampagne te lanceren.
Toen kwam echter geheel onverwachts
de onthulling, dat Moskou veertien, voor
Zweden werkende, spionnen had ver
oordeeld. Iedereen wist, dat dit verhaal
uit de duim gezogen moest zijn. En
bovendien lag de hele geschiedenis al
vele jaren terug. Waarom moest zij uit
het archief worden gehaald? De eerste
reactie in Zweden was: ze willen ons
bang maken En dus lag het voor de
hand te veronderstelllen. dat Zweden
meer steun bij het Westen zou zoeken.
Enkele bladen gaven duidelijk te ken
nen, dat men nu niet langer wachten
moest om contact met de NAVO op te
nemen. Thans echter, na betrekkelijk
korte tijd, heeft men het geheel al haast
weer vergeten en er wordt dan ook een
zeer vaag gehouden antwoord verwacht.
De hele geschiedenis was te weinig
serieus.
Van grotere betekenis achten wij de
advertentie in het Noorse blad „Afton-
posten", waarin de Noorse Bank en het
Noorse ministerie van Buitenlandse Za
ken om inlichtingen vragen betreffende
Noors bezit in de Baltische landen. Uit
deze advertentie blijkt namelijk, dat de
Russen, na de onderhandelingen met
Denemarken, ook met Noorwegen zul
len spreken over een schadevergoedi g
van verloren gegaan Noors bezit in de
Baltische landen. Uit deze advertentie
blijkt namelijk, dat de Russen, na de
onderhandelingen met Denemarken,
ook met Noorwegen zullen spreken over
een schadevergoeding van verloren ge
gaan Noors bezit in de Baltische lan
den. Het is een klein bedrag, enkele
miljoenen, maar wijst toch op een be
paalde politiek. Niemand zal geloven,
dat de Russen zonder bijbedoelingen dit
gesprek over oude vorderingen opnemen
en bereid tot schadeloosstelling zijn. In
politieke kringen wordt dan ook veron
dersteld, dat de Russen niet de hoop
hebben laten varen, dat de Noren en
Denen zich zullen verzetten tegen sta
tionering van atoomwapens op hun mi
litaire bases. Zou Rusland zich niet
willen bedienen van de Zweedse anti
pathie tegen dit strijdmiddel?, zo vraagt
men zich af.
Het is intussen opvallend, dat juist
het orgaan der Zweedse sociaal-demo-
tegen het gebruik van atoomwapens
protesteert. De leider der conservatieven
daarentegen spreekt zich evenals
verschillende liberalen duidelijk voor
aanschaffing van deze wapenen uit.
Hoe het ook zij: in Noord-Noorwegen
opgeslagen atoom-wapenen zullen de
Russen als een ernstig dreigement zien,
hetgeen politieke consequenties zou kun
nen hebben.
Intussen bespeurt men in Noorwegen
een (weliswaar nog kleine) verschuiving
van de neutrale Zweedse politiek naar
het Westen. Hongarije en Suez heeft
deze welvarende natie weer gevoeliger
gemaakt voor een sterke politiek in
NAVO-verband.
Deze pagina ls gedeeltelijk gecorrigeerd
Nederland is nog nodig voor
studenten
MENING DJOCJASE HOOGLERAAR:
(Van onze correspondent in Djakarta)
Enige tijd geleden kwamen, gelijk ge
meld, studenten van de universiteit van
Indonesië in Djakarta op een studen
tendispuut tot de uitspraak, dat voor de
studenten de kennis van de Nederland
se taal nog steeds nodig is, zeker voor
de studievakken rechten en letteren.
Bij deze hoofdstedelijke studenten
heeft zich thans een hoogleraar van de
universiteit Gadjah Mada in Djocja-
karta, het universitair centrum van
Indonesië gevoegd. In een lezing voor
studenten van de rechtskundige facul
teit betoogde namelijk prof. Djojodi-
goeno, dat studenten in de rechten de
Nederlandse taal meester moeten zijn,
althans passief. Hij achtte het daarom
nodig, dat zij het Nederlands leren,
omdat literatuur over recht en adat-
recht in Indonesië, de wetten en voor
schriften. nog steeds voornamelijk uit
sluitend in de Nederlandse taal-zijn ge
schreven.
Het
een en
ander over obligaties
craten in een artikel van drie kolom
Evenals bij de aandelen, zijn er in de
loop der jaren vele soorten van obliga
ties ontstaan. Vooral Amerika, dat voor
zijn snelle ontwikkeling enorme kapi
talen nodig had uit binnen- en buiten
land, toonde zich zeer vindingrijk in
het creëren van nieuwe soorten obliga
ties, die telkens weer meer zekerheid
moesten bieden aan de geldverstrekkers.
Met name de Amerikaanse sporen ken
nen allerlei vormen van geldleningen,
bijv. de equipment bonds, die gedekt
zijn door pandrecht op rollend mate
riaal. en de prior lien bonds, prioriteits
obligaties, bevoorrecht boven alle an
dere obligaties, zelfs de hypotheekobli-
gaties. zo de maatschappij die mocht
hebben uitstaan.
Ook Rusland bediende zich voor de
eerste wereldoorlog A'eelvuldig van dit
soort leningen. Sommige maatschap
pijen gaven soms meer dan tien priori
teitsleningen uit, de een telkens voor
rang gevende boven de ander. Wat er
van deze leningen terecht gekomen is,
alsmede van de goud-obligatiën (gold
bonds), waarvan rente en aflossing in
aangeduide gouden munt konden wor
den gevorderd en die dus het summum
van soliditeit behoorden te zijn, is over
bekend. Men kan met deze stukken des
gewenst zijn slaapkamer behangen.
Voorts kent men aan de overzijde o.a.
nog de mortgage bonds (hypotheek-
obligaties), die dekking vinden in een
hypothecaire inschrijving op onroeren
de goederen, de land greant bonds, die
hypothecair verband hebben op land
bezit, de adjustment-bonds, die uitge
geven worden bij een financiële reorga
nisatie ener maatschappij (adjustment:
het in orde brengen), voorts receivercer-
tificaten, die voorrang hebben boven
alle obligaties, zelfs boven de priori
teitsobligaties. Zij worden uitgegeven
door een aangestelde receiver, bewind
voerder, die de maatschappij op de
been moet houden of weer op de been
moet brengen en daartoe de meest drin
gende uitgaven financiert door ge
noemde certificaten.
Het zou ons te ver voeren de andere
vormen van geldleningen, die in het
buitenland, met name in Amerika, voor
komen. hier alle te noemen. De voor
naamste hebben wij hierboven aange
stipt. Vanzelfsprekend kent men daar
ook de staatsobligaties en de schuld
brieven van lagere bestuurslichamen,
openbaar - nutsbedrijven, industrieën,
enz. enz.
In ons land zijn de gewone obligaties
met geregelde aflossing en rentebeta
ling, zonder speciale bepalingen in
Engeland en Amerika debentures ge-
genoemd in de meerderheid. Wel kent
men ook diverse vormen, die speciale
zekerheid moeten verschaffen of bij
zondere attracties moeten bieden, doch
de noodzaak daarvan is in een land als
het onze niet zo groot.
Zakelijke zekerheid wordt soms ook
verschaft door de zgn. negatieve hypo
theekclausule, welke hieruit bestaat dat
de geldnemer zijn bezittingen niet mag
verhypotheceren of vervreemden ten
behoeve van anderen dan de verstrek
kers der onderhavige lening.
(De vorige artikelen in deze reeks
verschenen resp. 18 en 19 januari,
11, 12 en 13 februari, 1, 9, 23 en
25 maart.
De hypothecaire obligatie geeft, zoals
de naam reeds aanduidt, zekerheid door
hypotheek op de bezittingen der lenende
maatschappij of op een deel dier be
zittingen. ten behoeve van de gezamen
lijke obligatiehouders. Daar zulk een
hypotheekrecht, wegens de veelheid van
schuldeisers, praktisch niet gehanteerd
kan worden, dragen obligatiehouders in
zulk een geval hun rechten over aan een
vertrouwensman (trustee), die voor hen
optreedt. Er zijn vennootschappen, die
er hun bedrijf van maken op te treden
als trustee, doch ook particulieren, die
een zeker vertrouwen genieten, treden,
vooral bij kleinere leningen, als zodanig
op. Is er iets bijzonders aan de hand
met de geldlening, vraagt de geldnemer
bijv. nieuw geld van anderen en wil hij
deze zekere waarborgen bieden, wil hij
om een ander voorbeeld te nemen,
rentebetaling of aflossing wijzigen, wil
hij voortijdig aflossen of wil hij ook
maar iets dat in strijd komt met de
leningsvoorwaarden, dan kan hij zich
tot de trustee wenden, die al of niet na
ruggespraak met de obligatiehouder de
geldnemer bescheid geeft op zijn voor
stellen. De rechten en verplichtingen
van de trustee zijn op hun beurt weer
vastgelegd in de trust-acte. die op de
mantel van de obligatie is afgedrukt.
Ook wanneer geen hypothecair verband
gegeven wordt op de bezittingen der
maatschappij wordt dikwijls een trus
tee aangesteld.
