Het Nederlands bedrijfsleven moet
in het buitenland expansie zoeken
99Wij hebben geen behoefte aan
financiering van de overheid
Meer beleggers een stuwende achtergrond
Spaarzin effectiever dan spaarplicht
Vestiging Ned. bedrijven in het
buitenland biedt voordelen
Moderne tijd stelt andere eisen
aan de organisatie van de politie
96ste jaargang
Vrijdag 29 maart 1957
Derde blad no. 29099
Mr. Fockema Andreae bij komende Jaarbeurs
(Speciale berichtgeving)
„De gemeenschappelijke markt stelt ons voor geheel nieuwe opgaven.
Allereerst de opgave van aanpassing van vele bestaande Nederlandse bedrij
ven, waarover de laatste maanden in de openbaarheid het nodige is gezegd.
Misschien is er wat veel over gezegd en mogelijk wat voorbarig. Misschien is
wat sterk gebleken de angst voor kwade gevolgen, door de bestaande Neder
landse bedrijven te duchten van de nieuwe West-Europese regelingen. Terecht
is door deskundigen van overheidswege gesteld, dat deze nieuwe ontwikkeling
aanvaard moet worden in een andere gezindheid dan in die van kritiek en van
angst. Gemeenschappelijk zal moeten worden gezocht naar het bereiken van
nieuwe werkmogelijkheden voor een breed deel van ons ondernemings-
potentieel".
Met deze woorden leidde gistermiddag de voorzitter van de Raad van Beheer
der Kon. Ned. Jaarbeurs, mr. W. H. Fockema Andreae, op een te Utrecht
gehouden bijeenkomst zfin suggestie in met betrekking tot een verbrede vesti-
ging van Nederlandse bedrijven in het buitenland, een nieuwe „nationale for
mule", door de overheid aan de orde te stellen, door het bedrijfsleven geladen
en door heel ons volk gedragen.
„Ziende naar de gedachten, welke aan de Euromarkt ten grondslag zfjn
gelegd, lijkt het in de lfjn van de verwachting te liggen, thans bij het groter
worden van de thuismarkt, waarop Nederlandse bedrijven zich kunnen bewe
gen, t« vragen of er ook een nieuwe benadering behoort plaats te vinden van
de studie inzake het nut van het vestigen van Nederlandse bedrijven buiten
onze landsgrenzen. Dit om door de versterking van de wisselwerking van
moederbedrijf hier een dochterbedrijf in den vreemde het totale Nederlandse
potentieel aan kracht te doen winnen?'.
Hiertoe is echter een nieuwe beleving
zo zeide spreker met enige nadruk
noodzakelijk van de nationale spaarzin,
zonder welke geen belangrijke construc
tieve zakelijke ontwikkelingen mogen
worden verwacht. Heerst de overtuiging,
dat geld in produktieve zin wordt benut,
dan ontstaat een cumulatief effect. Dan
groeit spaar (zin) welke heel wat effec
tiever is dan spaarplicht.
Deze nieuwe „nationale formule"
onderstreepte de heer Fockema Andreae
aan de hand van een studie van het
Ned. Econ. Instituut te Rotterdam,
gewijd aan de betekenis voor de Neder
landse volkshuishouding van het vesti
gen van Nederlandse bedrijven in het
buitenland.
„Sterke hulptroepen'
zijn nodig
De heer Fockema Andreae ging in
zijn rede die hij uitsprak ter inlei
ding van de 68ste algemene beurs, welke
van 2 tot en met 11 april as. gehouden
zal worden vervolgens nader in op de
problemen, die de Euromarkt in het
leven zal roepen: West-Europa heeft
thans niet alleen de kans, maar veeleer
de plicht, om op de grondslag van de
nieuwe politiek van de Euromarkt aan
het werk te gaan. Deze arbeid betekent
praktisch handelen op een groter ter
ritoir dan ons nationaal erf alleen
biedt. De verdragen bieden hiertoe
zekere algemene voorwaarden, maar de
ondernemers moeten deze nieuwe markt
inhoud geven. Zij zullen de Euromarkt
feitelijk moeten maken, doch zij moe
ten zich gedragen weten door „sterke
hulptroepen in eigen land".
Die noemde spreker van drieërlei
soort te zijn:
1. Er dienen bekwame mensen te zijn
om als medewerkers en medestanders
deze risico's in den vreemde met hen
te aanvaarden, in welk verband de heer
Fockema Andreae zijn vertrouwen uit
sprak in Nederland's jeugd.
2. Er moet ondersteuning zijn door
het bestaan van een duidelijke nationale
formule, welke geloof inhoudt in ons
werk hier en in den vreemde en tenge
volge daarvan ondersteuning door Ne
derland's kapitaal. Dit noemde spreker
minder eenvoudig, maar helemaal niet
onmogelijk. Aan overheidsfinanciering
is alsdan géén behoefte, wel daarente
gen aan ruimte, door de Staat aan dit
ondernemers-initiatief gelaten. Vele Ne
derlandse bedrijven toch bezitten in
eigen huis door een voorzichtige finan
ciering aan basis voor vertrouwen van
beleggers om deze ondernemingen bij
verbreding van haar activiteiten ook
verder financieel te steunen.
Hieraan knoopte spreker de wens vast,
dat binnen afzienbare tijd de voorwaar
den zullen worden verbeterd om de
kring van beleggers die thans nog
een kleine groep omvat veel ruimer
te maken. Dan gaan de nieuwe ontwik
kelingen werkelijk leven. Dan ontstaat
er een bewegende belangstellende en
stuwende achtergrond voor ondernemin
gen. die vooruit willen en vooruit gaan.
3. Er is geestkracht nodig, welke
ondernemend Nederland bij het wa
gen van nieuwe activiteit waar ook ter
wereld altijd aan het moederland zal
dienen te ontlenen, een geestkracht,
die met herstel: die niet materieel en
daarom van een bijzondere gevoelig
heid is. Deze geestkracht, zo verklaar
de de heer Fockema Andreae. wordt
bij voorkeur gestaald en gevoed, door
dat een land en zijn burgers in het
heden hun vertrouwen en hun liefde
kunnen geven aan een middelpunt,
waaromheen zij zich met overtuiging
kunnen scharen: het Koninklijk Huis.
Bestedingen matigen,
niet schorsen
In de inleiding van zijn betoog zeide
spreker het moeilijk te vinden met dui
delijkheid te zeggen, wat hij van de
68ste beurs verwacht. De omstandighe
den achtte hij namelijk nogal ondoor
zichtig. Wij leven thans temidden van
internationale en niet minder nationale
spanningen, waardoor het kan zijn, dat
ontwikkelingen, welke volgens redelijke
beoordeling in de lijn der verwachtingen
liggen, anders zullen uitkomen dan
wordt vermoed.
Het uitgegeven parool voor matiging
en samenwerking de bestedingsbeper
king achtte spreker voor het ogenblik
wel juist, doch hij beschouwde deze ge
beurtenis persoonlijk min of meer vals
incidenteel. Onze oprechte instelling
moet constructief zijn: samenwerking in
het gezamenlijk belang, zonder daarbij
bijzondere belangen uit het oog te ver
liezen of te vervallen in een „slap ge
teut" over weinig realistische dingen.
Voorzover de maatregelen, welke zijn
genomen, moeten leiden tot beperking
van investeringen, is de loop van zaken
wel zo, dat na een eerste sterke terug
houdende reactie van overheid en be
drijfsleven. waardoor opdrachten in de
investeringssfeer plotseling stagneer
den. thans eerder de stemming preva
leert, dat het voor de regelmaat van
onze economie beter is. wanneer de aan
dacht vooral valt op bescheiden mati
ging liever dan op schorsing van beste-
Natuurlijke spankracht
niet verliezen
Sinds 1945 hebben vrtf veel Ne
derlanders hun heil gezocht in het
buitenland, zonder dit te doen met
de achtergrond van een Nederland
se onderneming. Verder heeft Ne
derland veel kapitaal gestoken in
buitenlandse Investeringen. Het fe
nomeen van de Euromarkt kan dus
gemakkelijk aanleiding geven tot
het opnieuw stellen van de vraag
of betere en positieve concentratie
van krachten, gericht op nieuwe
Nederlandse ondernemingen in den
vreemde op den duur Nederland
geen betere kans belooft. Hierin
ligt volgens mr. W. H. Fockema
Andreae de wezenlijke vraag ver
borgen of wü Nederlanders het zul
len gaan opbrengen om in nieuwe
verhoudingen te denken en of wij
onze nationale krachten durven te
hergroeperen.
Wanneer de aandacht van de
ondernemerswereld te lang zou wor
den vastgehouden door speculaties
over mogelijk verlies, dat wij in be
paalde takken van bedrijf als ge
volg van de Euromarkt zullen gaan
lijden, dan lijden wij verlies aan
onze natuurlijke spankracht. Uit
zulk een afweerhouding groeit geen
nieuw élan.
dingen. Het ritme van het economisch
proces mag niet worden verstoord.
Spr. verwachtte voor de Jaarbeurs
dan ook geen terugslag, omdat het ver
standig zal zijn zich goed te oriënteren
over de aanwezigheid van zakelijke mo
gelijkheden voor produktie verbetering,
teneinde in de wedloop van alle dag,
i waarin het op verhoging van de produk
tieve effecten zo in het bijzonder aan
komt, zo stevig mogelijk geoutilleerd te
blijven. In dit verband vroeg spreker
of het niet van realiteitszin zou
getuigen om zich af te vragen
of de kosten elementen, door welke
praktische of politieke oorzaak dan ook,
niet de neiging vertonen te sterk op te
lopen.
Spreker verwachtte overigens, dat de
komende beurs ondanks bestedings
beperking gekenmerkt zal worden
door een „fris zakenklimaat", de beste
voorwaarden leverend voor het aan
brengen van geruisloze en matige
aanpassingen.
JT isselende invloeden op betalingsbalans
werkgelegenheid en nationaal inkomen
(Speciale berichtgeving)
Aan de vestiging van Nederlandse bedrijven in het buitenland kunnen voor
de betreffende ondernemers belangrijke voordelen verbonden zijn boven vestiging,
respectievelijk uitbreiding, in Nederland. Dit geldt zowel ten aanzien van het
stichten van zelfstandige ondernemingen in het buitenland, als ten aanzien van
het oprichten aldaar van dochterondernemingen van in Nederland gevestigde
moedermaatschappijen. Het geldt voorts zowel voor vestiging in economisch ach
tergebleven gebieden als voor vestiging in landen, welke zich op een met Neder
land vergelijkbaar of een daarboven gelegen peil van industriële ontwikkeling
bevinden.
Aldus luidt de conclusie van een studie over de betekenis voor de Neder
landse volkshuishouding van het vestigen van Nederlandse bedrijven in het
buitenland, op verzoek van de voorzittervan de Raad van Beheer der Kon. Ned.
Jaarbeurs ondernomen door het Ned. Econ. Instituut te Rotterdam.
Op de conclusies van dit onderzoek ba
seerde mr. W. H. Fockema Andreae zijn
suggesties met betrekking tot de nood
zakelijke expansie van het Nederlands
bedrijfsleven, suggesties, die hij gister
namiddag in een voordracht, te Utrecht
gehouden, nader uitwerkte en waarvan
elders in dit blad verslag wordt gedaan.
Voor vestiging in het buitenland kun
nen voor de onderneming vier overwe
gingen pleiten:
1) Het voordeel der intregratie
(verticale bedrijfsconcentratie).
Een dochtermaatschappij kan bijv.
voor het moederbedrijf de produktie
der vereiste grondstoffen 'ter hand
nemen.
2) De wens om in een bepaald land
de technische ontwikkeling van nabij
te kunnen volgen.
Een dochtermaatschappij kan zo
haar ervaringen aan de moedermaat
schappij doorgeven.
3) De poging om door produktie-ver-
groting de kosten van fundamentele
technische en economische research
over een groter aantal produk'tie-een-
heden te spreiden en omvang en in
tensiteit op te voeren.
Een vergroting van de totale omvang
der produktie is op grote schaal echter
veelal slechts mogelijk door vestiging
in het buitenland. Hierdoor zal ten
aanzien van zeer belangrijke, zo niet
de belangrijkste onderdelen van de be
drijfsvoering het bedrijf deelachtig
kunnen worden.
4) De noodzaak defensieve maat-
te nemen.
Een oplevende industrialisatie van
onderontwikkelde gebieden gaat meestal
AVRO trekt nog
medewerkers aan
Nieuwe plannen van de VARA
(Speciale berichtgeving)
Het aantrekken van medewerkers door
de AVRO gaat nog steeds door. Thans
gaan voor deze omroep werken Jan
Moraal en Geert Elfrich. De laatste
werkt tot nog toe voor VARA en
KRO.
De direoteur van de AVRO deelde ons
mede, dat deze beide medewerkers uit
sluitend als tekstschrijvers voor de
AVRO in dienst komen. Jan Moraal
heeft al enige maanden geleden te ken
nen gegeven, dat hij free lance wil gaan
werken. Dit doet hij thans en als free
lance heeft de AVRO zijn aangeboden
diensten aanvaard. Elfrich is evenmin
een vaste medewerker en zoals dat ook
gebeurt in de toneelwereld en tegen
woordig zelfs ook in de voetbalwereld,
pogen de omroepverenigingen, voor het
nieuwe seizoen begint, zich te verzeke
ren van bepaalde medewerkers. Anders
zou men nooit nieuwe programma's
kunnen samenstellen.
De VARA heeft medegedeeld dat een
aantal medewerkers aan het Show-
boatprogramma in het nieuwe seizoen
niet meer in haar zaterdagavondpro
gramma zal optreden, of omdat zij
zelf aan een andere verbintenis de
voorkeur gaven of omdat de VARA
niet meer voornemens was, hen op
nieuw te engageren. Reeds van het
najaar 1956 af stond het voor de
VARA vast. dat de Showboat haar
beste tijd heeft gehad en dat de nood
zaak tot vernieuwing van het zater
dagavond-programma duidelijk was.
De VARA heeft dan ook reeds enige
tijd geleden besloten, de opzet van haar
zaterdagavondprogramma ingrijpend te
wijzigen. Rond een bekende Quiz (die
onder de naam „Quitte of dubbel" zal
worden gepresenteerd) zal een uitge
breid programma worden geplaatst, dat
niet alleen een andere inhoud zal heb
ben, maar dat naast een aantal van de
vroegere medewerkers ook tal van nieu
we medewerkers zal tellen.
Voorts zal de VARA in het nieuwe
seizoen op vrijdagavond onder de titel
„De kattebel" een programma uitzen
den, dat in zeker opzicht zal doen den
ken aan het vroegere VARA-progxamma
„De Ducdalf", maar dat veel grootser
van opzet zal zijn. Het is de bedoeling,
daarin allerlei klein en soms ook wel
belangrijk ongerief uit het dagelijks
leven aan de orde te stellen. Dit wordt
een amusementsprogramma, met muziek,
zang en gesproken tekst.
Steeds meer kleuren in
Bollenstreek
Momenteel domineert nog het geel van
de narcissen in de Bollenstreek, al ko
men langzamerhand ook steeds meer
hyacinten in bloei. Een enkel veldje
tulipa's zorgt voor wat extra kleur en
afwisseling en men verwacht, dat de
vroege tulpen ook spoedig acte de pré-
sence zullen geven.
De Nationale Bloemententoonstelling
Keukenhof, die officieus voor het pu
bliek is opengesteld trekt reeds vry veel
bezoek. Overal op het uitgestrekte ter
rein bloeien reeds de narcissen. De tuli
pa's en vele kleine soorten bolgewassen.
Er zijn ook hier reeds meerdere soorten
hyacinten in bloei gekomen, terwijl in
de grote kassen vele prachtige tulpen te
bewonderen zijn.
(Ingez. Med.-Adv.)
tiging in zulk een gebied brengt dus
het profijt van beschermende tolmuren
en op lange termijn de voordelen, ge
vestigd te zijn in een groeiende markt,
gepaard met tolmuren, die de jonge
-industrie moeten beschermen. Een ves-
Op de betalingsbalans zal vestiging in
een gebied, waarheen niet geëxporteerd
wordt, een gunstige uitwerking hebben,
doch of dit ook het geval zal zijn indien
als vestigingsplaats een gebied wordt ge
kozen, waar wèl heen wordt geëxpor
teerd, valt niet in het algemeen te zeg
gen. Te veel factoren doen hierop hun
invloed gelden: wegvallen export eind-
produkten, wegvallen import grond- en
hulpstoffen, creëren export kapitaal
goederen (machines), terug vloeiing divi
denden en ondernemerswinsten.
Wat betreft het nationaal inkomen, is
het niet uitgesloten te achten, dat dit
gunstig beïnvloed zal worden, doch dit
zal niet op korte termijn kunnen ge
schieden.
Op korte termijn zal verder de werk
gelegenheid waarschijnlijk iets afnemen.
Een deel der besparingen vloeit bij bui
tenlandse vestiging toch immers niet
naar de binnenlandse investeringsgoede
ren-industrie.
Op de vraag, of de directe gevolgen
voor de Nederlandse volkshuishouding
van de vestiging van met Nederlands
kapitaal gefinancierde bedrijven in het
buitenland al of niet gunstig moet wor-
In ieder geval doet U met Croydon een voor
treffelijke keuze. Croydon geeft U alles, wat U
van een goede Virginia verwacht. U zult hem
een ontdekking vindenzó goed smaakt deze
sigaretDaarom gaan steeds meer rokers op
Croydon over! Juist nu!
Gelijk recht in de kleine genieenten
(Van onze parle mentaire redacteur)
Volgens de gemeentewet van meer dan een eeuw geleden had iedere ge
meente recht op eigen politie. Sedertdien zijn echter grote verkeerswegen het
land gaan doorkruisen, gepaard gaande aan een viervoudige toeneming van de
bevolking. Dat stelt andere eisen aan de politie-organisatie dan honderd jaar
geleden, zei minister Samkalden gisteren in de Tweede Kamer. Rijkspolitie in
alle kleine gemeenten met minder dan 10.000 inwoners waarborgt gelijk recht.
Aan een burgemeester van een kleine gemeente is gezag toegekend door hem
van justitiële gebeurtenissen in de gemeente op de hoogte te houden.
Zeer overwegend bezwaar had minis
ter Samkalden tegen het amendement
van de heer Oud. volgens hetwelk de
burgemeester een doelmatig opsporings
beleid zou moeten bevorderen. Dat zou
de burgemeester op één lijn stellen met
de Justitie, zodat hij mede aan de toe-
gangs deur zou staan naar de onafhan
kelijke rechter.
Geen bezwaar had de minister echter
tegen het amendement van de heren
Boekhoven (PvdA) en van Doorn (KVP)
„voor de handhaving van de openbare
orde treedt de burgemeester op als
hoofd van de politie ter plaatse; voor die
handhaving staat de in de gemeente
dienstdoende politie onder zijn bevelen".
Dat brengt geen verschuiving van be
voegdheden, aldus minister Samkalden,
maar het onderstreept de plaats die de
burgemeester in de gemeente inneemt.
Evenmin had de minister bezwaar
tegen het amendement van de heer van
Doorn, volgens hetwelk bij acties van de
Justitie in een gemeente tevoren de
mening moet worden ingewonnen van
de burgemeester indien een dergelijke
actie betekenis heeft voor de handha
ving van de openbare orde.
Het scheppen van de mogelijkheid
tot samenwerking van gemeenten om
Door het spelen van een spelletje
„boter, kaas en eieren" heeft de di
recteur-generaal van de Landbouw,
Ir. A. W. v. d. Plassche gisteren in
Arnhem hel eerste elektronische
brein in ons land. bestemd voor de
administratie van de Heide-Maat-
schappij, in dienst gesteld. Ir. v. d.
Plassche moest het afleggen tegen
de elektronen in de strijd, waarin
»'f hem op de foto nog gewikkeld
zien.
den geacht, is dus geen algemeen ant
woord te geven. Anders staat het echter
met de indirecte effecten van een der
gelijke vestiging, welke op veel langere
termijn hun invloed doen gelden.
Vestiging in onderontwikkelde ge
bieden zal op den duur tot voordeel
strekken van de reeds geïndustriali
seerde gebieden. Onttrekking aan deze
taak zou volgens de samenstellers
van het rapport van weinig onder
nemingszin getuigen en tevens op
lange termijn schade toebrengen aan
de belangen van de Nederlandse volks
huishouding.
Een gedeeltelijke herdistributie van
bedrijven komt uiteindelijk aan alle
deelnemende landen ten goede. Het
dienen van het private belang van de
ondernemer gaat hierbij hand in hand
met de bevordering van de welvaart
van het Nederlandse volk.
2800 exposanten
(Speciale berichtgeving)
Op de 68ste Jaarbeurs, die van 2 tot
en met 11 april wordt gehouden, zullen
ruim 2800 firma's vertegenwoordigd zijn.
1418 ondernemingen geven een overzicht
van de Nederlandse produktie-mogelijk-
heden. Het buitenland wordt vertegen
woordigd door 1399 firma's uit 23 landen.
Nederland 1418; West-Duitsland 546;
Engeland 2525; U.S.A. 90; Zwitserland
90; Belgi 88; Frankrijk 72; Zweden 41;
Italië 38; Oostenrijk 37; Tsjecho-Slo-
wakije 34; Oost-Duitsland 29; Canada
24; Denemarken 20; Mexico 13; Noor
wegen 11; Joego-Slavië 4; Finland 2;
Liechtenstein 2; Luxemburg 2; Spanje 2;
Ierland 1; Israël 1; Pakistan 1.
13 landen komen met collectieve in
zendingen: België, Canada, West-Duïts-
land, Engeland, Israël, Italië, Joego
slavië, Luxemburg, Mexico. Oostenrijk,
Tsjecho-Slowakije, U.S.A., Zwitserland.
een gemeenschappelijke gemeentepo
litie te vormen, zou volgens minister
Samkalden tot bedenkelijke gezags
verhoudingen kunnen leiden. Moge
lijkheid zou ook de grondslag van de
organisatie van de Rijkspolitie aan
tasten en de nieuwe politiewet be
oogt juist een tijdperk in te leiden
van een rustige ontwikkeling van de
politie-organisatie.
Bij de opzet van de nieuwe wet is de
regering ervan uitgegaan, dat de in het
K.B. van 6 februari 1954 voor de mare
chaussee vastgestelde taken behouden
moeten blijven. Die taak houdt ook in
opsporingsbevoegdheid. Daarom begreep
minister Samkalden het amendement
van de heer Calmeyer (CHU) niet, dat
de opsporingsbevoegdheid voor de mare
chaussee wil handhaven. Bovendien
was hij bereid in de nieuwe wet vast te
leggen, dat het aanbrengen van wijzi
gingen in de taak van de marechaussee
zal geschieden in overeenstemming met
de minister van Defensie.
Minister Struycken deelde mede. dat
het aantal inwoners van Steenwijk is
gestegen boven 10.000 en dat hij daarin
aanleiding heeft gevonden de gemeen
tepolitie in Steenwijk te handhaven.
Het amendement van de heer Boek
hoven kon dus worden ingetrokken.
De minister noemde de nieuwe wet
een vaste basis voor een evenwichtige
ontwikkeling van gemeentepolitie en
Rijkspolitie in een sfeer van samenwer-
kring. Vandaag wordt het debat voort
gezet.
VEERTIENDE VROUW
Mej. T. Lemaire (PvdA) uit Amster
dam is gisteren geinstalleerd als Ka
merlid als opvolgster van de overleden
mr. C. ten Hagen. Zij is de veertiende
vrouw in de Tweede Kamer. Nadat zij
de vereiste beloften had afgelegd eing
zij ter kennismaking alle leden de hand
drukken.: Alleen de communisten liep
zjj met opgeheven hoofd voorbij.
Minister Staf vraagt ruim
81 miljoen meer
De minister voor Defensie heeft voor
Land-, Zee- en Luchtstrijdkrachten in
het begrotingsjaar 1956 ruim 81 miljoen
meer nodig dan aanvankelijk was ge
raamd. Bij de Tweede Kamer zijn twee
wetsontwerpen ingediend tot wijziging
van de begrotingen van Oorlog èn van
Marine voor 1956. De begroting van
Oorlog moet met 60 miljoen worden
verhoogd en die van Marine met ruim
21 miljoen. De bedragen zijn nodig voor
aanschaffingen en voorzieningen in ver
band met de bijzondere omstandighe
den. die zich bij de opbouw van de
K. indmacht en de Luchtmacht voca--
-en en voor wat de Marine betreft voor
het grootste deel voor personeelsuitga
ven in het algemeen zijn de thans aan
gevraagde gelden nodig wegens de stij
ging van lonen, kostwinnersvergoedin
gen, pensioenen en dergelijke. Deze
kosten waren aanvankelijk gedekt uit
gelden, die bestemd waren voor de
materiële opbouw van de defensie
