KAMER EN
IN
TUIN
Filmhond Rex speelde met grootste
Franse sterren van het witte doek
Een Zoeklicht
Christina: de „ontwortelde"
ZATERDAG 23 MAART
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA a
Een Duitse herder maakt carrière
Liefste wens van zijn trainer
monsieur Lesourd: een hoo fdrol!
Bewogen Leven
OP DE BOEKENMARKT
Een in verval rakende zwerfster
Rome begon haar al gauw de keel uit te hangen. En
het Vaticaan zag haar gaarne vertrekken.
Ee was nóg een stad in Europa die haar onweerstaan
baar trok. Parijs! Beter nog: het Versailles van Lodewijk
XV. Aan het Hof van de Zonnekoning wilde ook zij schit
teren. Daar waren mannen die wetenschappelijk hoog
stonden aangeschreven, er waren ook mannen die bij uit
stek de kunst verstonden om voorname vrouwen te be
hagen.
Zij wilde graag naar Versailles en Versailles wilde de
vrouw wel eens zien over wie de wildste verhalen de ronde
deden. Versailles was dol op blond en de ex-Koningin
was zéér blond. Haar komst zou in Versailles nieuwe fees
ten betekenen, nieuwe glans. Zij. die kwam was geen
Koningin van Scheba die naar Salomo reisde, zij was
een vrouw zonder machten zonder rijkdom. Met ge
leend geld van de Paus was ze op weg gegaan, een deel
van haar juwelen had ze moeten verkópen om de reis
te betalenen tóch
Versailles wilde haar gaarne ontvangen, omdat zij die
lichtzinnigheid belichaamde die de Hofkringen zo zeer
waardeerden.
WÉLK een verschil: de Zonnekoning en de ex-Ko-
ningin. De Zonnekoning die in de dagen waarvan
wij nu spreken, jong was en zijn macht dagelijks
zag groeien, de ex-Koningin, die al in het teken stond
van de dalende zon, ondanks de enthousiaste verhalen
(Van onze Paryse correspondent)
Monsieur Marcel Lesourd had ons door de telefoon gezegd dat
we dan maar eens zelf moesten komen kijken. Wij hadden nu al van
zoveel kanten fameuze verhalen gehoord over zijn hond, de vijf-jarige
Duitse herder Rex, die door zijn intelligentie iedereen in de Franse
filmstudio's waar hij met de grootste artiesten als Michèle Morgan,
Mell Ferrer, Reggiani, Daniel Gelin, Jean Marais en tal van anderen
in vijftien verschillende films was opgetreden, dat we nu ook wel eens
persoonlijk aan hem wilden worden voorgesteld.
Dat is intussen gebeurd en we durven getuigen dat het een van
de interessantste ontmoetingen is gebleken, die we ooit met een der
groten van het doek mochten hebben.
„Zoon des huizes"
De familie Lesourd heeft haar ten
ten in de vorm van een modern en
uiterst geriefelijk landhuis opgesla
gen in een plaatsje, dat een dertig ki
lometers van Parijs is gelegen. Vanuit
de woonkamer, die met de tegels op de
vloer en het afwasbare behang langs
de wanden is ingericht op een hygië
nisch verblijf van mens en dier teza
men, heb je een fraai uitzicht over da
len en heuvelruggen, waarachter de
Eiffeitoren nog altijd even fier de kop
opsteekt.
Rond het huis ligt een flinke tuin
met talrijke getraliede hokken, waar
onze gastheer mettertijd zyn menage
rie hoopt onder te brengen.. Een me
nagerie, die nu alleen nog maar be
staat uit een twintigtal honden, waar
onder Rex. die echter eerder een zoon
des huizes ia. mitsgaders de chimpan
see Chita, die ook al leeft onder het
familiedak en als we ze er dan maar
tevens bij mogen tellen het zoontje
en het dochtertje van het echtpaar
Lesourd.
Wanneer de heer Lesourd ons zijn in
richting en levende have toont, dan
ligt het voor de hand, dat. we informe
ren of hijzelf misschien ook wel op het
land geboren is. Maar dat hebben we
dan weer eens mis, want deze zoon van
een welgestelde Parijse groothandelaar
in zuivelprodukten, heeft nu juist een
harde strijd tegen zijn ouders moeten
voeren alvorens hem werd toegestaan
zich niet aan de verkoop van boter,
kaas en eieren, maar aan de levende
beesten zelf te mogen wijden.
Beroepsdresseur
En speciaal dan nog aan zyn hon
denkennel en -pension, waar hij regel
matig Paryse huisdieren ontvangt,
waar hun bazen niet zo goed weg meer
mee weten. Monsieur Lesourd heeft
het recht zich Frankrljks eerste be
roepsdresseur van honden te noemen,
maar in werkelijkheid zou de titel van
honden opvoed er of zelfs -psycholoog,
lykt ons. wel beter op hem passen. Bij
het woord „dresseur" denk je immers
aan zwepen en zelfs aan pistolen, ter
wijl het systeem van Marcel Lesourd
nu juist gericht is op het scheppen van
begrip en vertrouwen tussen mens en
dier omdat hij ervan overtuigd is, dat
geweld en straf een hond alleen maar
eenkennig en vals kunnen maken
„Nu is het natuurlijk", zo vertelt hy
verder uit zijn tienjarige ervaringen
„ook weer niet waar, dat je met goede
geestelijke aanpak en behandeling van
elke hond een circusartiest kunt ma
ken. Maar op die manier kun je ze
tenminste wel de nodige goede om
gangsmanieren bijbrengen. Een hond.
die van nature vals is. komt even zel
den voor als een kind, dat voor de mis
daad is geboren. Het zijn beide hoge
uitzonderingen en, in verreweg de
meeste gevallen, de produkten en
slachtoffers van hun omgeving.
Een hond is een huisdier en hy heeft
er daarom recht op als lid van het ge
zin in de familie te worden opgenomen
de verstandhouding en daardoor weer
Dat is het eerste axioma voor een goe
de conditie voor de verdere ontwikke
ling van de talenten van een hond.
Intussen zyn we wel benieuwd ge
worden een paar staaltjes van deze pe
dagogische theorieën door Rex gede-
monsteerd te zien, en deshalve voegt
zich deze prachtige vijfjarige herder
op een onopvallend gebaar van zyn
baas zich bij ons gezelschap.
Verbluffend
De heer Lesourd vindt het nodig te
voren Rex bij ons te excuseren, omdat
het voorjaar is en zelfs zo'n geleerde
hond niet helemaal doof blijft voor de
stemmen der natuur, doch die seizoens
indispositie weerhoudt hem er toch
niet van voor onze verwonderde ogen
een reeks verbluffende prestaties
te leveren. Hy klautert als een kat in
een hoge boom. springt over een hek
van drie meter hoogte, rapporteert een
fles melk en zelfs een bord met water
zonder erg veel te morsen. Rex haalt
's ochtends ook de post uit de bus om
daarna het kleine witte poedeltje, als
bezorgde nurse, aan de halsband uit te
laten.. Hy is ook het. trouwste speel
kameraadje van de kinderen en als
Rex erby is, dan behoeft, moeder Le
sourd heus niet bang meer te zijn, dat
er iets met haar spruiten zal gebeuren,
want daar zorgt deze wijze en oplet
tende hond wel voor. En of dat dan al
les is? Nee .want Rex weet bijvoor
beeld ook nauwkeurig links en rechts
uit. elkaar te houden. Wanneer hij
voor ons uitwandelt, slaat hy precies
de richting in, die zijn baas hem met
een onhoorbaar fluitje egbiedt.
Dat fluitje produceert namelijk een
toon, die zo hoog is, dat het menselijk
oor die niet eens meer waar kan ne
men, en dankzy die signalen is de
heer Lesourd in staat Rex bij een film
opname alle handelingen te laten uit
voeren, die de regisseur verlangt zon
der dat de toeschouwer op het doek
later ook maar iets van die „onzicht
bare dirigent" zal bemerken.
Op die wijze heeft Rex bijvoorbeeld
in een bepaalde film een even gecom
pliceerde als belangrijke rol kunnen
vervullen, door met een vinnige
maar ongevaarlijke beet van zyn in
drukwekkende kaken in de kuiten van
bandiet Reggiani een aanslag op het
leven van zijn baas te verijdelen. Even
later wordt hy voor die interventie
door een andere gangster met een ko
gel van het leven beroofd, een scene
die van zyn kant een hoge mate van
meesterschap in de acteurskunst van
het simuleren vereiste.
Rendement
In zijn carrièrre van filmhond heeft
Rex, die door zijn baas indertijd voor
tweehonderdenvijftig gulden werd ge
kocht, de heer Lesourd nu al een be
drag van omstreeks een halve ton aan
honoraria opgeleverd. Dat is natuur
lijk wel een behoorlijk sommetje, maar
toch zweven de heer Lesourd nog veel
ambitieuzer plannen voor ogen.
„Het zou echt zonde zijn", verklaart
hij mij, „wanneer zo'n natuurtalent als
Rex zijn leven lang uitsluitend in bij
rollen zou moeten blijven optreden.
Tenslotte heeft Rint-intin vroeger ook
verschuilende hoofdrollen gespeeld en
Rex doet in filmtalent, zeker niet voor
zijn Amerikaanse collega onder. Een
grote producent wil er ook wel aan,
maar de moeilijkheid is een geschikt
tekstboek te vinden.
Wjj helpen bij het afscheid de ge
lukkige en trotse eigenaar van Rex
(die intussen even een boodschap by
de kruidenier is gaan doen) dus maar
hopen, dat een bedreven filmtekst
schrijver zich n.u eens spoedig door
zijn hond zal laten inspireren, zodat
we hem binnenkort als een vedette op
het doek mogen aanschouwen. Een on
derscheiding, die dat zyn we nu met
zyn baas treffend eens Rex toe
komt, en misschien nog eerder dan
verscheidene zyner menselijke film-
kornuiten.
Daniel Uetln tn een mine met Ren
W. G. Klooster. „Zonder het ge
nadige einde". Querido Amster
dam 1956
W. G. Klooster heeft voor deze
roman de Reina Prinsen Geerligsprys
in 1955 ontvangen. Deze prijs wordt
uitgereikt aan een auteur, die de vijf
en twintig nog niet gepasseerd is. Wy
kunnen dus aannemen dat „Zonder
het genadige einde" is geschreven door
iemand, die in het begin van de twin
tig was. Dit feit nu beschouw ik als de
grootste merkwaardigheid van dit
werk. Indien dit boek mij in handen
gekomen zou zijn zonder de mededeling
betreffende die bekroning, dan zou ik
de schrijver ervan qua leeftijd en er
varing geplaatst hebben bij de gees
telijke nakomelingschap van de Fo-
rumgroep, in het klimaat dus van
Menno ter Braak en Simon Vestdijk.
Hieruit blykt dat er althans één jonge
schrijver is aan wie de problematiek
van de experimentelen voorbij is ge
gaan en die zonder dit tussenstation
aan te doen, de lijn van zyn voorgan
gers onmiskenbaar heeft doorgetrok
ken. Het is duidelijk dat W. G.
Klooster niet schrijft van de overtui
ging uit, dat de wereld met hem
begint. Hij heeft zijn roman voorzien
van motto's uit de klassieken, hij ge
bruikt de taal der intellectuelen en
zelfs wanneer hij een van zijn figuren
een willekeurig straatdeuntje laat neu
riën. dan kiest hij er één uit een ver
leden periode- En dat mogen uiterlijke
kenmerken zijn, ze zijn niettemin
typerend.
Gezien deze instelling van de schry-
ver moet men bij het lezen van deze
uit twee gedeelten bestaande roman
onwillekeurig denken aan zijn grote
voorgangers. Het eerste gedeelte speelt
n.l. in het oude Griekenland en heeft
een episode uit het leven van de jonge
pottenbakker Asbestos, vervolgd door
het noodlot van een Delphische orakel
spreuk die de Dionysospriester van zijn
dorp verre van welgevallig is. Zoals te
doen gebruikelijk in de Griekse trage
die. helpt een vlucht niets. Dit verhaal
is niet onverdienstelijk, maar het mist
de penetrante kracht van Vestdijks
„Aktaion onder de Sterren".
Het tweede gedeelte heeft de- puber-
teitsproblemen van de gymnasiast
Hans tot onderwerp en vooral uit de
gesprekken van de Jongelingen onder
ling en uit de poging van deze Hans
om zijn gevoelsverwarringen via her
sengymnastiek op te lossen blijkt, dat
Hampton Court petemoer is geweest.
Dat ik gewezen heb op deze erfenis,
is nipt bedoeld als kritiek. Eerder het
tegendeel. Indien deze schrijver nu
reeds in staat is zó te schrijven, dat
de gedachte aan zijn grote voorgangers
bij de lezer opkomt, dan kan men het
beste gaan verwachten tegen de tijd,
dat de erfenis vrucht gaat afwerpen.
Eén ding moet mij nog van het hart:
het verband tussen de beide histories
is mij niet duidelijk.
Fngier van .Aerde. „De arme
bruiloftsgast". De Fontein.
Utrecht z.j.
Ik heb hier reeds eerder opgemerkt
dat de biografie in Nederland een
schaars gewas is. Dat is reeds een reden
om aan een biografie van de grote
Franse schrijver Paul Verlaine, ge
schreven in het Nederlands, veel aan
dacht te besteden Waar nu ook nog
blijkt dat Van Aerde zich goed van zijn
taak cekweten heeft, is er een dubbele
ren'pn tot verheuging
Ondanks het misleidende woord
„levensroman" op de omslag hebber,
wij hier gelukkig niet te doen met een
tot roman verwerkte levensgeschiede
nis maar met een kroniek gebaseerd
op historische gegevens. De bijzonder
heden uit het leven van Verlaine zijn
even tragisch als weerzinwekkend. Deze
man, die een groot dichter was, moet
op zijn tijdgenoten, die geen of weinig
oog hadden voor zijn geeniale poëzie, de
indruk gemaakt hebben van een bruut,
een dronkaard en een lafaard. Dat was
hy ook, maar hy was nog veel méér,
zoals zijn geschriften bewijzen. De
uitdrukking poète maudit is niet voor
niets in de wereld gekomen en de be
tekenis te doorgronden van deze men
sensoort is het werk geweest van de
schrijver, die Verlaine's leven heeft
opgetekend. Van Aerde's taak was het
Zo hier en daar begint het toch al
echt op voorjaar te lijken: vele vroeg-
bloeiende bolgewasjes staan al in bloei
of zullen spoedig in bloei komen en
daartoe behoort ook de Iris reticulata.
Die moet U toch eens noteren; een
zeer mooie rijkbloeiende, kleine iris,
die vooral in de liefhebberstuin zeer
veel voldoening zal schenken. De
mooie gouden honingmerken trekken
al direct de aandacht en het blauw
of purper van deze iris is ook echt iets
bijzonders. Irissen pleegt men ook wel
eens de orchideeën van de kleine man
te noemen: in vorm en kleur doen ze
er eigenlijk ook niet voor onder. Het
is nu niet de juiste tijd om Iris reticu
lata aan te planten, doch er zijn nog
zo veel andere vasteplant-irissen
niet te verwarren met de bolsoorten
die nu gepoot kunnen worden en
waarvan men dan nog aanstaande
zomer plezier kan hebben Er komen
zeer mooie kleuren in voor en de
bloemen verspreiden over het alge
meen nog een heerlijke geur ook
Irissen denkt men: die móeten aan
de waterkant groeien, doch de vaste-
plantsoorten hebben er een hekel aan
indien ze met de voet in het water
moeten groeien. Dat is alleen maar
weggelegd voor de bekende gele Lis
of slootiris, die intussen nu ook nog
aangeplant kan worden. Trouwens: de
de meeste vaste of overblijvende tuin
planten kan men nu nog bestellen,
doch ze dienen na ontvangst wel zo
spoedig mogelijk gepoot te worden en
dat geldt speciaal voor de vroeg-
bloeiende soorten.
Het gazon zal afgeharkt moeten
worden; laat er geen mestrestanten
op liggen. Vermoedelijk zult U tegen
woordig wel werken met de bekende
roze tuin- en gazonkorrelmest en dat
is nu aan de beurt. Het «ras zal alleen
maar goed groeien, indien het ook
flink bemest wordt en indien het
regelmatig wordt herhaald. Nu kar
men van die korrelmest strooien; gro
te hoeveelheden zijn niet nodig, doel
drie ons per tien vierkante meter i-'
toch niet te veel. Doch dan moet g(
mij wel beloven dat in de voorzomer
en in de zomermaanden om de veer
tien dagen een lichte overbemesting
wordt gegeven. Op zeer grote terreinen
is dat ook wel nuttig, doch het wordt
kostbaar. In zo'n klein tuintje is het
echter alleen maar belangrijk of het
gras goed groeit en mooi groen blijft
en dat doet «het alleen maar. indien
het ook regelmatig bemest wordt..
Bladverliezende heesters kunnen nor
repoot en verplant worden, doch str
iat niet te lang meer uit. De knoppei
van de meeste soorten werken al be
hoorlijk en hoe eerder ze dan op de
voor hen bestemde plaats staan, des
te beter.
O. KROMDIJK.
De historici een raadsel, de psycholoog
een ergenis: wat denkt de bioloog?.,..
Christina in Rome. Er waren belangrijke mensen genoeg in de Eeuwige Stad. En
avonturiers Het klimaat beviel haar uitstekend, doch de mensen irriteerden haar.
Zij was geen Koningin meer, en toch wilde ze het zijn, in alles. Koningin, naar de
opvattingen van die dagen. Iemand met een goed stel hersens heeft nog méér moge
lijkheden om zich belachelijk te maken dan iemand die „normaal" is. Zij wilde mee
doen in het grote politieke spel van Europa. Eens was ze de hoop van velen geweest.
Doch wat kan iemand in de politiek bereiken die afstand gedaan heeft van de macht?...
der Fransen over haar jeugdig en Jongensachtig voor
komen.
In Versailles kon ze het ook niet vinden, ze had er geen
thuis. Waar had ze het wel? ZIJ werd het voorbeeld van
de zwerfster, die, naarmate ze verder zwerft, aan lager
wal komt.
De Koning van Frankrijk gaf haar reisgeld, het ging
weer op Rome aan. Doch toen ze In Rome was, zuchtte
ze: Versailles
De troep om haar kwam voortdurend op lager peil.
Voortdurende geldzorgen kwelden haar. Het Vaticaan was
niet zo scheutig als ze had gedacht. D&n maar weer naar
Frankrijk!
TOEN ze voor de tweede maal aan het Hof van Ver
sailles verscheen maakte ze zich door een misdaad
voorgoed onmogelijk. Het Franse Hof kon héél wat
verdragen. Van vorstelijke personen dan altijd. Christina
was geen regerende vorstin meer.
Waarom een Hof dan door haar in opspraak laten
brengen? Zij had onenigheid met haar opperstalmeester
markies Monaldeschl. Welke Koningin maakt er nu ruzie
met haar opperstalmeester?
Er werd gefluisterd dat de markies vertrouwelijke brie
ven die hi) van de Koningin ontvangen had, aan zijn
vrienden had laten lezen. Daarom zou Christina razend
op hem geweest zijn. In elk geval heeft zij onmensen ge
huurd die tot taak kregen de markies te vermoorden. In
het paleis van Versailles Is de opperstalmeester onthoofd,
heimelijk, nadat verschillende pogingen vergeefs waren
gedaan.
Dit was te erg. Dit was te laag, en te bruut. Indien een
minnaar van de ex-Koningin de opperstalmeester geveld
zou hebben ln een duel, zou het Hof er nauwelijks op
hebben gereageerd.
Nu werd het leven er voor haar onmogelijk. Waarheen
nü weer? Rome. Naar Rome met een bevlekte naam. De
Paus stelde Kardinaal Azzolini aan omfeitelijk om op
haar toe te zien. Hij moest haar berooide financiën in
orde brengen en proberen haar uitspattingen tegen te
gaan. En zij deed haar best zijn hart te winnenWie
werd tenslotte winnaar? Azzolini niet, want zij veran
derde niet door hem. Wel werden er weldra in Rome lied
jes gezongen waarin nu niet bepaald gesproken werd van
een platonische liefde tussen deze twee. Misschien Chris
tina ook niet. Want Azzolini is ook zichzelf gebleven.
IN het jaar 1666 zien we haar door Duitsland zwerven.
Ze heeft Rome weer eens de rug toegekeerd. De al
chemisten die ze in dienst had. hebben voor haar geen
goud kunnen maken. De Steen der Wijzen werd niet ge
vonden
En daarom doolde een dwaas door Duitsland rond.
Rome had genoeg van haar.
Het volk zei dat ze zich met zwarte kunst had ingela
ten. een doodzonde in die dagen en nu eigenlijk nóg. Van
alle mogelijke praktijken had ze geleefd, niet in het
minst van de smokkelhandel. Wat kon men haar doen...?
Men kon toch geen ex-Koningin veroordelen wegens
smokkelhandel?
De laagste sferen van het leven leerde ze kennen. Op
haar reis door Duitsland werd ze vergezeld door een ele
gante schavuit, die zich niet overal mocht vertonen.
IN Zweden brak een verbitterde strijd uit over het tes
tament van de overleden Koning Karei X Johan. Ge
ruchten waaiden naar haar over. Was er een kans om
opnieuw Koningin te worden in Zweden? De gekwelde,
die eens Zwedens troon had verlaten, zou nu gaarne aan
vaarden wat ze eens had versmaadom rust te krij
gen en geld. Zij liet zich op de hoogte van de dramatische
gebeurtenissen stellen voor ze ln het land verscheen. Al
haar geintrigeer hielp haar niets. De adel was nog niet
vergeten hoe ze indertijd de lagere standen „had bevoor
deeld". En de lagere standen waren nog niet vergeten en
zouden nooit vergeten dat de Koningin Rooms geworden
was. Zij. de dochter van Gustaaf Adolf!
De deur bleef dichtToen maar wéér naar Rome.
En in de jaren die haar nog resten vinden we nauwelijks
iets dat het vermelden waard is. Op 63-jarige leeftijd is
ze gestorven, een vrouw, de historici nog altijd een raad
sel, de psycholoog tot een ergenis. Zal eens de bioloog het
geheim moeten verklaren? Hoe het zij, haar levensge
schiedenis is de geschiedenis van „ontworteld leven". Zij
ligt begraven in de Sint Pieterskerk
REIN BROUWER.
zowel de gevloekte als de geniale zijde
van deze mens aanvaardbaar te maken
en. deze samenvoegende, de dichter
Verlaine op te roepen. Daar is hij in
geslaagd. Zonder iets te verbloemen,
tekent Van Aerde de tragische levens
gang van deze woeste man met uit
zonderlijke kiesheid. Hij daalt af naar
de bronnen van ogenschijnlijk onver
klaarbare handelingen en hij heeft
begrepen, dat Verlaine's mateloosheid
zijn oorzaak vond in de ontmoediging,
die zijn ziel verscheurde, omdat het
werkelijke leven nooit ook maar in de
verste verte beantwoordde aan ziin
visioen. „De arme Bruiloftsgast." de
schrijver heeft de titel waarschijnlijk
ontleend aan Mattheus 22. 11 en 12
is een boek, dat bijdraagt tot het be
grip van een uitzonderlijke mens, die
een dichter was en dat op zichzelf
boeit door taal en stofbehandeling.
CLARA EGG INK.
Iris reticulata kan na spoedig bloeien
