•I» BESTAAT VERBAND TUSSEN
OKEN EN MEER LONGKANKER!
INELPON voegtdegekstedingensamen
Houdt jeugd van roken af.
Conclusie van studenten luidt:
Nederlands nog onontbeerlijk
ierfeest in Miinchen verdringt
erkiezingen in West-Duitsland
Brusselaars klagen over schade
aan „commercie" door „brekerij"
Minder rooskleurige toestanden
in liet Westduitse bouwbedrijf
>ste jaargang
Zaterdag 9 maart 1957
Vijfde blad no. 29082
Conclusie van Gezondheidsraad:
(Ingez. Med.-Adv.)
NIEUWS VAN SIEMENS 1
,Er is reden de minister opmerkzaam te maken op de bestaande en
emende frequentie van longkanker en het is aannemelijk, dat dit in
iand staat met roken! Het is daarom gewenst de jeugd op geëigende
e te benaderen en te adviseren niet aan roken te beginnen en
>n wel wordt gerookt vooral met het roken van sigaretten matig-
te betrachten".
,Dit is", aldus de voorzitter van de Gezondheidsraad, dr. J. Wester,
ns een gistermiddag gehouden persconferentie, „de conclusie
rtoe de commissie van deskundigen is gekomen, die op verzoek
de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid een onderzoek
t ingesteld naar een mogelijk verband tussen roken (in het bijzon
van sigaretten) en longkanker.
ïeeii twijfel over
isolute toeneming
j er gevraagd wordt o/ er ver-
bestaat tussen roken en long
ier, zo verklaarde dr. Wester
ir, is direct de wedervraag: is er
zoveel longkanker en is er een
elijke toeneming van sterfte aan
ianker vastgesteld?
ier deze absolute toeneming be-
geen twijfel. Waar in 1939 493
fien en 130 vrouwen stierven als
to van longkanker waren deze
Den in 1950 resp. 1180 mannen
17 vrouwen en in 1955 1767 man
en 180 vrouwen. In 1955 was de
(te aan longkanker per miljoen
tien zeven keer zo groot als in
In 1955 was in Nederland bij
op elke 24 sterftegevallen bij
hen, zuigelingen inbegrepen,
ianker de oorzaak van de dood.
minder gemakkelijk, aldus dr.
tr. is de vraag te beantwoorden of
Stijging reëel is. dus ln hoeverre de
ping te verklaren is door de ver-
de diagnostiek, maar er zijn dui-
;e aanwijzingen dat dit slechts
een niet belangrijk percentage het
kan zijn.
Zeker
rraag, die aan de commissie van
mdigen werd voorgelegd was of er
nd bestaat tussen het optreden van
anker en roken. Het is wel zeker,
toogde dr. Wester, dat er een as-
lie tussen beide bestaat,
hoeverre deze relatie alleen door
te verklaren is of tevens ook door
of meer andere mogelijkheden,
l eigenlijk het kernpunt. Wat we-
ij omtrent het verband in het ge-
Het resultaat van een 20-tal on
tken. in verschillende landen ver
was eensluidend. Bij longkanker-
S werden veel meer zware rokers
inder niet-rokers gevonden dan bij
Die-personen. In één van de be
te onderzoekingen werden bij
ankerlijders 25 zware rokers ge-
n (25 of meer sigaretten per dag)
échts 13 procent in de controle-
In de literatuur wordt nog een
*eks andere factoren genoemd, die
erd worden om het ontstaan van
anker te verklaren. Om er enkele
imen: autobandenstof, stoffige at
mosfeer, radio-actief materiaal in de at
mosfeer, verschillende longziekten waar
onder griep, constitutionele en erfelijke
factoren. Geen van deze en andere fac
toren alleen of in combinatie kan. in
zijn mogelijke relatie, bij afwegen van
de beschikbare feiten, ook maar verge
leken worden met het verband tussen
roken en longkanker.
Zuiver wetenschappelijk gezien, is het
absolute bewijs, dat de toeneming van
longkanker uitsluitend berust op
roken, niet geleverd maar het complex
van factoren dat wijst op een bestaan
de relatie is zó groot en zó overtuigend.
dat bR afwezigheid van aantoonbare
andere oorzaken menselijkerwijs moet
worden aangenomen dat hier een cau
saal verband bestaat.
Passende waarschuwing
Een waarschuwing tegen roken heeft -
psychologisch gezien - aldus dr. Wester,
zeker zijn bezwaren t.o.v. de grote groep
van mensen, die een deel van hun leven
zwaar gerookt hebben. Dit bezwaar moet
afgewogen worden tegen de verantwoor
ding, die men ten aanzien van de jonge
ren op zich neemt, als men zwijgt.
Naar het inzicht van de commissie was
de situatie toch zó, dat een passende
waarschuwing aan de jeugd, zonder
daarmee de bevolking te verontrusten,
de juiste en aangewezen weg moest wor
den geacht. Verscheidene leden voelden
een regeringsverklaring, die zich zou
richten tegen eenmaal aangenomen per
soonlijke levensgewoonten, als onjuist
aan.
In de commissie van onderzoek naar
het verband tussen roken en longkanker
hadden zitting de heren dr. J. Wester,
dr. J. J. Butel de la Riviere, voorzitter,
prof. dr. W. Bronkhorst. dr. E. F. Drion,
Th. J. D Erlee. prof. dr. S. E. de Jongh,
dr. R. Korteweg. dr. M. G. Neurden-
burg. dr. M. Straub. prof. dr. J. J. Th.
Vos. dr. P. A. Voute, dr. W. F Wassink
en prof. dr. H. G. K. Westenbrink.
De commissie kwam voor het eerst in
vergadering bijeen op 4 aug. 1954 en ein
digde haar werkzaamheden op 30 juni
1955.
Rondom de veemarkt
Ruim aanbod van vette koeien
De stemming in de veehandel is in de
afgelopen week maar heel kalm ge
weest. waarbij in feite de slachtvee-
markten in het algemeen de toon aan
gaven. Er was van vette koeien een
behoorlijk ruim aanbod en het is in de
groothandel in het rundvlees zeer rustig
geweest. Men moet er natuurlijk reke
ning mee houden, dat de vastentijd voor
het r.-k.-volksdeel is ingegaan, maar
bovendien zijn momenteel de eieren in
verhouding tot de vleesprijzen zeer
goedkoop. Met het zachte weer is de
eierproduktie momenteel buitengewoon
groot, waarvan de consument profiteert.
We zien dus. dat er altijd factoren kun
nen optreden, die de markt van een of
ander artikel even buiten de berekening
brengt. De import van runderen voor de
slacht was deze week toch niet bijzon
der ruim integendeel, want er wer
den even 1000 beesten ingevoerd, terwijl
dit cijfer gewoonlijk circa 1500 stuks
per week heeft bedragen. Bovendien
werd er vrij veel fijn rundvlees uitge
voerd. dus heeft uitsluitend de binnen
landse vraag, die duidelijk minder was.
de prijzen iets gedrukt. Alleen de prima
klasse bleef nog wel op het oude hoge
prijsniveau.
In hoofdzaak lagen onze noteringen
van onder naar boven tussen f. 2.10 en
f. 3.10 per kg. geslacht gewicht. Extra
klasse 1020 cent daarboven.
De flauwere slachtveemarkt was
direct van invloed op de handel in
weidekoeien. Totaal gezien was hierin
sprake van een luie gang van zaken en
ofschoon nog „duur genoeg" kocht men
toch al gauw een paar tientjes per stuk
minder dan de week tevoren. Met het
melk- en kalfvee ging het al net zo,
terwijl er bovendien nogal wat onver
kocht bleef. De eindmarkten van de
week inclusief te Leiden sloten
beslist zeer flauw.
In de vette kalverensector was ook
de ..wildigheid" er een beetje af. Het
aanbod was iets overwegend op de vraag
en zodoende deden de exporteurs zowel
als de grossiers voor het binnenland
erg kalm aan en onze noteringen kwa
men tenslotte van 10 tot 20 cent per kg.
lager te liggen dan de week tevoren.
Het aanbod van nuchtere kalveren
wordt thans elke week groter en de
prijzen worden zeer duidelijk lager. Het
lichte goed vooral is reeds gedaald naar
ongeveer f. 1.per kg., doch de kalve
ren in het gewicht van 4248 kg. levend
deden nog van f. 1.10 tot f. 1.25 per kg.
levend gewicht.
Op de wolveemarkt was het gemiddeld
ook even rustiger, maar prijsverlaging
hebben we toch niet behoeven te note
ren. De fijne wol Zuid- en Noord
hollandse doch iets boven de f. 5.
per kg.
In de varkenshandel was nog niet veel
verandering te zien. Vooral voor de
zware soorten, waarvan de vette delen
zeer moeilijk verkocht worden, verliep
de handel nog zeer flauw. Topprijs voor
slagersvarkens rond 120 kg. levend f. 1 78
f. 1.80. maar voor de zware soorten
liepen de prijzen soms beneden f. 1.70
per kg af Biggen en lopers zeer trage
en nauwelijks prijsshoudende markt.
De paarden bleven zowel voor het ge
bruik als voor de slacht onveranderd
duur.
Een onmisbare hulp in de
huishouding is de
SIEMENS RAPID stofzuiger
licht, handig en steeds paraat
0 139
Studie-moeilijkheden in Indonesië
Herinvoering facultatief op M.S. bepleit
(Van onze correspondent te Djakarta)
Bijna vier jaar geleden sloeg een aantal studenten in Soerabaja in het ge
bouw van het toen nog Nederlandse dagblad „De Vrije Pers" de boel kort en
klein. De hoofdredacteur van dit blad, dat nu nog in de Nederlandse taal
verschijnt, maar inmiddels Indonesisch eigendom is. had geweigerd de naam te
noemen van degeen. van wie een bericht afkomstig was, luidende dat Indone
sische studenten, die de Nederlandse taal niet machtig waren, moeilijkheden
ondervonden bij hun studie, doordat in het Indonesisch vertaalde boeken ont
braken.
(Ingez. Med.-Adv.)
De snelste
VEL PON
Eens kostte 64 liter 30 pfennig
Beieren wordt per hoofd der bevolking
ter bier gedronken dan waar ter wereld
(Van onze corerspondent in
West-Duiteland)
e algemene verkiezingen voor de
Itduitse Bondsdag zullen vermoe-
Ik niet, zoals in de bedoeling lag,
londag, 22 september, worden ge
lden, maar op 15 september.
Ik heb die datum al in mijn no
lboekje gezet", zei Adenauer voor
bij met vakantie naar het plaats-
Cadenabbia aan het Como-meer
kok.
f bondskanselier had namelijk een
van de burgemeester van Mün-
o. Thomas Wimmer, gekregen,
irin deze de regeringschef er op
«t maakte, dat op 22 september ln
Ichen het wereldvermaarde en
fuchte „Oktoberfest" begint, het
ttste volksfeest van heel Duitsland,
*op ontzaglijk veel bier gedronken
dt.
Beieren verkeert dan in een
oes en daarom zou men het. aldus
irgemeester, zeer op prijs stellen
verkiezingen een week vroeger
fa kunnen plaatsvinden,
pauer is weliswaar geen Beier,
ton Rijnlander, maar hR heeft toch
tod, dat hij die wens van de be-
van het Bondsland Beieren niet
mag afslaan. „We zijn per slot
Bkening federalisten", voegde hij
to bier-drinken hebben in Beleren
wrt eeuwen een zeer belangrijke
fapeeld. In vergeelde kronieken kan
[lezen, dat ln het jaar 1368 in de
Augsburg niet minder <fan twaalf
'ouwers zitting in de raad der
e vaderen hadden,
om de prijzen van het bier is in
to altijd veel te doen geweest. In
de middeleeuwen kostte het bier na
tuurlijk veel minder dan thans. Men
hoefde ln München maar 30 pfennig op
tafel neer te leggen en men kreeg er een
hele emmer voor en dan niet maar zo'n
gewone emmer als wij in onze keukens
hebben staan. Een emmer was een maat
die 64 liters bevatte
(In de inflatietijd na de eerste we
reldoorlog. toen Duitsland, wat de prij
zen betreft, wel een gekkenhuis leek,
moest men twee biljoen plus 600 miljoen
mark betalen om één enkele pot gerste
nat te kunnen kopen)
Volksopstanden
In 1844 en ln 1848 zijn in Beieren
ware volksopstanden uitgebroken om te
bewerkstelligen, dat het bier goedkoper
zou worden. En toen Beieren in de vo
rige eeuw een eigen leger zou oprichten,
zijn die plannen bijna mislukt, omdat
men niet van de recruten kon verwach
ten, dat ze een ander soort bier zouden
drinken dan waaraan zij gewend waren.
Na de laatste oorlog verboden achter
eenvolgens de Amerikaanse generaals
Patton, Eisenhower en Clay, dat er in
Duitsland bier gebrouwen werd, en ook
dat heeft in Beieren tot relletjes geleid.
In Beieren wordt per hoofd van de be
volking meer bier gedronken dan in
enig ander land ter wereld.
Vastgesteld is namelijk, dat Iedere
Beier gemiddeld 135 liter per jaar naar
binnen slaat. Dat lijkt niet zo veel,
maar om tot dat „gemiddelde" te
komen, heeft men ook alle zuigelingen
en andere nog niet bierdrinkende kin
deren, alle zwakke drinkers, alle wijn
drinkers en alle geheelonthouders
meegeteld.
Vlak op de Beieren volgen de Austra
liërs, met 117 liter bier per jaar en per
hoofd, en dan komen op de derde plaats
de Belgen, die gemiddeld 113 liter drin
ken.
In 1956 werden in Beieren 12,4 mif-
joen liter bier gedronken. Men heeft er
dus weer bijna hetzelfde niveau bereikt
als voor de oorlog, toen in dat- vrolijke
land 12.6 miljoen liter werd verzwolgen.
Van de 2400 voor de buitenwereld wer
kende bierbrouwerijen, die men in heel
West-Duitsland kan vinden, staan er
1700 in de bondsstaat Beieren.
Dat bericht had onder de studenten
kwaad bloed gezet. Zij trokken met
ettelijke tientallen naar „De Vrije Pers"
en koelden hun woede op meubilair en
zetterij-inventaris, toen zij geen ge
noegdoening meenden gekregen te heb
ben.
Dat is bijna vier jaar geleden. Maar
dezer dagen kwamen zoals al in het
kort gemeld studenten van de univer
siteit van Indonesië te Djakarta op een
studenten-dispuut, dat geheel aan het
gebruik van de Nederlandse taal was
gewijd, tot de uitspraak, dat voor stu
denten de kennis van het Nederlands,
althans voor een aantal studievakken
(met name Rechten cn Letteren) nog
steeds onontbeerlijk is. Ongeveer drie
kwart van de voor deze vakken voor
geschreven boeken is namelijk uitslui
tend in het Nederlands gesteld en daar
het nog jaren zal duren eer deze vak
literatuur is vertaald, dan wel dat er
voldoende Indonesische boeken zijn ge
schreven en uitgegeven, zal de student
dus nog Nederlands moeten leren, in
dien hij deze taal niet van huis-uit be
heerst.
Aanvullingscursussen op de universi
teit werden daarvoor niet voldoende ge
acht. Bepleit werd daarom de her-In
voering van het onderwijs in de Neder
landse taal op de middelbare school (de
S.M.A.) als een facultatief vak.
De pleidooien, die op het studenten
dispuut (belegd in het kader van de
zevende Dies Natalis der Universiteit)
voor het gebruik van de Nederlandse
Hart van wereldstad is opengereten
Grote werken tegen het eind van dit jaar
gereed en ze lonen beslist de moeite
(Van onze Brusselse correspondent)
Dezer dagen hebben wij een ritje gemaakt door wat de Brusselse zakenlieden
sarcastisch „trouville" of „stad der gaten" zijn gaan noemen. De kleine Ringlaan.
die het centrum van de Belgische hoofdstad omsluit, wordt ingericht voor het
doorgaand verkeer, hetgeen een groot aantal werken meebrengt.
Het passeren van lange slierten vracht- en personenwagens zou in 1958, jaar
van de wereldtentoonstelling, enorme opstoppingen kunnen veroorzaken, en dat
wil men vermijden.
pen en Nederland arriveert. Ook aan
de Wetstraat, welke leidt naar de
boulevards voor de weg naar Tervu
ren, Namen en de Ardennen en aan
de Louisapoort, een druk amuse
mentscentrum, komen tunnels. Over
het kanaal Brussel-Antwerpen en
vlak naast de helikopterhaven van
de Sabena komt een machtig viaduct
Al die werken moeten tegen eind 1957
klaar komen. Vijf grote aannemers-be
drijven hebben op die tientallen bouw
plaatsen in de Brusselse agglomeratie
echter amper een 1500 arbeiders tewerk
gesteld, wat een zeer gering aantal is. in
verhouding tot de grote werken, welke
samen ca. 200 miljoen gulden gaan kos
ten. De zakenlieden kritiseren de we
genaanleg. daar deze de automobilisten
en zelfs de gewone clientèle van het
centrum der stad verwijderd houdt, wat
de „commercie" grote financiële schade
doet lijden.
Lonen de werken de moeite? Naar de
minister van Openbare Werken, de heer
Vanaudenhove in de Senaat verklaarde,
is het aantal dodelijke ongevallen op de
moderne autoweg Brussel Oostende
enorm verminderd, terwijl bovendien
veel geld wordt gespaard door minder
slijtage aan de banden der auto's, het
geringere benzine-verbruik en de snelle
re verbindingen, welke thans mogelijk
zijn.
Die besparingen hebben zo'n grote in
vloed op de kostende prijs van het ver
keer en de automobielen, dat de kosten
van de autowegen reeds na een paar
jaren als afgeschreven kunnen worden
beschouwd.
Tuniielaanleg bij de
kruispunten
Bij de meeste grote kruispunten op
de boulevards wordt het probleem
opgelost door de aanleg van een
tunnel, o.m. aan het Noordstation,
waar het gehele verkeer uit Antwer-
taal werden gehouden, winnen aan
waarde, als men bedenkt, dat dit ge
schiedt in een tijd. dat over Nederland
(en daardoor over veel wat Nederlands
is) minder prettige dingen worden ge
zegd.
De taalkwestie is uiteraard moeilijk
los te maken van de politieke factoren
en sentiments-overwegingen en het
pleit derhalve voor de nuchterheid der
Djakartaanse studenten, dat zij onbe
vangen over het onderwerp konden dis
cussiëren en tot een conclusie komen.
Een der referenten, prof. Prijono. wiens
referaat werd voorgelezen .gaf te ken
nen. dat de kwestie van het Nederlands
een moeilijk probleem is, gezien uit
politiek standpunt.
Wetenschappelijke noodzaak
Het is echter een gemakkelijke kwes
tie als men haar wetenschappelijk be
schouwt. want het Nederlands Is voor
tie studie nog noodzakelijk. En dat het
dit. naar zijn mening, nog lang zo zal
zijn, blijkt uit zijn opmerking, dat de
mensen, die in het vertalen bekwaam
zijn, opgekropt zitten met werkzaam
heden. Het honorarium voor vertalen
schijnt bovendien niet aantrekkelijk
genoeg, zo zei hR.
Dat de politieke en psychologische
factoren in de kwestie van het gebruik
van het Nederlands een rol spelen, be
toogden ook andere inleiders.. Een dezer
de heer Oemar Joenoes. wees op het
Ondanks heersende
woningnood
700.000 werkloze arbeiders
(Van onze correspondent in
West-Duitsland)
Het ziet er in het bouwbedrijf in
West-Duitsland op het ogenblik niet
zeer rooskleurig uit. Tegen het einde
van januari zaten circa 700.000 van
de ongeveer 1.500.000 bouwarbeiders
zonder werk.
Verleden jaar had men om deze
tijd slechts 400.000 werkloze bouw
arbeiders geregistreerd en toen wa
ren de weersomstandigheden toch
veel ongunstiger.
Dit is de bodem van de Zweedse
ertsta'nker Vittangi, die bij Vlissin-
gen ernstig werd beschadigd en
slechts op het nippertje behouden
kon worden. Nu het schip in dok
ligtis d£ veertig meter lange scheur
in de bodem van het schip duidelijk
te zien.
Sedert men in West-Duitsland na de
radicale geldzuivering van 1949 weer vol
moed aan het bouwen is geslagen, heeft
men er nog nooit zulk een enorm aantal
werkloze bouwarbeiders gekend.
Niettemin is er in Duitsland nog altRd
een tekort van circa drie miljoen wo
ningen. terwijl bij het vaststellen van
dit getal geen rekening is gehouden met
het toenemende aantal huwelijken en
met de gezinnen van de vluchtelingen
die nog steeds uit het oosten over de
grens blijven komen en die toch ook op
den duur gehuisvest moeten worden.
550.000 WONINGEN
Men is voornemens geweest dit jaar
550.000 nieuwe woningen te creëren,
maar de regeringsbljdrage van 750 mil
joen mark is niet voldoende om alle
plannen te verwezenlijken. Van parti
culiere zijde zal dus moeten worden in
gegrepen. de bondsminister voor de Wo
ningbouw dr. Preusker. heeft getracht
dit in de hand te werken door een
minimum-huurprijs voor de sociale wo
ningbouw voor te stellen, teneinde daar.
door de huren van die woningen dich
ter bij die van de op particulier initia
tief gebouwde woningen te brengen.
Voor de slechtstbezoldigden zouden de
bondslanden en de gemeenten door het
geven van een huurtoeslag moeten bij
springen. Maar dit voorstel werd door
de Bondsraad verworpen.
HYPOTHEKEN
Hypotheken zyn ln Duitsland duur en
buitengewoon moeilijk te verkrijgen.
Conto-geld met een opzeggingstermijn
van een jaar bij de banken brengt
5 5.5 procent op. De industrie schrijft
leningen tegen een rente van 8 procent
uit. Hypotheekgeld is dus duurder.
BR de moeilijkheden, die zich reeds in
het bouwbedrijf hebben voorgedaan,
komt ook nog, dat de Bondsdagcommis
sie voor de Woningbouw dezer dagen
besloten heeft voor te stellen, do kosten
voor het aanleggen van luchtbescher
mingskelders (waarvan het bouwen
thans bR het optrekken van nieuwe hui-
zen verplicht is) ten laste van de bonds
landen en van de gemeenten te doen
komen.
De uitgaven voor zulke kelders maken
ongeveer 18 procent van de totale
bouwkosten uit en dat zal weer tot ge
volg kunnen hebben, dat de landen en
de gemeenten minder voor het bouwen
van woningen willen of kunnen uitge
ven, 1
gevaar, dat het Nederlands per slot
van rekening de taal van de vroegere
kolonisator een élitetaal gaat worden.
Studie van het Nederlands voor hen,
die deze taal niet kennen, moet dan ook
alleen met wetenschappelijke bedoelin
gen geschieden.
Aan de andere kant wees deze spre
ker er op. dat een deel van de studenten
•nog steeds dagelijks het Nederlands
gebruikt, echter zuiver als omgangstaal,
want op de hoogte van de Nederlandse
letterkunde zijn zij niet. Ook de elite
in de grote steden bedient zich nog
steeds van liet Nederlands. Van een
„verengelsing" gelijk men zou ver
wachten is in deze kringen geen
sprake.
Nog geen vertalingen
Het krachtigste pleidooi voor de her-
Invoering van de studie van de Ne
derlandse taal hield dra. Loekljatl
Goendrasocbrata. ZR is werkzaam op
het vertaalbureau van de faculteit der
letteren en kent dus uit de praktRk
de moeilRkheden bij het vertalen van
Nederlandse werken ln het Indone
sisch.
Voor wat betreft de rechtskundige en
literaire faculteiten en de vakken
adatrecht, Indonesische taal en ar
cheologie is de gehele literatuur
Nederlands, zo vertelde zR en het zal
jaren duren eer de honderden boeken
in het Indonesisch zijn vertaald. De
praktRk toont nanielRk aan, dat het
drie tot vier jaar duurt, eer een boek
verantwoord is vertaald.
Daarbij komt nog de moeilijkheid, dat
vele uitgevers in Nederland niet bereid
zijn de auteursrechten voor vertaling af
te staan, omdat zij zeggen zelf voor ver
talingen te zullen zorgen. Wij moeten
maar afwachten of dit inderdaad zal ge
beuren, aldus de inleidster. Dra.
Soekijati wees bezwaren, voortspruitend
uit sentimenten, van de hand.
De conclusie, die inleidingen en debat
opleverden, kwam meer op de erkenning
van de noodzakelijkheid om het Neder
lands bij de studie weer in voeren.
Daarbij moet worden aangetekend, dat
de bond van onderwijzend personeel de
invoering van het Nederlands op de
middelbare school (de S.M.A) heeft
afgewezen, maar het Ministerie van
Onderwijs heeft in deze zijn houding
nog niet bepaald.
Afgezien daarvan verheelde men zich
niet dat er nog andere moeilijkheden
waren, namelijk de vraag of er wel vol
doende leerkrachten voor het Neder
lands zijn en of de regering gecon
fronteerd met een belangrijk begrotings
tekort deze leerkrachten zou kunnen
betalen.
De Zaan houdt aan!
•LEIDOOIEN VOOR DE COENTUNNEL
Tijdens een gistermiddag op uitnodi
ging van het Zaans Tunnelcomité ge
houden bReenkomst van verkeersdes-
kundigen en voorlichtingsambtenaren
van de departementen van Verkeer en
Waterstaat. Financiën en Economische
Zaken, in het Zaandamse gemeente
huis. heeft de heer Jac. Verkade een
beschouwing gewijd aan de direct aan
toonbare economische schade, die de
industrie leidt door de wachttRden
bR de ponten. Volgens spr. bedraagt dit
5 miljoen gulden per jaar. De indi
recte schade is zo mogelijk nog groter.
Burgemeester W. Thomassen van Zaan
dam zette uiteen, dat alle werken in het
gebied van het Noordzeekanaal en Hét
IJ. in de loop der jaren een bedrag van
één miljard gulden te boven zullen
gaan. Hij doelde daarbij op verbreding
en verdieping van het Noordzeekanaal,
zelfs voor tankers van 100.000 ton. voorts
op verlenging van de pieren van IJmui-
den, bouw van tunnels en aanleg van
vele aansluitende werken.
De Coentunnel, aldus de heer Tho
massen, vraagt met 80 miljoen dus
slechts een bescheiden deel van alle
kosten. Als de huidige politiek van
bestedingsbeperking zich verzet tegen
zulke grote werken.zou spr. voorzichtig
willen herinneren aan de gedachte
van tolheffing, zoals de commissie-De
Vos van Stcemviik, die in haar rap
port uitwerkte. Spr. wilde dit denk
beeld niet propageren, doch wel ais
argument gebruiken, wanneer de tun
nelbouw zou moeten afspringen op fi
nanciële bezwaren. De opbrengst van
de tolgelden zal ln 10 jaar 30 mil
joen gulden kunnen bedragen.
