ALGEMENE VOORZIENING VOOR
240.000 WEDUWEN EN WEZEN
WEERBERICHT
Totale kosten zullen per jaar
ruim honderd miljoen bedragen
Plan voor Rembrandt-moimment
in Leiden van de baan?
Willem v. d. Berghstichting te
Noord wijk straks ook in Alphen
95ste jaargang
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1957
No. 29061
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteuri J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.— per kwartaal: f. 2.35 per maand: f. 0.55 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041: Redactie: 21507
S.E.R. adviseert nieuive volksverzekering
(Speciale berichtgeving)
De Sociaal Economische Raad heeft thans ook aan de minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid advies uitgebracht inzake een her
ziening van de weduwen- en wezenverzekering, welke herziening als
nieuw element inhoudt, dat zij het gehele volk zal dienen te omvat
ten. De behoefte hieraan acht de S.E.R. namelijk aanwezig, daar in
zeer veel gevallen door het overlijden van de echtgenoot het inkomen
geheel of grotendeels wegvalt. De S.E.R. is van het standpunt uitge
gaan, dat deze verzekering het karakter van een bodemvoorziening
krijgt, welke beoogt behoeftigheid te voorkomen en daarnaast nog
ruimte laat voor andere regelingen en voor eigen zorg.
Premie 1 procent
Weduwen zonder kinderen, die op
het tijdstip van het overlijden van
haar echtgenoot de „aanpassings
leeftijd" van 50 jaar nog niet hebben
bereikt, dienen - volgens het SER-
advies - een tijdelijke uitkering
van f. 1.200 per jaar te ontvangen
gedurende 2 jaar.
Deze „aanpassingsleeftijd" is de
grens, waarboven de weduwe, vol
gens de inzichten van de S.E.R.,
moeilijk meer in het produktie-pro-
ces kan worden opgenomen. Wedu
wen jonger dan 50 jaar, zullen hier
in, eventueel na omscholing, eerder
in slagen.
Voor vrouwen, die op het tijdstip, dat
het recht op een tijdelijke uitkering een
aanvang neemt, 26 jaar of jonger zijn.
dient de duur van deze uitkering zes
maanden te bedragen. Deze uitkerings
duur zou met telkens één maand te
verlengen zijn voor elk jaar. dat de
leeftijd van de betrokken weduwe op
genoemd tijdstip hoger is dan 26 jaar,
met een maximum uitkeringsduur van
2 jaar.Bij hertrouwen wordt de aanvan
kelijk vastgesteld duur van de uitkering
echter niet verminderd, en wel om het
leven in concubinaat niet te bevorderen.
Weduwen zonder kinderen, die op het
tijdstip van het overlijden van haar
echtgenoot daarentegen 50 jaar of ouder
zijn. dienen de uitkering van f 1200.
te ontvangen tot het bereiken van de
65-jarige leeftijd.
Voor 65-jarigen en ouderen geldt toch
de algemene ouderdomswet. (De A.O.V.-
uitkering ligt overigens ongeveer 30 pet.
lager).
Bij hertrouwen neemt bij deze cate
gorie weduwen de uitkering echter een
jaar na het sluiten van het huwelijk
een einde.
Weduwen met kinderen
Weduwen met kinderen, voor wie
recht op wezenuitkering bestaat, dienen
een uitkering te ontvangen van f 1800
per jaar benevens een wezenuitkering
voor resp. één of twee kinderen, gelijk
aan de huidige kinderbijslagen voor het
eerste en tweede kind krachtens de kin
derbijslagwet. De wezenuitkering wordt
echter verminderd met de kinderbijslag.
Hebben de kinderen bij het bereiken
door de weduwe van de 65-jarige leef
tijd de leeftijdsgrenzen, genoemd in de
kinderbijslagwet, nog niet bereikt, dan
worden de wezenuitkeringen op de nor
male voet voortgezet en verkrijgt de
weduwe, zolang een wezenuitkering
wordt toegekend, tevens een uitkering
van f 600.— per jaar. ongeveer overeen
komende met de gezinstoeslag voor
rentetrekkers ingevolge de invaliditeits
wet
Ook in dit geval toch vervalt de we
duwen-uitkering. welke plaats maakt
voor een uitkering volgens de A.O.V.
Van het tijdstip af. dat het recht op
wezenuitkering een einde neemt, wordt
de weduwe-uitkering verminderd van
f1800.— tot f1200.— per jaar. De duur
van deze verlaagde uitkering is over
eenkomstig de bepalingen, geldende voor
de weduwen zonder kinderen, afhanke
lijk van de leeftijd van de weduwe op
genoemd tijdstip.
Bij hertrouwen van een weduwe uit
deze categorie blijft het recht op uitke
ring van f 1800— bestaan tot één jaar
na het sluiten van het huwelijk. Het
recht op wezenuitkering blijft echter
onverminderd voortduren.
Volle wezen
Voor volle wezen, die niet de kinder
bijslagleeftijdsgrenzen hebben over
schreden. wordt een uitkering, liggende
tussen f400 en f600.— per jaar toe
gekend Ook bij deze uitkeringen moet
cumulatie voorkomen worden Gedacht
wordt aan een uitkering van f 400 p.
j. voor kinderen tot i0 jaar en van
f600 p. j. voor kinderen van 10 jaar
en ouder.
Geen inkomensgrens
De weduwen- en wezenvoorziening,
aldus de SER in haar advies, dient zich
niet alleen uit te strekken tot de we
duwen van degenen, die arbeid in
dienstbetrekking verrichtten, doch ook
tot de weduwen van degenen, die op
andere wijze een inkomen verwierven.
Een inkomensgrens wordt verder on
gewenst geacht op dezelfde gronden als
waarvoor een dergelijke grens voor de
algemene ouderdomsverzekering is afge
wezen.
De SER is voorts van mening, dat bij
deze bodemvoorziening de uitkeringen
parallel dienen te lopen met de wijzi
gingen in de algemene welvaart, zodat
voorgesteld wordt als maatstaf te nemen
de algemene loonindex, op dezelfde
wijze als bij de A.O.V.
Totale kosten
De kosten voor deze verzekering wor
den door de SER geraamd op f 100
tot f 125 miljoen per jaar. Daar het
in beginsel naar het oordeel van de
Raad aanbeveling verdient de wedu
wen- en wezenverzekering hetzelfde
karakter te geven als de algemene
ouderdomsverzekering. zodat het een
„volksverzekering" wordt, moet tot
premieheffing worden overgegaan.
Gedacht wordt aan een premie van
ongeveer 1 procent van het premie
plichtig inkomen. Oók ongehuwden
zullen premie dienen te betalen. De
ongehuwde man, die later alsnog gaat
trouwen, betaalt dus vóór zijn huwe
lijk reeds premie voor een uitkering
aan zijn (mogelijkerwijs) toekomstige
weduwe. De blijvend ongehuwde
vrouw betaalt eveneens. Over dit be
zwaar is de raad echter heengestapt.
Cumulatie premies
Aangezien een algemene kinder
bijslagverzekering van het derde
kind af in voorbereiding is, heeft
de SER er zich over beraden of
financiering van de oudersdoms-,
weduwen- en wezen- en de alge
mene kinderbijslagvoorziening door
middel van premieheffing uitvoer
baar moet worden geacht (voor
zelfstandigen bedragen de premies
resp.: 6 75 pet., 1 pet. en 2 a 2.5
pet.).
De raad verwacht, dat de inning
van de in totaal voor deze drie
voorzieningen verschuldigde pre
mies, welke dus ongeveer 10 pet.
van het premieplichtig inkomen zal
bedragen, grote moeilijkheden zal
opleveren bij de (kleine) zelfstan
digen. Op grond hiervan adviseert
de raad de weduwen- en wezenver
zekering in te voeren vóór de alge
mene kinderbijslagvoorziening en
het vraagstuk van de cumulatie
(opeenhoping) van premiebetaling
voor deze drie verzekeringen nader
te bestuderen. De regering zal zich
straks aldus de SER dus heb
ben uit te spreken of de kinder
bijslagvoorziening uit de algemene
middelen moet worden bekostigd
dan wel door premieheffing.
Het aantal weduwen beneden de 65-
jarige leeftijd bedraagt thans ongeveer
125.Ó00. Tengevolge van de bevolkings
toename zal dit aantal een stijging ver
tonen in de loop der komende jaren,
maar deze zal procentueel als gevolg
van de afneming van de sterfte van de
mannen tussen 20 en 64 jaar gerin
ger zijn dan de procentuele stijging van
de beroepsbevolking. Het probleem van
de weduwenvoorziening zal uit dien
hoofde dan ook geleidelijk i*\atief in
betekenis afnemen.
liet aantal weduwen van 65 jaar en
ouder is in de laatste decennia abso
luut en relatief veel sterker toegeno
men dan het aantal beneden 65-jari-
gen. Binnen deze laatste groep is
eveneens een verschuiving van de la
gere naar de hogere leeftijdsgroepen
opgetreden.
Het aantal inwonende minderjarige
(stief-kinderen ten laste van weduwen
bedraagt waarschijnlijk 110.000 tot
115.000. Te verwachten valt niet, dat
dit aantal belangrijk zal stijgen.
Het aantal volle wezen tenslotte,
dat jaarlijks ontstaat, bedraagt 600 a
700. Het totale aantal uitkeringsge
rechtigden zal waarschijnlijk niet gro
ter zijn dan 3000.
Secretaris van landelijk comité acht de
geruchten „zeer voorbarig en onjuist"
Krijgt Nederland geen nationaal Rembrandt-monument en zal Leiden dus
verstoken blijven van een zichtbare herinnering aan de 350-ste geboortedag van
deze grote schilder? Volgens geruchten, die een weg hebben gevonden naar de
kolommen van een der landelijke dagbladen, zou aan de plaatsing van zulk een
monument binnen de grenzen van de gemeente Leiden inderdaad getwijfeld
moeten worden. Er zou te weinig geld zijn binnengekomen, hetgeen toe te
schrijven zou zijn aan de amateuristische wijze, waarop de actie is voorbereid
en gevoerd. Ook de regering zou er niet voor gevoelen met de wankele opzet
van het plan in zee te gaan.
Er komt plaats voor 1000 zwakzinnigen
De Dr. mr. Willem van den Berghstichting te Noordwijk kampt reeds lang
met een gebrek aan ruimte, en derhalve heeft men uitgezien naar uitbrei
dingsmogelijkheden. Met volledige medewerking van de provincie heeft men
besprekingen gevoerd met enkele gemeenten in de Rijnstreek en uiteindelijk
is besloten, aldus deelde men ons van ambtelijke zijde mede, een gebouwen
complex van de stichting te plaatsen in de gemeente Alphen, tegen de grens
van Zwammerdam aan. De nieuwe gebouwen zullen plaats bieden aan onge
veer 1000 zwakzinnigen.
Leiden treft geen schuld
Naar aanleiding van dit in hoge mate
teleurstellend bericht, hebben wij ons
gewend tot één der leden van het
Leidse College van B. en W., die ons te
kennen gaf, dat z.i. het nationale co
mité niet alle zeilen heeft bijgezet om
tot een zo gunstig mogelijk resultaat
te komen. Hoewel van Leidse zijde meer
dere malen is aangedrongen de actie
voor een dergelijk monument met kracht
ter hand te nemen, heeft men zich als
belanghebbende partij het monument
zou een geschenk aan de stad Leiden
zijn toch ook weer niet op de voor
grond willen plaatsen. In de achter
liggende maanden zijn door het ge
meentebestuur van Leiden reeds ver
schillende suggesties gedaan in de
richting van de plaats van het monu
ment. Hoewel er zeker een geschikte
plaats zou zijn aan te wijzen is nog
nimmer door het comité een definitief
besluit gevallen.
Leiden, dat praktisch niet in de zaak
is gekend, doch wel een garantie-som
ter beschikking stelde, treft dan ook
zeker geen schuld indien de plannen tot
oprichting van een Rembrandt-monu-
ment van de baan zijn, aldus onze zegs
man.
,,Nog geen beslissing"
De secretaris van de Stichting Rem
brand t-herdenking, de heer H. L. Zwart
te Amsterdam, tot wien wy ons even
eens om inlichtingen hebben gewend,
deelde ons mede. dat over het al of niet
doorgaan van de plannen nog geen be
slissing is genomen. Hij noemde het be
richt van het blad zeer voorbarig en
bovendien onjuist.
De Dr. mr. Willem van den Bergh
stichting heeft een groot aantal zwak- j
zinnige kinderen ter verpleging opge
nomen. doch wanneer de kinderen ouder
worden en zij zijn niet geschikt in de
maatschappij terug te keren, blijven zij
ook op later leeftijd in de inrichting.
Het gevolg is dus dat er steeds meer
patiënten komen en de gebouwen te
klein worden. De provincie doet alles om
tot een oplossing te geraken en daar de
provincie uitsluitend via particuliere
instellingen werkt, heeft zij volledig
steun verleend aan de pogingen van de
Dr mr. Van den Berghstichting tot uit
breiding over te gaan.
Na vele besprekingen, die nog niet,
geheel «tin voltooid, is men lot over- Allierika S eCOllOlllle
eenstemming gekomen over de plaats
waar de nieuwe gebouwen zullen ver- i
rijzen. Men denkt daarbij aan een i
terrein in Alphen. begrensd door de I
spoorlijn Leiden—Utrecht, de Spoor-
laan en de Rijksstraatweg Leiden
Bodegraven, vlak tegen de grens van
Zwammerdam aan.
zou top bereikt
hébben, zegt dr. Lee
Wanneer men met de bouw zal begin
nen kon men ons nog niet mededelen,
doch wel gaf men ons te kennen dat het
geen jaren meer zal duren. In ieder
geval zullen de gebouwen plaats bieden
aan 1000 verpleegden.
Buien
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Nu en dan buien maar ook enkele
opklaringen. Matige tot krachtige wind
ruimend naar west of noordwest. Kouder
dan vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
14 FEBRUARI
Zon op: 8.00 uur; onder: 17.54 uur.
Maan op: 18.11 uur: onder 7.19 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.53 en 15.09
uur. Laagwater te 10.56 en 23.21 uur.
Dit nummer bestaat oü 12 pagina's
De economische „boom" zal dit
jaar niet verder toenemen, doch eer
der in een daling overgaan, aldus
verklaarde dr. Murray Lee, secreta
ris van de commissie voor economi
sche politiek van de Vereniging van
Amerikaanse bankiers gisteravond in
Columbus (Ohio). De Amerikaanse
economie heeft de top bereikt. De
meeste economen voorspellen, dat de
produktie van het Amerikaanse be
drijfsleven omstreeks het midden
van het jaar niet verder zal toene
men, doch eerder in dalende richting
zal gaan. Het gevaar bestaat, aldus
&e. dat een eventuele terugloping
de ergste sedert het einde van de
tweede ivereldoorlog zal zijn.
Als de jeugd maar aan een zoet
lijntje gehouden wordt zijn de ge
varen van het verkeer niet zo groot.
Zo voert een leidster van een kleu
terklasje in New York haar peuters
door het drukke verkeer, stuk voor
stuk aan een lang touw. waardoor
ze niet van het trottoir kunnen dwa
len en het slachtoffer worden van de
voorbijrazende auto's.
Boskoop krijgt weer
tentoonstelling
Na 20 jaar zai in Boskoop weer een
expositie van enig belang worden ge
houden, die betrekking heeft op de
boomkwekerij. Nu de nieuwe beurs in
1958 gereed zal zijn, is de gedachte op
gekomen in dit gebouw een expositie te
houden, die wel is waar een ander ka
rakter zal dragen dan de tentoonstellin
gen in de Jaren na 1930, doch die on
getwijfeld in het centrum van de be
langstelling zal staan Een commissie,
bestaande uit de heren C. Verboom. J.
J. van den Berg en A. Vuyk zal zich
belasten met de organisatie. Men stelt
zich voor de tentoonstelling te houden
ln april 1958, om zodoende de exporteurs
in de gelegenheid te stellen de expositie
te bezoeken. Als naam heeft men ge
kozen ..Flora Nova 1958".
Revolutionaire
natuurkundige
ontdekking
Een van de leidende beginselen
van de atomaire natuurkunde blijkt
geen algemeen geldend principe te
zijn! Dat is de conclusie die de
natuurkundigen van de gehele we
reld thans geneigd zijn te trekken
uit beschouwingen en experimen
ten die door twee jonge Chinese
fysici in Amerika zijn gehouden.
Het gaat om het principe van
behoud der pariteit. Volgens dit
principe moeten deeltjes die eikaars
volkomen spiegelbeeld zijn aan de
zelfde natuurkundige regels ge
hoorzamen. In de laatste dertig
jaar is dit pariteitsbeginsel van zeer
groot belang geworden bij de kern
fysica. Theorieën die er mee in
strijd kwamen werden tot dusverre
als onjuist verworpen. In experi
menten die er strijdig mee waren
werd naar fouten gezocht.
Thans blijkt dit pariteitsbeginsel
op losse schroeven te staan. Een
revolutionaire ontdekking, die ver
gelijkbaar is met de opwinding die
veroorzaakt werd door het Michel-
son-Morley-experiment in 1887 toen
het principe van een ether als
transportmedium voor licht kwam
te vervallen.
Elders in dit blad schrijven wü
uitvoeriger over deze revolutionaire
ontdekking die ook aanleiding is
geworden voor belangwekkende nog
niet afgesloten experimenten in het
Kamerlingh Onnes Laboratorium
te Leiden.
Communisten in V.S.
gaan hun eigen weg
De Amerikaanse communistische partij
zal Moskou niet langer onvoorwaarde
lijk gehoorzamen: zij heeft dinsdag
gebroken met de partijlijn, voorgeschre
ven door de Russen, door op de verga
dering van de partij met zeer grote
meerderheid haar goedkeuring te hech
ten aan haar eigen verklaring van de
Marxistisch-Leninistische grondslagen.
De desbetreffende resolutie zegt dat
de partij deze grondslagen zal interpre
teren en toepassen „in overeenstem
ming met de eisen van de Amerikaanse
klassenstrijd en de Amerikaanse demo
cratische tradi-ie".
Een woordvoerder van de partij
noemde dit besluit een stap in de rich
ting van „een Amerikaanse weg naar
het socialisme".
De woordvoerder zei. dat van de bijna
300 afgevaardigden 12 k 15 tegen de
resolutie stemden. Er waren vijf ont
houdingen.
De Atlantische opperbevelhebber
generaal L. Norstad (midden) in
gesprek met de Britse premier Mac-
mitlan (links) en de vroegere La-
bourpremier Attlee tijdens een diner,
dat de generaal in Engeland werd
aangeboden.
K.L.M.-onderdelen
fe Boedapest' vermist
Sovjets aanvaarden geen
verantwoordelijkheid
De Sovjet-ambassade te Boedapest
heeft in antwoord op een Nederlandse
nota, waarin om schadevergoeding
werd verzocht voor tijdens de opstand
in Hongarije verloren gegane reserve
onderdelen van vliegtuigen van de
K.L.M., meegedeeld, dat de schuld
van het verdwijnen van de onderdelen
ligt bij de contra-revolutionairen, die
het vliegveld, waar de onderdelen op
geslagen lagen, van 23 oktobe' tot 4
november in hun macht hebben gehad.
In de periode van 23 oktober tot 4
november zijn „meer dan 100 vliegtui
gen met wapens en Hongaarse oud-offi
cieren uit het leger van admiraal Horthy
te Boedapest geland", aldus de Sovjet
nota.
De verantwoordelijkheid voor de ver
dwijning van de onderdelen wordt door
de Sovjet-autoriteiten van de hand ge
wezen.
Westelijke waarnemers te Boedapest
herinneren eraan, dat Sovjet-autoritei
ten een paar dagen voor de revolutie het
vliegtuig hebben gebr'ükt voor de eva
cuatie van Sovjet-diplomaten en -ge
zinnen uit Boedapest.
Van de zjjde van de K.L.M. vernemen
wij, dat employé's van deze maatschap
pij in november hebben vastgesteld,
dat reserve-onderdelen, nodig voor
vluchtuitvoering en uitrustingsstukken
(zoals onderdelen van boordkeukens en
dergelijke), tezamen ter waarde van
ongeveer 15.000 dollar, worden ver
mist, evenals benzine.
Naar wy van het Nederlandse minis
terie van buitenlandse zaken vernamen
heeft de Nederlandse gezant in Boeda
pest, de heer F. W. Craandijk, eind
januari aan de Russische autoriteiten
aldaar een claim in nota-vorm over-
handigd.
Naar aanleiding van de door de KIM.
geconstateerde vermissing van reserve
onderdelen en uitrustingsstukken, had zij
de Nederlandse regering om bemiddeling
verzocht om de claim te bestemder
plaatse in te dienen.
Tot dusverre heeft de Nederlandse
regering geen antwoord op haar nota
ontvangen.
Zuigelingen
sterfte
beneden 2
Ongekend laag niveau
Volgens de bij het Centraal Bureau
voor de Statistiek op dit ogenblik be
schikbare voorlopige cijfers over het
afgelopen jaar blijkt voor de zuige
lingensterfte, d.i. de sterfte van kin
deren beneden 1 jaar, een ongekend
laag niveau var. 18.9 per 1000 levend
geborenen te ~ijn bereikt.
Welke vooruitgang zich in de loop der
jaren in dit opzicht heeft voltrokken
komt duidelijk naar voren bij vergelij
king met vroegere jaren. In 1870 stier
ven van elke 1000 levendgeborenen in
het eerste levensjaar 211 kinderen (d.i.
ruim 20%), in 1900 155 (15%), in 1925
58 (6%), in 1956 zyn van elke 1000 le-
vendseboren kinderen 19 (d i nog 2
voor het bereiken van het eerste levens
jaar overleden.
Het teruglopen der zuigelingensterfte
was vooral het gevolg van de daling van
het sterftecijfer van oudere zuigelingen.
Het zwaartepunt bfj de zuigelingen
sterfte ligt tegenwoordig bij de sterfte
in de eerste levensweek. In 1956 stier
ven van de 100 overleden ruicelinccn
60 in de eerste levensweek, waarvan
de helft op de eerste levensdag. Ten
einde igelingensterfte verder omlaag
te brengen wordt dan ook de aandacht
meer en meer geconcentreerd op de
zorg voor moeder en kind gedurende
de periode voor, tijdens en direct na
de geboorte.