F0T0-
opruiming
Leiden roept Koningin te hulp 0111
liet Rapenburg te bewaren
FILMS
De verlichtingsplannen van de
gemeenteraad tasten de ziel
van de Sleutelstad aan
t)emm£niE
95ste jaargang
Zaterdag 29 december 1956
Tweede blad no. 29023
Petitie uit Universitaire gemeenschap
Een „Utrechtse" oplossing mogelijk?
Het Rapenburg Is de ziel van Leiden.
Niet de slagader van het verkeer, niet het hart van nijverheid of industrie,
zelfs sinds de decentralisatie van de Universiteit niet meer het intellectuele
VULPENHOUDERS
Haarlemmerstraat 169
Men is er na veel speurwerk In ge
slaagd iets te vinden, wat ook aan het
Rapenburg zou voldoen. En dat iets
is te zien aan het „Utrechtse Rapen
burg", de Oude Gracht, waar op oude
„klassieke" palen harmoniërende kop
pen geplaatst zijn die de mogelijkhe
den met sterke gloeilampen het volle
pond geven en toch de sfeer van het
oude bewaren.
Het ligt in de bedoeling van de initia
tiefnemers van het protest tegen de
voornemens van het Leidse gemeente
bestuur, deze „Utrechtse" oplossing
binnenkort te demonstreren. Van over
heidswege is toestemming verkregen
op het (rijks-) terrein van de Univer
siteitsbibliotheek een proefpaal te
plaatsen die naar de smaak der pro
testanten zou voldoen aan de eisen
van verkeer en de verlangens van de
sfeerliefhebbers.
centrum.
Het is de ziel, de geest, die ongrijpbare begrippen zonder welke een mens of
een menselijke gemeenschap niet denkbaar is.
En dus is het Rapenburg iets, wat de eigen aard behouden moet. Deze
„schoonste gracht van Europa" moet het karakter behouden, dat uitdrukking
geeft aan de functie van „ziel" van Leiden als „Leiden".
Wat is derhalve begrijpelijker, dan dat uit de Universitaire gemeenschap 11a
veel vruchteloze verzetsstrijd achter de schermen openlijk een protest opklinkt
tegen het voornemen, de sfeer van het Rapenburg te veranderen door de roman
tische intieme verlichting van thans te vervangen door een zakelijke illuminatie
die overal elders als een vooruitgang zou worden geboekt maar hier slechts kan
worden afgewezen als iets wat in een moderne stadswijk thuishoort maar niet
passend is als omlijsting van de roemruchte academie. Een ziel zet men nu een
maal niet onder een T.L.-buis
Dit protest, waarop door velen in Leiden reeds zolang is gewacht, is in krach
tige vorm thans opgeklonken.
stimulans is geweest, namens vele in
stanties en autoriteiten van de Leidse
Universitaire gemeenschap een petitie
overhandigd waarin een scherp protest
wordt geuit tegen de voorgenomen ver
anderingen in de verlichting van het
Rapenburg.
De ondertekenaren van de petitie be
treuren de besluiten van de gemeente
raad op dit gebied ten zeerste omdat zij
vrezen, dat verwezenlijking van de
plannen om lantaarnpalen van het
proeftype langs het gehele Rapenburg
te plaatsen door de lelijkheid van het
gekozen type de klassieke schoonheid
van het Rapenburg zal schaden.
Zij wjjzen er daarbij op. dat het
uiterlijk aanzien van het Rapenburg
(waaraan niet alleen de Universiteit
maar ook vele Universitaire centra ge
legen zijn) niet een aangelegenheid
is van zuiver plaatselijk belang, het
geen mede hieruit blijkt, dat vanwege
het Rijk en de Provincie aanzienlijke
bijdragen worden verleend om de
panden langs het Rapenburg in goede
staat te brengen of te behouden.
Voorts achten de ondertekenaren van
het petitionnement het ook strijdig met
het algemeen belang indien ten aanzien
van dit stuk uniek stadsschoon maat
regelen worden genomen, die het karak
ter en de sfeer hiervan onherstelbare
schade zullen berokkenen. (De onher
stelbaarheid van die schade moet o.i.
vooral gezien worden in het „licht" van
de omstandigheid, dat een niet levendig
houden van de bestaande sfeer de her
innering daaraan door de snelle wisse
ling der Universitaire generaties even
snel doet uitdoven, waardoor voor een
herstel reeds na korte tijd niet voldoen
de stimulans meer aanwezig zal zijn).
De petitie aan de Koningin eindigt
met het verzoek, de raadsbesluiten die
tot deze onherstelbare schade zouden
leiden te willen vernietigen als zijnde
in strijd met het algemeen belang.
Niet ideaal maar
ook niet zó!
De verlichting van het Rapenburg is
thans bepaald niet ideaal. Zij is roman
tisch, zij past in de sfeer, zij preten
deert niet meer dan het wijzen van de
weg zonder deze nochtans te verlichten,
maar zij voldoet bepaaldelijk niet. Het
is thans nog (voor het grootste deel)
gasverlichting, en dat op zichzelf zegt
reeds voldoende om haar als onvoldoen
de te kwalificeren.
Ondertekenaren
De petitie droeg de handtekeningen
van de fungerende rector magnificus
Dit monstrum op een stijlloze
listrakke paal wil de Leidse ge-1
meenteraad langs de schoonste
gracht van Europa plaatsen,
(Foto LD./Van Vliet)
Er moet dus iets aan worden gedaan.
De Leidse gemeenteraad, zich bewust
van de taak om ook van dit gedeelte
van Leiden de belangen zo goed moge
lijk te behartigen, heeft lang geleden
proeflantaarns van ander model en met
een andere verlichtingstechniek laten
plaatsen, heeft het resultaat enige tijd
aangezien, en heeft in augustus j.l. be
sloten de nieuwe verlichting (met enige
weinig betekenende wijzigingen) voor
het gehele Rapenburg volgens die proef
uit te voeren.
De proefverlichting met TL-buizen
in moderne kappen op strakke mo
derne palen heeft geruime tijd ge-
brand. Zij was aangebracht op een
gedeelte van het Rapenburg (tussen
Doezastraat en Vliet) dat bepaald niet
de geest van deze schoonste gracht
van Europa ademt en niet represen
tatief geacht moet worden voor de
„ziel van Leiden". In die omgeving
deden naar onze overtuiging deze lan
taarns, geschikt voor moderne stads
wijken, het ook al niet helemaal, maar
men kon er vrede mee hebben. Het
was niet een culturele vloek, maar
daar was alles mee gezegd.
Niettemin is de gemeenteraad er toe
overgegaan, aan de hand van die op de
onjuiste plaats uitgevoerde proef te be
slui een. het gehele Rapenburg van deze
perlichting te voorzien.
Achter schermen
weinig resultaat
Zoals gezegd: achter de schermen is
r gewerkt aan verandering van dit be
sluit. Er is gepoogd de ontworpen ver-
ichting vervangen te krijgen door iets
n de geest van de nieuwe binnenverlich-
ing van de Waag. Er is geprobeerd
nou ja, zoveel. Maar het mocht niet
laten'.
Oud Leiden, een instantie bij uitstek
an welke een protest mocht worden
rerwacht. legde zich neer bij de beslis
sing omdat deze op democratische wijze
or, stand was gekomen. Wij menen, dat
Oud Leiden (gelukkig) in het verleden
iikwijls door fervente acties „democra-
ische besluiten" op democratische wijze
ongedaan heeft weten te maken, en dat
•iert Oud Leiden. Waarom dan ditmaal
liet?
De Leidse Universitaire gemeenschap
leeft het er desalniettemin niet bij
aten zitten. Zij néémt dit niet.
Petitie aan Koningin
Dezer dagen is aan H M. Koningin
Juliana, oud-alumna van Leiden wier
aanhankelijkheid aan de Leidse sfeer
Jwaarvan de ziel door het Rapenburg
vordt gevormd) zovelen tot steun en
Sierlijk, sfeervol zijn de huidige
lantaarns, al zijn zij nog zo ondoel'
treffend. Doeltreffendheid kunnen
zij verwerven met behoud van hun
schoonheid.
(Foto L.D./Van Vliet)
van de Leidse Universiteit, prof. dr. P.
A. H. de Boer, de voorzitter van de
Leidse Universiteitsraad, prof. jhr. mr.
W. J. M. van Eysinga, de voorzitter van
het Leidsch Universiteits Fonds, mr. E.
E. Menten, de praeses der Reünisten
van het Leidsche Studentenkorps, mr.
K. P. van der Mandele uit Rotterdam,
de abactis van het Collegium van het
Leidsche Studentenkorps. W. H. C. Boel-
laard. de praeses van de Ver. v. Vrouwe
lijke Studenten te Leiden, mej.J.Jesse,
de directeur-bibliothecaris van de Rijks-
universiteitsbibliotheek. dr. A. Kessen
(tevens maar niet als ondertekenaar
voorzitter van Oud Leiden), de voorzitter
van de Leidsche Drie October Vereeni-
ging, mr. Ph. J. de Ruyter de Wildt, de
voorzitter van de Bond Heemschut, mr.
S. P. baron Bentinck. en de directeur
van de Koninklijke Nederlandse Toe
ristenbond A.N.W.B., C. J. van Schaar- i
ristenbond A.N.W.B., C. J. van Schaar-
denburg.
De petitie ging bovendien vergezeld j
met de handtekeningen van vrijwel alle
particuliere Rapenburgbewoners, 175 in 1
getal.
Aanvaardbare oplossing
Het is een publiek geheim, dat de
studenten het initiatief tot deze alge
mene universitaire actie genomen heb
ben. Zij hebben zich echter niet tot een
protest beperkt, doch hebben er tevens
naar gestreefd een positieve bijdrage tot
oplossing van het probleem te geven.
De bestaande verlichting van het
Rapenburg is en dat geven zij vol
mondig toe niet doeltreffend. Er moet
iets beters komen. Maar niet die TL-
flatwijkverlichting.
Wat dan wel?
Deze „Utrechtse" lantaarnkoppen zijn
monteerbaar op de bestaande sierlijke,
in de sfeer van het Rapenburg passende
gaslantaarn-palen, terwijl de daarvoor
vereiste elektrische leidingen ook door
die palen kunnen worden aangebracht.
Misschien wordt vervanging van een
deel der bestaande palen nodig door de
gebreken die met hun leeftijd komen,
maar een dergelijke (per paal ongetwij
feld kostbare) vervanging zou even
ongetwijfeld bekostigd kunnen worden
uit wat er bespaard wordt op de aan
schaffing van nieuwe palen en uit wat
de talloze persoonlijke en organisatori
sche liefhebbers van de „ziel van Lei
den" zouden willen offeren om deze ziel
te bewaren.
Tijd dringt
De tijd dringt echter.
Het besluit is genomen.
De palen zijn besteld.
De ontluistering van het Rapenburg
is gaande.
Laten wij slechts hopen, dat dit
protest het ten hele dwalen kan voor
komen, door te dwingen tot een ten
halve keren.
Een ziel ziet men niet onder TL-licht.
Een ziel bewaart en koestert men, zo
als men alle lieflijks koestert.
(Ingez. Med - Adv
HlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIHlis
woensdag 2 jan. a.s., 9 uur
foto-ciné
JAN WOLFSLAG
Breestraat 123
t.o. het Stadhuis.
„Rock, Rock, Rock"
„Het nieuwe ritme
Lido Bandleider Alan Freed presen
teert in deze film zijn show van Rock
and Roll-ensembles. De instrumentale
en vocale uitingen worden aan elkaar
gelijmd door een wat onbenullig ver
haaltje van verliefde en swing-zieke
schoolmeisjes Het is alles Rock and Roll
wat de klok slaat in deze, technisch be
paald slordige film. „Rock, Rock, Rock"
zal overigens de liefhebbers van het
genre wel trekken.
„Drei Mad els vom Rhein"
Liefde en humor
Trianon Het is de tijd van de wijn
oogst in het lieflijke Baöharaoh aan den
Rijn Daar lig de oude herberg „Linde",
sinds eeuwen het middelpunt van het
wijnfeest. Maar.er is nu ook het enor
me, moderne Palace-hotel als zware
concurrent.
Wie zal het winnen
Dat is de grote vraag en daaromheen
spelen zich alle wensbare romantiek, ge
zelligheid en humor af, met in het. cen
trum enige jonge meisjes, die ieder hun
aanbidder hebben in een pretentieloos
verhaal volgens beproefd recept, maar
met een moderne inslag. Vrolijkheid
heerst aan de prachtige Rijn met aan
alle kanten de vruchtbare wijnbergen.
Dat is op zichzelf al het aankijken
waard, gehuld in fraaie kleuren als alles
is
Het gaat zo vlot toe, dat ge er naar ver
langen gaat zo'n charmant wijnfeest
weer eens mee te maken.
Men late de vele complicaties die deze
film biedt maar liever aan de anderen
over. Die weten er heus wel weg mee en
alles komt dus gelukkig weer op zijn
pootjes terecht!
„Goud van Napels"
Italiaanse sterrenparade
De sierlijke „kop" die in Utrecht
een harmonisch compromis vestigt
tussen de eisen van de tijd en de
verlangens van de traditionele sfeer.
Casino In het Casino-theater kan
men deze week althans in de avonduren
verschillende starren van het Italiaanse
filmfirmament bewonderen. Daar is in
de eerste plaats de komiek Toto als
een soort armzalige grappenmaker, die
reeds tiyi jaar achtereen wordt uitge
buit dodFzijn vriend, een verschrikke
lijke bruut, terwijl niemand er ook maar
iets aan schijnt te kunnen doen. Na veel
spanning komt dan eindelijk op merk
waardige wijze een einde aan deze ake
lige toestand. In het tweede verhaal
er zijn er in totaal vier wordt aan
dacht gevraagd voor de mysterieuze
Silvana Mangano, die als een vrouw van
lichte zeden in aanraking komt met een
man, wiens reputatie twijfelachtig is.
Een vroegere aanbidster van deze knap
pe en rijke jongen heeft zelfmoord ge
pleegd en laatstgenoemde meent dan
niets beters te kunnen doen dan met een
lichtekooi te huwen. Een wreed spel
wordt met het arme kind gespeeld!
Als een oude en zielige graaf, die elke
middag met het zoontje van de con
cierge wil kaarten omdat hij onder cu
ratele is gesteld, verschijnt dan de regis
seur van „L'Oro di Napoli". Vittorio de
Sica. op het witte doek. Als klap op de
vuurpijl tenslotte de grote (en gevaar
lijke) rivale van „de mooiste vrouw ter
I wereld", nl. een uitdagende en zeer ver
leidelijke Sophia Loren. Zij bewijst in
I deze film, dat de vrouwen van Napels
De sfeer van het huidige Rnpen-
burg, die de felheid van T.L.-buizen
niet verdraagt.
(Foto L.D./Van Vlle-t)
VAIN DEZE WEEK:
beslist niet trouwer zijn dan die in an
dere plaatsen, dat zij goed in de wol ge
verfd zijn en dat zij zeer vindingrijk
kunnen zijnKortom „Goud van Na
pels" is een typisch produkt van de na
oorlogse Italiaanse filmindustrie. De film
heeft elders veel belangstelling getrok
ken en ook in Leiden zal dat deze week
wel het geval zijn. In de middaguren
draait de kleurenfilm „The stars are
singing" met het zangeresje Rosemary
Clooney in de vrouwelijk hoofdrol. Onge
twijfeld een vrolijke vakantiefilm voor
jong en oud!
De verkenners der
verloren bergen
Veel kruitdamp
Rex - Het wilde, wrede en meedogen
loze verzet van de Indianen tegen de
niet te stuiten blanke invasie op hun
grondgebied in het midden van de ne
gentiende eeuw heeft een scenario voor
menige film opgeleverd. Hoewel de uit
werking steeds verschillend is, komt de
basis altijd op hetzelfde neer. Ook nu
een troep militairen, die in opvolging
van gegeven orders moet doordringen
in het Indianenreservaat. Dat gaat uiter
aard niet zonder slag of stoot. Integen
deel, de geschiedenis ontwikkelt zich vol
gens het bekende schema: met gillende
roodhuiden, van kruitdamp rokende re
volvers en geweren, dappere kerels, een
enkele mooie vrouw en talloze doden.
Het doet alleen een beetje geforceerd
aan tegen het slot een troep naar het
bloed der blanken dorstende Indianen in
een oogwenk te zien veranderen in een
groep vroom knielende Christenen. Maar
ja, er moet eens een eind komen aan
het verhaaltje en ook hier: eind goed,
al goed.
„Kitty en de grote wereld":
Zonnige vrolijkheid
Luxor Kitty, uitgebeeld door de
charmante Romy Schneider, is de doch
ter van een trombonist in een Geneefse
muziekkapel. Genève is de conferentie-
stad bij uitnemendheid en vandaar dat
Kitty's vader bij de ontvangst van bui
tenlandse delegaties op het vliegveld
veelvuldig in de meest letterlijke zin van
het woord zijn partijtje meeblaast bij
het spelen der volksliederen.
Dat is allemaal heel begrijpelijk, maar
minder begrijpelijk is het dat Kitty op
een goede avond, via een verdwaald
hondje, in contact komt met de leider
van de Britse delegatie, niemand minder
dan de minister van buitenlandse zaken.
Sir Richard Ashlin. Het blijft niet bij
deze oppervlakkige ontmoeting, neen, ze
gaan zelfs samen souperen in een uit
gesproken luxe-restaurant, waar Kitty
zich kennelijk niet helemaal thuis voelt,
maar dat is het ergste niet. Véél erger
is het dat een persfotograaf van het
tweetal een plaatje maakt, dat de vol
gende dag in alle ochtendbladen prijkt
en in de diplomatieke wereld enorme
opschudding veroorzaakt. Hoe deze on
schuldige ontmoeting uiteindelijk nog
een heilzame invloed uitoefent op het
verloop der conferentie, mist op het
ogenblik dat zij dreigt te mislukken,
vertellen wij niet. Maar we zouden be
paaldelijk in onze plicht als recensent
tekort schieten, wanneer we verzuimden
te zeggen, dat deze „Kitty in de grote
wereld" een film is van een hartver
warmende onschuld en vrolijkheid, bij
uitstek geschikt om met een zonnig hu-
Spreekbeurten
ds. M. W. J. Geursen
MORGEN IN DE MAREKERK.
20 JANUARI IN PIETERSKERK
Ds. M. W. J. Geursen, voorheen pre
dikant te Leiden en thans te Melbourne
(Aufctralië), die momenteel, zoals be
kend, een kort bezoek aan ons land
brengt, zal, naar te verwachten viel. ook
enkele spreekbeurten in Leiden vervul
len. Morgenochtend om half elf zal hij
in de Marekerk in de plaats van ds. J.
Groot voorgaan in de dienst des Woords.
Deze dienst draagt het karakter van een
gewone godsdienstoefening.
Op uitnodiging van het ministerie van
predikanten zal ds. Geursen op zondag
20 januari, 's avonds om zeven uur. in
de Pieterskerk het een en ander ver-
tell enover zijn werk in Australië.
Voorts ligt het in de bedoeling, dat
hij ook nog een spreekbeurt zal vervul
len voor de Hervormde Wijkgemeente
„Staalwijk" en dat hij op een nog nader
vast te stellen avond een „spreekuur"
zal houden, dat tevens is bedoeld als een
persoonlijk contact met hen, waarmede
ds. Geursen in zijn Leidse jaren nauw
heeft samengewerkt. Zo mogelijk zal
mevr. Geursen haar echtgenoot bij deze
bezoeken vergezellen.
Arbeidsmarkt vertoont
gunstig beeld
Zoals kon worden verwacht zette de
stijging van het aanbod van werkkrach
ten (de arbeidsreserve) zich verder voort
t.w. van 285 tot 300 als gevolg van af
loop werkzaamheden, seizoeninvloeden
en jaarwisseling.
Een analyse van het aanbod naar
vorm van werkloosheid, een belangrijk
gegeven, levert het volgende beeld op:
wrijvingswerkloosheid (werkloosheid van
korte duur bij wisseling van arbeids
plaats) 120, seizoenwerkloosheid 110, en
overige vormen van werkloosheid, waar
onder mindervaliden, 70.
Een vergelijking met de standencijfers
van het overeenkomstige tijdstip in 1952,
1953, 1954 en 1955 wijst uit, dat de
arbeidsmarkt een uitermate gunstig ka
rakter blijft behouden. De voordelige
verschillen bedragen n.l. resp. 2000, 1255,
590 en 150.
De vraag onderging geen wijziging van
enige betekenis en beliep 390 geregis
treerde aanvragen, waarvan er 165 be
trekking hadden op jeugdigen.
Het aanbod van vrouwelijke arbeids
krachten bleef gelijk en bedroeg 90.
De vraag omvatte 370 geregistreerde
aanvragen, waarvan er 175 betrekking
hadden op jeugdigen.
TENMINSTE 6 PCT DIVIDEND BIJ
KON. NED. GROFSMEDERIJ.
Op een gistermiddag alhier gehouden
buitengewone algemene vergadering van
aandeelhouders van de N. V. Koninklijke
Nederlandsche Grofsmederij werd een
aantal voorgestelde wijzigingen in de
statuten behandeld en ongeamendeerd
aangenomen.
Daardoor is het voor de N. V. mogelijk
geworden deel te nemen in andere on
dernemingen.
Het maatschappelijk kapitaal werd
vergroot van f4 miljoen tot f10 mil
joen, verdeeld in 10 prioriteitsaandelen,
elk van f. 1.000 en 9.990 gewone aandelen
van f. 1.000, waarvan er 14 zijn gesplitst.
Het is niet te verwachten, dat de N. V.
j binnenkort tot een nieuwe emissie zal
j overgaan.
i Ter vergadering werd medegedeeld, dat
aandeelhouders over 1956 in ieder geval
6 procent dividend zullen ontvangen.
I Mogelijk wordt dit percentage nog ho-
j ger; dit zal worden beoordeeld aan da
i hand van thans nog niet geheel te over-
ziene factoren.
meur het nieuwe jaar in te gaan. Een
film voor jong en oud, met dien ver
stande, dat wie oud i s, zich door deze
aanstekelijke zonneschijn opnieuw jong
vóelt.
