PROF. KRANENBURG, 76 JAAR
OUD, TE DEN HAAG OVERLEDEN
80
Een groot juristovertuigd
strijder voor de rechtsstaat
en rechtschapen democraat
„Ons Belang" reikte prijzen uit
Ingebruikneming nieuwe orgel
in de Maranatha-kerk
95ste Jaargang
Vrijdag 28 december 1956
Tweede blad no. 29022
Oud Leids hoogleraar en Kamerpraeses
Koningin Juliana legde in zijn hand de
eden af hij haar Troonsaanvaarding
Op 76-jarige leeftijd is hedennacht in Den Haag, waar hij sinds
enige jaren woonachtig was, overleden prof. mr. R. Kranenburg, van
1915 tot 1927 hoogleraar te Amsterdam, van 1927 tot 1948 hoogleraar
in het staats- en administratief recht aan de Leidse Universiteit, van
1946 tot 1951 voorzitter van de Eerste Kamer der Staten Generaal,
waarvan hij reeds jaren voordien lid was, en nadien lid van de Raad
van State tot zijn terugtreden als zodanig in 1955.
Vorming in
Groningen
Roelof Kranenburg werd op 8 septem
ber 1880 in Groningen geboren en be
zocht daar de middelbare school. Aan
de Groningse Universiteit studeerde hij
rechts- en staatswetenschap, welke stu
die hij in 1903 bekroonde met een pro
motie tot doctor in de rechtsweten
schappen op stellingen. Zijn eerste con
tact met Leiden was zijn promotie tot
doctor in de staatswetenschap aan de
Leidse Universiteit in 1909 op een proef
schrift getiteld „De tegenstelling tussen
publiek- en privaatrecht en de ontwer
pen tot regeling der administratieve
rechtspraak".
Van 1904 tot 1910 heeft mr. Kranen
burg de advocatuur uitgeoefend in Am
sterdam en Groningen, terwijl hij in
zijn Groningse periode lid was van de
gemeenteraad van zijn studiestad.
In de jaren 1910 tot 1915 was hij ach
tereenvolgens rechter in de arrondisse
mentsrechtbanken te Tiel en Utrecht.
Hoogleraarschap
Zijn wetenschappelijke loopbaan, die
hij na meer dan dertig jaar voor een
zuiver politieke zon verlaten, ving hij in
1915 aan toen hij benoemd werd tot
hoogleraar in het staatsrecht, het admi
nistratief recht, het volkenrecht en de
rechtsfilosofie aan de gemeentelijke uni
versiteit te Amsterdam, welk ambt hij
op 16 januari van dat jaar aanvaardde.
Na het aftreden van prof. Krabbe in
1927 volgde hij deze op als gewoon hoog
leraar in het staats- en administratief
recht aan de Leidse Universiteit. Zijn
oratie bij de ambtsaanvaarding als zo
danig op 5 oktober 1927 handelde over
„Staatswetenschap, Sociologie en Rechts
philosophie".
Oprecht verdediger
van rechtsstaat
Kort nadien deed hij zijn intrede
in de nationale politiek door voor de
Vrijzinnig Democratische Bond in 1929
zitting te nemen in de Eerste Kamer
der Staten Generaal. Van de aanvang
af heeft hij zich daar een groot rede
naar in de goede zin des woords getoond
en een overtuigd voorstander van
rechtsstaat en democratie, die hij in
scherpzinnige betogen en met een uit
het hart komende oprechtheid telkens
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Paulus Jacobus, z. v. D. Hartevelt en F.
Slebert- Hulbert Anthony Johannes, z. v.
H. A. J. Degens en M. C. L. Kipping;
Yvonne Elisabeth Maria. d. v. A. W. van
Steenbergen en C. J. van den Hoorn; Fer-
dinandus Petrus Maria, z. v. F. N. Kem
pen en A. A. M. Vergeer; Rob. z. v. J.
Boom en J. C. Martijn; Eddy. z. v. A.
Ouwerkerk en A. H. Th. v. Leeuwen; Jo-
honna Al'legonda, d'. v. H. J. A. Haan en
A. E. Bruins; Willem Cornells, z. v. C.
Spaargaren en L. Perfors; Praorcisca Geer-
truda Maria Brigitta, a. v. A. C. v. Kam
pen en M. J. W. van der Valk; Frederioa
Engelina, d. v. Th. J. de Zwart en F. O.
Peperkamp; Eppo. z. v. R. R. J. van Stra
ten en J. M. EikelenboomMaria, d. v. S.
Singerllng en C. J. Hillebrand; Petrus
Mathias. z. v. L. Houweling en C. A. M.
Walraven; Jaoobus, z. v. J. van Rijn en
J. Hellenberg; Ingrid Johanna Maria, d. v.
J. C. M. Pastoors en W. Th. Bosman; Wil
lem, z. v. W. A. Ligitvoet en N. Vink; Arle,
z. v. P. Duijndam en P. Herbert; Reinler,
z. v. H. Honsbeek en Th. M. Marquenie;
Gerrit Johannes, z. v. G. J. Ie Febre en
C. Bleiji; Klaas Hendrik, z. v. J. Jong
kind en J. W. Joren; Clemens Maria Ja
cobus, z. v. Pih. J. Kriek en M. A. van
Remundt; Theodora Geertruida, d v. A.
Tegelaar en Th. P. Lammers; Rudolf, z. v.
H. J. W. Bourgonje en H. N. Schreuder;
Jan Arle, z. v. G. v. Tilburg en L. M. Wal
raven; Johan Philip, z. v. L. Disseveld en
G. Schermer; Gerardus Johannes, z. v. J.
P. Bentvelzen en G. C. Haring; Jacobus
Cornells, z. v. J. P. Bentvelzen en G. C.
Haring; Carla Christina, d. v P. C. Lee
mans en T. van der Tang; Gijsbert Willem,
z. v. P. de Vries en J. van Duijn; Arend
Dirk Jacobus, z. v. J. I. Eradus en A. van
der Plas; Cornelia, d. v. P. Rietdijk en P.
Roodnat; Frederik Pieter, z. v. I. M. Door
nik en J. Bol; Pieternella Arleda, d. v. H.
Kadé en P. Schalkers; Johannes Lauren-
tius Jacobus, z. v. P. L. van der Voort en
J. J. van den Eshof; Wilhelmina. d. v. H.
C. Pronk en J. Hasenoot.
GETROUWD
J. G. van Wetten en M. F. Heezen; J. J.
M. Bresser en A. M, F. Jongmans; J. A.
Sohrama en P. A. M. Vooster; H. Col'lé en
C. A. Segaar; H. J. Timmers en E. Rom-
bout; J. v. Gooswllliigen en P. F. van der
Laan; B. L. Hogerman en M. C. vam Loon;
F. W. de Jonge en J. J. van der Walle;
A. G. Weijers en S. B. Antolne; P. L. H.
Elskamp en P .A. Berg; G. P. Bax en M.
Meijer; H. J. Koolmoes en J. W. Verhoe
ven; J. Mandersloot en A. G. Vlaming; J.
P Zandvliet en C. E. Zaalberg: J. Klunder
en H. W. Pol.
OVERLEDEN
P. Louwerens. 57 J„ man; W. M. M. Ker
sten. 80 J.. weduwe van A. Hes6ing; C.
Dreef, 62 J., man; G. H. van den Hoek. 70
J.. huisvrouw v. J. Gips; L. Leenheer, 78 J.,
weduwe v. D. Roos; J. NOordover, 79 j.,
weduwe v. J. Heljne; M. S. v. Zwanenberg,
73 j., man; E. v. Schendiel. 82 J„ ongeh.
vrouw; M. C. Schuurman. 29 j., man; G.
H Ruhaak, 78 j., man; A. Brouwer, 47 j..
man; D. Geuke, 60 J.. hulsvr. v. P. Gijs
man; E. S. Prins, 56 j., man; G. Heil. 60
J.. man; M. v. Harberden. 57 j.. hulsvr. v.
H. v. Leeuwen- H. M. Hooijmans. 12 d..
A. L. 1. Hooijmans en, M. J. Rotte-
Wijlen prof. mr. Kranenburg
weer bij de behandeling van belangrijke
en kleinere problemen verdedigde.
Deze gaven van het woord, gecombi
neerd met een vruchtbare wetenschappe
lijke pen. maakten hem in zijn Leidse
functie tot een invloedrijk en helder do
cent, aan wie vele generaties Leidse ju
risten een belangrijk deel van hun ju
ridische vorming te danken hebben.
Vele publikaties
Zijn wetenschappelijke arbeid werd
o.m. gekristalliseerd in vele publikaties.
waarvan wij noemen; ..Positief recht en
Rechtsbewustzijn' (1912). „Studieën
over Recht en Staat" (1919). het zeer
belangrijke standaardwerk ..Het Neder -
landsch Staatsrecht" dat in de jaren
19241925 verscheen en waarvan de ze
vende druk in 1951 het licht zag. ..Het
Nederlandsch Provinciaal Recht" (1931),
„Algemene Staatsleer" (1937 met een
vierde druk in 1952), „Inleiding in het
Nederlandsch Administratief Recht"
(1941), „De grondslagen der Rechtswe
tenschap" (1946 met een vierde druk in
1952), en „Inleiding in de vergelijkende
staatsrechtswetenschap" in 1950. Het
betrekkelijk geringe aantal van zijn na
oorlogse publikaties was voor een be
langrijk deel te wijten aan zijn geleide
lijke en uiteindelijk volledige overgang
van het terrein van de wetenschap naar
dat van de nationale politiek, waarin hij
tot de hoogste functies geroepen werd.
Naar de politiek
Na een jarenlang voorzitterschap van
de Vrijzinnig Democratische Bond sloot
prof. Kranenburg zich na de bevrijding
aan bij de Partij van de Arbeid als een
overtuigd voorstander van de „door
braak".
Op 21 mei 1948 werd aan prof. Kra
nenburg op zijn verzoek eervol ontslag
verleend als Leids hoogleraar met dank
betuiging voor de belangrijke diensten,
door hem in deze functie aan den lande
bewezen.
Onder die belangrijke diensten moest
zeker verstaan worden de wetenschap
pelijke academische vorming die prof.
Kranenburg in de beginperiode van
zjjn Leids professoraat heeft gegeven
aan de toen in Leiden studerende
Prinses Juliana wier staatsrechtelijke
scholing en inzichten voor een belang
rijk deel aan zijn leiding te danken
zjjn geweest.
Toen hij op 31 mei 1948 afscheid nam
als Leids hoogleraar was dit om zich ge
heel te kunnen geven aan het voorzit
terschap van de Eerste Kamer der Sta
ten Generaal waartoe hij in 1946 door
Koningin Wilhelmina beroepen werd.
Hij heeft dit voorzitterschap tot 1951
bekleed. Een van de eerste regerings
daden van Koningin Juliana in 1948 na
de troonsaanvaairding was de benoeming
van prof. Kranenburg tot Grootkruis v.
de Nederlandse Leeuw. Prof. Kranen
burg had als voorzitter van de gecom
bineerde Kamers HM. Koningin Ju
liana de grondwettelijke eden bij haar
troonsaanvaarding afgenomen. In 1939
was hij reeds tot Ridder in de Orde van
de Nederlandse Leeuw benoemd. Van
zijn verdere onderscheidingen noemen
wij slechts zijn doctoraat honoris causa
van de Universiteit te Gent hem in 1937
verleend.
Bewust van taak
der wetenschap
De overgang van wetenschap naar
politiek kwam bij prof. Kranenburg
niet voort uit een gevoel van onbevre-
diging op wetenschappelijk terrein,
integendeel. Hjj deed dit met besef
voor de waarde die de rechtsweten
schap heeft op het gebied van de ver
wezenlijking van de rechtsstaat, waar
naar hjj met geheel zijn hart en ver
stand streefde. Zelf heeft hij op dit
gebied eens verklaard „Op den duur
moet ordening chaos overwinnen;
maar slechts door middel van werken,
lijden, denken, en strijden van men
sen. Aan de verantwoordelijkheid voor
de vervulling van zijn aandeel in die
taak mag geen sterveling zich ont
trekken, noch door negatie, noch
door vlucht in de ivoren
tore n."
In zijn politieke arbeid overheerste,
evenals tijdens zijn hoogleraarswerk,
zijn streven het inzicht in de maat
schappelijke functie van het recht te
verdiepen. Hij heeft met dit eerlijke stre_
ven zich een zeer bijzondere plaats in
de rechtswetenschap van ons land en
van Leiden in het bijzonder verworven
en heeft, daarnaast in de politieke sfeer
in belangrijke mate medegebouwd aan
het fundament van oprechtheid, dat een
democratische politiek tot basis moet
dienen.
Het beeld van de Franseont
werper van het Siteekanaal Fer
dinand de Lesseps. dat bij de
haveningang te Port Said stond, is
het slachtoffer geworden van blindi
vernielzucht en haat der Egytena-
ren. Een juichende menigte bij de
sokhei van het neergehaalde stand
beeld.
(Ingez. Med.-Adv.)
20 st
King Size
Virginia
Zijn benoeming tot lid van de
Raad van State in 1951, toen hij het
voorzitterschap van de Eerste Kamer
neerlegde, was een erkenning van de
zuivere integriteit van zijn persoon
als rechtsgeleerde en als politicus.
Op 75-jarige leeftijd legde hij zijn
functie als lid van de Raad van
State op 1 oktober 1955 neer.
Slechts te kort heeft hij nadien
mogen genieten van de rust, die hem
na zo verdienstelijke arbeid op zo
uiteenlopend terrein zozeer toekwam
Uitslag tuinen- en potplantkweekwedstrijd
Gisteravond vond in „De Harmonie"
de uitreiking plaats van de prijzen, ge
wonnen bij de door de Woningbouwver
eniging „Ons Belang" onder de bewo
ners van haar huizen gehouden tuinen-
en potplantkweekwedstrijd.
De voorzitter der vereniging, de heer
J. Gerritsen, opende de bijeenkomst met
Adriaan Blankenstein geroepen bespeler
mogelijkheid van verscheidenheid in de
sterktegraden bij ongeveer gelijk blij
vende registratuur.
Het werd gevolgd door het koraal-
voorspel „Vom Himmel hoch" van
Buxtehude's jongere tijdgenoot Pachel-
bel.
Na deze Bach-voorgangers verscheen
Bach zelf met een Fuga In G. alweer
door de als het ware dansend juichende
ritmiek uiterst passende bij deze orgel
inwijding.
Een niet-Bach als Bach-leerling te
horen is weinig voorkomend. Dit ge
schiedde met het heerlijke, levensblije
Trio in G van Homilius.
Nu stond nog. ietwat vreemd tussen
Pachelbel en Bach, een Nicolas Lebèque.
Dat verklaren we daardoor, dat zijn
„Noëi ancien" zich zo dankbaar leende
om de tongstem. de kromhoorn, in z'n
pracht te demonstreren. Het is een dier
verrukkelijke werkjes, waarvan de Fran
se clavecinisten-generatie der 17e eeuw
het geheim bezat.
Blankenstein vergat de Nederlanders
niet. Hij had allereerst variaties van
Willem Vogel over „Een roze fris ont
loken". die ons niet blijvend vermoch
ten te boeien omdat Vogel, ten koste
van een weldoordachte constructie, te
veel opgaat in bezorgdheid om zijn
harmoniek modern klinkend aan te
kleden. Maar in dit werk konden de
menigvuldige klankcombinaties van het
Maranatha-orgel voordelig aan de dag
treden.
Sterker, hoewei tonaal ongelijkmatig
leek ons de fantasie over „Daar is uit
's werelds duistre wolken" van de
Leeuwarder organist Piet Post.
Het nieuwe orgel van de Maranatha-
kerk, waarover wij reeds de gegevens
en een eerste indruk publiceerden, is
gisteren in een gemeente-bijeenkomst
definitief overgedragen en met een
concert-bespeling van Adriaan Blan
kenstein in gebruik genomen.
Ds. Van Achterberg heeft het „Ma-
ranatha", vertaald „onze Heer komt"
in de trant van een gefigureerde com
positie omspeeld en de daarin uitge
drukte smeekbede of verwachting be
trokken op de gemeente, die zelve dit
vertolkt als een zingende gemeente. Bij
de zingende gemeente is het orgel be
trokken en met deze beide de vraag
naar de juiste wisselwerking.
Een ideale wisselwerking zag spreker
in een dusdanig volmaakte gemeente
zang. dat het orgel niet langer de
cantus firm us behoefde weer te geven,
maar alleen de zang contrapuntisch zou
vergezellen en verrijken! Een ideaal,
voorwaar
Vervolgens droeg de predikant het
Instrument namens de wijkgemeente
over aan de Hervormde Gemeente van
Leiden, opdat de instantie, die alle
goederen dezer Gemeente beheert, ook
dit orgel onder zijn hoede neme.
Daarna heeft de heer Stigter, als
voorzitter van het College van Kerk
voogdijen. het orgel officieel aanvaard,
niet zonder eerst met brede dank-
akkoorden mevrouw Heiloo als dienares
van het nu uitgediende wijk-harmonium
te hebben gehuldigd.
27 oktober 1955, aldus de heer Stigter,
werd dit gebouw kerk, met doopvont,
avondmaalszilver en zo meer. Het
grootste stuk. het orgel, ontbrak. Nu
stwlt het er, en wel als een monument
van offervaardigheid, wanneer terugge
dacht wordt aan de som van energieën,
die de geldinzameling heeft vertegen
woordigd.
Ten laatste dankte de heer Stigter
orgelcommissie, orgelbouwer en orgel
adviseur en installeerde hij de nu fun
gerende organist, na al hetwelk de gast-
organist Adriaan Blankenstein van de
Pieterskerk de bespeling kon aanvan
gen.
Na deze bespeling heeft ook ds. Ach-
tenberg. nu namens de wijkgemeente,
orgelbouwer en adviseur dank geze„
alsmede de heer Blankenstein, de
architect de heer Kuiper en de afge
vaardigde van de Generale Synode, ds.
Kelder.
Met Buxtehude's Preludium en Fuga
in E, dat een koraalthema verwerkt,
heeft Blankenstein een passend ope
ningsstuk gevonden. Het is speels, niet
streng logisch opgezet, merkwaardig
vrij in de fuga-tussenspelen. Geheel en
al bevredigde het ons niet, omdat het
voor groter orgel bestemd met de
Blankenstein is een geroepen speler
voor dit orgel. Hij is immers voor alles
een bouwmeester van het lijnenspel en
op polyfone vormbelijning Is dit orgel
gericht. Hij is een erudiet van het vak.
die het orgelrepertoire wijd en zijd
heeft doorvorst, altijd origineel in de
programmagrepen, die hij daaruit
maakt, begiftigd met een technische
voorbeschiktheid. een kerkmusicus, die
een vijand is van de in vele kerken
ingeslopen romantische excessen en
lievigheden.
Het Maranatha-orgel is, menen we,
het tweede orgel in de stad, gecon
strueerd volgens het moderne inzicht
van de „eerlijke' 'klank, de gezuiverde
Intonatie, de glasheldere doorzichtig
heid van de vóór-barokke orgels. De
belijders van de vormschoonheid zul
len zich voldaan weten. Wie de innige
toon van de zielsuitspraak verlangt,
zal deze missen, de romantische en
orkestrale stemmen zijn uitgebannen
en daarmee een deel van de orgel
literatuur. V.
een woord van welkom. Hij merkte op,
dat, in tegenstelling met de ledenverga
dering van de woningbouwvereniging nu
meer vrouwen aanwezig zijn, dan dik
wijls mannen op een ledenvergadering
van de W.B.V. Hij zag gaarne dat de
vrouwen in dit geval hun mannen zou
den aansporen de vergaderingen te be
zoeken. Hij richtte een bijzonder woord
van dank tot de heren van de jury, die
geheel belangeloos bereid werden ge
vonden de tuintjes en potplanten te
keuren.
De jury bestond uit de heren Smit,
Verver, Veldhuizen en Langezaal. Hier
na ging de nestor van de jury, de heer
Smit, over tot het uitreiken van de
prijzen. De heer Smit gaf enige wenken
voor het beplanten van de tuinen.
De uitslag van de tuinenwedstrijd was
als volgt:
Grote achtertuinen: 1ste pr. M. J. Ver
hagen met 86 punten; A. C. Bonarius
(W. de Zwijgerlaan) 81 p.; 2de pr.; A. A.
de Leng 79 p.; A. Singerling 75 p.; Wed.
Sliggers 75 p.; mevr. Kaak—Van Giezen
74 p.; 3de pr.: W. v. d. Berg (De Ge-
nestetstraat) 73 p.; S. H. v. d. Marck
71 p.; J. Dreef (Julianastr.) 70 p.; A.
van Mastrigt 70 p.; C. den Os 69 p.; J.
de Man 71 p.; C. Streefland 69 p.; A.
Wendt 68 p.; 4de pr.: A. Lauwrier 67
p.; H. J. Wortman 67 p.; J. Kukler 67
p.; F. Habraken 66 p.; A. Gerritsen
(Druivenstr.) 66 p..; Jac. van der Leek
65 p.; A. Heetveld (Druivenstraat) 65
p.; W. Koolloos 64 p.; Jef van Beek
62 p.; J. van den Bos (Druivenstraat)
62 p.; J. E. van Biezen 62 p.; J. Dreef
(Molenstr.) 62 p.; 5de pr.: L. Volkers,
H. J. Dickhoff en H. de Graaf (Molen
straat) allen 60 p.
Kleine achtertuinen: D. Galjaard (J.
W. Frisostr.) 74 p.; J. P. Crama 74 p.;
P. Winterkamp 71 p.; P. G. de Winter
71 p.; C. Baart 70 p.; 2de pr.: J. Boete
kees en W. Teleng, beiden 67 p.; 3de
pr.: W. J. Rijsdam 64 p.; Joh. Tegelaar
64 p.; J. H. v. d. Berg Julianakade)
62 p.; 4de pr.: M. J. Willemse 55 p.
Voortuinen: 1ste pr.: A. A. de Leng
(met beker) 73 p.; 2de pr. J. Kukler 66
p.; 4de pr.: A. Wendt 61 p.; Joh. v. d.
Bos (Druivenstr.) 61 p.; Joh. v. d. Leek
60 p.; 5de pr.: A. Gerritsen (Druiven
straat) 56 p.; Jef van Beek 56 p.
De uitslag van de gehouden potplant
kweekwedstrijd was als volgt:
Een eerste prijs werd, gezien liet pun-
tenreglement, niet toegekend. 2de pr.:
mevr. Westbroek 27 p.; mevr. Sliggers
(De Genestetstr.) 26 p.; 3de pr.: mevr.
De Winter 25 p.; mevr. Petiet 24 p
mevr. De Leng 24 p.; mevr. Cornet <W.
Pyrmontstr.) 23 p.; mevr. Kaak—Van
Giesen 24 p.; mevr. Kukler 23 p.; 4de
pr.: mevr. Crama 22 p.; mevr. Slegten-
horst 21 p.; mevr. v. d. Bos 21 p.; mevr.
Kwik 21 p.; mevr. Gijzenij 21 p.; mevr.
v. d. Berg (Van Lennepstraat» 21 p
mevrouw Tjio 21 p.; mevrouw
Winterkamp 20 p.: mevr. Eduard 20 p
mevr. De Tombe 20 p.; mevr. Dreef
(Molenstr.) 20 p.; mevr. Florisson 20 p
5de pr.: mevr. Gerritsen (Marnixstr.» 19
p.; mevr. Willemsen 19 p.; mevr. Ruis
19 p.; mevr. Marck 19 p.; mevr. Dreef
(Julianakade) 19 p.; mevr. Boetekees 19
p.; mevr. Van der Leek 19 p.; mevr.
Van der Velden 19 p.; mevr. Heetveld
(Druivenstr.) 19 p.; mevr. Van den Berg
(De Genestetstraat) 19 p.; mevr. v. d.
Laan 19 p.; mevr. Tegelaar 19 p.; mevr.
v. d Wilk 18 p.; mevr. Volkers 18 p
mevr. Van der Hoogt 18 p., mevr.
Griensven 18 p.; mevr. De Graaf (Mo
lenstraat) 18 p.: mevr. Singerling 18 p.
Na de prijsuitreiking bleef men nog
kort* tijd gezellig bijeen.
