Vorm van censuur in Indonesië?
Noord-Sumatra scl leidt
zich eveneens af
Verrassende hergroepering van de
Russische troepen in Hongarije
WEERBERICHT
Soekarno zou een „plan" hebben
al wil hij geen dictator zijn
„De weg banen voor eerlijke
lieden zonder lust tot macht"
Concentratie op beperkt getal
steunpunten Russen erkennen
de boerenraden op platteland
Arbeiders wijzen Kadar af
FIREFLY IN
ZEE GESTORT
95ste jaargang
ZATERDAG 22 DECEMBER 1956
No. 290IS
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeuri J. W. Henny
Hoofdredacteur! J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f.7.—
per kwartaal; f. 2.35 per maand; f. 0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 5705'»
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Na Staatsgreep in Midden-Sumatra
Gisteren schijnt in Indonesië een vorm van censuur te zijn ingesteld voor
uitgaande nieuwstelegrammen uit Indonesië na de berichten over de opstand
in Midden-Sumatra.
Een normale dagelijkse radio-uitzending uit Djakarta voor Singapore werd
's avonds plotseling beëindigd. Er werd hiervoor geen verklaring gegeven.
Eerder op de dag werden drie perstelegrammen, die uit Djakarta waren
ontvangen en betrekking hadden op de toestand in Midden-Sumatra, zonder
opgave van redenen ingetrokken.
Speciale Kabiiietszitting
De Indonesische regering heeft gisteren op een speciale zitting van het Kabinet
besloten een delegatie van burgerlijke en militaire autoriteiten naar Midden-
Sumatra te zenden, waar militairen het bestuur van de burgerlijke autoriteiten
hebben overgenomen.
Soedibjo, de Indonesische minister van Voorlichting, verklaarde, dat de dele
gatie „contact zal opnemen met de betrokken bevolking" als een eerste stap naar
een „beleidvolle oplossing".
Het blad schrijft uit paleiskringen te
hebben vernomen, dat bij een noodtoe
stand het hoogste gezag automatisch zal
toevallen aan het Staatshoofd, dat
bovendien opperbevelhebber van de
strijdkrachten is. Naar aanleiding hier
van wordt in politieke kringen herin
nerd aan de jongste oproep van Soe
karno aan de Indonesische partijleiders
om bijeen te komen en aan de oproep
„alle partijen te begraven", alsmede aan
het bericht in het invloedrijke blad
„Keng Po" van enige dagen geleden, dat
Soekarno „de Mao tse tung van Indo
nesië" wilde worden.
Het was intussen gisteren niet moge
lijk telefonische verbinding te krijgen
met Sumatra. De Indonesische lucht
vaartmaatschappij „Garoeda" heeft alle
vluchten naar Padang afgelast.
Aan de stap van het leger op Sumatra
is een gespannen toestand voorafge
gaan, veroorzaakt door de arrestatie
van 14 officieren, die een staatsgreep
zouden hebben voorbereid.
Het bericht van de machtsovername
is afkomstig van de gouverneur van
Midden-Sumatra, Soelan Moeljahardjo,
die voor de radio verklaarde dat hij het
bewind vrijwillig had overgedragen aan
luitenant-kolonel Ahmed Hoessein.
Hoessein, die bevelhebber van Mid
den-Sumatra is, is ook voorzitter van
de raad van veteranen van de nu op
geheven Bentang-divisie, die tegen de
nederlanders heeft gestreden.
Deze veteranen hebben kortgeleden
een serie eisen aan de regering over
handigd voor uitgebreide autonomie
voor het gebied op Sumatra. Zij klaag
den er ook over dat bijna alle belang
rijke staatsfuncties werden ingeno
men door Javanen en oefenden kri
tiek uit op de „ongezonde bureau
cratie" die het systeem van de huidige
regering aankleeft. Zij waarschuwden
de regering ervoor dat zij, indien
noodzakelijk, zelf tot daden zullen
overgaan om hun eisen ingewilligd te
krijgen.
Kolonel Hoessein zei in zijn radiorede,
dat hij optreedt in naam van genoemde
raad en „naar aanleiding van stemmen
die erop wijzen dat er bij het volk van
Midden-Sumatra ontevredenheid be
staat over de toestand in en buiten het
gebied". Hij deelde voorts mee, dat de
eisen van de veteranen „een gunstig
onthaal" hebben gevonden bij de bevol
king.
Politieke waarnemers in Djakarta
zeiden dat de ontwikkelingen in Mid
den-Sumatra niet rechtstreeks ver
band houden met het leger of de poli
tieke gebeurtenissen in Djakarta ge
durende de afgelopen weken. Volgens
hen zijn zij veeleer een weerspiegeling
van de wijdverspreide onrust in Indo
nesië.
De minister-president, Ali Sastroa-
midjojo, verklaarde het optreden van
de Bentang-divisie als „zeer ernstig"
te beschouwen.
Naar „noodtoestand?"
Inmiddels meldt de „Berita Indo
nesia", dat president Soekarno over
weegt de noodtoestand in geheel Indo
nesië af te kondigen om een verdere
verslechtering van de toestand tegen
te gaan.
(Ingez. Med.-Adv.)
Koud weer...
WórstweerWeer voor smeuïge,
sappige, malse Anton Hunink's
worst - de échte Gelderse Rook
worst. Bij 'n stevige pot boeren
kool... 'n hartige erwtensoep...
bij élke winterkost smaakt Anton
Hunink's worst het lekkerstWat
lét u om de proef op de som
te nemen..?
Hoe verser hoe lekkerder
ANTON HUNINK
HOFLEVERANCIER - DEVENTER
Noordoostelijke wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk enkele
regen- of sneeuwbuitjes. Matige tot
krachtige noordoostelijke wind. Iets
kouder met vannacht temperaturen om
het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
23 december
Zon op: 8.49 uur; onder: 16.34 uur.
Maan op: uur; onder: 11.45 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.15 en 19.40
uur. Laagwater te 2.56 en 15.20 uur.
(24/12 te 8.11 en 20.40 uur, resp. te
3.43 en I6.1O uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel
In een lezing voor leden van de strijd
krachten in Djocja heeft de president
donderdag medegedeeld, dat hij „een
plan" heeft om de huidige moeilijk
heden te boven tc komen. Hij voegde
hieraan toe, dat dit plan tot doel heeft
de democratie „in ons zieke land" te
verbeteren.
Soekarno legde er de nadruk op, dat
er geen reden was om te vrezen, dat
hij een dictator zou worden. Hij zou
de politieke partijleiders raadplegen de Schriftlezing.
over zijn plan. Telkens opnieuw be
nadrukte de president, dat Indonesië
een „geleide democratie" nodig heeft
om de moeilijkheden, waarvoor het
zich op het ogenblik ziet geplaatst, te
overwinnen.
Een „federaal bestuur?"
De 34-jarige kolonel Ahmad Hoessein
zette, gesteund door een troepenmacht
van 4000 man, de door Djakarta be
noemde gouverneur af. Er werden geen
arrestaties en geen gevechten gemeld.
Men eist o.a., dat Sumatra een eerlijk
deel van de inkomsten uit de oliewin
ning moet hebben, voor de ontwikkeling
van het gebied. Alhoewel de revolutie
tegen de regering te Djakarta gericht
is, werd het volk gerustgesteld, dat de
opstandelingen de Indonesische natie
niet wensen te ontbinden.
Wélingelichte kringen verklaarden, dat
deze opstand de eerste stap zou kunnen
zijn naar een federaal bestuur inplaats
van een gecentraliseerde regering.
Kettingreactie
Deze kringen voorspelden, dat deze
greep naar de macht elders soortge
lijke revoltes zou kunnen veroorzaken
en het leger ertoe zou kunnen aan
zetten om alsnog naar de macht te
grijpen. Dit was op 16 november reeds
bijna gebeurd.
Het kabinet van Sastroamidjojo zou
hierop kunnen vallen en de plannen
van Soekarno om een „geleide demo
cratie" te scheppen zouden worden
doorkruist, want „het volk steunt hem
niet meer".
Koningin en twee Prinsessen
bij volkskerstzang
Koningin Juliana en twee van de
Prinsessen hebben gisteravond de volks
kerstzang in de Margriethal van de
Jaarbeurs bezocht, waaraan door 8000
aanwezigen werd deelgenomen. Koor
zang werd gegeven door enige honder
den zangers, leden van Utrechtse zang
verenigingen en door een koor van Hon
gaarse vluchtelingen onder leiding van
Mees Huis. De burgemeester van
Utrecht, jhr. mr. C. J. A. de Ranitz, deed
Kolonel Simbolon, de territoriaal commandant van noord- en midden-
Sumatra, heeft gisteravond bekend gemaakt, dat ook noord-Sumatra zich
heeft afgescheden van de centrale regering en niet langer het kabinet Ali
Sastroamidjono erkent.
Deze bekendmaking werd gedaan in een uitzending via Radio-Medan.
De provincies midden- en noord-Sumatra, die tot de rijkste gebieden
van de Indonesische archipel behoren, staan onder één militaire territo
riale commandant, i.e. kolonel Simbolon.
Reuter voegt hier nog aan toe, dat kolonel Simbolon ter motivering van
zijn besluit mededeelde, dat hij tot het besef was gekomen dat niet langer
kan worden gehoopt dat de pogingen van de centrale regering om verbe-
ring in de binnenlandse toestand te brengen, met succes zullen worden
bekroond.
Hij noemde de „afscheiding" van noord-Sumatra „tijdelijk". Zij was be
doeld om de weg te banen voor eerlijke lieden met een volkomen gevoel
voor verantwoordelijkheid en niet behept met lust naar macht, om de
leiding van het land over te nemen.
In het gebied is de staat van oorlog en beleg afgekondigd.
Vrijdagmiddag vond in de Tweede
Kamer de ontbinding plaats van de
Parlementaire Enquettecommissie
Vier leden van deze commissie wer
den onderscheiden. De voorzitter
dr. L. G. Kortenhorst reikte de on
derscheidingen uit aan v.l.n.r.: P. Koersen (Commandeur in de Orde
Goossen. referendaris ter griffie van Oranje Nassau) en J. Schilthuis
(Ridder in de Orde van Oranje (Commandeur in de Orde van
Nassaumr. G. M. A. Huigens. I Oranje Nassau). Rechts dr. L. G.
commies-griffier, (Off. in de Orde l Kortenhorst.
van Oranje Nassau), Th. D. J. M.\
Vrijdagmiddag omstreeks drie
uur is even bezuiden de haven van
Scheveningen een vliegtuig van het
type „Firefly"-lesvtiegtuig met twee
personen van de Marine-Lucht
vaartdienst aan boord in zee geval
len. De reddingboot, die onmiddel
lijk uit de haven vertrok, kon niets
anders dan een zwemvest en enkele
andere kleine wrakstukken vinden.
(Van onze Weense correspondent)
De gezant van India in Praag, Khosla, persoonlijk vertegenwoordiger van
premier Nehroe, is nu voor de derde maal in Boedapest. Hij onderhandelde
met hoge ambtenaren en zal morgen met de Hongaarse regering bespre
kingen voeren. Men sluit de mogelijkheid niet uit, dat India en Communistisch
China een compromis - voorstel zullen doen ter oplossing van de crisis in
Hongarije, welk voorstel zowel voor het Hongaarse volk als voor Moskou aan
nemelijk zou zijn. Men denkt hierbij aan een zogenaamde Poolse" oplossing.
Het is intussen een feit, dat de Russen hun troepen uit Hongarije terug
trekken en in plaats daarvan nieuwe modern uitgeruste elite-divisies op bepaal
de steunpunten in Hongarije concentreren, maar de grote steden vermijden.
Een dergelijke hergroepering heeft ook in Polen plaats gehad. Een nationaal-
communistische regering zou dan onderhandelingen kunnen aanknopen over
het toestaan van enkele militaire steunpunten.
Om nu de vastgelopen politieke toestand weer vlot te krijgen, zoekt de
Hongaarse regering op het ogenblik koortsachtig contact met de centrale
boerenraad. Met het oog op een bredere kabinetsbasis worden twee nieuwe
minister-kandidaten genoemd, namelijk Imre Czaki en Janos Szabo, die alle
twee voorzitter zijn van regionale boerenraden. Ook erkennen Russische mili
taire autoriteiten de boerenraden op het platteland, waar zij met hen samen
werken en zelfs bepaalde bevoegdheden aan hen hebben overgedragen!
Daartegenover schijnen de socialisten, en dus vooral de arbeiders, geen onder
handelingen met Kadar te willen aanknopen, omdat Kadar hen niet als
afzonderlijke partij aanvaardt, doch nog steeds vasthoudt aan de vroegere
fusie tussen communisten en socialisten uit het jaar 1948.
Zoon van Hongaars president
in Italiaans kamp
Volgens het Italiaanse blad „Tempo"
dat in Rome verschijnt, bevindt de uit
Hongarije gevluchte zoon van de Hon
gaarse president. Istvan Dobi. zich in
een Rode Kruiskamp te Fallonica. waar
hij terecht is gekomen met een groep
Hongaren, die in november uit Boeda
pest zijn gevlucht. In 1942 zou Istvan
Dobi jr. uit Hongarije zijn gevlucht. Hij
was toen 16 jaar, en nam. na een korte
Bali vrijgelaten
Sommige kabinetsleden schijnen drie
onafhankelijke partijen naast de com
munisten te willen erkemien. namelijk
de sociaal-democraten, de kleine grond
bezitters en de nationale boerenpartij.
Dir gaat dus tegen de inzichten van
Kadar in. De mijnwerkers hebben het
aftreden van Kadar als voorwaarde ge
steld voor het hervatten van de pro-
duktieve arbeid. Ook maken zij het
afleveren van steenkolen afhankelijk
van het wegtrekken der Russische troe
pen, alsmede van de toestemming tot
het uitschrijven van vrije verkiezingen.
De regering is dus tot concessies be
reid Dat blijkt vooral uit het feit, dat
de arbei-'ersleider Bali werd vrijgelaten.
Hij keerde naar zijn fabriek terug, waar
hij onmiddellijk tot voorzitter van de
arbeidersraad werd gekozen. Zijn col
lega Racz blijft echter nog in arrest,
zodat het passieve verzet in deze fabriek
voortduurt. De zesduizend arbeiders zijn
wel op het werk verschenen, maar de
produktie bereikt slechts acht procent
van de normale!
OWangsysteem afgeschaft
Ook heeft de regering een nieuwe
verordening voor de boeren uitgevaar
digd. waardoor het vroegere dwang
systeem inzake de aflevering van land-
bouwprodukten wordt afgeschaft. De
handwerkers en de kleine neringdoen
den. die onder Rakosi en Gerö ten dode
waren opgeschreven, krijgen nu een
kans om hun kleine bedrijfjes op par
ticuliere basis weer op te bouwen. In
al deze concessies ziet men dus tekenen,
dat de Russen op toegeeflijkheid aan
dringen en vooral de legaliteit van de
typisch-communistische raden ook in
de praktijk door de regering erkend
willen zien
Opvallend is voorts, dat, 11a het lange
zwijgen over de hulpactie uit het Westen
nu opeens de twee grootste communis
tische bladen in Boedapest hun grote
waardering ten opzichte van Frankrijk
tot uitdrukking hebben gebracht, dat
anderhalf miljoen Franc ter beschikking
heeft gesteld, verder twaalf vrachtauto's
met geneesmiddelen en 120 ton melk
poeder. Deze waardering is ten volle
verdiend, maar er zijn landen, die méér
voor Hongarije hebben gedaan!
vakantie in Oostenrijk en Zwitserland,
dienst bij het Vreemdelingenlegioen. Hij
vocht in Indo-China en Noord-Afrika,
en keerde in 1952. toen zijn vader San-
dor Ronai als president opvolgde, naar
Boedapest terug.
Volgens „Tempo'* heeft Istvan Dobi
jr. tijdens de Hongaarse opstand in
Boedapest aan de zijde der rebellen ge
vochten.
Dr. Drees luidt
noodwet uit
„Ik vindt het prettig dat wij nu af
scheid kunnen nemen van de Noodwet
Ouderdomsvoorziening", zeide de mi
nister president dr. W. Drees gister
middag op een buitengewone vergade
ring van de Haagse afdeling van de
Algemene Bond van Ouden van Dagen
in de Dierentuin, waarin deze wet
werd uitgeluid.
„Toen ik aan het bewind kwam had ik
twee vraagstukken welker oplossing
voorrang genoten: een einde maken,
aan de bestaansonzekerheid en de in
stelling van de werkloosheidswet
„Ik was mij er wel van bewust", zo
zeide dr. Drees voorts in zijr dankwoord
voor het bloemstuk dat hem was aange
boden, „dat de Noodwet slechts voor een
sobere bijdrage zorgde ter leniging van
de nood van ouden van dagen De nieu
we wet, die 1 januari a.s. in werking
treedt, betekent een wezenlijke vooruit
gang. Het is een mijlpaal in een lange
strijd, waaraan ook tientallen jongeren
hebben meegedaan".
Groeiend verzet in
de Sovjet-Unie
Het verzet tegen het communistische
bewind in de Sovjet-Unie is veel meer
verspreid en veel feller dan men zich in
het algemeen realiseert, aldus verklaarde
de voormalige Britse onderminister van
Buitenlandse Zaken, Christopher May-
hew (Labour), vrijdag in het Lagerhuis^
Volgens betrouwbare berichten is deze
ontevredenheid zowel door stakingen in
een aantal grote fabrieken als onder
intellectuelen tot uiting gekomen. Voor
al de studenten in Moskou en Leningrad
hadden openlijk kritiek geleverd op de
politieke leiders. Mayhew sprak in het
debat over de Westeuropese verdediging.
Bij Scheveningen
Twee personen 0111
het leven gekomen
(Van onze Haagse redactie)
Een Firefly-jachttoestel van de Ma
rine Luchtvaartdienst, thuis horende
op de basis Valkenburg, is gistermid
dag om vijf over drie ten zuiden van
de Scheveningse haven in zee gestort.
De piloot, de 27-jarige ongehuwde
luitenant ter zee tweede klasse C. F.
A. Linck uit Den Haag en de onge
huwde hulpvliegtuigmaker derde klasse
zeemiliciën S. Weima kwamen daarbij
om het leven. Het vliegtuig dat dienst
deed als opleidingstoestel voor onder-
zeebootbestrijding, was op een oefen-
vlucht.
Verscheidene personen hebben het
ongeluk zien gebeuren. Onder hen wa
ren de 52-jarige visser C. Pronk en de
14-jarige Frans Swaving, beiden uit
Scheveningen. Onafhankelijk van elkaar
vertelden zij, dat zij het vliegtuig uit
de richting Hoek van Holland zagen
naderen toen plotseling de motor vreem
de geluiden begon te maken. Onmiddel
lijk daarna zagen zij een vuurstraal uit
het vliegtuig komen, waarna het in zee
stortte, naar schatting ongeveer twee
honderd meter uit de kust. En op een
zelfde afstand zuidelijk van de Scheve
ningse haven.
De zee is ter plaatse ongeveer acht
meter diep. In het Seinhuis en bij de
kustwacht had men niets gezien. Enkele
andere ooggetuigen renden echter naar
de haven, waar zij de kapitein van da
reddingboot „Dorus Rijkers", schipper
S. den Heijer, aantroffen.
Deze voer, met de ooggetuigen aan
boord, onmiddellijk uit en begon op de
aangegeven plek te zoeken. Er werd
echter slechts een olievlek en een
scherpe benzinelucht waargenomen.
Ook een helikopter van de lucht- en
zeereddingsdienst te Valkenburg, die
op het eerste alarm was opgestegen en
die gedurende meer dan een uur boven
de aangegeven plaats rondcirkelde, kon
niets vinden. Om half vijf landde dit
toestel onverrichterzake op de vliegbasis.
De bemanning van de „Doris Rijkers"
die omstreeks diezelfde tijd in de ha
ven terugkeerde, had inmiddels in zo
verre succes, dat zij een ongeveer een
meter lang stuk van een propeller had
kunnen opvissen. Alsmede een filter
tankje, een zwaar gehavend deel van
een uitlaat en een hoes van een vlieg-
tuigstoel. Deskundigen van de M.L.D.
hebben deze wrakstukken later geïden
tificeerd als die van een Firefly. Van
ochtend voer de „Dorus Rijkers"
andermaal naar de onheilsplek om
daar, in afwachting van het bergings
werk door de marine, een boei te
plaatsen.