Maranatha-kerk is thans in bezit van prachtig kerkorgel Wat Full Speed nü doet Beschaafde heldere intonatie WIENER OKTETT HEROVERDE LEIDEN MET MEESTERSCHAP Badings expliceerde eigen opus op het jeugdconcert Toonkunst Leidse Volksmuziekschool met ruim 250 leerlingen gestart! 95ste jaargang Donderdag 20 december 1956 Tweede blad no. 29017 Leids orgelbezit uitgebreid Instrument heeft 834 pijpen en elf stemmen Gistermiddag is orgel in de Maranatha-kerk aan de Lage Morsweg uit handen van de orgelbouwer Willem van Leeuwen van Leiderdorp over genomen en door de heer Van Hoeken, als voorzitter der terzake actief geweest zijnde orgelcommissie, overgedragen aan het Wijkbestuur. Daarmee is het Leids orgelbezit wederom op verheugende wijze uitgebreid. Het tijdsverloop tussen opdracht en gereedstelling voor gebruik heeft amper een half jaar bedragen, waarmee dus een ongewoon vlotte uitvoering tot stand is gekomen. De overdracht had plaats ten over staan van een kring van naastbij be trokkenen en enkele belangstellenden, als getuigen, op sobere, bijna intieme wijze, zonder het karakter van plech tigheid te dragen. De officiële ingebruik neming immers zal openbaar eerst ge schieden op 27 dezer met een orgelbe speling door de hoofdorganist der Ned. Herv. Kerk, Adriaan Blankenstein. Het gekozen systeem is, als te ver wachten was, het mechanische, dat de voorliefde heeft van de algemeenheid onzer organisten. Dit klassieke principe toch van onze beroemde orgels der 17de en 18de eeuw heeft vele voordelen van muzikale betekenis. Men weet misschien dat de terugkeer tot het mechanische principe zeer be vorderd werd door de z.g. Veka-sleep- laden (een vinding van de firma Van fluit 4', sesquialter III; (borstwerk) cym- bel II, kromhoorn 8'; (pedaal) prestant 8', fagot 16', schalmei 4'. De omvang is voor hoofd- en borst werk C-g"\ voor pedaal C-f' Wat de nevenregisters betreft, aan wezig zijn de koppelingen borstwerk- hoofdwerk, hoofdwerk-pedaal, borst- werk-pedaal, tremulant-borstwerk. Iets klopt echter niet in bovenstaande opgave: kromhoorn en tremulant zijn namelijk voorlopig op het hoofdwerk aangebracht tot de register-uitbreiding een feit wordt. Men beschikt dus thans over de drie timbres van prestant, fluit en de ene tongstem; straks zal zich daarbij de strijkerskleur voegen van de spits- gamba. Adviseur van de orgelcommissie was de toekomstige, reeds aangestelde or ganist A. de Leeuw uit Den Haag. Daar deze voorlopig nog het orgel der Hoog landse Kerk, hangende de restauratie, bedient, zal de heer Hensen hem tijde lijk vervangen. Het eindrapport, door de heer De Leeuw aan de orgelcommissie uitge bracht in verband met de oplevering, sprak van een zorgvuldige uitvoering en van een beschaafde, heldere blijde intonatie, van het eigen karakter van hoofd- en borstwerk en van de mooie eenheid die kromhoorn (de tongstem), fluit- en prestantenkoor vormen. Vanzelfsprekend zijn door de toekom stige organist de klankmogelijkheden door de spraak van het orgel zelf ge demonstreerd, waarna hem Adriaan Blankenstein opvolgde met concertfrag menten, gespeeld met de van hem be kende vaste hand en evenwichtige op zet. Het orgel „loopt" licht en perfect, is ingesteld op de polyfonie en vergt een vaardige bespeler, daar de scherp- geljjnde klankgeving niet toe zou la ten enige ongerechtigheid te verdoe zelen! ZEER GUNSTIGE INDRUK Ook de heer Blankenstein verklaarde desgevraagd een „zeer gunstige indruk" te hebben. De heer De Leeuw vertelde ons nog, dat alleen al van het hoofdwerk uit 1023 combinaties realiseerbaar zijn, al zouden die niet alle bevredigen! Dan kan men nog het pedaal koppelen, met de tremulant werken, maar aan de be rekening van de ons daartoe voorgelegde wiskundige formule hebben we ons niet gewaagd De Leidse Hervormde Gemeente is een prachtig orgel rijker geworden! V. Het prachtige in strakke lijn ge houden orgelfront. (Foto L.D./Van Vliet) Wim Kan op zijn best Afscheid voor Afrika-tournee Begin volgend jaar gaan Wim Kan en zjjn onafscheidelijke Corry een tournee maken naar Afrika. Tenminste wanneer de wereldomstandigheden geen roet in het eten zouden werpen, maar dat zal wel schikken! Voor zijn vertrek neemt het echtpaar Kan nu nog afscheid van enkele plaatsen, die het na aan het hart liggen en Leiden mag zich gelukkig prijzen, dat het daarbij behoort. Maar Leiden weet Wim Kan op zijn beurt ook zeer te waarderen, dat bleek uit het feit, dat onder auspiciën van K. en O. de Schouwburg geheel was vol gestroomd, toen gisteravond dit afscheid plaats vond. En beide partijen mogen zeer tevreden zijn over het resultaat: Leiden zag onze knappe conferencier, die onbetwist aan de kop van dit genre zich heeft geplaatst, op zijn best. Ruim vijf kwartier heeft Wim Kan zijn audi torium bezig gehouden, zo, dat de lach niet van de lucht was. Binnenlandse, buitenlandse politiek, ja wat niet al hol- dedeborrelde over en door elkaar. Na vertellen kan men het niet, tenminste niet zodanig, dat het effect behouden blijft. Het is het geheim van Wim Kan's totale persoonlijkheid met haar zonnig cachet ook zijn liederen waren bij zonder geslaagd. Na de pauze was het Corry Vonk, die in haar eigen genre, dat toch zo hemels breed van dat van haar echtgenoot ver schilt entoch vullen zij elkaar aan! liet zien, dat ook zij nog op volle kracht is. We zagen van haar in hoofd/aak oude nummers uit het 25-Jarig ABC- cabaret, waarvan de Veluwse figuren wel het sterkst aanspreken. En dan haar zeven hoeden, Jan en ik, dat het even zeer deed. En tenslotte was het natuurlijk Wim Kan, die zijn aan zijn lippen hangende auditorium naar de uitgang praatte: heel discreet en onder verzekering, dat hij nog wel uren zou kunnen en willen doorgaan Toen de voorzitter van K. en O., de heer H. de Wilde, Corry Vonk bloemen aanbood en bonbons, onderstreepte de ganse schouwburg-bevolking met dave rend applaus, waaraan bijkans geen einde kwam, de wens: goede vaort en behouden terugkeer! Waarbij ook wij ons van harte willen aansluiten. Natuurlijk was het Ru van Veen. die bescheiden als altijd doch effectief op de vleugel begeleidde, waar dit nodig was en Peter van Hattem zorgde als jongste lid van het ABC-cabaret nog voor enige aanvulling van het program: evenzeer bescheiden, doch innemend. Hedenavond nog een reprise. M. (Ingez. Med.-Adv.) Full Speed de sigaret die door zijn pure virginia-kwa* liteit steeds meer rokers tot zich trekt komt nu met een serie autopiaatjes, die werke lijk alles slaat Het album bij deze nieuwe serie verschijnt binnenkort. Het is nóg mooier uitgevoerd dan de beide vorige... Span nend geschreven! Pakkende beschrijvingen van races en rallyes! Experimenten avon tuur Met 4 grote gekleurde platen! (Prijs f 1.85). Bestel het nieuwe album nü reeds bij Uw sigarenwinkelier. Deze heelt voor U ook de vorige albums „De Geschie denis van de Automobiel" (Serie I) en „Over Auto's en Auto-rensport" (Serie II). Thans brengt Full Speed als nieuwe serie plaatjes „De Auto in de moderne tijd" Het thans 10 jaren bestaande, wijd en zijd vermaarde „Wiener Oktett", dat het vorig jaar helaas noodgedwongen bij Toonkunst verstek moest laten gaan, nu tweemaal op één dag: 's middags voor de jeugd, 's avonds voor de ouderen. En nóg is 't van het goede, liever gezegd van het sublieme niet te veel: men zou nog léng naar dit ongeëvenaarde meesterschap van ensemble- spel kunnen en willen luisteren! Géén toehoorder van 1954 is hen vergeten en al zijn er wegens ziekte enkele plaatsvervangers zo voor de vermaarde contrabassist Johann Krump dit schaadt het wonderbaarlijk hoog niveau in genen dele: die plaatsver vangers zijn immers volkomen gelijkwaardig! Leeuwen), die aantasting door tempe- ratuursinvloeden, mede van gas- en centrale verwarming, uitsluiten. De bestekprijs is f. 28.800, ten volle bijeengebracht, en strekt zich uit over een instrument van 834 pijpen en 11 stemmen, verdeeld over twee klavieren sn pedaal. Met dien verstande, dat on middellijke uitbreiding uitvoerbaar is. DE HUIDIGE DISPOSITIE VAN HET ORGEL. Op het hoofdwerk zitten thans prestant en roerfluit, elk 8 voet, octaaf 4', woud- duit 2', mixtuur IV-VI. Op het borst werk holpijp 8', speelfluit 4. prestant 2', Dasard 11/3'. Op pedaal tubbas 16'. Te zijner tijd zullen nog geplaatst worden: (hoofdwerk) spitsgamba 8', BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN GEBOREN Robert, z. v. M. van Hemert en S. M. Schoonderwoerd den Bezemer; Geertruida Jacoba, d. v. J. Willems en G. J. Heine- aan: Dirk Simon Frederlk, z. v. J. J. [Üroon en M. van Tol; Johannes Wiltoel- us Cornells, z. v. A. C. L. Nooljen en P. A Th. van der Steen; Cornelia, d. v. J. len Haan en H. van Trlcht: Johannes Marlnus Hendrikus. z. v. H. H. van den Bogaerd en Th. C. de Groot; Maria Go- retti Cornelia, d. v. J. M. Borgers en E. Xempers; Donald, z. v. U. Spitsbergen en H. Vink. OVERLEDEN G. J. Uithol, zoon, 7 dagen. Officiële publikatie SLUITING GEMEENTELIJKE BUREAUS Burgemeester en Wethouders van Lei- fcn brengen ter openbare kennis, dat de ïemeente-secretarie en de bureaus der iemeentelijike diensten en bedrijven, als mede het gemeentelijk badhuis, behou dens het hierna vermelde, op maandag H december a.s de gehele dag voor het publiek gesloten zullen zijn. Het bureau van de burgerlijke stand zal ;oor het doen van aangiften van geboor- ;*n en overlijden geopend zijn van 910 'JUx. Het Stedelijk Museum ,,De Lakenhal" («1 geopend zijn als op andere werkdagen. Verrassend begin Kinderen leren de muziek zelf ontdekken Met behulp van een gemeentelijke subsidie is zoals ivij reeds enkele we ken geleden uitvoerig hebben bericht in leven geroepen de Stichting Volks muziekschool Leiden, welke beoogt muziekonderwijs te bevorderen in de breedste zin voor leerlingen uit alle rangen en standen der maatschap pij. Tijdens een bijeenkomst, die gis teravond in de aula van de Openbare School Du Rieustraat werd gehou den, is deze Leidse Volksmuziek school ofjicieel geopend door de voorzitter van de stichting, de heer J. C. van Schaik. Deze deelde mede, dat het onderwijs voorlopig is be stemd voor de leerlingen der hoogste klassen der lagere scholen in de om geving van de Burgemeesters- en Professoremoijk en dat het aantal aanmeldingen niet ruim honderd, zo als de algemene verwachting was, bedroeg, doch niet minder dan 250. Al deze leerlingen zijn in 8 klassen van dertig ingedeeld. Inderdaad een verrassende mededeling ACHT KLASSEN VAN DERTIG Van het aanvankelijk voornemen twee maal per week gedurende drie kwartier les te geven heeft men om begrijpelijke redenen af moeten zien. Er zal voorlopig één les van een uur gegeven worden. Met één leraar kan men reeds nu niet meer volstaan om welke reden een twee de zal worden aangetrokken. Na de aandacht te hebben gevestigd op de ver schillende problemen waartegenover de organisatoren zich gesteld zagen, sprak de heer Van Schaik over de betekenis van de Volksmuziekschool. Dergelijke scholen bestaan in vele plaatsen van ons land o.m. in Amsterdam. Den Haag, Rotterdam en sinds kort ook in Haar lem. Het onderwijs is zoals bekend geba seerd op de moderne muziekpedagogi- sche methode van Willem Gehrels. Het kind leert de muziek a.h.w. zelf ontdek ken. Het type onderwijs op de volksmu ziekschool kent een afdeling A (alge meen vormend muziekonderwijs) en een afdeling B. die hierop aansluit (instru mentaal onderwijs voor kinderen, die daarvoor geschikt zijn). Als overgangs stadium is er de studie van de blokfluit DEMONSTRATIE VAN AMSTERDAMMERS De inmiddels per autobus aangekomen kinderen van een B 2 klas der Amster damse volksmuziekschool gaven later op de avond een allerplezierigste demon stratie onder leiding van de heer W. Terburg, die tevens het een en ander vertelde over de werkwijze van dit klas je. Veel geduld is vereist, doch de resul taten zijn in meer dan een opzicht ver rassend. Aan improvisatie wordt bijzon der veel aandacht besteed en terecht. Een groepje oudere meisjes liet horen, dat de gitaar niet alleen op de bekende slagmanier bespeeld kan worden, doch ook in meer Spaanse stijl. Een van deze meisjes bracht met haar gitaar zelfs een prelude van een Spaanse componist ten gehore. Dat dit muziekonderwijs ook de esthe tische vorming van de Leidse jeugd ten goede zal komen spreekt vanzelf. Slechts op deze wijze zal de schoonheid van de muziek in het latere leven van de kin deren niet meer verborgen blijven. Men ondergaat de ware speelvreugde in compositie der „Onvergankelijken": in Haydns Divertimento voor strijk kwartet en contrabas, in Mozarts ver rukkelijk Divertimento in D dur (V. 334) van 1779. eigenlijk een strijkkwar- tet met twee obligate hoorns, hier ver- j vangen door hoorn, fagot en contrabas en Beethovens ook de vorige maal 1 gespeeld Septett in Es gr. t. op. 20 van 1802. dat, zo men dan per sé tot verge- I lijkingen wil komen, wellicht de aller- I hoogste weldaad schonk! j En 's middags voegden zich daarbij het eerste en Laatste deel van het reeds in 1952 bij Toonkunst geïntroduceerde, in opdracht van de gemeente Amster dam geschreven Oktet van Henk Ba- dings, die nota bene zélf voor de jeugd een duidelijk-voorlichtende explicatie kwam geven. Men is bij dit alles all&ng vergeten, dat het Oktet van de Vlaming Marcel Poot, Brahms' Klarinetkwartet en Kreutzers „Grand Septet", oorspronke lijk op het program geplaatst verval len moesten. Men acht per slot de ruil zo slecht nog niet! Wat is toch het ondoorgrondelijk ge heim van deze Weners: is het 't tech nisch alvermogen, de welluidende pure klankschoonheid, het intens begrip, de stuwkracht van primarius Willv Bos- kovsky, die met zeldzame trefzekerheid en gemak de klaarste toongeving uit zijn wonderlijk schoon klinkende Quadag- nini tovert? Ach: het zijn al deze en nog véél meer facetten tezamen, die maken dat men gefascineerd blijft luisteren tot de laatste toon van Schuberts als toegift gegeven verrukkelijk Menuet uit diens Oktett van 1824 verklinkt en dat de meest stormachtige bijval op deze avond voor goed besluit. En men gaat huiswaarts met de ge dachte, dat wat deze Weners ook bren gen mogen, onvergetelijk in het hart gegrift blijft! Reed^^erder gaven wij een uitvoerige beschrijving van Badings' Oktet. in op perste concentratie gespeeld. Een ge waagd experiment dit voor de jeugd te geven. Zij laat zich echter niet zo gauw voor geestelijke complicaties stellen als de ouderen. Het werk werd dan ook merkwaardig goed opgevangen, al was er dan ook soms een zekere onrust van enkele „ongelovigen" merkbaar. Dank zij mede Badings' ook voor de aanwezige volwassenen verhelderend werkende uiteenzetting leek er begrip te bestaan en was er opmerkelijke luisteraandacht. Men werd ingeleid tot de sonatevorm, de thematiek, tenslotte de superieure variatiekunst niet minder dan een 14-tal waarbij elk instrument solië- rend aan bod komt. En men beseft ter dege dat hier een „modern" meester aan het woord is. die cerebraal, doch met een waarachtig muzikantenhart in „eigentijdse" en veelal orkestrale taal. véél heeft te zeggen. Het formidabele opus. aan deze We ners opgedragen en door de wereld door hen reeds uitgedragen, genoot een feil loze interpretatie. De componist werd uitbundig toegejuicht! Beethoven behoeft weinig woorden: hij spreekt direct tot het gemoed. Diens aan Keizerin Maria Theresia gewijd Septett behoudt, hoewel het Beethoven door de verworven „populariteit", welke hij verafschuwde, een „doorn in het oog" was, „eeuwigheidswaarde" en naar die waarde is het ook verklankt in een onuitputtelijke rijkdom van nuances met een onzegbaar ontroerend Adagio Cantabile en een opvallend geaccen tueerd voorgedragen Menuet, dat de blijmoedige Beethoven uit zijn vrucht baarste tijd typeert. Noch ook over Haydn en Mozart zijn veel woorden nodig: aan wie zou de vertolking beter zijn toevertrouwd dan aan deze Oostenrijkers, die met hun sinds eeuwen overgeërfde eruditie deze spirituele in harmonie van edele klank vervatte taal in merg en been verstaan en deze met tintelend élan doet her leven, met de van Mozart bekende fre melancholie daartussendoor. Een Mo zart. uitgedragen in een schier aan naï viteit grenzende eenvoud, wars van het pathos, dat hem vreemd was. bij voort during klaar en markant in de scherp ste contouren. Zij zetten daarmee een hoge traditie voort! Het Wiener Oktett, zó eensgezind in deze, speciaal voor hén bedrukkende tijd te horen en daardoor opnieuw te beseffen wat „cultuur" in de hoogste zin betekent, is een weldaad. Kamermuziek .gehouden in onverge lijkbaar evenwicht van glanzende klank en van onvergelijkbare klasse, die alle angsten van het heden als sneeuw voor de zon doet wegvagen: ideaal voor deze instrumentalisten om daarin afleiding te vinden zeer speciaal voor de Hon gaar die de cellomuziek deed zingen! ideaal ook voor ons toehoorders, die met hen meevoelen en al het smarte lijke van een verwarrende weerldsitua- tie voor enkele uren vergeten kunnen. Mogen deze waarlijk „grote musici" één voor één onovertreffelijk hun violen, alt, cello, contrabas, klarinet, fagot en hoorn bespelend, in de toe komst voor de Toonkunst bespaard blijven. Dat zal ook de wens zijn van de Maatschappij voor Toonkunst, die hen opnieuw naar hier bracht en Leiden er gelukkig mee heeft gemaakt! Dat zal ook de wens zijn van allen, die dit verrassende optreden ton tweede male mochten bijwonen! H. Installatie Vertrouwensraad melksanering Ook consumenten in raad vertegenwoordigd De wethouder van Sociale Zaken, de heer S. Menken, installeerde gister avond in het stadhuis de vertrouwens raad van de melksanering. In deze raad hebben voor de consu menten zitting: mevr. N. KeyStuur man, mevr. S. A. Th. Goudswaard Knipscheer, mevr. J. C. Berg—De Wit, mevr. G. LindenhofHop en mevr. W. L. MajoleéBlansjaar. Verder de heren M L. C. de Geus. J. H. v. d. Kloot en J. P. van der Holst. Wethouder Menken heette allen wel kom, in het bijzonder de heer S. J. van Egmond. voorzitter van de sanerings commissie. Als de voorgeschiedenis van de sane ringscommissie bekeken wordt, komt duidelijk naar voren dat deze commis sie er niet zo maar is gekomen. In 1951 is men, aldus spreker, al begonnen, maar tot tweemaal toe is het op niets uitgelopen, mede door het niet vereiste percentage voor de oprichting en ook door de vele bezwaren die men had. Wethouder Menken was verheugd, dat de melkhandelaren nu met een vrije sa nering uit de bus gekomen zijn, die buiten de overheid tot stand is gekomen. Er kwam een sanering in de stad, men deelde Leiden in sectoren in, en in elke sector drie melkhandelaren. Deze han delaren zijn aan de sector gebonden en ook de bewoners aan hèn. Er is reke ning gehouden met de keus. wat altijd een tere zaak is geweest. Spreker bracht nog even in herinnering dat drie grote vakcentrales zich op zeer goedkope ma nier hadden teruggetrokken. Zij hadden dit n.l. alleen problemen voor huisvrou wen gevonden, hoewel de melkhandei toch een grote plaats inneemt in de samenleving. De middenstand is gelukkig anders te werk gegaan, zodat er nu een commis sie is samengesteld. HET WERK VAN DE VERTROUWENSRAAD Met grote nadruk verklaarde de wethouder dat het karakter van deze vertrouwensraad niet is, dat de leden allerlei kleine meningsverschillen, zo als het minder netjes optreden van de melkslüter enz. te behandelen krijgt. Het gaat om de meer ernstige moei lijkheden waardoor bijv. de sanering in een deel van de stad geremd zou kunnen worden. Omtrent de werkwijze wordt de raad geheel vrij gelaten. Wethouder Menken sprak de hoop uit, dat deze vertrou wensraad veel goed werk mag verrich ten en verklaarde met deze woorden de raad geïnstalleerd. Hierna sprak de heer S. J. van Eg- mond over de vele problemen die er rondom de melksanering oprijzen. Het is van belang, aldus de heer S. J. van Egmond. dat de raad een gedegen ken nis heeft omtrent de huidige sanerings toestand. Dan kan men pas een oordeel hebben over de problemen. Ook deze spreker wenste de raad veel succes toe. KON. NED. MIJ VOOR TUINBOUW EN PLANTKUNDE Uitslag thuisbroeiwedstrijd De voorzitter van de Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde, de heer Joh. Jonker, opende gisteravond de laat ste ledenvergadering van dit jaar in het ,3uis over 't Hoff'". Op deze avond had de uitslag plaats van de in september uitgereikte hyacinten en krokussenwed- strijd. De heer D. Hogewoning uit Rijns burg gaf echter eerst een interessante uiteenzetting over de verschillende bol len. die hijzelf al had laten „trekken" Hierna gaf de heer D. Hogewoning mes behulp van de heer H. v. d. Bos een demonstratie met zelfgemaakte kerst stukken. Inmiddels was de jury klaargekomen met de uitslagen van de thuisbroeiwed strijd. De volgende prijzen werden toe gekend: hyacinten: le prijs: mevr Hof man; 2e pr. H. v. d. Bos: 3e pr. K Wil- lemsteyn; 4e pr. mevr. de Leeuw: 5e pr. P Boekee; 6e pr. mevr Veendorp: 7e pr. mevr. v. d. Bos. Krokussen: le prijs: mevr. Hofman; 2e pr. mevr. Veendorp: 3e pr. mevr. Smit; 4e pr. mevr. Povel; 5e pr. mevr. de Leeuw; 6e pr. mevr. Jon ker; 7e pr. K. Willemsteyn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 3