IN KAMER EN TUIN
Anne Joséphe-nu Théroigne de
Méricourt kwam in een gekkenhuis
ONS MENU
V
ZATERDAG 1 DECEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
Benogen Leven
Vrouw, die geleefd werd door de mochten
van haar eeuw en dus verging
VAN DE fl EEK
't Heerlijk avondje gaat weer
komen
Anne loséphe deed mee aan demonstraties tegen de monarchie, zoals duizenden
vrouwen meededen. In die dagen leefde ze reeds lang onder een andere naam:
Théroigne de Méricourt. Het eerste deel van haar naam was een verbastering van haar
geslachtsnaam. Het dorpje waar ze geboren was heette Méricourt.
Fel moet ze geweest zijn in de eerste revolutiedagen. In een rood rijkostuum liep ze
rond, overal vrouwen en mannen aanvurend tot verzet.
Daardoor haalde ze zich de haat van de royalisten op de hals en omdat men
aan het begin van een revolutie nooit kan zeggen hoe het afloopt, had ze met deze
haat terdege rekening te houden. Felle stukken verschenen over haar in de royalis
tische bladen. Haar doopceel werd gelicht. Met een ijver, een belangrijker zaak
waardig werd haar levenswandel aan de kaak gesteld. De verontwaardigde royalisten
vergaten geheel dat deze levenswandel, zo zij die beschreven, geleerd was in het
royalistenkamp.
TOEN zij gevaar gevoelde voor haar leven, vluchtte
ze uit Parijs, naar haar geboortegrond: Luxemburg.
In een dorpje La Boverie vond ze onderdak.
Doch de royalisten bleven kleven aan haar spoor. En
toen men wist waar ze zat gingen ze naar de Oostenrijkse
gezant in Brussel. Hij moest per slot toestemming geven
tot gevangenschap. Frankrijk had niets te vertellen in de
Zuidelijke Nederlanden, die nog altijd bij Oostenrijk be
hoorden. Emigranten hitsten de gezant op. Theroigne de
Méricourt zou in een complot zitten, dat Maria Antoinette
de zuster van de Oostenrijkse keizer, wilde vermoorden.
Nu moest men toeslaan. Men zou dit revolutiekind de
duimschroeven aan kunnen zetten en zodoende veel ge
waar kunnen worden.
De emigranten zeiden er niet bij. dat ze elke gelegen
heid zouden aangrijpen om Leopold II in een oorlog te
betrekken tegen Frankrijk.
IN de nacht van 15 februari werd zij overvallen en
gegrepen. Ze gilde toen ze gegrepen werd. want ze
voelde in haar angst de dood nabij. De papieren die
ze bij zich had werden in beslag genomen en gedurende
de reis naar Freiburg, die twintig dagen duurde, deed
men niet anders dan haar bang maken en haar geheimen
ontfutselen. „Zogenaamde" geheimen dan, meer dan hon
derd punten van beschuldiging werden opgesteld.
De tocht was lang en dodelijk vermoeiend. Men gunde
haar geen rust. Men hield haar voortdurend voor. dat
haar enige kans op redding bekennen was, alles bekennen
wat ze wist.
In het Zwarte Woud. bij Freiburg, namen de Oosten
rijkers haar over. Spoorslags voerden ze haar naar de
vesting Kufstein. Toen men haar naar binnen sleurde,
gilde ze hysterisch. Een grote, onbegrepen angst schoot
als een roofvogel op haar neer en kwelde haar.
Wat zou er hier met haar gebeuren. Zou men haar in
de gevangenis vermoorden soms? Zij had de driekleur
van de revolutie gedragen. De emigre's stookten tegen
haar. Die vertelden de afschuwelijkste leugens. Zou de
broer van de Franse Koningin Marie Antoinette die
leugens geloven? Zij was er bang voor. Baar beperkte
verstandelijke vermogens speelden haar parten. Zij
kon zich niet indenken, dat een broer een zuster niet
wreekt, ook al heeft deze schuld.
MAANDEN zat ze in de gevangenis voor ze werd
verhoord. Dit zwijgende wachten sloopte haar. Ze
voelde som6 een neiging om tegen de muren op
te vliegen.
Toen de man, die haar verhoren moest op last van de
Keizer, Von Blanc, eindelijk op de 28ste mei bij haar in
de cel trad, vond hij een wanhopig, totaal uitgeput mens.
Von Blanc was vriendelijk. Oostenrijk had er geen be
lang bij direct Frankrijk binnen te stormen. De eerste
soldaat van het Oostenrijkse leger die de grenzen over
zou trekken, zou, dat wist de Keizer, het Koningshuis
doen vallen. Dat zou de dood van zijn zuster betekenen.
Nee. vijanden van Theroigne de Méricourt troffen het
niet gunstig. Zij hadden teveel onbetrouwbare gege
vens verstrekt, zij hadden te duidelijk getoond, dat ze
alle zeilen bijzetten om de Keizer tot de oorlog te be
wegen.
Men had de 122 punten van beschuldiging stuk voor
stuk onderzocht. Er bleef niets van over. Ook uit de
papieren was geen enkel bewijs te halen van deelneming
aan een complot.
Door de rustige houding van Von Blanc kreeg Theroigne
haar zelfvertrouwen terug. Onomstotelijk toonde ze aan,
dat ze in Luxemburg geboren was, nog altijd Oostenrijks
onderdaan. Dat niemand het recht had om haar te laten
veroordelen in een land waarin ze stellig niets mitsdaan
had. Indien ze in Frankrijk gezondigd mocht hebben, dan
wilde ze in Frankrijk terecht staan, voor een Franse
rechtbank.
De stukken, betrekking hebbende op dit verhoor, zijn
na de Eerste Wereldoorlog in Wenen teruggevonden.
De emigranten wilden bij de verhoren aanwezig zijn.
De Oostenrijkers wezen hen terug.
Er kwam weer licht in het hart van de gemartelde. De
hevige bevliegingsangsten waren weg. kwamen ook niet
meer terug, doch haar zenuwgestel had afschuwelijk ge
leden. Zij was te emotioneel om zulke dingen kritisch
onder de ogen te kunnen zien.
ON BLANC heeft een zeer uitvoerig rapport over
haar ongesteld. Niet alleen over haar vermeende
vergrijpen, ook over haar als „mens". Hij schrijft
daarin dal hn geen enkel bewijs gevonden heefl. waaruit
blijkt, dat deze vrouw meer heeft ondernomen tegen
de Franse monarchie dan honderdduizend anderen. Hij
schrijft er in, dat de beschuldigde diep is aangegrepen
door de misstanden in het Franse Koninkrijk. Dat zij
in zekere zin ..besmet is" met ideeën over democratie,
zoals geheel Parijs besmet is door de ideeën van men
sen. die nooit zelf hebben geregeerd, alleen maar boe
ken hebben geschreven over toestanden in een ideaal
staat. Zij heeft een scherp gevoel voor goed en kwaad,
voor recht en onrecht. Zij heeft machtige beschermers
in Frankrijk, die haar zeker zullen wreken wanneer
de Oostenrijkse regering door verkeerde voorlichting
onrecht zou doen in plaats van recht.
Hij heeft erg met deze vrouw te doen. Als men haar
nog langer vasthoudt zal zij öf zwaar lichamelijk ziek
worden, of krankzinnig. Onder borg van haar gehele
fortuin en haar vrijheid wil ze zo lang in Wenen blijven
wonen als de Keizer dit begeert.
Dit alles wordt de Keizer -bericht en de voorzichtige
Leopold stemt toe. Niemand mag weten hoe de vrouw
heet die binnenkort een regeringswoning toegewezen zal
krijgen. Zelfs de commandant van de vesting zal niet
weten waarheen men haar zal brengenMadame La
Hay.
ZIJ gedroeg zich voorbeeldig in Wenen. Werd zelfs
door de Keizer ontvangen. De plannen der emigran
ten waren totaal mislukt. Theroigne kon weldra weer
gaan en staan waar ze wilde.
De 5e januari 1792 kwam ze in Brussel aan en vandaar
ging het naar Parijs. Parijs zoog haar tot zich met on
weerstaanbare kracht. Daar was haar levenen haar
sterven.
Toen men naar in Parijs herkende, gekleed in korte
rok. soldatenjas en een lange veer op de hoed, was men
daverend enthousiast. Een martelares was tot hen terug
gekeerd.
Theroigne de Méricourt. de heldin, die door de emigran
ten verraderlijk was overvallen en op transport gesteld
naar Oostenrijk naar de vijand had zich uit de
gevangenis bevrijd en was tot hen teruggekeerd.
In ontocht nam men haar mee naar een vergadering der
Jacobjjnen en daar, in die vergadering, waarin het
enthousiasme oplaaide toen men haar naam verstond,
toen men haar elegante verschijning zag, bovenal toen
ze haar armen naar allen uitbreidde en getuigde van
haar liefde voor de goede zaak, voelde ze zich thuis...
Hoe weergaloos dom kan een mens toch zjjn! In de
gevangenis was ze duizend keer gewaarschuwd, dat ze
niet sterk was van geest. De angst had haar menigmaal
verwilderd. Doen stikken bijna. Waarom moest zij zich
opnieuw in een avontuur storten, waarin ze zelf de
koers niet kon bepalen?
ER- zijn mensen, die zich willoos moeten laten mee
sleuren door de draaikolken van de tijd. Slachtoffer
zijn zij inplaats van leider. Het enorme enthousiasme
deed haar goed. Het inspireerde haar een vrouwenbatal-
jon op te richten Doch de mannen wilden niets weten
van vrouwen in het leger en de vrouwen zelf nog minder.
Ze begreep niet. dat ze door vol te houden op dit punt
haar eigen positie ondergroef. De bestorming van de
Tuillerieën kwam. Zij was er bij. Zij was in de voorste
gelederen, als een wrekende Nemesis. Zij vuurde de
nieuwe helden aan en de Zwitserse lijfwacht werd mede
door haar drijven tot de laatste nian vermoord.
Toen de roes uit was. gruwde ze van zichzelf. Ze had
zich mee laten slepen, nee. ze had zich laten opstuwen
door ietsdat in de lucht zat.
Von Blanc, die in zjjn rapport haar een mensenkind
had genoemd, dat tot niets slechts in staat was, had
eigenlijk ook nog gelijk, want ze had het in een toe
stand gedaan van ontoerekenbaarheid.
Het bloed dat ze had laten vergieten, vervolgde haar.
en daarom sloot ze zich bij de pematigde Girondijnen
aan, doch die stonden al op de lijst van het scheermes
der revolutie.
Volksvrouwen begonnen haar uit te jouwen. Er was
geen strohalm meer waaraan ze zich vast kon klampen,
geen politieke partij, geen hecht opgebouwde levens
overtuiging. geen God.
Het werd heel vreemd in haar. In Parijs zei men dat
ze naar de guillotine moest, en het woord verschrikte
haar nauwelijks. Anderen zeiden, dat men haar op
moest sluiten in een gekkenhuis. Dat is gebeurd. Tas in
1817 werd ze uit haar lijden verlost.
Dit is in het kort de geschiedenis van een vrouw, die
geleefd werd door de machten van haar eeuw en dus
verging
REIN BROUWER.
In deze week valt het Sint Nicolaasfeest en hoewel velen misschien niet veel
werk van deze dag zullen maken, is de behoefte om 's avonds gezellig bijéén
te zijn. meestal toch heel groot.
Het is niet moeilijk om met weinig middelen toch een feestelijk tintje aan de
Sinterklaasavond te geven. Eigen gemaakte borstplaat vindt altijd aftrek
en een frisse drank wordt vooral door kinderen op zo'n avond meestal meer
gewaardeerd dan thee of chocolademelk. Orangeade is niet alleen verfris
send maar doordat er nogal wat sinaasappelen en citroenen in verwerkt zijn,
bovendien nog bijzonder gezond ook.
ZONDAG i gevulde eieren op sla, ribstuk, spruitjes, aardappelen,
citroenpudding.
MAANDAG t jachtschotel, rode kool, turfjes met bessesapsaus.
DINSDAG t eieren met kerriesaus, brusselslofsla, aardappelen, flensjes.
WOENSDAG zuurkool, varkenskrabbetjes, aardappelpuree, banaan.
DONDERDAG J gebakken kaasplak, gestoofde uien, aardappelen, appelmoes
met schuimkop.
VRUDAG visragoüt in rijstrand, sla. vanillevla met bitterkoekjes.
ZATERDAG stoofpot appelen, rijstkoekjes.
(Ingez. Med.-Adv.)
Recept: Sinaasappelborstplaat.
150 gr. suiker, 2 suikerklontjes,
Vz dl. water, sinaasappelschil, 20
gr. boter.
De klontjes over de gewassen sinaas
appelschil raspen totdat ze geel zien
en met olie doortrokken zijn. Intussen
de suiker in het water oplossen en de
stroop zover inkoken dat een druppel
die men van een lepel laat vallen, tot
een draadje trekt. De pan van het
vuur nemen, de klontjes en boter er
aan toevoegen en de massa roeren tot
ze doorschijnend en dik vloeibaar is
en daarna in vormpjes die men in
koud water heeft gedompeld en op een
bevochtigd stenen tafelblad of houten
plankje heeft gezet, gieten. Na enige
minuten de vormpjes voorzichtig naar
een droge plaats schuiven, de vormp
jes keren en de borstplaat goed hard
laten worden.
Chocoladeborstplaat.
150 gr. suiker, 2 theelepels cacao
poeder, Vz dl. water. 20 gr. boter.
De suiker met de cacaopoeder ver
mengen, met water opzetten en tot de
gewenste dikte inkoken.
Recept: Orangeade.
150 gr. suiker, 150 gr. suiker
klontjes, 8 sinaasappelen, 2 ci
troenen, V/z liter water of spuit
water, een paar schijfjes sinaas
appel.
De gewassen sinaasappelen schrap
pen met de suikerklontjes. De sinaas
appelen en citroenen uitpersen en daar
na de helften heel dim afschillen en de
schilletjes Vz uur in water laten trek
ken. De suiker en de klontjes in het
water oplossen, het geheel door een
paardeharen zeef zeven en het sap van
de sinaasappelen en citroenen erbij
doen. Limonadeglazen gedeeltelijk met
dit sap vullen en er daarna water of
spuitwater op schenken. In elk glas een
schijfje sinaasappel of citroen leggen.
Enkele wenken voor
de huisvrouw
Het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding zet een traditie voort door de
verspreiding van een aantal wenken
voor de bereiding van allerlei lekker
nijen in de komende feestmaand, zo
veel mogelijk voorzien van een kos
tenopgave.
Hier volgt dus allereerst een feeste
lijk allerhande voor het Sint-Nicolaas-
feest.
BORSTPLAAT (grondrecept)
10 cent per 100 g)
250 g suiker. 5 eetlepels melk. Vz
eetlepel custardpoeder.
Suiker en custardpoeder dooreen roe
ren en met de melk zachtjes laten
smelten. De vloeistof inkoken tot een
gordijntje van suikerstroop blijft han
gen tussen de tanden van een vork en
ook de laatste druppel, die van de
kloppen tot deze dik en ondoorzichtig
vork afloopt, een draadje trekt. De.
pan van het vuur nemen en de massa
begint te worden. Niet ongeduldig zijn!
De stroop uitgieten in ingevette borst-
plaatvormen op een vet aanrecht of
vetvrij papier. Wanneer de figuren
geheel koud en stijf zijn. ze op de zij
kanten zetten om te drogen.
Chocoladeborstplaat.
Te werk gaan als in het grondrecept
staat aangegeven, doch 1 eetlepel ca
caopoeder met het custardpoeder door
de suiker roeren.
De Vuurdoom of Pyracantha lalan-
dii ziet men hier en daar wel in onze
omgeving: een zeer mooie leiheester,
de eoht wel wat meer de aandacht ver
dient. Ook een zeer sterke struik, die
echter wel dankbaar is voor een be
schutte standplaats en dan liefst op
het zuiden. In juni kan men ai profi
teren van de witte bloemschermen.
doch dat is slechts het begin van al
het schoons, dat deze heester te bie
den heeft. De bloemen worden al spoe
dig opgevolgd door een weelde van
oranje-scharlaken bessen; echt iets
bijzonders om eens tegen uw muur te
poten en ik neem aan dat ge er wel
een plekje voor vinden kunt.
Dan kan deze groenblijvende lei
heester nu wel besteld worden en bij
open weer kan nog wel gepoot warden,
doch men kan het ook uitstellen tot
volgend voorjaar. U moet mij beloven,
dat het dan echter niet vergeten wordt
en maak het plantgat dus volgende
week maar vast gereed. Bestel die
struik dan bij de hovenier of bij de
boomkweker, doch vraag in ieder ge
val om één in pot gekweekt exem
plaar. De vuurdoorn laat zich niet zon
der schade verplanten, doch in pot ge
kweekt zal men er niet veel moeilijk
heden mee hebben. Bij het poten dient
men dan de bloempot stuk te slaan en
tracht dan de potkluit zoveel mogelijk
intact te houden, want daar is het juist
om begonnen. Zorg dan dat het plant
gat niet alleen voldoende diepte heeft,
doch dat het ook breed genoeg ge
maakt wordt; het zou helemaal niet
plezierig zijn indien de wortels straks
al direct tegen een ondoordringbare
wand zouden zitten.
In dat plantgat zal men wat goede
tuingrond moeten brengen; vermengd
met wat oude stalmest en indien de
struik eenmaal goed aan de groei is,
kan men later ook wel volstaan met
wat korrelmest.
Of de vogels die bessen niet eten?
Ja, dat doen ze wel, doch het zijn toch
beslist niet de eerste bessen, waar ze
aan beginnen. Indien u ze beslist alle
maal voor eigen plezier wenst te be
houden, zal het nodig zijn de struik
tegen het vallen van de winter met
een net af te dekken; de bessen kun
nen dan tot diep in het voorjaar be
houden blijven en zitten er dikwijls
nog aan als de nieuwe bloemen er al
weer zijn. Er zal ook wel eens ge
snoeid moeten worden; de scheuten,
die te ver weg groeien, kan men dan
wel gedeeltelijk terugnemen; de struik
zou anders ook te vea- van de muur
afraken.
G. KROMDUK.
Roomborstplaat.
Per 250 g. suiker: 3 eetlepels room,
3 eetlepels water, Vz eetlepel custard
poeder.
Suiker en custardpoeder dooreen
roeren en met de room en het water
zachtjes laten smelten. Verder te werk
gaan als in het grondrecept staat aan
gegeven.
SPECULAASPOPPEN
SPECULAAS EN
(17 cent per 100 g, zonder aman
delen 12 cent per 100 g).
200 g (ruim 2 kopjes) zelfrijzend
bakmeel, 75 g (bijna 1/3 pakje) boter
of margarine, 100 g (bijna 1 kopje)
bruine basterdsuiker, 8 g (1 eetlepel)
speculaaskruiden, of kaneel met wat
gemberpoeder, nootmuskaat en kruid
nagelpoeder, 2 eetlepels melk,, 100
g amandelen.
Het zelfrijzend bakmeel, de basterd
suiker. het zout en de kruiden door
een zeef in een kom schudden en door
elkaar roeren. De boter of de marga
rine er met twee messen doorheen
snijden. De lepels melk toevoegen. De
bestanddelen met de hand döoreen-
kneden tot een gelijkmatig deeg ont
staan is. Het deeg even laten rusten
en daarna uitrollen op een met bloem
bestoven aanrecht of tafel.
De amandelen wassen, opzetten met
ruim water, aan de kook laten komen,
afgieten en overgieten met koud wa
ter. Ze vervolgens van de velletjes ont
doen en snipperen. Deze snippers over
het deeg strooien en ze er met de deeg-
rol luchtig indrukken. Van het deeg
met de hand een speculaaspop vormen
of er koekjes uitsteken of -snijden. In
dien men een speculaasplank bezit,
deze dun met aardappelmeel of mai-
zena bestrooien en het deeg in de
vorm drukken. Wat uitsteekt afsnij
den. Vervolgens de koekjes uit de
plank kloppen en ze op een vetge
maakt bakblik leggen. De speculaas
jes of speculaaspoppen bakken in een
'matig warme oven. Baktijd 20 a 25
minuten.
BANKETSTAAF OF -LETTER
(De prijzen zijn ongeveer als volgt.
Een letter met roomboter f3.
een letter met margarine f2.—).
Voor de vulling: 125 g amandelen,
125 g 7 eetlepels) suiker, geraspte
citroenschil, 1 ei.
Voor het deeg: 75 g boter of mar
garine, 100 g (ruim 1 kopje) bloem,
1/2—3/4 dl Vz klein kopje) koud
water, 2 g zout, iets ei.
De vulling De amandelen opzet
ten met ruim water en tegen de kook
brengen. De amandelen afspoelen met
koud water en pellen .De amandelen
twee of meer keren malen in een
amandel- of vleesmolen. De citroen
wassen en de schil dun afraspen. Het
ei loskloppen en met de citroenschil
en de suiker door de amandelen men
gen. De amandelpers ongeveer een
week van te voren klaar maken. Ze
zo lang afgedekt wegzetten op een
koele plaats.
Het deeg Voor feuilleteedeeg
werkt U als volgt:
De bloem in een kom zeven. De bo
ter of margarine in grote stukken (van
l\'z a 2 cni) in de bloem snijden. Het
zout en 1/2—3/4 dl water toevoegen,
zodat een samenhangend deeg ver
kregen wordt. Vooral niet het deeg
kneden, maar het mengen met een
mes. De tafel met bloem bestuiven en
de deegrol eveneens. Het deeg zonder
het hard te drukken uitrollen tot een
dikte van 1/3 cm. De deeglap in
een rechthoekige vorm houden. Het
deeg in drieën vouwen, dwars leggen,
weer uitrollen en in drieën vouwen,
deze bewerking nog eens herhalen.
Het deeg Vz uur op een koele plaats
laten rusten. Voor feuilletéedeeg bo
venstaande bewerkingen nog tweemaal
herhalen. Het deeg moet dus 2 x rus
ten en wordt 3x3 keer gerold en ge
vouwen. Daarna de deeglap uitrollen
tot een lange reep, die 8 cm breed
is. Van de amandelpers rolletjes ma
ken, deze op het deeg leggen en de
deeglap dichtvouwen. Het deeg met
iets water op elkaar plakken.
Voor een banketstaaf de uiteinden
dichtvouwen. Enkele letters zoals C,
J enz. zijn gemakkelijk te vormen.
Ingewikkelder wordt de K, hierbij de
zijbenen in de naad van het eerste
been leggen.
De bakplaat nat maken. Het ge
vulde deeg op de plaat leggen, met
de naad naar beneden. Het deeg met
ei bestrijken en in een hete oven in
30 a 40 minuten gaar laten worden.
Hpt eerste kwartier de oven niet ope
nen. Het banket op een rooster laten
afkoelen.
