HONGAARSE REGERING KADAR KONDIGT HERVORMINGEN AAN Breuk in P.E.N. Centrum Nederland d oor Hongarije Egypte en Russen tot Syrië waren de tanden door de bewapend WEERBERICHT Hier en daar wordt nog gevochtenmaar Russen hongeren verzetsstrijders uit Eden overweegt thans openlijke verklaring af te leggen Amerika verzet zieh tegen alle vrijwilligers Midden-Oosten 95ste jaargang MAANDAG 12 NOVEMBER 1956 No. 28984 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J W Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week f7.— Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Marionettenbewind zoekt hulp bij Nagy Het was gisteren nog steeds onrustig in enkele delen van Hongarije: Radio-Boedapest meldde gisteravond, dat er in de provincie Györ, in het bijzonder langs de hoofdweg van Boedapest naar Oostenrijk hevige gevechten waren uitgebroken. In de provincie Vac ten noorden van Boedapest vernielden opstandelingen ver bindingen en hielden zij auto's en treinen met levens middelen voor de hoofdstad aan, aldus deze zender. Verder zou gisteren te Dunapentele, Peet en Ujpest, een voorstad van Boedapest, nog hevig zijn gestreden. Arbeiders van een van de grote fabrieken op het eiland Csepel bij Boedapest hebben veertien Russische tanks Gaat gehate geheime politie verdwijnen? Intussen poogt de regering-Kadar „aan te pappen" met Imre Nagy, Kadars voorganger. De bedoeling is steun te verkrijgen van de bevolking, die nog altijd volkomen afwijzend staat tegenover het nieuwe bewind, dat uit Russische ma rionetten bestaat. Kadar heeft zondag in een radiorede een aantal hervormingen aangekondigd, zoals: verhoging van lonen en salarissen, invoering van het Kos- suths embleem in de nationale vlag, instelling van een speciale volkspolitie ter vervanging van de gehate geheime politie, vrije talenkeuze voor studenten, ver mindering van het aantal hoge communistische autoriteiten. Overigens kwam hjj weer met de bekende leugen voor de dag over „witte terreur", waardoor wel moest worden ingegrepen. Eadar vergat erbij te zeggen, dat zelfs tal van Russische mi litairen in een gewetensconflict waren geraakt, toen zjj zagen, dat niet de „witte terreur" moest worden neergeslagen, maar dat zij tegenover arbeiders kwamen te staan. De premier verklaarde verder, dat „Westelijke hulp via het Rode Kruis zeer waardevol zal zijn". in brand gestoken door die door middel van brandslan gen met benzine te bespuiten. Radio-Boedapest meldde gisteravond, dat er gisteren nog is gevochten op het Calvijnplein in het centrum van Boedapest. Volgens berichten van vluchtelingen en radio-zenders der op standelingen draagt de Russische ,,uithongeringsblok- kade" meer bij tot de ineenstorting van de overgeble ven verzetscentra dan de militaire macht der Sovjet- Unie. Russische troepen houden voedselkonvooien, die op weg zijn naar de hoofdstad tegen en zullen deze pas doorlaten als alle verzet is beëindigd en de mensen weer aan het werk zijn gegaan litie belette hen de toegang tot het ge lere betogers lie- Held van Boedapest zou ontsnapt zijn Hongaarse vluchtelingendie zondag in het Oostenrijkse grens- plaatsje Klingenbach aankwamen, hebben medegedeeld, dat generaal Pal Maleter. bijgenaamd „de held van Boedapesfzaterdag uit Rus sische gevangenschap is ontsnapt Koningin in ons land terug Zaterdagavond omstreeks zes uur is H.M. de Koningin per vliegtuig op Soesterberg aangekomen. Z.K.H. de Prins der Nederlanden was ter ont vangst op het vliegveld aanwezig. H.M. de Koningin is zoals bekend, enige weken met vakantie geweest in Taormina op Sicilië. Een uur loon voor Hongarije Gemeenschappelijke verklaring Van directies en werknemers van een groot aantal ondernemingen uit alle streken van het land bereiken het Nationaal Comité hulpverlening aan het Hongaarse volk en het bestuur van de Stichting van de Arbeid suggesties inzake hulp aan de slachtoffers van de agressie in Hongarije. Deze suggesties betreffen, naar men ons van de zijde der Stichting mede deelt, veelal het afstaan van een uur loon door de werknemers en het bij passen van een gelijk bedrag der werknemer door de ondernemers. De Stichting van de Arbeid, waarin de centrale werkgevers-, middenstands- en boerenorganisaties. alsmede de drie vakcentralen samenwerken, en het na- tionaalcomité hulpverlening aan het Hongaarse volk, stemmen gaarne in met deze spontane en sympathieke sug gesties en wekken alle werknemers en ondernemers in Nederland op. aanslui tend aan de massademonstraties van maandag j.l. en de drie minuten stilte van donderdag j.l. op nationale wijze daadwerkelijk medeleven met de slacht offers van deze vrijheidsstrijd in Hon garije te tonen. De Stichting van de arbeid laat het gaarne over aan het per bedrijfstak of per onderneming te plegen overleg, om de meest doeltreffende wijze van uitvoe ring van de inzameling vast te stellen. Men gelieve de verzamelde gelden te storten op girorekening nummer 999 van de penningmeester van het Natio naal Comité Hulpverlening voor het Hongaarse volk te Amsterdam. Iets kouder De Bilt verwacht tot morgenavond: Veel bewolking met plaatselijk mist. Geen regen van betekenis. Zwakke tot matige wind tussen noord en noord oost. Iets kouder. (Opgemaakt te 11.15 uur). 13 NOVEMBER Zon op: 7.38 uur; onder: 16.54 uur. Maan op: 14.32 uur; onder: 2.18 uur. Hoogwater te Katwijk te 11.27 uur. en zich bij een groep opstandelin gen heeft gevoegd. Maleter was minister van Defensie in het laat ste kabinet van Nagy. Een Hongaarse luitenant is de Oosten rijkse grens overgekomen in een luxueuze zes ton wegende auto, die naar zijn zeg gen aan Rakosi behoord heeft, de afge zette Stalinistische partijchef. De wagen is zwaar gepantserd en de ruiten zijn van kogelvrij glas. Zaterdag hebben nog 2000 mensen kans gezien uit Hongarije naar Oosten rijk te vluchten, zo heeft een zegsman van de vluchtelingenorganisatie meege deeld. Een functionaris van deze orga nisatie noemde het contingent vluchte lingen van zaterdag het meest tragische, dat hij ooit tijdens zijn werkzaamheden had gezien. Het waren vrouwen met kin deren van wie de mannen gesneuveld. bouw te forceren. Andere pen de gehele dag met Italiaanse en Hongaarse vlaggen doo. de hoofdstraten van Perugia. „Wij eisen van de regering in Moskou de waarheid, wij eisen de vernietiging van het gordijn van stilzwijgen, wij eisen het einde van een bezetting, die in strijd Onze correspondent veilig in Wenen j Onze Weense correspondent E prof. dr N. Greitemann, die er E in geslaagd was Boedapest te bereiken, maar daar overvallen 1 E werd door het Russische ver-g raad van zondag4 november. g E is gisteren in een konvooi uit E 1 de geteisterde Hongaarse E hoofdstad in Wenen terugge-1 keerd. Tot dit konvooi behoor- 1 den zeven Nederlandse jour- E 1 nalisten behalve onze corres-E pondent de heren Baljon. Eerd-1 1 mans, Sandberg. Van Sprang en Hofland en de echtgenote g Evan laatstgenoemde) en vier e 1 particulieren, onder wie de heer j| E Wichers van de KLM en mej. g E Gerrits. J Op pag. 2 treft men de eer- E ste indrukken aan. die de heer g 1 Greitemann ons hedenochtend E telefonisch mededeelde. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiü is met het menselijke recht, met de be langen van het socialisme in Hongarije en met het belang en het prestige van de Sovjet-Unie", schreef Pietro Nenni, de secretaris van de Italiaanse links-so cialistische partij, in een artikel, dat het partijorgaan „l'Avanti" zondagochtend publiceerde. Anti - communistische auteurs treden uit Na fel bewogen vergadering Tijdens een zaterdag te Amsterdam gehouden felbewogen vergadering van vier uur van het P.E.N. Centrum voor Nederland is na langdurige discussies een geamendeerde resolutie aangenomen, waarin het lidmaatschap van het Pen Centrum voor Nederland ontoelaatbaar wordt verklaard voor hen, die het optreden van de U.S.S.R. in Hongarije voorstaan, goedkeuren of verontschuldi gen. Een aantal schrijvers is echter uitgetreden, omdat zij deze resolutie welis waar wel sympathiek vinden, doch er het onoverkomelijke bezwaar tegen hebben, dat deze niet een bruikbare regeling bevat, om het P.E.N. Centrum voor Nederland te ontdoen van communisten en leden van communistische mantelorganisaties. Deze uitgetreden leden zijn: H. G. Cannegieter, S. Carmiggelt, Cola Debrot, Maurits Dekker, Max Dendermonde, Pierre H. Dubois, Henri A. Ett, H. A. Gomperts, mevrouw E. J Hannema—van Maasdijk, S. P. Huygens, David de Jong, J. J. Klant. H. A. A. R. Knap, Reïnold Kuipers, Manuel van Loggem, Adriaan Morriën, Max Nord, Max Schuchart J,. W. SchulteNordholt, Jan Spierdijk, mevrouw M. A Szekely—Lulofs, Adriaan van der Veen, Aar van der Werfhorst, H. Wielek en Ben van Eysselsteijn. Verwacht wordt, dat nog vele andere leden uit het Pen-Centrum zullen treden. Op deze vergadering onder voorzitter schap van dr. Victor van Vriesland waren ongeveer 50 van de 250 leden van het Pen-Centrum Nederland aanwezig. Het Pen-Centrum is een afdeling van de Internationale schrijversorganisatie. In behandeling was gekomen een voorstel van zes auteurs waartoe deze (Van onze correspondent in Londen) De Britse regering heeft thans de bedoelingen van de Sovjet-Unie in het Midden-Oosten ontmaskerd en daarmede verklaard waarom onmiddellijk Brits- Frans ingrijpen noodzakelijk was om een oorlog op grote schaal in dit gebied te voorkomen. De Russen en hun vazallen hadden in ruim een jaar tijd Egypte voor 150 miljoen pond sterling aan wapens gezonden. Duizend Russische en Tsjechische technici en instructeurs waren gereed voor actie. Gezien de overvloed van oorlogsmateriaal komt men tot de slotsom, dat deze duizend technici de kern vormden van een volledige Sovjetrussische strijdmacht. Met deze enorme wapenvoorraden in Egypte en Syrië wordt de Russische bedreiging om vrijwilligers naar het Midden-Oosten te zenden in Londen als hoogst ernstig opgevat, al beseft men dat dit tevens een onderdeel vormt gefusilleerd of gevangengenomen waren, j van jg Zenuwoorlog, welke de Russen op het ogenblik tegen het Westen voeren. Het aantal vluchtelingen, dat Oostenrijk Breuk met Amerika is binnengekomen wordt nu op ongeveer 17.000 geschat. Betogingen in Perugia Tijdens het congr.s van de Italiaanse communistische partij te Perugia, zijn zondag heftige anti-communistische be togingen gehouden. Duizenden betogers hebben vergeefs getracht de versperrin gen rond de plaats, waar het congres werd gehouden, te doorbreken. Daarna trokken de betogers naar de zetel van de communistische partij maar de po- spoedig herstellen De Russische bedreigingen, welke naar men hoopt door de Amerikaanse verkla ringen zijn genautraliseerd, hebben ken nelijk ten doel gebruik te maken van de in Engeland heersende onenigheid en om de Britten en Fransen in een soort paniek-stemming te doen besluiten hals overkop her Suezkanaal-gebied te ver- Dit nummer bestaat alt 12 pagina's Duidelijk zijn de vermoeienissen van de laatste dagen af Ie lezen van het gezicht en uit de gebaren van Sir Anthony Eden tijdens zijn toespraak bij het diner, aangeboden door de nieuwe Lord-Mayor.van Londen, links naast hem zittend. laten, nog voordat het waarnemingsle- ger van de Ver. Naties in voldoende sterkte aanwezig zal zijn. Engeland blijft echter vastbesloten, en rekent daarbij op Frankrijks steun, om de Russen in dit opzicht een propagan da-overwinning te onthouden. De Britse politiek is nog steeds, dat de Engelsen niet eerder uit Egypte ver trekken zullen voordat een werkelijk doelmatige politiemacht ter plaatse zal zijn. Geen twijfel over De theorie, al of niet door de Britse regering geïnspireerd, welke thans in Londen opgeld doet, is dat alle twijfel over de uiteindelijke Russische bedoe lingen in het Midden-Oosten was weg genomen toen bij de arrestatie vorige maand van de vijf Algerijnse rebellen leiders in Noord-Afrika belangrijke do cumenten in handen van de Fransen waren gevallen, welke het onomstotelijke bewijsmateriaal leverden, dat reusach tige hoeveelheden Russische oorlogstuig het Midden-Oosten binnenstroomden, waarbij tevens de bedoeling aan het licht kwam over het gebruik van deze wapens!! De Russen rekenden er op, dat het bedreigde Israël binnen enkele maan den, waarschijnlijk niet later dan maart volgend jaar, gedwongen zou zijn toe te slaan en zij waren gereed om het te vernietigen, daarbij beseffende dat de vrije wereld Israël niet in de steek kon laten. Selwyn Lloyd, de Britse minister van Buitenlandse Zaken, zou een en ander hebben laten doorschemeren, toen hij voor de stemming over Labour's motie van afkeuring de aarzelende conserva tieve Lagerhuisfractie in een besloten bijeenkomst toesprak. Ook in zijn radiorede zinspeelde Lloyd op het bestaande Russische plan. Eden overweegt thans hierover 'n open lijke verklaring af te leggen om de wereld duidelijk te maken dat de Russische sa menzwering in het Midden-Oosten het hoofdmotief heeft gevormd voor de Brits-Franse actie. In oppositiekringen is men nog ge neigd dit als een uitvlucht te beschou wen aangezien pas na Israëls overwin ning in de Sinaï de omvang van de Sovjetrussische wapenuitrusting geble ken zou zijn. Voor de Britse regering schijnt de oorlogsbuit echter niet meer dan een be vestiging geweest te zijn van de plan nen, waarvan zij eerder de lucht had gekregen. Nasser ontving van de communistische landen ten minste vijftig Iljoeslin twee- motorige straalbommenwerpers, en ten minste honderd M.I.G.-15 straaljagers, verder ongeveer 300 middelzware en zware tanks, waaronder vele reusachtige T-34's, meer dan honderd pantserwagens tussen de 400 en 500 kanonnen, twee destroyers, vier mijnenvegers, 15 tot 20 motortorpedoboten en nog enkele klei nere schepen en 1 duikboot, terwijl waar schijnlijk nog verscheidene onderweg waren. Raketten Voorts ontving het Midden-Oosten aanzienlijke hoeveelheden radar-appara- tuur en radio-materiaal alsmede een belangrijk aantal toestellen voor het af schieten van raketten. Hoewel een groot deel van dit materiaal thans aan Israël of door vernietiging verloren is gegaan, kan het vrij gemakkelijk door de Russen worden vervangen. Er waren geen nieuwe Russische tech nici meer bijgekomen sinds de Brits- Franse actie begon. Ongeveer 300 hun ner, onder wie vliegtiPigbemanningen en monteurs deed waarschijnlijk of het Egypte via de Soedan verliet, even na het beein der operaties. De Egyptische bommenwerpers zijn nooit gebruikt en de meeste daarvan schijnen het land verlaten te hebben. De Iljoesjin bommenwerpers zouden een toevlucht in Saoedi-Arabië hebben ge vonden. Indien dit juist is, dan moeten de Russen in dat gebied een eigen lucht basis hebben aangelegd, omdat bekend is dat alleen de Amerikanen daar lucht- bases bezitten. De vraae is echter hoe het mogelijk was voor de Russen om daar een steun punt op te bouwen, zonder dat dit door de geallieerden ontdekt is. De Sovjetrussische hulp aan Syrië in de afgelopen twaalf maanden beliep f. 200.000.000Er werden ten minste 100 middelzware tanks. 100 gepantserde per- soneelwagens en ongeveer 250 kanon nen geleverd. Syrië wordt door de Rus sen kennelijk als schakel met Egypte be schouwd. In Londen is men van oordeel, dat het er thans voor alles op aan komt het bondgenootschap met de Verenigde Sta ten te herstellen. Plicht van V.N. zich tegen dergelijke actie te verzettenzei Eisenhower Egypte kreeg aanbiedingen uit Moskou en Peking De Amerikaanse regering zal zich met alle wettige middelen verzetten tegen het vertrek van Amerikaanse „vrijwilli gers" voor het Midden-Oosten, zo he^ft het Amerikaanse departement van Bui tenlandse Zaken zaterdag bekendge maakt. Het verzet der Amerikaanse regering geldt alle vrijwilligers, onverschillig aan welke zijde zij in het Midden-Oos ten willen vechten. De verklaring werd uitgegeven enige minuten nadat Radio-Mo6kou had mee gedeeld. dat. indien dé Franse. Britse en Israëlische strijdkrachten niet uit Egyp te zouden worden teruggetrokken, de Sovjetrussische autoriteiten „vrijwilli gers" niet zouden beletten Egypte te hulp te snellen. Ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken zeiden, dat de ver klaring van de Amerikaanse regering was uitgegeven naar aanleiding van een beweging in Europa om vrijwilligers voor de Israëliscche strijdkrachten te verkrij gen. Een woordvoerder van het Ameri kaanse ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde later nog, dat de vergadering speciaal was uitgeschreven waarin werd aangedrongen op roye ment van de leden van de C.P.N. en haar mantelorganisaties. Dit voorstel werd toegelicht door de heer A. Morriën. die o.a. verklaarde dat men niet tege lijkertijd communistische schrijvers in de P.E.N. kan dulden en tevens zich solidair verklaren kan met cte Hongaar se schrijvers, die hun bijdrage leverden om in Hongarije de vrijheid tot stand te brengen. Na langdurige discussie bracht het bestuur tenslotte de volgende resolutie in stemming: „Het Centrum voor Nederland van de Internationale Penclub op 10 november 1956 te Amsterdam bijeen op een bui tengewone algemene ledenvergadering: betuigt zijn instemming met het telegram, door het hoofdbestuur van de Internationale Penclub aan alle centra gezonden, luidepde als volgt: „Londen. 6 november. Radio Vrij Europa meldt een beroep te hebben ontvangen van da Hongaarse Penclub. gedaan op de schrij vers van de gehele wereld. Wij dringen aan op het onmiddellijk geven van uitdrukking van volledige solidariteit met de Hongaarse schrijvers en intel lectuelen in hun verschrikkelijk lot. Getekend André Chamson, Internatio naal president, David Carver, Intern. Seecrtaris; heeft met afschuw kennis genomen van de gebeurtenissen op 4 november 1956 in Hongarije, waar met geweld door de U.S.S.R. een einde is gemaakt aan de zojuist bevochten vrijheid van het Hongaarse volk, tot stand gekomen mede door activiteit van een aantal vooraanstaande Hongaarse schrijvers: verklaart opnieuw zijn onvoorwaarde lijke trouw aan het charter van de Internationale Penclub, gelijk dit ia weergegeven in artikel 2 en artikel 3 lid 1 tot en met 4 van de statuten van het Centrum voor Nederland; acht mitsdien de in voornoemd char ter gestelde beginselen bindend voor al zijn leden en verplicht hen deze naar eer en geweten aan te hangen en door to voeren; verklaart derhalve dat het lidmaat schap van het Pen-Centrum voor Ne derland ontoelaatbaar is voor hen, die het optreden van de U.S.S.R. in Hon garije voorstaan, goedkeuren of veront schuldigen." Van bestuurszijde werd meegedeeld, dat de leden, die niet voldoen aan het gestelde in deze resolutie zullen worden geroyeerd, voor zover zij zelf al niet de consequentie daaruit hebben getrokken. Deze resolutie werd aangenomen, docb als protest hiertegen zqn bovenge noemde leden uitgetreden, omdat haar niet ver genoeg vonden gaan, ln casu omdat er thans geen maatregelen kunnen worden genomen tegen P.E.N. - leden, die na het gebeurde in Hon garije. toch aan de C.P.N. en haar mantelorganisaties getrouw blijven. Tijdens de discussies sprak o.a. mr. H. P. L. Wiessing langdurig over de „burgerlijke en fascistische elementen", die in Hongarije in opstand waren ge komen, waarop een groot aantal PEN- leden de zaal verliet. Prof. dr. J. M. Romein wees op de „grote verschuivin gen". die in het communisme kunnen plaatsvinden, de auteur Theun de Vries uitte weliswaar zijn afschuw over de gebeurtenissen in Hongarije, maar hij had „geen duidelijk oordeel over de oorzaken". De voorzitter, dr. Van Vriesland, gaf andersdenkenden nauwelijks gelegen heid tot repliek, zich daarbij beroepend op tijdgebrek. Een voorstel van de heer S. Carmig gelt. om de P E.N.-leden verklaringen te laten tekenen, waarin zij hun af schuw over het gebeuren ln Hongarije kenbaar maken en in geval van weige ring tot royement over te gaan. werd door de voorzitter afgewezen, omdat het bestuur vond. dat dit de kant van de „inquisitie" uitging. Ver. Staten zich onder alle omstan digheden zullen verzetten tegen het zenden van Sovjetrussische vrijwil ligers naar Egypte. In een commentaar op de in Mos kou uitgegeven verklaring verwees de ivoordvoerder naar een vroegere verklaring van president Eisenhower dat het overbrengen van nieuwe strijdkrachten naar Egypte in strijd zou zijn met het Handvest der V.N. en dat het de plicht van de leden der V.N., met inbegrip van de V.S., zou zün zich tegen een dergelijke ac tie te verzetten. Eisenhower zei dit op 5 november. Intussen heeft een woordvoerder van de Egyptische ambassade in Moskou ge zegd. dat reeds duizenden aanbiedingen van Russische ..vrijwilligers" waren ont vangen. In Moskou zijn berichten uit Peking ontvangen, dat 250.000 Chinezen bereid zijn in Egypte te vechten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 1