Staatsmijnen boren nieuwe wegen
naar liet zwarte goud!
Voor 1957 is f 2.775.000 begroot
Rotterdam houdt internationale
tuinbouwtentoonstelling 1960)
Vijf nieuwe schachten zijn in
aanbouw: een unicum!
Staten
IS
Ver.
kost haai' en vol problemen
Ook de Belgen kennen de zorgen
die met welvaart gepaard gaan!
Zó boeieml is nu PANORAMA
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1956
Bloemenolympiade van
april tot september
Nu de Rotterdamse gemeenteraad met
algemene stemmen het plan heeft
aanvaard om in het project Dijkzicht
in 1960 een internationale tuinbouw
tentoonstelling te houden, hebben dr.
A. J. Verhage en de Rotterdamse ge
meentesecretaris. de heer J. Hasper,
enige toelichting gegeven op de wel
zeer omvangrijke plannen, die voor
1960 bestaan.
Geen geschikt moment
De Belgische werkgevers zijn overigens
van oordeel, dat de toestand momen
teel zorgvuldig in het oog moet wor
den gehouden. Het ogenblik is niet
geschikt om de kostprijzen van de
Belgische industrie opnieuw een te
grote voorsprong te laten nemen op
die van de buitenlandse concurrentie.
De 10 procent loonsverhoging, welke
aan de mijnwerkers werd toegekend,
gaat aan de staat een bijkomende sub
sidie kosten van ca. 54 miljoen gulden.
De vakbonden eisen een deel in de
winst van de hoogconjunctuur, maar de
industriëlen zijn de mening toegedaan
dat de bedrijfswinsten op het ogenblik
niet overdreven zijn. De industrie moet
immers steeds groter wordende bedra
gen reserveren voor investeringen. De
moderne machines, o.m. de half-auto-
matische machines kosten veel meer
dan de gewone machines.
Toch besprekingen
Toch stemden de leiders van het ver
bond der Belgische nijverheid er in toe
besprekingen te voeren met de directies
van de twee grote vakbonden om te
onderzoeken in welke mate werkgevers
en vakbonden zouden kunnen bijdragen
tot het voeren van een politiek, welke
de koopkracht van de lonen kan hand
haven. Daar echter de regering onlangs
besloot 10 procent van de winst der
vennootschappen te blokkeren, de prij-
zijn te reglementeren en de extra-con
ventionele loonsverhogingen te verbie
den, zijn de contacten tussen de werk
gevers en vakbonden voorlopig geschorst.
Kortom, zowel de regering, de In
dustrie als de vakbonden zitten mo
menteel met de zorgen van de
welvaart. Het ls volkomen normaal,
maar de oplossing is allesbehalve ge
makkelijk. De minister van Financiën,
de heer Lebaert. verklaarde in een
toespraak tot Belgische economen, dat
iedereen maatregelen vraagt tegen de
inflatie, mits natuurlijk de eigen be
langen niet worden geraakt, en de
strijd tegen de inflatie-spiraal op de
rug van „anderen" wordt uitgestre
den
Dr. Verhage wees erop, dat de inter
nationale tuinbouwtentoonstelling in
1953 in Hamburg 4.8 miljoen bezoekers
trok. In 1959 zal een internationale tuin
bouwtentoonstelling te Wenen worden
gehouden, waarna in 1963 opnieuw Ham
burg volgt. Er zijn vele aanleidingen
onder meer de zeer omvangrijke en in
tensieve tuinbouw in Nederland, teza
men met het omvangrijke uitvoergebied
om een internationale tentoonstelling
in Nederland te houden. Daarnaast valt
in 1960 het eeuwfeest van de Kon. Al
gemene Vereniging voor Bloembollen
cultuur, terwijl het bovendien in 1960
400 jaar geleden zal zijn dat de eerste
tulp in Nederland kwam. Deze tulp
kwam in 1554 met de toenmalige Oos
tenrijkse gezant in Turkije naar Mid
den-Europa en werd door de botanicus
Fugger uit Augsburg gezonden aan de
Leidse Hortus Botanicüs, die destijds
werd geleid door Clusius.
Dr. Verhage zeide. dat het voor een
internationale tuinbouwtentoonstelling
noodzakelijk is, dat men het gevoel
krijgt in een tuinbouwolympiade aan
wezig te zjjn. Daarom moet men
werkelijk van half april tot einde
september een reeks tentoonstellingen
geven, die een volledig beeld kunnen
brengen van alles wat Nederland,
maar ook van wat andere landen
en niet alleen van Europa op dit
gebied presteren.
De Rotterdamse gemeentesecretaris
was bijzonder verheugd, dat deze ten
toonstelling over drie en een half jaar
in Rotterdam haar poorten zal openen.
Hij bracht de ..Ahoy" in herinnering, die
de reconstructie van de haven in beeld
bracht. Nadien volgde de E-55, die voor
namelijk gericht was op het nationale
herstel, waarbij de moeilijkheden ten
aanzien van collectieve inzendingen aan
het licht kwamen.
Deze tentoonstelling, aldus de heer
Hasper, is alleen al daarom aantrek
kelijk, omdat men hier met belang
rijke eensgezinde organisaties te doen
heeft. Dit zal een edele wedstrijd wor
den. die weinig collectieve inzendingen
zal kennen, want iedereen zal daar
trachten het mooiste en beste te
exposeren wat hem of haar maar
mogelijk Is.
Dulles zal niet aftreden
De woordvoerder van het Witte Huis,
Hagerty, heeft gisteren ontkend dat ae
minister van Buitenlandse Zaken, Dulles
van plan is af te trcien.
De Republikeinse Senator George
Bender had donderdag in Dayton in
Ohio verklaard gehoord te hebben, dat
Dulles ontslag wilde nemen. Hij had
het reeds enige tijd geleden uit „be
trouwbare bron" vtrnomen.
(Ingez. Med.-Adv.)
100 miljoen ton vetkolen liggen alleen al
in de „zadel van Rutli" opgetast
Op 6 november a.s. zal minister
Witte, in gezelschap van de secre
taris-generaal van Wederopbouw
en Volkshuisvesting, de heer Gün-
ther en de directeur-generaal van
de Wederopbouw ir. Buskens. een
bezoek brengen aan de in aanleg
zijnde derde schacht van de Staats
mijn Maurits. Genoemde heren
zullen in de schacht afdalen met
de heer Rottier, economisch, en ir.
Hellemans, mijnbouwkundig direc
teur der Staatsmijnen.
(Van onze Limburgse correspondent)
Onze Nederlandse mijnindustrie beleeft op het ogenblik het unieke feit dat
er niet minder dan vijf nieuwe schachten worden gedolven. En ook uniek mag
het heten, dat dit miljoenenwerk geschiedt in opdracht van één mijnonderne
ming: namelijk die der Staatsmijnen. Deze in aanleg zijnde schachten worden
overigens op behoorlijke afstand van elkaar gedolven voor verschillende mijnen.
Met twee ervan gaan de Staatsmijnen straks bij Vlodrop (dus buiten het hui
dige mjjngebied, want Vlodrop ligt ten oosten van Roermond tegen de Duitse
grens aangedrukt) ruim 100 mijjoen ton nieuwe steenkool delven, waarvan een
behoorlijk percentage voor huisbrand is.
De andere nieuwe schachten zijn voor de Staatsmijn Maurits in Geleen,
de Staatsmijn Emma te Heerlen (onder de gemeente Schinnen aan de spoor
lijn van Sittard naar Heerlen, en de zich sterk ontwikkelende Staatsmijn Hen
drik te Brunssum. Laatstgenoemde drie schachten boren straks naar nieuwe
miljoenen tonnen vetkool, welke vooral de industrie ten goede zullen komen
en verder gebruikt gaan worden voor de fabricage van cokes, zowel voor grond
stof voor de bereiding van gas, elektriciteit en tal van produkten uit de che
mische sector der Staatsmijnen: van kunstmest en alcohol tot caprolactum toe,
waaruit een andere Nederlandse industrie o.a. synthetische vezels en garens
maakt (Enkalon).
(dat zijn de kolenlagen met veel steen)
intensiever bij de ontginning worden be
trokken en er meer ruwe kool dan vroe
ger door de schachten moet worden ge
hesen om tooh over dezelfde hoeveel
heid verkoopbare kool te kunnen be
schikken. Zowel op de Staatsmijn Mau
rits als op de Staatsmijn Emma moest
er daarom een nieuwe „uitvalsweg" ko
men. Bovendien zal door de nieuwe
schachten de grote hoeveelheid ventila-
tie-lucht worden gevoerd, welke bij ont
ginning op grotere diepte nodig is.
Ten slotte gaat de nieuwe schacht
van de Staatsmijn Emma de ontgin
ning mogelijk maken van nieuwe ge
deelten in het mjjnveld van deze mijn,
op ongeveer zes kilometer afstand van
de bestaande schachten. Door die
nieuwe schachten zullen de mijnwer
kers en het materiaal aangevoerd wor
den en de kolen „getrokken" worden
uit dit afgelegen gedeelte van het
mijnveld, waardoor de kosten zullen
worden gedrukt, omdat mensen, mate
riaal en kolen niet over een grote on
dergrondse afstand behoeven te wor
den vervoerd. Deze schacht zal reiken
tot in het zadel van Puth", een merk
waardige storing in de aardkorst,
waar ongeveer 100 miljoen ton vet
kolen opgetast liggen in boven elkaar
staande lagen!
Werk van lange adem
Schachten delven is vooruitzien! Een
tijdige aanleg is noodzakelijk en de
produktie van ons mijngebied veilig te
stellen. Maar met nieuwe schachten
alleen komt men er niet, al vormen zij
ook de ruggegraat van de mijn. Wanneer
de aanleg van de schacht door het ge
vaarlijke terrein heeft plaats gevonden,
moet deze worden „doorgzet" in de
steenkoolrots, waarna pas tot de inrich
ting van de schacht dus tot het
bedrijfsklaar maken kan worden over
gegaan en tot het maken van de onder
grondse laadplaatsen, waarmede bij de
meeste nieuwe schachten reeds begon
nen is.
Eerst dan kan het eigenlijke „kolen
veld" worden ontsloten door het drij
ven van kilometerslange gangen in het
steenkoolgebergte, waarin zich de ko
lenlagen bevinden. De nieuwe Emma-
schacht kan binnen afzienbare tijd in
Bloembollenvak maakt reclame
Op de begroting van het Centraal Bloembollencomité staat een bedrag van
f. 2.775.000 uitgetrokken voor „onpersoonlijke reclame".
Dit bedrag wordt, via een vakheffing, door het vak bijeengebracht voor de al
gemene propaganda. Daarnaast besteden de individuele vakgenoten nog eens
miljoenen aan eigen propaganda en re dame!
Nog altijd is de aanduiding ..Bulbs
from Holland" een reclame op zichzelf,
maar de vakmensen uit het bloembol-
lenbedrijf weten wel. dat ze zich op hun
aloude reputatie niet rustig kunnen laten
drijven.
„Aanzien doet gedenken", zeggen de
bollenmensen en ze zorgen er dan ook
wel voor. dat het publiek in het buiten
land regelmatig de waarheid onder de
neus krijgt, dat de beste bollen uit Hol
land kopien!
Dat kost kapitalen, vooral in Ameri
ka. mede dank zij het valuta-verschil.
En die kapitalen moet het vak opbren
gen. Dat geschiedt via een heffing door
het Produktschap voor Siergewassen, een
PBO-instelling. Over het algemeen is
men in het vak niet zo bijster gebrand
op heffingen en inmenging van organi-
gebruik worden genomen, die voor de
Maurits omstreeks 1959, en voor de
Hendrik omstreeks 1960, terwijl de
schachten van de nieuwe Beatrixmijn
de eerste kolen zullen trekken tegen
ongeveer 1965. Zo ziet men boe schach-
tenbouw een werk is van lange adem.
Een werk overigens, dat straks voor
onze nationale economie rijke vruchten
zal afwerpen en beschouwd kan wor
den als een bewijs \an de levenskracht
der ruim vijftig jaren oude Staatsmij
nen.
Vertrouwen in economische toekomst, maar
Hoogconjunctuur heeft flink doorgezet
Geen produktievertraging te verwachten
saties, vooral wanneer die zetelen in Den
Haag. dat nu eenmaal in het bloembol
lenvak uit traditie (schoon niet immer
verdiend), een slechte naam heeft. Maar
wanneer men met een zakenman spreekt
die de dingen objectief bekijkt, geeft hij
toch wel toe. dat men nimmer twee drie
kwart miljoen voor propaganda bijeen
zou kunnen brengen tenzij via zulk een
heffing. En datzelfde geldt voor het we
tenschappelijk onderzoek, dat thans zulk
een vooraanstaande plaats inneemt en
een internationale reputatie geniet, die
ook aan onze bloembollen ten goede
komt. Al vergt dit niet meer dan een
kleine zes ton
Dure reclame
Het voeren van een advertentie-cam
pagne in de V.S. is uitgesloten, dit zou
welhaast het hele budget opslokken. De
heer Walter Roozen, de publiciteitslei-
der van het CBC. die in Haarlem zetelt
op een bovenverdieping in de Wilhelmi-
nastraat, moet dan ook wel „uitkienen"
hoe hij zijn budget besteedt.
Een belangrijk hulpmiddel is hierbij
de televisie gebleken, vooral ook omdat
bolbloemen zo bij uitstek „visueel" zijn.
Het is alleen maar jammer dat men nog
geen kleuren-televisie heeft, dan zou het
effect nog groter zijn! In tal van tele
visie-shows wist men de bolbloemen naar
voren te brengen, en tijdens de NBC-
show op „Valentine Day" kreeg de in
Amerika welbekende televisiester Arlene
Francis een geweldig hart van rode tul
pen aangeboden. Twee en een half mil
joen televisiekijkers genoten ervan!
Verder zoekt men de publiciteit vooral
in voorlichtende artikelen, foto's in de
kranten etc. Dit is een moeilijk begaan
bare weg. die met veel tact betreden
moet worden, en men moet dan ook in
derdaad wat goeds bieden, wil men de
redacties hiervoor winnen. Dat men
hierin nochtans telkens weer slaagt, be
wijst wel dat men in het bollenvak re
clame weet te maken niet alleen, maar
ook de media tactvol weet te gebruiken!
Wel weet men in de reclame de
plaatselijke „dealers" in te schakelen,
die zélf adverteren mot matrijzen door
het CBC verstrekt. Dat er in één jaar
tijds 13.000 matrijzen werden aange
vraagd, toont dat deze vorm van indirec
te reclame insloeg.
Film-propaganda
Zeer veel succes heeft men gehad met
de film ,.A gift from Dirk" grotendeels
opgenomen op de Keukenhof. Een nieu
we film „Promise of Spring" is ook reeds
in de circulatie gebracht.
Succes heeft men vooral met de „Bol-
len-derby" die voorheen alleen in de
zuidelijke staten gehouden werd. maar
nu verder is uitgebreid. Per vliegtuig
ontvingen de burgemeesters van tien
Amerikaanse steden elk een pakket van
1000 tulpenbollen ter opplanting in de
gemeentelijke parken. De burgemeester
van de stad die met het beste resultaat
voor de dag komt. krijgt een reis naar
ons land aangeboden. Deze geste heeft
zeer de aandacht van pers en radio ge
trokken.
Speciale problemen
Amerika en Canada zijn de beste
klanten van het bloembollenvak en daar
enboven is hier geen contin gen tering. Er
ligt nog terrein genoeg braak, want ver
geleken bij een land als Zweden neemt
Amerika per hoofd der bevolking slecht
een fractie af van wat de Zweden kopen.
Men zit hier echter met speciale pro
blemen. Allereerst is daar de centrale
verwarming, die het goedhouden van
bloemen vrijwel onmogelijk maakt.
Maar ook zit men met de grote uitge
strektheid van een gebied, dat weliswaar
als één rayon met propaganda bewerkt
moet worden, maar waar klimaat ver
schillen heersen als tussen Hammerfest
en Algiers. Ieder land stelt zijn eigen ei
sen. maar hoe makkelijk ook in bepaald
opzicht de propaganda in het ééntalige
en tot één statengemeenschap behorende
Amerika is. ook deze medaille heeft
haar keerzijde en noord en zuid liggen
ver uiteen.
Maar de bollenmensen zitten niet voor
één gat gevangen en zorgen er voor. dat
de miljoenen aan „onpersoonlijke recla
me" uitgegeven, tot de laatste cent nut
tig worden besteed!
Opvolger van ,Ahoy'' en ,E-559
Vernuftige methoden
Zonder schaohtenbouw is geen mijn-
exploitatie mogelijk en denkbaar. De
schachten zyn de centrale punten,
waaromheen alles draait in het mijnbe
drijf en zij zijn de enige verbindings
wegen tussen de donkere ondergrondse
en de bewoonde wereld. Via de schach
ten vindt het vervoer plaats van mijn
werkers. materiaal en gedolven kolen
in de op en neer suizende liftkooien en
die schaohten werken bovendien voor
het leven en de veiligheid van de mijn
werkers. Alleen daar langs kunnen im
mers verse lucht en licht omlaag ge
bracht worden en de onzuivere lucht en
het gevaarlijke water worden afgevoerd.
Vooral in ons Limburgse kolenbek
ken, waar zich boven de kolenhouden-
de gesteentelagen veel drijfzand en
dus ook veel water bevindt, is de
schachtbouw een moeilijk technisch
werk. dat jaren van theoretische voor
bereiding vergt. Hoe lang het delven
van een schacht duurt hangt bij ons
dan ook voornamelijk af van de vraag
hoe dik de drjjfzandlagen zijn, die
moeten worden overwonnen. Pas in
onze moderne tijd is daarvoor de twee
ledige toversleutel gevonden en wel in
de bevries- en boormethoden volgens
Honingman-de Vooys.
Uiteraard zijn die methoden zeer ver
nuftig. Bij de bevries-methode komt men
veilig door de gevaarlijke, sterk-water
houdende, lagen door deze ter plaatse te
bevriezen. Daarna kan men zich meter
voor meter een weg naar de diepte ba
nen, als het ware in een bevroren ci
linder, die direct wordt bekleedt en ver
sterkt. Na de ontdooiing ondervindt
men dan geen hinder meer van het
vroeger zo levensgevaarlijke water en
drijfzand.
Bij de boormethode wordt de schacht
volledig uitgeboord om het instorten van
het boorgat te voorkomen, blijft dit
echter gevuld met een vloeistof van
hoger soortelijk gewicht dan van het
omringende water. Is de grootste dia
meter uitgeboord, dan wordt de defini
tieve bekleding, aaneengesloten als een
lange stalen cilinder, in het boorgat aan
gebracht. Met behulp van deze
bouwmethoden, die ook toepassing
vinden bij de vijf nieuwe schachten der
Staatsmijnen, is het mogelijk geworden
sinds de jongste eeuwwisseling de
tenminste voor Nederlandse begrippen
geweldige kolenrijkdom ten westen
van Heerlen in ontginning te nemen.
Juist daar had het drijfzand namelijk
tot aan de twintigste eeuw kolendel-
ving onmogelijk geblaakt.
Kosten: 100 miljoen
Honderden meters onder de
begane grond zetten de schacht
bouwers een nieuwe uitvalsweg"
uit, opdat nieuwe hoeveelheden
steenkool kunnen worden aange
boord. Detailopname van de aanleg
van de nieuwe schacht voor de
Staatsmijn Maurits in Geleen.
drop zullen het brengen tot een halve
kilometer. Deze kostbare schachten-
aanleg, waarmee een kleine 100 mil
joen gulden zijn gemoeid, was bepaald
nodig.
Die voor de Staatsmijn Beatrix wordt
aangelegd om straks het produktie-ver-
lies op te vangen, dat ontstaan zal door
het uitvallen van de „stervende" Staats
mijn Wilhelmina, de oudste Staatsmijn,
gelegen op de noordoostelijk flank der
gemeente Heerlen.
(Enig soulaas zal dit derhalve niet
brengen in onze immer krapper wor
dende huisbrandpositie).
En in de Staatsmijnen Hendrik en
Maurits kunnen de bestaande schachten
het „kolenvervoer" omhoog niet meer
aan, vooral als gevolg van een wijziging
in de afbouwpolitiek sinds 1952. waar
door ook de z,.g. „onzuivere" kolenlagen
(Van onze Brusselse correspondent)
De welvaart in België is dit jaar verder gestegen en de economische waar
nemers zien het eerste kwartaal van 1957 eveneens met vertrouwen tegemoet.
Niet alle industriële sectoren profiteerden echter in dezelfde mate van de
hoogconjunctuur. Terwijl in de staalindustrie in de loop van dit jaar reeds
vier of vijf keer de staalprijs werd verhoogd, hebben de fabrieken, die spoor-
wegmaterieel vervaardigen, het veel moeilijker. Zij aanvaarden zelfs buiten
landse orders met zeer geringe of helemaal geen winstmarges. Maar over het
algemeen zijn de meeste Belgische bedrijven goed van orders voorzien^ en
wordt er goed verdiend. Optimisme schijnt nog gewettigd. Enkele pessimistische
economen hebben begin 1956 een depressie voorspeld voor het tweede halfjaar
1956, doch zij hebben ongelijk gehad. De hoogconjunctuur heeft zich thans
flink doorgezet en voor het eerste kwartaal 1957 is geen vertraging in de pro
duktie te verwachten. Dit is thans reeds merkbaar in het ritme van de binnen
komende orders uit het buitenland en het feit, dat de leveringstermijnen
langer worden, wat betekent dat een aantal fabrieken het plafond van hun
produktiecapaciteit hebben bereikt.
Staten het belang inzien van de
Europese markt voor de afzet van hun
kolen, werd door de Amerikaanse auto
riteiten toestemming verleend tot het in
de vaart brengen van 30 oude Liberty-
schepen. wat de vrachtprijzen misschien
een stabieler verloop zal geven.
Oplossing ver van
gemakkelijk
De voortgezette hoogconjunctuur gaat
thans echter gepaard met de typische
spanningen tussen lonen en prijzen,
terwijl in sommige sectoren, zoals de
kolenmijnen, een gevaarlijke schaarste
is ontstaan. België moet 2 3 mil
joen ton Amerikaanse kolen importeren,
en deze kolen kosten 15 gulden per ton
meer dan de Belgische, wat voorname
lijk te wijten is aan de dure vracht op
de Atlantische Oceaan. Daar de Ver.
Zorgelijk staan de gezichten van
President Eisenhower en zijn minis
ter van Buitenlandse Zaken Dulles
bij een bespreking in het Witte Huis
over de gespannen toestand in de
wereld.
Van de nieuwe schachten wordt die
van de Staatsmijn Hendrik de diepste.
Zij gaat reiken tot 1100 meter, terwijl
de diepste schacht van deze mjjn thans
940 meter bedraagt. De nieuwe schacht
van de Staatsmijn Maurits werd on
langs reeds hecht aangesloten aan de
steenkoolrots. 307 meter onder het
maaiveld, zoals „in het vak" de begane j
grond wordt genoemd. Zij zal een diep
te krijgen van 940 meter. De schacht
van de Emma gaat oorlopig tot 400 j
meter en de beide schachten van de
nieuwe Staatsmijn Maurits onder Vlo-
