TELEFUNKEN
Zal „offer" van VS terugtrekken
van Sovjet-Russen bevorderen?
Engeland gewikkeld in worsteling
om afschaffing van de doodstraf
Tijcl van spanning en onrust
biedt het Westen grote kansen
vast
kwatta
kwatta rep&n voor m cent
Overwinning van Stevenson zou
als verrassing worden gevoeld
Eisenhower nog steeds favoriet
De rëgering zoekt nog naarstig
naar de bevedigende oplossing
Dulles voor een zeer zware taak
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1956
(Van onze correspondent te Washington)
John Foster Dulles, Amerilca's minister van Buitenlandse Zaken, is thans
68 jaar oud. Bijna een halve eeuw heeft hij zich bezig gehouden met buiten
landse politiek en diplomatie. Thans doorleeft hij het hoogtepunt van zijn
carrière en het is hem aan te zien dat hij grote voldoening vindt in zijn werk.
Deze periode is echter tevens voor hem het tijdperk, waarin hij zulke
belangrijke beslissingen moet nemen en waarin hij zulk een grote verantwoor
delijkheid draagt, dat men zich bijna niet voor kan stellen hoe deze man uiter
lijk zo rustig onder dit alles blijft.
Men zal wellicht zeggen: Dulles staat toch niet alleen voor die taak. Offi
cieel is dat ook juist, maar president Eisenhower heeft zulk een vertrouwen in
Dulles' kennis en bekwaamheid, dat hij meer aan hem overlaat dan doorgaans
aan de beslissing van het hoofd van het State Department wordt toevertrouwd.
In hoge mate bepaalt Dulles de buitenlandse politiek van Amerika en
Amerika is zulk een machtig land, dat de koers van deze staat uitermate
belangrijk is voor het verloop der geschiedenis.
dat Moskou te gereder bereid is aan de
grootste wens der satellieten tegemoet te
komen
Een beslissing van het Westen is nog
niet genomen, maar men spreekt te
Washington druk over eventuele moge
lijkheden.
Zou Amerika het ..offer" moeten bren
gen om zijn troepen terug te trekken,
bijv. uit West-Duitsland. teneinde het
voor de Sovjet-Unie gemakkelijker te
maken de satelliet-landen te ontrukken?
Gerechtvaardigd
optimisme
Dulles blijkt een niet gering ver
trouwen te hebben in zijn eigen
inzicht en dat verklaart ten dele zijn
rust. Dit zelfvertrouwen zal de
laatste dagen nog verstrekt zijn. In
februari van dit jaar verklaarde
Dulles namelijk voor een commissie
van het Congres, dat de gist van
verandering begon te werken en dat
nieuwe krachten, die wel eens on
weerstaanbaar zouden kunnen zijn"
binnen de Sovjet-Unie los waren
gekomenAcht maanden ge
leden klonken die verklaringen van
Dulles veel te optimistisch en velen
in Washington waren van oordeel,
dat Dulles - terwille van de repu
blikeinse zaak - een veel te gunstig
beeld gaf van de situatie.
Thans blijkt evenwel, dat er in
derdaad een groot gistingsproces
aan de gang is achter het ijzeren
gordijn en de vraag is nu: hoe moet
de vrije wereld op deze gisting
eager en?
Reeds een jaar geleden heeft Amerika
het besluit genomen, dat men door
moest gaan het Titoïsme te bevorderen.
Men hoopte, dat het Joegoslavische
voorbeeld gevolgd zou worden door an
dere satelliet-landen en men zag er
geen been in om communistische rege
ringen steun te verlenen, mits deze maar
een zekere mate van onafhankelijkheid
hadden ten aanzien van de Sovjet-Unie
en mits er maar geen Russische troepen
in die nationaal-communistische staten
aanwezig waren.
Op het ogenblik hebben zich de Polen
een grotere mate van onafhankelijkheid
ten opzichte van Moskou verzekerd en
ook de Hongaren streven daarnaar. In
beide landen zijn echter nog Russische
troepen aanwezig en Polen noch Honga
rije voldoen daarom aan de definitie van
„Titoïstische landen".
Nog niet althans. In beide landen zou
de bevolking gaarne zien, dat de Russi
sche divisies vertrokken, maar zover is
het nog niet.
Juist deze periode van spanning en
onrust biedt kansen. Thans zijn de za
ken in beweging en te Washington
vraagt men zich af of dit niet het mo
ment is om te bevorderen dat de Russen
inderdaad gevolg geven aan de wensen
van de bevolking in Hongarije en Polen.
De grote vraag is dus: hoe kan men de
druk versterken op de Russen om terug
te trekken?
Een uiterst delicate taak voor Dulles
en te moeilijker omdat nog altijd de
Amerikaanse verkiezingen niet achter
de rug zijn. Eerst na 6 november zal de
Amerikaanse regering wat vrijer zijn of
- bij een nederlaag - wat meer geremd
in haar acties.
Mogelijkheden.
Veel vroeger dan men algemeen ver
wachtte, zijn er barsten gekomen in het
imposante bloc van communistische sta
ten. Terwille van althans dragelijk goe
de betrekkingen tot Polen, Hongarije
enz. schijnen de Russen thans bereid tot
zekere concessies. De grootste concessie
zou wel zijn het opgeven van Russische
militaire macht in die landen.
De reactie van het Westen op de jong
ste gebeurtenissen kan ertoe bijdragen
dat Rusland, koste wat het wil, zijn le
gers en luchtmacht handhaaft in de sa
telliet-landen, maar de reactie van het
Westen zou ook zodanig kunnen zijn,
Wereldtentoonstelling Brussel
In de vreedzame Brusselse wedloop, de
wereldtentoonstelling 1958, zal de Ne
derlandse deelneming in 's lands be-
langeen goed figuur moeten slaan".
Dit verklaarde jhr. ir. F. E. C. Everts,
directeur van de afd. Nederland-Brus
sel 1958.
Van de 46 deelnemende landen zijn
Canada en Nederland als eerste hun
paviljoens aan het bouwen. Zwitser
land zal 5 miljoen aan de expositie be
steden; de Engelse industrie zal een
inzending ter waarde van 7 miljoen
bijeen brengen.
Ondanks het feit. dat ons land te
Brussel mooie paviljoens bouwt in een
bloemrijke omgeving, welke het Holland
se landschap nabij komt, aldus jhr.
Everts, zullen wij. behalve voor onze wa
terbouwkundige werken, onze uiterste
best moeten doen om aandacht voor ons
bedrijfsleven te trekken.
Tal van landen, in het bijzonder onze
industriële concurrenten, zullen op deze
200 hectare grote tentoonstelling om het
hardst pogen het grootste deel van de te
verwachten bezoekersstroom (30 miljoen
personen) tot zich te trekken. Om volle
en verdiende aandacht te kunnen trek
ken, zal ons bedrijfsleven zich dan ook
veel inspanning en geld moeten getroos
ten. ,,Ik hoop", aldus jhr. Everts, ,.dnt
de Nederlandse industrie dan ook haar
steentje zal willen bijdragen. Verschei
dene takken van bedrijf hebben reeds
hun vólle medewerking toegezegd".
stijl en perfectie sinds 1903
En zo Amerika daar al toe bereid is. is
die prijs hoog genoeg - of misschien
reeds te hoog?
Zal het bovendien nodig zijn dat Po
len en Duitsland eerst tot een overeen
stemming komen inzake hun toekomsti
ge gemeenschappelijke grens?
Indien zulk een overeenstemming werd
bereikt, zou het voor Polen gemakkelij
ker zijn zich los .te maken van Russi
sche steun. En, indien Polen en Duits
land tot overeenstemming willen komen,
moet er dan een orgaan worden ge
vormd, dat zowel voor Oost- als West-
Duitsland op kan treden
Men ziet het, een eventuele reorgani
satie in Europa en een machtsverschui
ving, waar men zich in het Westen in
het algemeen over zou verheugen, brengt
wijzigingen met zich mee, waar men en
kele maanden geleden nog niet van had
gedroomd en die ook thans nog in het
stadium van gedurfde speculaties verke-»
ren.
Het ijzer in Europa is evenwel plotse
ling heet geworden en men is er zich te
Washington van bewust, dat d i t het
moment is om te smeden. Laat men de
zaken weer bekoelen, dan zal de beweeg
lijk geworden situatie weer verstijven..
Waarlijk Dulles staat voor een uiter
mate zware taak. Provoceren kan ge
vaarlijk zijn en anderzijds kan men te
ver gaan in het brengen van offers en
de eigen bondgenoten van zich ver
vreemden. Juist nu er op korte termijn
zulke belangrijke besluiten genomen
moeten worden, zullen vele Amerikanen
wellicht menen dat men het beste het
oude „team" aan bet bewind kan hou
den en bij de verkiezingen van 6 novem
ber zal dat gevoelen wellicht tot uiting
komen.
(Ingez. Med.-Adv.)
(Ingez. Med.-Adv.)
Verkiesingen in Amerika
(Van onze correspondent in Washington)
Men kan in Amerika tot president worden gekozenwanneer
men minder stemmen heeft behaald dan zijn tegenstander
Vaak zal dat niet voorkomen, doch het kan
Stevenson en Eisenhower beconcurreren elkaar in 48 staten. Een
overwinning in een staat levert de kandidaat een zeker aantal
,piinten' op. Hoeveel punten, dat hangt af van de grootte der bevolking
aldaar. Wie in Nevada wint, krijgt 3 punten, wie nummer één wordt
in de staat New York, krijgt er 45. Hij, die in totaal 226 punten of meer
heeft, wint de pot, dat wil zeggen: het presidentschap.
Dat die punten nu officieel electoral votes' h^ten en dat deze
regeling dateert uit een tijd, toen de presidentsverkiezing ietwat ver
schilde van die van thans, doet eigenlijk niet ter zake. Ook in het artikel
dat ik onmiddellijk na de verkiezingen zal telegraferen, zal ik de term
,punten' gebruiken, dat woord is het duidelijkst en het kortst.
De republikeinen
hebben wind in rug
Van de 531 punten kreeg Elsenhower
er in 1952 442, Stevenson slechts 89. En
toch stemden er van iedere zeven men
sen drie op Stevenson. Eisenhowers
grote overwinning op punten was dus
niet zulk een kolossale aardverschuiving.
,Jke" won 32 punten in Pennsylvania,
hoewel daar slechts een kleine 53 op
hem stemde. Texas levert de overwin
naar 24 punten en Eisenhower won deze
in 1952 door ruim 53 van de stemmen
te behalen.
Geen wonder, dat de democraten
thans in staten zoals Pennsylvania en
Texas extra hun best doen. Als üi zulke
gebieden slechts een kleine groep kie
zers overstag gaat, kan dat voor de de
mocratische kandidaat een enorm ver
schil in punten maken.
Geen voorspelling
Ik zal mij, wat de uitslag betreft, niet
aan een voorspelling wagen. Het over
grote deel van de voorspellingen, die
men hoort, zijn gunstig voor Eisenho
wer. Het is mogelijk dat een aantal de
mocraten, dat in 1952 voor Eisenhower
heeft gestemd, terugkeert tot de oude
partij. Maa-r hoe groot dat aantal zal
zijn, laat zich niet voorzien.
Een overwinning van Stevenson zou
door de meesten hier als een verrassing
worden gevoeld.
Eigenlijk is dat merkwaardig, want
deDemocratische Partij wordt alge
meen beschouwd als de party van „de
kleine man" en de „kleine luyden" zijn
ook in Amerika in de meerderheid.
Als Eisenhower daarom toch wint,
moet men dat toeschrijven aan zyn
grote persoonlijke populariteit, niet in
het minst bij het vrouwelijk deel der
kiezers.
Bel voor de tweede ronde heeft geklonken
Tot tweemaal toe verhinderde Hogerhuis
de uitvoering van een Lagerhuisbesfuit
(Van onze Londense correspondent)
De worsteling om de afschaffing van de doodstraf in Engeland is nog
lang niet ten einde, ondanks het feit, dat het Lagerhuis zich sinds de
oorlog er tweemaal voor heeft uitgesproken. Het Hogerhuis vormde ook
nu weer het struikelblok. Het Lagerhuis is, zoals men weet, de enige
gekozen volksvertegenwoordiging. Het Hogerhuis daarentegen wordt
niet gekozen, doch bestaat uit leden van de erfelijke adel, voor zover
deze tenminste belangstelling voor deelneming aan de politiek koesteren.
Degenen, die daar niets voor voelen, blijven doorgaans diep achter in
hun bossen om zich op hun landgoederen aan de jacht te wijden. Het
Hogerhuis krijgt echter af en toe nieuw bloed toegevoerd door de ver
heffing in de erfelijke adelstand van verdienstelijke mannen, onder wie
Lagerhuisleden, zoals onlangs het geval was met Attlee, die de titel
graaf ontving, maar besloot zijn achternaam onveranderd te laten.
Meestal gaan bekende figuren, zodra ze „peer" worden, schuit achter
een onherkenbare nieuwe achternaam. Het Hogerhuis is reeds door
Lloyd George, de grote liberaal, in het begin van deze eeuw enigszins
gedemocratiseerd. Het mag zich niet meer met de financiële politiek
bemoeien en kan sinds kort door het Lagerhuis aangenomen ontwerpen
niet langer dan een jaar. in plaats van twee jaar. tegenhouden. Er worden
pogingen gedaan - door de Conservatieven zelf - om het Hogerhuis
verder te democratiseren, maar gemakkelijk is dit niet. Er is o.a. een
plan tot instelling van een niet-erfelijk lidmaatschap om zodoende het
thans ontbrekende politieke evenwicht te herstellen en ook om vrouwen
toe te laten. Want het Hogerhuis is nog altijd een mannenkamer.
Gunstig getij
De laatste dagen hebben de Republi
keinen het. getij mee gehad. Stevenson
heeft zijn stelling dat men na een in
ternationale afspraak geen proeven
meer moest nemen met H-bommen, tot
een hoofdthema gemaakt in de verkie
zingsstrijd. Niets moet nu de Republic
keinen meer welkom zijn geweest dan
dat Boelganin in een brief aan Eisen
hower, dezelfde houding aannam als
Stevenson. Eisenhower kreeg dus de ge
legenheid om heel bars te doen in zijn
antwoord a'an Boelganin en dat kon op
de Amerikanen een „flinke" indruk ma
ken. (Eisenhower verweet Boelganin dat
hij zich gemengd had in de interne ver
kiezingsstrijd van Amerika).
Wat echter de Republikeinen nog het
meest van pas kwam, was het feit dat
Jan en Alleman nu zal zeggen: „Wat
Stevenson .voorstelt, moet de Russen
wel in de kaart spelen want zij zijn er
ook voor". Zulk een redenering zal Ste
venson uiteraard geen stemmen ople
veren.
Nog in een ander opzicht lykt -het
getij de laatste dagen gunstig voor de
republikeinen. De Sovjet-Unie heeft
zeer ernstige moeilijkheden met haar
satellieten en dat moet de meeste
Amerikanen wel het gevoel geven dat
het goed gaat in de buitenlandse po
litiek. Des te minder reden voor de
Amerikanen om verandering te bren
gen in het bestaande politieke bestel
van het eigen land. Nogmaals, als zij
dat toch zouden doen, dan zou dat
voor de meesten hier een vrij grote
verrassing zyn.
Openbare mening
zit niet stil
Het Hogerhuis, hoe oer-conservatief
ook, niet alleen in de politieke zin van
het woord, legt zich echter over het
algemeen neer bij Lagerhuisbesluiten,
welke ondubbelzinnig de volkswil weer
geven, zoals de destijds door Labour met
haar overweldigende na-oorlogse meer
derheid tot stand gebrachte nationali
seringen. Wat de doodstraf betreft, aar
zelt het Engelse volk nog steeds, al is
er thans een duidelijke kentering waar
neembaar ten gunste van afschaffing.
De terechtstelling onlangs van een jon
ge, mooie vrouw, de mannequin Ruth
Ellis, en van de 19-jarige Dick Bentley,
die zelf reeds onder arrest, een jongere
kameraad tot het neerschieten van een
politieman had opgehitst, schokte de
openbare mening diep. Dan was er nog
de achterlijke Timothy Evans, die op
gehangen werd voor moorden, welke
hoogstwaarschijnlijk door de vrouwen
moordenaar Christie waren gepleegd.
De regering beschouwt nog steeds de
doodstraf als afschrikwekkend middel
hoewel de meeste andere beschaafde
landen er buiten kunnen! en vooral
als een onontbeerlijke bescherming van
de in Engeland nog steeds ongewapende
politie.
Zij kon echter volgens het democrati
sche spelreglement niet anders doen dan
het door de Labour-advocaat Sydney
Silverman ingediende initiatief-voorstel
een kans geven. De regering twijfelde
er waarschijnlijk niet aan. dat het
Lagerhuis evenals in 1948 onder een
Labourregiem opnieuw afschaffing
van de doodstraf zou eisen, maar wist
tevens dat het Hogerhuis een spaak in
het wiel zou steken.
Standpunt herzien
De behandeling van Silverman's ont
werp gaf de regering echter de gelegen
heid om het eigen standpunt te herzien.
Het debat moest eigenlijk de sfeer voor
bereiden voor een nieuw gematigd voor
stel van de regering zelf. bedoeld als
middenweg! In dit stadium zijn we
thans beland. De regering heeft het
namelijk duidelijk genoeg gemaakt, dat
zij bereid is tot een gedeeltelijke af
schaffing van de doodstraf, waarbij
deze zou worden behouden voor de erg
ste soorten van moord, met name door
gewapende inbrekers, of door wegens
moord veroordeelde gevangenen op
hun bewakers namelijk, iets dat sinds
mensenheugenis niet is voorgekomen.
Moord met voorbedachte rade zou
eveneens met de doodstraf worden ver
golden. maar uit hartstocht begane
moorden waarschijnlijk niet. Ook over
weegt de regering de wet te verzachten
door de invoering van het begrip „ver-
Britse troepen van het Koninklijke
Korps Pioniers embarkeren in de
taven van Southampton de ..Empire
Fowey". In een onafzienbare rij
gaan zij aan boord van hel schip,
op weg naar „ergens in het Middel
landse Zee gebied.
minderde toerekeningsvatbaarheid", zo
als men dat reeds in Schotland (met
zijn afzonderlijke wetgeving) kent.
Niet halfslachtig
De volbloed-tegenstanders van de
doodstraf willen van geen halfslachtige
maatregel weten en eisen volledige af
schaffing. De regering voelt zich echter
in haar houding gesterkt door de hou
ding van het conservatieve partijcon
gres, dat zich duidelijk voor het behoud
van de doodstraf uitsprak.
De kwestie staat intussen boven de
partijen, hoewel de meeste tegenstan
ders zich aan Labourkant bevinden.
Maar de veertig conservatieve afschaf
fers gaven bij de aanvaarding door het
Lagerhuis van het ontwerp-Silverman
juist de doorslag! De regering liet
namelijk uitdrukkelijk het Lagerhuis
volkomen vrij, hetgeen maar zelden
gebeurt, omdat er normaal gestemd
wordt volgens partij voorschrift. Vandaar
dat de afschaffers de regering ervan
beschuldigen thans de democratie met
voeten te treden, nu zij niet bereid is
de consequentie uit de vrije stemming
te trekken!
Deze zou zijn, dat opnieuw en uitslui
tend een door de afschaffers in te die
nen initiatief-voorstel een kans zou
behoren te worden gegeven. De parle
mentaire procedure brengt namelijk
met zich mede, dat om het Hogerhuis
achteloos te maken, ten tweede male
letterlijk hetzelfde ontwerp door het
Lagerhuis zal moeten worden aangeno
men. In dat geval wordt het zonder dat
het Hogerhuis er zich verder meer mee
bemoeit, automatisch wet!
Concurrerende ontwerpen
De regering zal waarschijnlijk de in
diening van een tweede ontwerp-Silver
man (of door een andere afschaffer)
niet kunnen verhinderen, aangezien het
lot aanwijst welke initiatief-ontwerpen
in behandeling komen. Vermoedelijk zal
een groot aantal van dergelijke ontwer
pen worden ingediend, zodat de kans
dat althans een ervan uit de bus zal
komen, groot is. In dat geval krijgen
we de merkwaardige toestand, waarbij
de regering zo goed als zeker een ander,
concurrerend, ontwerp zal indienen, dat
niet al te veel van dat der afschaffers
zal mogen afwijken, wil het de race
winnen
Inmiddels zit de openbare mening niet
stil. Een massaal verzoekschrift is reeds
door 2400 vooraanstaande figuren on
dertekend, onder wie vertegenwoordi
gers der kerken, de rechterlijke macht,
wetenschap en van het onderwijs.
Van grote betekenis is dat zich in de
rijen der afschaffers ook hebben ge
schaard de gouverneurs van de Worm
wood Scrubs-gevangenis in Londen en
van de gevangenis in Dover, alsmede
een aantal gevangenisbredikanten en
reclasseringsambtenaren.
Dertien bisschoppen, vele beroemde
advocaten, dokters, professoren en vak
bondsleiders steunen de oproep even
eens.
Vreemdelingen vertrekken uit
het Nabije Oosten
De in Egypte, Israël en andere staten
in het Nabije Oosten verblyf houden
de vreemdelingen trachten een veilig
heenkomen te zoeken.
De deskundigen, die ingevolge het
programma voor technische bijstand van
de Verenigde Naties werkzaam in het
Nabije Oosten en bij wie zich ruim 50
Nederlanders bevinden, zullen naar
Beiroet en andere veilige plaatsen wor
den overgebraoht, volgens dezelfde re
geling, die is getroffen voor het per
soneel van de Verenigde Naties. Meer
dan 1500 Amerikanen, die zich in
Egypte bevonden, hebbea via Alexandrië
het land verlaten. Franse onderdanen
in Egyptte hebben geen toestemming
verkregen het land te verlaten. Naar
radio-Beiroet (Libanon) meldt, zijn
alle eigendommen van Britse en Franse
onderdanen in Egypte op bevel van d«
regering in beslag genomen.
De vrouwen en kinderen van het
personeel van de ambassades der Oost-
Europese landen zijn gisteren uit Israël
vertrokken. Donderdag waren de ge
zinnen der Russische ambassadeleden
reeds geëvacueerd.
Geen Amerikaanse wapens
voor Israël
Het Amerikaanse Ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft gisteren bekend
gemaakt, dat de Ver. Staten alle wa
penleveranties aan Israël en Egypte
opzetten.
Dit besluit is in overeenstemming met
de oproep van de Algemene Vergadering
der Ver. Naties, zo verklaarde de woord
voerder van het ministerie. Lincoln
White.
Aangezien reeds enige tyd geen wa
pens naar Egypte werden gezonden,
komt dit besluit er op neer, dat Israël
geen Amerikaanse wapens meer zal ont
vangen.
