Explosie in B.P.M.-zaal van liet
Kamerlingh Onnes laboratorium
„Keorganlssstie»
Opruiming"
ÉHHHSB
Ü(mk/um^jenS>
Vier licht geivonden door rond
vliegende glasscherven
MANUFACTURENHANDEL „LEiïEX"
MORGENOCHTEND OM 9 UUR
Proost" zeiden de gasten, maar
de „gastheer" nam zoete wraak
Herhalingsoefeningen 85 dagen
voortaan eenmaal in de 2 jaar
Voorbede voor Hongarije en Midden-Oosten
Aantal luchtvaartongevallen als gevolg van
gebrek aan discipline is .zeer gering
Maatregelen ter beperking lawaai genomen
95ste jaargang
Vrijdag 2 november 1956
Derde blad no. 28976
In het Kamerlingh Onnes Laboratorium trad heden om vijf minuten voor
elf een explosieve brand op bij de vloeibaar making van waterstof, waarbij
het deksel van de liquefactor door het dak van de'hal is geslagen. Als oorzaak
moet beschouwd worden het optreden van elektrotatische vonkjes bij het door
slaan van het veiligheidsventiel van de liquefactor. Aan het kordate optreden
van de heer A. Ouwerkerk en de andere leden van de staf is het te danken
dat de brand zich niet kon uitbreiden. Behalve lichte verwondingen van vier
personen door vallend glas kwamen geen persoonlijke ongelukken voor.
Een merkwaardige bijzonderheid was
dat prof. dr. C. J. Gorter, directeur
van het K.O. Laboratorium, op het
moment van de ontploffing juist een
college had beëindigd, waarin hij uit
voerig had gesproken over de moge
lijkheden van dergelijke ontploffingen
en de wettelijke veiligheidsmaatrege
Ien die getroffen waren om de kans
hierop zo gering mogelijk te maken en
de gevaren van een eventuele explosie
te verminderen.... Het feit dat er
slechts vier lichtgewonden door glas
scherven waren, illustreert dat deze
veiligheidsmaatregelen deugdelijk wa
ren. Prof. Gorter was niet gewoon, dit
onderwerp op colleges uitvoerig te be
handelen, doch bij uitzondering ge
schiedde dit vanochtend wel!
De buitenzijde van de nieuwe
B.P.M.-zaal, waarin de explosie
plaats vond. Op de voorgrond het
verwrongen inwendige buizenstelsel
van de lique-factor.
(Poto L.D./Van Vliet.)
Het is zeer gelukkig dat de op kosten
der B.P.M. ingerichte machinehal zo
danig is geconstrueerd dat de schade
zich tot die van glas heeft beperkt.
De betreffende liquefactor is uitter-
aard vernield en men moet verwachten
dat een aantal wetenschappelijke onder
zoekingen enige dagen zal stagneren.
Hoewel er een vrij grote ravage in de
machinehal is, ziet het er niet naar uit
dat andere machines zijn beschadigd.
Het inwendige en het deksel van de li
quefactor sloegen door het dak, circa
twintig meter hoog, de lucht in om ver
volgens op de binnenplaats tussen het
K.O. Laboratorium en het Physiologisch
Laboratorium neer te vallen. Aan alle
zijden van de binnenplaats werden vele
ruiten van de beide laboratoria vernield.
Direct na de explosie werden door de
politie met het oog op mogelijke andere
Voer f. 200.000 cacao naar
Hongarije!
Nederlandse cacao- en chocolade
producenten hebben kans gezien in
twee dagen tijd maandag 29 en
dinsdag 30 oktober ruim 40.000 kg.
cacaopoeder en chocoladerepen ter
waarde van plm. f. 200.000 bijeen te
brengen voor de noodlijdende Hon
gaarse bevolking.
Deze gezamenlijke hulpactie van de
Nederlandse cacao-industrie is op touw
gezet door de eigenaar van een cacao-
en chocoladefabriek in Wormerveer, die
vroeger vóór de Russische bezetting, in
Boedapest een cacao- en chocoladèfa-
briek had. De verzending van deze hoe
veelheid levensmiddelen geschiedt door
bemiddeling van 't Nederlandsche Roode
Kruis. Deze organisatie kan de garantie
geven, dat de geschonken goederen ook
op de juiste plaats belanden. Men hoopt
de zending in een keer te kunnen over
brengen.
Ouderraden voor
kleuteronderwijs
In het Staatsblad is het K.B. gepubli
ceerd waarin de inrichting, de wijze
van verkiezing van de leden en de
verdere' bevoegdheden van de ouder
commissies en van de ouderraden voor
het openbaar kleuteronderwijs zijn
geregeld.
Dit K.b. bepaalt o.a., dat aan elke
openbare kleuterschool een oudercom
missie moet zijn verbonden, terwijl in
gemeenten, waar meer dan één ouder
commissie bestaat, de gemeenteraad
een ouderraad kan instellen. De taak
van de oudercommissie en ouderraden
is bij de ouders, voogden en verzorgers
liefde en belangstelling voor de school
te bevorderen en die school te steunen
bij de vervulling van haar taak. De
oudercommissie wordt gevormd uit en
door de ouders, voogden of verzorgers
der kinderen, die als leerlingen der
school zijn ingeschreven. Het ledenaan
tal bedraagt minimaal drie en maximaal
tien. De oudercommissie kan zich tot B.
en W. of tot de gemeenteraad wenden
met betrekking tot de belangen der
school, waaraan zij is verfbonden. De
ouderraad wordt gevormd uit de leden
der oudercommissies in de gemeente en
bestaat uit ten minste 5 en 'en hoogste
21 leden. Hij kan zich tot B. en W. of
tot de gemeenteraad wenden met be
trekking t de gemeenschappelijke be
langen der openbare kleuterscholen in
de gemeente. De door de oudercommis-
sies en ouderraden vastgestelde huis
houdelijke reglementen zijn onderwor
pen aan de goedkeuring van B. en W.
reacties en het uitvallen van gebroken
ruiten, de Langebrug en Zonneveldstraat
ontruimd en afgezet.
De brandweer behoefde geen blussings-
werk te verrichten, omdat na de explosie
geen brand in gebouw of machines op
trad.
40-jarig jubileum
W. C. F. Scheps
Onder zeer grote belangstelling heeft
onze medewerker de heer W. C. F.
Scheps, journalist te Den Haag, gis
teren zijn 40-jarig jubileum gevierd.
De jubilaris ontvWg vele bloemstuk
ken en andere geschenken en talrijke
schriftelijke en telegrafische geluk
wensen uit alle delen van het land.
's Middags vond in het Parkhotel de
officiële huldiging plaats. Eerste spre
ker was dr. E. Diemer te Rotterdam,
voorzitter van de Prot. Chr. Journa
listenkring, waarvan de jubilaris vice-
voorzitter is. Daarna bracht ds. P. N.
Kruyswijk uit Ouderkerk a.d. Amstei de
gelukwensen over van het moderamen
van de Generale Synode der Geref.
Kerken. Tenslotte sprak de heer E. Al-
derse Baes uit Amsterdam als secretaris
van de sectie free lancejournalisten,
waarvan de heer Scheps alsnog een ca
deau zal worden overhandigd.
Na woorden van dank door de jubi
laris maakten vele bezoekers hierna hun
opwachting. Van hen noemen wij mr. dr.
J. Donner, president van de Hoge Raad,
mr. dr. J. J. R. Schmal, lid van de Twee
de Kamer en lid van Ged. Staten van
Zuid-Holland, dr. J. A. H. J. S. Bruins
Slot, lid van de Tweede Kamer, ds. J.
H. Sillevis Smitt, hoofd-vlootpredikant,
ds, F. C. Meyster, emeritus-predikant te
Rotterdam namens het curatorium der
Theologische Hogeschool te Kampen, ds.
L. H. Ruitenberg, perspredikant der N.H.
Kerk, vertegenwoordigers van directies
en redacties van verschillende dagbla
den, de heer D. J. Lambooy, hoofdre
dacteur van het ANP, deputaties van het
Ned. Bijbelgenootschap, het CNV, de
Federatie van Nederlandse journalisten,
het Moderamen van de Gereformeerde
vereniging voor drankbestrijding, waar
van de heer Scheps vice-voorzitter en
erelid is, en voorts van verscheidene
verenigingen en instellingen op gods
dienstig en sociaal gebied.
Na deze receptie, waarop tientallen
predikanten hun gelukwensen kwamen
aanbieden, boden de besturen van de
Prot. Chr. Journalistenkring en de sec
tie free lance van de Federatie van
Nederlandse journalisten in intieme
kring de jubilaris en zijn gezin een diner
aan.
(Ingez. Med.-Adv.)
NOORDEINDE 42
LEIDEN
U weet het al
begint onze grote
Onze normale winkelartikelen verkopen wij, zolang de voor
raad strekt, met 20 KORTING.
Verder vele bijzondere OPRUIMINGS-KOOPJES.
EEN ZELDZAME BUITENKANS
■■■■■■raMHIBHHHHni
n
Voor zestig gulden aan biertjes
(Van onze Haagse redactie)
Een 23-jarige los werkman, die dezer dagen op een avond in een bar in de
Haagse binnenstad zat, begreep maar niet waarom de overige gasten zo buiten
gewoon vriendelijk tegen hem waren. Toen hij er achter kwam, nam hfj wraak
en hoe! Telkens als de jongeman op die bewuste avond een vers glas bier
naar de mond bracht, hieven ook de overige gasten het glas, keken hem wel
willend aan en riepen „proost". „Proost" riep hij dan vrolijk terug en bepeinsde
dat de mensheid toch zo kwaad nog niet is.
Hij' besefte echter niet, dat de kaste
lein na elk van deze beleefdheidsuitwis
selingen de kassa liet rinkelen.op zijn
rekening. Toen hij tegen sluitingstijd
wilde afrekenen, bleek hij f. 60 te moeten
betalen.
Zoveel had de man niet bij zich. Hij
schudde alle zakken leeg en kwam tot
f. 15,Op dat moment moet het wraak
plan al bij hem zijn gerijpt.
„Het hindert niet", sprak hij tot de
kastelein, „als u even met mij meegaat,
zal ik u thuis het ontbrekende geld ge
ven". De kastelein sloot zijn zaak, nam
een vriend mee en reed in een taxi
met de loswerkman mee in de richting
van het opgegeven adres in Loosauinen.
Het bewuste huis de man had niet
gezegd, dat niet hij, maar zijn broer daar
woonde bleek in de polder te liggen,
slechts bereikbaar via een smal pad door
het weiland. Te voet trok het drietal ver
der, de taxi wachtte.
Bij het huis aangekomen ging de
man naar de achterzijde en zei: „Ik wil
mijn vrouw en kinderen niet wakker
maken. Als u nu even hier wacht, zal
ik het geld gaan hal n".
De kastelein en zijn vriend posteerden
zich bij de achterdeur, waardoorheen
de man naar binnen ging, om via de
voordeur het hazenpad te kiezen.
Toen het de wachtenden te lang duur
de, gingen zij het huis binnen en trof
fen daar in dt slaapkamer slechts de
verwonderde broer en diens vrouw
aan, die uiteraard snel verklaarden
met de hele zaak niets te maken te
hebben.
De loswerkman is nu aangehouden op
beschuldiging van huisvredebreuk.
Voorts blijkt hij ergens een bagger-
schuit te hebben geleend onder het
voorwendsel, dat zijn broer hem nodig
had, maar hij heeft de schuit niet
teruggebracht. De eigenaar kreeg een
mededeling van iemand uit Loosduinen
dat in een vaart aldaar een half ge
zonken schip lag. dat zijn naam droeg.
Ook voor deze zaak zal hij zich hebben te
verantwoorden.
Legerreorganisatie geschiedt in 2 fasen:
omvorming en aanvulling der uitrusting
Aan de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over de begroting van
Oorlog zegt minister Staf o.a., dat in de toekomst, met behoud van de termijn
van 85 dagen in beginsel elke reserve divisie, zolang deze voor de NAVO-
strijdmacht beschikbaar is, eenmaal in de twee jaren voor herhalingsoefenin
gen zal worden opgeroepen. In de daar na nog beschikbare tijd zullen de
dienstplichtigen herhalingsoefeningen meemaken bij de territoriale verdediging
De reorganisatie heeft ten doel, het een vermeerdering betekent van 9
zich aanpassen aan de gevolgen ener
atoomoorlogvoering door een meer be
weeglijke bevelvoering, die tevens een
grotere spreiding der onderdelen moge
lijk maakt.
Inderdaad zal de mankracht van de
divisie verminderen, doch daartegenover
staat dat in de legerkorpstroepen van
elk der beide legerkorpsen een aantal
infanteriebataljons zal worden opgeno
men.
Anderzijds wordt niet ontkend dat de
vermindering der mankracht der divisie
door verhoging der vuurkracht moet
worden gecompenseerd. Uitbreiding van
materieel, dat zeer aanzienlijke uitgaven
zal vergen is nodig om het leger op de
hoogte van de tijd te houden. De grotere
spreiding der onderdelen dwingt tot
extra voorzieningen op het gebied van
verbindingen.
De reorganisatie zal zich in 2 fasen
voltrekken
le fase: het omvormen der huidige
organisaties, gebruik makende van
het aanwezige materieel en het
materieel waarvan redelijkerwijze ge
sproken mag worden aangenomen, dat
het beschikbaar zal komen, hetzij uit
eigen inspanning, hetzij uit MDAP-
hulp.
2e fase: het aanvullen der bestaande
uitrusting, gelet op de eisen die de
atoomoorlogvoering stelt, zomede de
te allen tijde noodzakelijke vernieu
wing van verouderd materiaal. Enigs
zins betrouwbare gegevens komen pas
na volledige uitwerking van het plan
beschikbaar. De hieruit voortvloeiende
financiële consequenties kunnen over
enige jaren worden gespreid.
Het materieél, benodigd voor het tot
dusver van kracht zijnde legerplan (5
divisies met de daarbij behorende leger
korpstroepen) is in hoofdzaak aanwezig,
dan wel besteld of onder MDAP toege
zegd. Al dit materieel zal ook na de
reorganisatie benodigd zijn, zoals uit de
volgende uiteenzetting blijkt.
De legerkorpstroepen blijven, vooi
wat de artillerie, de tankeenheden, de
genie-onderdelen, enz. betreft, van ge
lijke sterkte als tot dusver, zij het dat
zij over twee legerkorpsen worden ver
deeld.. Echter zullen de 3 infanterie
bataljons. welke tot dusver tot de leger
korpstroepen behoorden, tot 6 per
legerkorps worden versterkt, hetgeen
(Ingez. Med.-Adv.)
bataljons.
De divisies worden, voor wat de in
fanterie betreft, met 2 bataljons ver
minderd, doch blijven overigens van
dezelfde sterkte als tot dusver.
Aangezien voorts het aantal divisies
van 5 tot 4 wordt teruggebracht, wordt
het totale aantal bij deze divisies inge
deelde bataljons met 17, het aantal
afdelingen veldartillerie met 4 en het
aantal afdelingen luchtdoelartillerie met
1 verminderd.
In totaal zal 't materieel voor 8 inf.
bataljons, voor 4 afd. veldartillerie en
1 afd. lichte luchtdoelartillerie niet meer
benodigd zijn voor de NAVO-eenhe-
den. Dit materieel wordt bestemd voor
de opleidingseenheden en tevens voor
oorlogsreserve, in welke behoefte tot
dusver slechts in beperkte mate kon
worden voorzien.
(Ingez. Med.-Adv.)
Aan de achterzijde van het Phy
siologisch Laboratorium in de Zon
neveldstraat sneuvelden vrijwel alle
ruiten.
(Foto L.D./Van Vliet.)
Brandkast geplunderd
Vannacht is in een winkel in de
Lijnmarkt te Utrecht een inbraak ge
pleegd en een brandkast opengebroken.
Hieruit is een bedrag van f. 4200 mee
genomen.
De politie vermoedt dat de dader met
een valse sleutel de achterkant van het
huis aan het Vissersplein is binnenge-
d rongen.
(Ingez. Med.-Adv.)
Paniek onder Scheveningse
vissers
DOOR BUITENLANDS VAARTUIG.
(Van onze Haagse redactie)
Een buitenlands koopvaardijschip van
gTote afmetingen heeft paniek gezaaid
onder de bemanningen van een aan
tal Scheveningse loggers, die onder de
Engelse wal, ongeveer 50 mijl van
Scheveningen aan de vleet lagen. Op
onverantwoordelijke wijze, zonder de
vissersschepen te ontzien, voer het
koopvaardijschip met volle kracht
dwars door de concentratie van vis
sende schepen.
De bemanning van een van de log
gers, die door het koopvaardijschip
dreigde te worden overvaren, kapte in
allerijl de vleet, om de kolos te kunen
ontwijken. Van verscheidene andere log
gers werd de vleet overvaren, waarbij
verscheidene netten door het schip
werden meegenomen en vernield.
De schippers van de betrokken log
gers zullen onmiddellijk na htm aan
komst te Scheveningen van dit onaan
gename incident melding maken. En
kele schippers hebben de naam van
het sohip genoteerd. Men vermoedt dat
het een Japans vaartuig was.
En collecte voor Hongarije
Het moderamen der generale synode
der Ned. Herv. Kerk heeft zich tot de
kerkeraden en diaconieën met een op
roep gewend over de hulp aan Hon
garije en de toestand in het Midden-
Oosten.
De oproep luidt: „Hongarije verkeert
thans in- zeer grote nood. Het volk is
opgestaan tegen de communistische ter
reur. De strijd om een zelfstandig volks
bestaan eist ontelbare slachtoffers. Wij
kunnen slechts met ontroering gissen,
wat er wordt geleden en wat er verloren
gaat. Ook in het Midden-Oosten is een
zeer hachelijke toestand ingetreden door
de staat van oorlog tussen Israël en
Egypte. Verscholen instincten van haat
zijn opgeroepen en dreigen de gehele
wereld in gevaar te brengen.
Het moderamen van de synode der
Ned. Herv. Kerk roept U daarom op
tot voorbede, opdat God deze volkeren
en de gehele wereld genadig tij en
uitkomst geve.
Wij vragen nu uw bijzondere aandacht
voor de toestand in Hongarije.
Wij hebben dankbaar kennis genomen
In het algemeen steekt de Kon.
Luchtmacht voor wat betreft het aan
tal luchtvaartongelukken met straal
jagers zeker niet ongunstig af tegen
de ons omringende landen waar onder
soortgelijke omstandigheden wordt ge
werkt als in Nederland, aldus minister
Staf in zijn Memorie van Antwoord.
De veiligheidsdiensten der Kon.
Luchtmacht zijn echter uitgebreid
teneinde met nog meer kracht alle
eventuele oorzaken die kunnen leiden
tot vliegongevallen te kunnen bestrij
den.
Het aantal ernstige luchtvaartonge
vallen met dodelijke afloop als gevolg
van gebrek aan (vlieg) discipline is zeer
gering in vergelijking met het totaal. In
de laatste drie jaar was dit aantal 4.
Over de laatste drie jaar zijn in totaal
27 overtredingen van voor de Kon.
Luchtmacht van kracht zijnde vlieg-
voorschriften justitieel vervolgd. Boven
dien zijn bij herhaling vliegers waarvan
op andere wijze is gebleken dat zij de
juiste mentaliteit en zelfdiscipline mis
sen uit het vliegbedrijf verwijderd. Het
Is daarbij een misvatting te veronder
stellen dat de tucht bij de operationele
eenheden op de duur zou verslappen.
Bij de vier zo even genoemde, door
gebrek aan tucht veroorzaakte lucht
vaartongevallen waren alleen jeugdige
vliegers betrokken.' terwijl bij de 27
genoemde opgespoorde en vervolgde
inbreuken op de vliegdiscipline nage
noeg uitsluitend jeugdige en onerva
ren vliegers betrokken waren.
Het is moeilijk te zeggen of wijziging
van de gevoerde selectiemethoden zou
kunnen bijdragen tot vermindering
van het aantal luchtvaartongevallen
De door Nederland in NAVO verband
in te brengen squadrons hebben thans
de organieke sterkte aan vliegtuigen
bereikt. Ook hier is het echter zaak de
reeds aangevangen vernieuwing krach
tig voort te zetten. Verzwaring van de
ons in deze opgelegde verplichtingen is
uit personele-, financiële-, economi
sche-, maar ook ruimtelijke (vliegbases)
overwegingen niet doenlijk.
Op en door de vliegbases Soesterberg
zijn, ter vermindering van de hinder
voor de omwonenden, verschillende
maatregelen genomen, welke beogen
het lawaai zoveel mogelijk te beperken.
Daar dit lawaaiprobleem echter even
eens voor andere plaatsen in Nederland
in meer of mindere mate geldt en nim
mer geheel zal zijn op te lossen, zal ook
het Nederlandse publiek voor dit pro
bleem begrip moeten hebben.
van de bijstand, welke van verschillende
zijden reeds thans wordt verleend, maar
wij zijn er van overtuigd, dat terstond
na beëindiging der vijandelijkheden op
grote schaal hulp zal moeten worden
geboden door het buitenland. Ook door
Nederland. De Hervormde Kerk mag
dan niet achterblijven, te minder naar
mate vele historische betrekkingen ons
verbinden.
Daarom richten wij ons tot U teza
men met de sectie internationale hulp
verlening van de algemene diaconale
raad, met het dringend verzoek in uw
gemeenten een bijzondere geldinzame
ling te houden voor de nood van het
Hongaarse volk en tevens van de
Hongaarse Hervormde Kerk.
Wij twijfelen niet aan het hartelijk
medeleven met een zo zwaar beproefd
volk en vertrouwen, dat ook de gemeen
ten behoefte zullen gevoelen dit mede
leven te tonen in een daad. Thans is
directe financiële steun het meest nodig.
Straks, zodra meer mogelijkheid komt
van vervoer, zullen wij een beroep op
U doen voor het bijeenbrengen van kle
ding, dekens enz., welke zo bitter nodig
zijn".
Het moderamen vestigt er tenslotte
de aandacht op, dat voor de besteding
der te ontvangen gelden, over te maken
aan de Algemene Diaconale Raad onder
bijschrift „Hulp Hongarije", (giro 124631-
Utrecht) overleg zal worden gepleegd
met de Stichting Oecumenische Hulp
aan kerken en vluchtelingen, zomede
met het Admiraal de Ruyterfonds, dat
zich tot taak heeft gesteld speciaal hulp
te bieden aan Hongarije.
OOK IN GEREF. EN REM.
KERKEN
Deputaten van de generale synode der
Geref. Kerken hebben deze kerken op
geroepen zondag een bidstond te houden
voor de vrede in de wereld en de vrij
heid van de volkeren.
Tevens hebben zij in overleg met het
moderamen der synode, een op die dag
te houden collecte uitgeschreven in alle
gereformeerde kerken voor hulpverle
ning aan Hongarije.
In overleg met de commissie voor In
terkerkelijke hulp aan Kerken en Vluch
telingen heeft de Remonstrantse Broe
derschap haar predikanten en kerkera
den verzocht in alle remonstrantse kerk
diensten op zondag 4 november een in
zameling te doen houden ten bate van
de kerkelijke en persoonlijke noden, die
zijn ontstaan of zullen ontstaan onder
de protestantse kerken en groepen in
Hongarije.
Prins Bernhard uit
New York vertrokken
Prins Bernhard is vannacht per KLM
uit New York naar Amsterdam vertrok
ken na een verblijf van 12 dagen in de
V.S.
