HET
wezen
ATOOM op Schiphol toont
van zegenrijke kernenergie
Congres Luchtvaartgeneeskunde
Medische problemen oplossen
vóór reis door wereldruim
Nog 7 jaar om zich te meten met risico's
Kosten zeseneenhalf miljoen
Internationale expositie in
zomer van komend jaar
Prins Bernhard over de hulp
aan onderontwikkelde gebieden
Oprichting speciaal fonds van de V.N.?
95ste jaargang
Woensdag 31 oktober 1956
Derde blad no. 28974
,.De geneeskunde zal, alvorens de mens ook maar de kleinste reis in de
wereldruimte wil kunnen ondernemen, allereerst de medische problemen moe
ten oplossen, die met het ruimteverkeer verband houden Het Is daarom zeker
van groot belang geweest dat zeven jaar geleden reeds onderzoekers op het
gebied van de luchtvaartgeneeskunde een aanvang maakte met de systematische
studie van de vraagstukken, die met het verkeer in de wereldruimte verband
houden. Waarschijnlijk zullen zij nog zeven jaar tot hun beschikking hebben,
voordat het eerste met een mens bemande ruimteschip de aarde zal verlaten,
om zich te meten met de risico's van het reizen in de wereldruimte. Dank zij
deze vroege start van de ruimtegeneeskunde kunnen wij er zeker van zijn. dat
de problemen op tijd opgelost zullen zün. zodat de mens in zijn machine mid
delen bezit, die hij te zijner bescherming zo nodig zal hebben."
Aldus prof. J. Jongbloed, voorzitter
van het Nationale Oentrum voor Lucht
vaartgeneeskunde is de rede, die hij gis
ter uitsprak in de Ridderzaal ter gele
genheid van de opening van het eerste
Europese congres voor luchtvaartgenees
kunde, waarvan hij voorzitter is.
Aan dit congres nemen meer dan 170
afgevaardigden uit de West-Europese
landen, alsmede uit de V. S.. Canada,
Joegoslavië, Egypte en Indonesië, deel.
Leeftijdsgrens
Prof. Jongbloed zeide, dat het moei
lijk is een leeftijdsgrens vast te stallen
voor vliegers. Naar zijn oordeel dient
ieder geval afzonderlijk te worden be
oordeeld aan de hand van het medi
sche onderzoek. Een vlieger moet. indien
hij dit wenst, in staat worden gesteld
op 55-jarige leeftijd met pensioen te
gaan, doch indien hij nog ,.fit" is moet
hem worden toegestaan van jaar tot
jaar aan te blijven tot hij 60 is. Niet
alleen de jaren behoren hier te tellen,
dodh de geschiktheid op betrouwbare
wijze het werk te verrichten.
De snelheid en hoogte, die thans door
de vliegtuigen worden bereikt, zijn zo
danig, dat de vlieger zij het voor een
korte periode zich onder de voor
waarden van het vliegen in de wereld
ruimte bevindt.
Het maakt geen verschil of wij te
doen hebben met de bemanning van een
satelliet, die binnen het bereik van het
oog rondom de aarde ronddraait dan wel
het maanreizigers of zelfs met klanten
van een maatschappij, die reizen orga
niseert tussen de planeten onderling.
Dit betekent, dat er geen sprake kan
zijn van het nemen van proeven en ook
geen fouten begaan mogen worden bij
werkelijke reizen in de wereldruimte,
zoals tot op zekere hoogte mogelijk is in
de luchtvaart.
Grote vooruitgang
„De luchtvaart heeft ongetwijfeld
een grote vooruitgang geboekt in de
laatste 50 jaar. doch dit betekent
nog niet, dat wij het luchtruim ver
overd hebben," zo ging prof.
Jongbloed voort. Er is nog steeds veel
te doen en de voornaamste taak van
de luchtvaartgeneeskunde is thans de
vlieger te beschermen tegen de geva
ren. die hij loopt bij het vliegen met
steeds snellere toestellen.
Wij mogen verwachten, dat in de
toekomst het accent .van de lucht
vaartgeneeskunst zal worden gelegd
op het fysische en psychologische ge
drag van de vlieger onder druk. In de
luchtvaart hebben wij te doen met
mannen, die snel en onverwacht aan
lichamelijke en geestelijke aanvallen
zijn blootgesteld, die in het gewone
dagelijkse leven zelden voorkomen, zo
als koude, gebrek aan zuurstof, ver
giftige dampen, emoties en versnel
ling.
Een taak voor de luchtvaartgenees
kunde ligt ook ln de analyse van de
Mr. L. G. KortenHorst
70 jaar
Mr. L. G. Kortenhorst, de voorzitter
van de Tweede Kamer, hoopt op 12 no
vember a.s. zijn 70ste verjaardag te vie
ren. Ter gelegenheid van het bereiken
van de „leeftijd der sterken" zullen de
Kamerleden hem een huldiging bereiden
op een receptie, welke dinsdag 13 no
vember in het gebouw der Kamer wordt
gehouden. Deze receptie zal een besloten
karakter dragen Ze is uitsluitend be
stemd voor de Kamerleden en hen, die
verder hun arbeid in het huis der Ka
mer hebben.
Congres Bond
van Bouwondernemers
Gisterochtend is in het Minervapavil-
joen te Amsterdam de jaarlijkse congres
vergadering begonnen van de Neder
landse Bond van Bouwondernemers.
De Bondsvoorzitter, de heer D. J.
Beuker, hield een openingsrede over
de particuliere bouwondernemer en de
woningbouw, waarna de adjunct-direc
teur van de Levensverzekeringsmaat
schappij Utrecht sprak over de insti
tutionele belegger, de woningbouw en de
woningnood.
Na de lunch maakten de congressisten
een rondrit door de nieuwe stadswijken
van de hoofdstad.
Stichting Onafhankelijke
Nationale Televisie
NAAR EEN EIGEN CONCESSIE?
De Stichting Onafhankelijke Natio
nale Televisie heeft thans statuten ge
kregen. De werkzaamheden ter verkrij
ging van een concessie voor televisie-
uitzendingen worden met kracht voort
gezet.
Volgens de statuten stelt de ONTV
zich ten doel, met eerbiediging van de
verkregen rechten van anderen, de tot
standkoming te bevorderen van een na
tionale televisie, die onafhankelijk is van
confessionele, politieke en commerciële
invloed en geen beroep doet gelden van
de overheid.
De ONTV wil zonder discriminatie
de gelegenheid bieden door geldige
bijdrage bepaalde uitzendingen mogelijk
te maken.
Ter ondersteuning van de doelstellin
gen van de ONTV kan men toetreden
als begunstiger. Van deze gelegenheid
heeft reeds een aantal ondernemingen
gebruik gemaakt.
In het bestuur der Stichting ONTV
hebben zitting: prof. dr. N. R. A. Vroom
(voorzitter); prof. mr. G. H. C. Boden-
hausen: J. G. J. Bosman, H. D. Louwes.
mr. B. Moret, jhr. L. J. Quarles van
Ufford en mr. D. J. Veegens. Secretaris
is de heer J. E. Hagen; het secretariaat
is gevestigd in Den Haag, Raamweg 44.
situaties, waaronder de vlieger moet
werken. Hierdoor is het misschien mo
gelijk een beter inzicht te krijgen in de
werkelijke oorzaken van vliegtuigonge
vallen. Er zal dan niet langer gespro
ken dienen te worden van „een fout van
de vlieger" en de voorkoming van der
gelijke ongevallen zou mogelijk worden,
aldus prof. Jongbloed.
Tijdens de vergaderingen, die in het
Kurhaus te Soheveningen worden ge
houden. spraken militaire- en burger-
luchtvaartartsen over o.a. de vermoeid
heid bij het vliegen, de resultaten van
het post mortem onderzoek na onge
vallen met militaire toestellen, de in
vloed der versnellingen op de bloedcir
culatie. de zuurstofvoorziening op grote
hoogte en de plotselinge decompressie
in vliegtuigen met een hogedruk-
kajuit.
Gisteravond woonden de deelnemers
een receptie bij, die hun door de direc
teur-generaal van de medische dienst
van de Kon. Land- en Luchtmacht werd
aangeboden.
(Ingez. Med.-Adv.)
en de betekenis van de kernenergie.
Allerlei zeer uiteenlopende terreinen, die
op dit gebied van belang zijn, worden
hierin aangestipt. Vermeden zal wor
den. dat de expositie uitsluitend voor
de vakman van belang is. Het gaat in
de eerste plaats om de voorlichting en
inlichting van het lekenpubliek.
Reactor in werking
Een van de meest spectaculaire on
derdelen van de expositie is de in wer
king zijnde eerste Nederlandse kern
reactor, die door het ministerie van O.
K. en W. is aangekocht in Amerika, in
eerste instantie om deze tentoonstelling
op te luisteren en ten tweede om daarna
ergens in Nederland te worden opge
steld voor onderzoek en onderwijs
in universitair verband. Het is een
reactor van het type „Swimming pool".
De expositie zal tevens veel aandacht
besteden aan de Noors-Nederlandse
samenwerking op het gebied van de
kem-research.
Groter dan „Genève"
Het internationale karakter van de
expositie is geenszins alleen gelegen in
de ongetwijfeld grote internationale be
langstelling. mede dank zij de localisati®
op Schiphol.
In de zomer van het vorige jaar werd
naar aanleiding van de verrassende
kern-energie-besprekingen tussen de
westerse en communistische landen in
Genève in die Zwitserse stad een ex
positie gehouden, die de eerste interna
tionale manifestatie op dat gebied was.
Deze trok grote belangstelling uit de
gehele wereld. De tentoonstelling op
Schiphol belooft echter van veel groter
allure te worden, zodat de verwachting
van een groot buitenlands bezoek alles
zins gerechtvaardigd is.
Ook in ander opzicht is deze expositie
echter internationaal. Van zeer veel
Europese landen en ook uit Amerika
zijn toezeggingen binnengekomen, dat
met inzendingen zal worden deelgeno
men.
Prins Bernhard erevoorzitter
Tijdens een gistermiddag gehouden
persconferentie te Amsterdam werd
medegedeeld, dat Prins Bernhard het
erevoorzitterschap van het erecomité
voor deze tentoonstelling heeft willen
aanvaarden. In dit erecomité en in het
dagelijks bestuur van de expositie heb
ben vele vertegenwoordigers uit Rijks
overheid en gemeenten, uit industrie,
bedrijfsleven, wetenschappelijke wereld
(Van een onzer redacteuren)
Het is geenszins verwonderlijk, dat alles wat met atoomsplitsing en kern
energie te maken heeft, nog steeds bij het grote publiek met een waas van
geheimzinnigheid en grote gevaren is omweven.
Door deze eerste praktische toepassing van de kernenergie op militair ter
rein is veel over de atoomenergie nog steeds verduisterd door het „militair
geheim" en de waarschuwende stemmen over de gevaren van kernsplitsing op
medisch gebied hebben er toe bijgedragen, de mens schuw te maken voor alles
wat met atoomenergie te maken heeft.
Dit neemt niet weg, dat de ontsluiting van de krachten, die in de atoom
kern schuil gaan. voor de mens een gebeurtenis van verstrekkende en bijzon
dere betekenis is. Want op het gebied van vreedzame toepassing van deze
energiebron heeft de mens die nieuwe kennis hard nodig. De traditionele
energiebronnen raken uitgeput, de wetenschap wil nieuwe terreinen betreden,
de industrie vraagt om nieuwe middelen.
Het is de bedoeling van de in de zomer van 1957 op Schiphol te houden
internationale expositie „Het Atoom", deze vredestoepassing van de kern
energie tot iets begrijpelijks voor de gewone man te maken, tot iets vertrouwds
en iets gewoons, ontdaan van de helaas in de afgelopen tien jaren ontstane
mythe van gevaar, griezeligheid en onbegrijpelijkheid.
Fantastisch snelle technische de luchtvaart in slechts een halve eeuw
vlucht
Zou men de mens van twintigduizend
jaar geleden iets verteld hebben over
de mogelijkheden van ijzer, hij zou zijn
stenen bijl over de ophalende schouders
gelegd hebben en zijn heengegaan. Zou
men een eeuw geleden iets over elektri
citeit hebben verteld, over het om
draaien van een knopje waardoor een
kamer verlicht zou worden of over
radio die een muziekje van honderden
kilometers ver gewoon rustig in de huis
kamer zou doen klinken, of zelfs een
beeld dat via elektronische weg in de
huiskamers zou pronken, dan zou men
voor fantast zijn uitgemaakt. Denk ver
der eens aan de verbluffende vlucht die
heeft gemaakt.
Dit alles is gewoon geworden. Zonder
ijzer zouden we niet meer kunnen
leven. Zonder elektriciteit hebben wc
het ruim tien jaar geleden nog wel ge
probeerd. maar dat ging werkelijk niet
langer dan strikt noodzakelijk was. Zon
der vliegen zouden we er helemaal niet
meer komen in de wereld van vandaag.
In de laatste eeuw vooral hebben
wetenschap en techniek een vlucht
genomen, die eigenlijk wonderbaar
lijk is.
Realiseert men zich de omvang van
die technische en wetenschappelijke
ontwikkeling, dan hoeft het niemand
'neer te verbazen, dat de ontsluiting
van de krachten, die de atoomkern in
zich bergt, welke ontsluiting eerst een
Een maquette van een deel van
het gebouwencomplex van Schip
hol. waarop links beneden het ge
bouw van de expositie te zien is.
Rechts op halve hoogte de hoofd
toegang van het vliegveld, rechts
boven de verkeerstoren.
goed tiental jaren geleden een aan
vang nam, reeds over eenzelfde
periode ons gehele leven zal beheer
sen.
Maar dat kan alleen, wanneer dc mens
zich daarmede vertrouwd maakt, met
de zuiver materiële, gewone aard van
dit nieuwe energieproces, en zonder
een in tien jaren gevormde mytholo
gische angst voor „het atoom".
Van A tot Z vredestoepassing
Om het „gewone" van dit nieuwe ter
rein van het menselijk kunnen aan te
tonen, om dit algemeen begrip voor de
waarde van de vreedzame toepassing van
j de kernenergie te belichten, wordt in de
komende zomer (van half juni tot eind
augustus) in een speciaal daarvoor ge
bouwd paviljoen op het vliegyeld Schip
hol een internationale expositie gehou
den.
Deze expositie die van A tot Z gewijd
is aan dc vreedzame toepassing van
de kernenergie, toont de historische
ontwikkeling van de menselijke ener
giebronnen, hun aanstaande uitputting
en de verlossing uit de komende
energienood door de ontsluiting van
de kernenergie, die kosmische krach
ten aan de mensheid ter beschikking
stelt.
Tienduizend vierkante nieter
i Het gebouw waarin deze expositie
wordt gehouden, beslaat een oppervlakte
van ruim 10.000 vierkante meter. Dit
j gebouw zelve wordt mettertijd aan het
I complex van Schiphol toegevoegd. In de
komende zomer zal het de tentoonstel
ling herbergen, die een algemeen be-
I grijpelijk overzicht geeft van het wezen
„Keukenhof" krijgt
een windmolen
Als blijk van waardering voor de bloe
mententoonstelling de „Keukenhof" te
Lisse, omdat zij reeds vele jaren hon
derdduizenden buitenlanders, waaronder
vele Amerikanen naar Nederland trekt,
en tevens om een bijdrage te leveren
voor deze bloemenexpositie, heeft de
directie van de Holland-Amerika Lyn
besloten de stichting „Keukenhof" een
blijvend monument aan te bieden in de
vorm van een authentieke windmolen.
Deze bevindt zich thans nog in gedeel
telijk bouwvallige toestand elders in
Nederland. De molen wordt afgebroken
en daarna opgebouwd op het terrein van
de „Keukenhof".
Het bestuur van de stichting „Keuken
hof" heeft het aanbod aanvaard.
Binnen enkele dagen zal op de „Keu
kenhof" een begin worden gemaakt met
het graafwerk voor de fundering. Er zal
naar worden gestreefd de molen gereed
te hebben voor het volgende bloemen-
seizoen en hem in werking te stellen op
de officiële openingsdag in het voorjaar
van 1957.
Mr. van der Valk
w.n. Gouverneur
Ned. Antillen
In een buitengewone vergadering van
de Staten der Ned Antillen, is mr. F. E.
J. van der Valk beëdigd tot waarnemend
gouverneur, zulks voor de tweede maal.
13 miljoen meer deviezen
Blijkens de verkorte balans van de
Ned. Bank per 29 oktober blijkt de net
to deviezenreserve in de afgelopen
week een kleine verbetering te hebben
ondergaan en wel met. f- 13 miljoen tot
f 998 miljoen. De goudvoorraad bleef
wederom onveranderd op 3.230 miljoen
goud en deviezen tezamen dekken
thans voor 67.64% de liquide verplich
tingen van de Centrale Bank (66.73).
en onderwijsinstanties zitting. De kos
ten bedragen zes en een half miljoen
gulden, beschikbaar gesteld door de ge
meente Amsterdam. Drie miljoen hier
van worden in het gebouw zelf geïn
vesteerd en komen dus later ten goed®
aan de luchthaven Schiphol.
In een bijeenkomst van de Neder
landse Kamer van Koophandel te New
York heeft Prins Bernhard gisteren
gesproken over de bespoediging van de
ontwikkeling van de in economisch
opzicht minder ontwikkelde landen.
Daarin wees de Prins er op, dat er in
de 20e eeuw geen afnemende welvaart
in enkele landen valt waar te nemen,
terwijl er in andere een toenemende
welvaart heerst, doch dat de economi
sche ontwikkeling algemeen in op
waartse richting gaat.
Bij nadere beschouwing blijkt echter,
dat in de Westeuropese landen met een
grote economische ontwikkeling produk-
tiviteit en welvaart verder toenemen,
doch dat in een groot aantal der in
economisch opzicht minder ontwikkelde
landen de toeneming zo langzaam gaat,
dat deze geen gelijke tred houdt met de
groei der bevolking. Hoewel in die lan
den dus in absolute zin een toeneming
bestaat, is er in feite een betrekkelijke
achteruitgang. De kloof tussen het ni
veau van de economische bedrijvigheid
en de levensstandaarden in de beide
groepen landen wordt in feite groter.
Dit stelt de westelijke landen voor de
taak, daaain verandering te brengen, de
kloof te doen verdwijnen, en de grote
verantwoordelijkheid op zich te nemen
zijn steun te richten op de ontwikkeling
van de in economisch opzicht nog steeds
ten achter gebleven gebieden in de we
reld. De redenen, om deze taak op zich
te nemen, zijn van politieke, economi
sche en ethische aard.
Vervolgens vroeg de Prins zich af, op
welke wijze de westelijke mogendheden
de noodzakelijke steun aan de econo
misch minder ontwikkelde landen kun-
en verlenen, en wees hij op de traditio
nele wijze van hulpverlening in de vorm
van particuliere buitenlandse investe
ringen. De laatste tyd geschiedt de
hulpverlening aan deze gebieden ook
door middel van de programma's voor
economische en technische hulp van de
V.N. en de leden van het Britse geme
nebest en door leningen van de wereld
bank, terwijl een aantal nieuwe moge
lijkheden werden geopend door de op
richting van de internationale finan-
cierings maatschappij. Gezien de snel
toenemende bevolking van de econo
misch minder ontwikkelde gebieden is
reeds gebleken, dat. hoe indrukwekkend
ai deze soorten van hulpverlening ook
mogen zijn. zij niet voldoende zijn om
in de behoefte van deze landen te voor
zien.
Een initiatief, dat naar het schijnt
door de economisch minder ontwik
kelde landen van de westelijke mo
gendheden wordt verwacht, en dat de
resultaten zou hebben, welke daarvan
verwacht mogen worden, zou naar de
mening van Prins Bernhard zyn, de
oprichting van een speciaal fonds van
de V.N. voor economische ontwikke
ling. Uit de besprekingen in de V.N.
over Sunfed is reeds gebleken, dat de
oprichting van een dergelijk fonds in
derdaad tot de verbeelding van de
economisch minder ontwikkelde vol
ken zou spreken en het vertrouwen in
het westen zou kunnen doen toene
men.
Indien alle landen, die thans grote
bedragen uitgeven voor militaire doel
einden. slechts 1 dollar beschikbaar
wouden stellen voor een fonds voor in
ternationale economische ontwikke
ling. voor elke 300 dollar, die zy aan
bewapening uitgeven, zou Sunfed di
rect kunnen worden opgericht.
