WEST-HONGARIJE GROTENDEELS BEZET
DOOR WELBEWAPENDE OPSTANDIGEN
Opstandelingen drukten pamfletten
op persen van het Hongaarse leger
WEERBERICHT
Wanhopig bewind van Nagy is machteloos In
noordwesten zou tegenregering gevormd zijn
Bevolking van Boedapest razend
over bloedbad voor parlement
„Zestig man gesneuveld in tien
minuten tijd, maar doel bereikt"
Spoedig beroep op Ver. Naties
Zenuwachtige Russen schoten op
een volkomen weerloze menigte
9Sste jaargang
ZATERDAG 27 OKTOBER 1956
No. 2897!
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel Lelden Glro D0 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.- per kwartaal; f2.35 per maand; fo.55 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
(Van onze correspondent in Wenen)
Terwijl de opstand in Hongarije steeds verder
om zich heen grijpt en het westelijk deel van het
land tussen Boedapest en de Oostenrijkse grens
vrijwel geheel in handen is van de rebellerende
massa's, trekken gevechtswagens en troepen uit
de Oekraïne en het oosten Hongarije binnen om
de Russische eenheden te versterken. De Russi
sche tanks zijn van een groot type en uitgerust
met geschut van zwaar kaliber. Het aantal doden
in het land, zou reeds meer dan tienduizend be
dragen. De inwoners van de hoofdstad proberen
over de Donau te ontkomen, maar zij worden
tegengehouden door Hongaarse en Russische
troepen, die vooral op de Stalinbrug staan opge
steld. De bevolking van Boedapest is woedend
over het bloedbad, dat de Russen hebben aange
richt op het plein voor het parlement, waar zes
honderd volgens andere bronnen zelfs duizend
personen in het wildeweg door de Russische
tanks werden neergeknald. De Russen durven hun
gevechtswagens niet meer te verlaten, omdat zij
dan dadelijk onder schot worden genomen. De
opstandelingen beschikken over gloednieuwe ge
weren en automatische wapens, die hun uitgereikt
zijn door soldaten van het Hongaarse leger.
Amnestietermijn reeds vijfmaal verlengd
Het centrale comité en de partü staan volkomen machteloos. Biddend en sme
kend richt de regering zich tot de bevolking met oproepen om de strijd te staken.
De termijn van amnestie is reeds vijfmaal verlengdVannacht heeft Imre
Nagy, de Hongaarse premier, een nieuwe regering gevormd, die besloten heeft
arbeidersbataljons te vormen om de opstandelingen te bestrijden. Maar tegelijker
tijd schijnt zich in Noordwest-Hongarije een anti-communistische tegenregering
te hebben gevormd. Het grootste deel van de bevolking schijnt nog wel achter
Nagy te staan, op voorwaarde echter, dat hij bereikt, dat de in het wildeweg
schietende Russen binnen de kortst mogelijke tijd Hongarije verlaten. In elk
geval moeten zij zo spoedig mogelijk naar him steunpunten terugkeren.
Intussen is de algemene staking over geheel Hongarije uitgeroepen. Het cen
trale comité heeft in een verklaring beloofd, dat aan alle eisen van de arbeiders
zal worden voldaan, zodra de orde is hersteld. Ook zullen de Ionen worden ver
hoogd in samenwerking met nieuw op te richten arbeidsraden en de bestaande
communistische vakbonden. Voorts wordt de belofte herhaald, dat de Russische
troepen naar hun kazernes zullen terugkeren, wanneer de rust is teruggekeerd,
maar verschillende deputaties uit het gehele land eisen ten eerste, dat dit dadelijk
gebeurt en vervolgens dat men nu reeds met de Russisch instanties een akkoord
ondertekent volgens hetwelk de troepen tenminste op 1 januari 1957 het land
moeten hebben verlaten.
gevochten tussen Hongaarse troepen en
Russen, welke laatsten van zeer zware
tanks gebruik maken. In Giör is de gro
te aluminium-fabriek in handen van
het verzet. Er heeft zich daar een con
tra-revolutionaire radenregering ge
vormd. die over Hongaarse tanks en ma
chinegeweren beschikt. Men verwacht
hier een inval van Russische troepen uit
het naburige Tsjecho-Slowakije.
Vrijheidszenders
wakkeren verzet aan
Verder eist de opstandige bevolking,
dat de uraniummijnen bij Pecz en bij
Veszprem (in West-Hongarije), die tot-
nutoe uitsluitend door de Sovjet-Unie
werden geëxploiteerd, geheel ter be
schikking worden gesteld van het Hon
gaarse volk. Verscheidene vrijheidszen
ders hebben tot verder verzet aange
spoord en o.a. vrijlating van kardinaal
Mindzenty geëist. Dit deed ook de ge
heime zender uit Fünfkirchen, waar
een contra-revolutionair comité is opge
richt. Men protesteert tevens tegen het
feit, dat het centrale comité zich op het
Verdag van Warschau beroept tot
handhaving van de Russische troepen.
In Boedapest zijn de hoofdstraten in
de macht van de regering, maar een mi
nisterie in de „vijfde wijk" is in handen
van de opstandelingen gebleven, alsook
verscheidene drukkerijen en openbare
gebouwen. Er wordt nog steeds in Boe
dapest gevochten: aan de ene kant staan
burgers en Hongaarse soldaten en aan
de andere kant de Geheime Staatspolitie
(A.V.H.) en Russen. Alleen het minis
terie van Binnenlandse Zaken vertoont
nog de Sovjet-ster. De opstandelingen
trekken door de straten met de Hon
gaarse vlaggen en met het parool op de
lippen: „de vrijheid of de dood". Com
munistische boekhandels in Boedapest
werden in brand gestoken. Aan de ge
vels van veel huizen ziet men nu rouw-
vaandels hangen. Uit alle vlaggen heeft
men de rode ster weggeknipt. Ook de
bekende Hongaarse voetballer Puskas
zou als majoor bij de gevechten om het
leven zijn gekomen.
Verzet op het platteland
Het verzet wordt steeds sterker in de
provincie, vooral in het zuiden en het
westen van het land, dus in de richting
van de Oostenrijkse grens. Er werden
ook troepenbewegingen in Pilisdoeroes-
var in de omgeving van Boedapest en
tevens in de mijnstreek Dorog ten wes
ten van Boedapest vastgesteld. De gehe
le bevolking op het platteland staat
praktisch aan de kant van de opstande
lingen. Ook in Szolnok is een revolutie
comité opgericht. In deze stad alsmede
in Giör (Raab), odenburg (Sopron).
Szegedin en Pees wordt nog verwoed
Vrij koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk enige
regen. Matige tot krachtige wind tussen
noordoost en oost. Vrij koud.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
28 OKTOBER
Zon op: 7.30 uur; onder: 17.21 uur.
Maan op: 0.56 uur; onder: 14.47 uur.
Hoogwater te Katwijk te 9.56 en 21.37
uur - Doodtij.
(29/10 te plm. 11.24 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel.
Russische verstekelingen
Negentien bekende communisten zijn
in het stadje Magyarovar, Hongaars Al
tenburg, op 20 kilometer afstand van
Oostenrijk, opgehangen. In dit plaatsje
is de tegenrevolutie met een comité
uitgeroepen, maar Russische troepen zijn
gealarmeerd en trekken naar dit gebied
op. Zodoende is de Oostenrijkse grens in
gevaar. Een sterke groep van Hongaarse
opstandelingen heeft in de avonduren
van gisteren het Oostenrijks-Hongaarse
grensgebied tussen Magyarovar en He-
gyeshatom bezet en verwacht een aan
val van Russische troepen. West-Honga
rije staat nu geheel onder de controle
van de opstandelingen. Men neemt aan
dat de Russen hun twee divisies in
Hongarije zullen versterken door het la
ten optrekken van nieuwe divisies uit
Roemenië.
Het Oostenrijkse ministerie van De
fensie heeft maatregelen getroffen om
de grens te verdedigen. Een compagnie
veldjagers is op weg naar de grens, ter
wijl infanterie-bataljons met zware
tanks in Wenen zijn gemobiliseerd en
klaar staan om op te rukken.
Wenen is nu het centrum van de in
ternationale pers. Tientallen bijzondere
correspondenten zenden vanuit de Oos
tenrijkse hoofdstad hun berichten en
wachten op de eerste gelegenheid om
naar Hongarije te reizen, maar er wor
den geen visa verstrekt.
Uit alle gegevens blijkt, dat het ver
zet voorlopig sterker en meer verbreid is
dan het communistische-Russische re
giem, maar tegen de Russische over
macht zal men niet zijn opgewassen.
Toch geven de Hongaren zich nog altijd
niet over.
Radio Boedapest
„vannacht rustiger"
Radio-Boedapest heeft vanmorgen
in alle vroegte een beroep gedaan op
de arbeiders in de levensmiddelenin
dustrie om voorrang te geven aan de
bevoorrading van de „met gewonden
oven-olie" ziekenhuizen. Later werd
medegedeeld, dat de bevolking zich
tot tien uur op straat mocht begeven
voor het doen van inkopen.
Voorts berichtte Radio-Boedapest nog,
dat „800 mensen zich gisteravond heb
ben overgegeven In de nacht van vrij
dag op zaterdag was het iets rustiger.
Er wordt echter op enige plaatsen nog
stexis gevochten. In de buurt van de
Landbouwhogeschool te Boedapest zijn
Sovjetrussische tanks in een gevecht ge
wikkeld. De vernietiging van de opstan
delingen wordt voortgezet". Ook werd
een beroep gedaan op de Hongaarse
jeugd, dat „het geen zin heeft met vech
ten door te gaan, daar er een nieuwe
regering is gevormd". Het grootste deel
van de arbeiders zou deze regering van
Nagy hebben aanvaard.
„Zij, die nog doorgaan met vechten
zijn dus agenten van het kapitalisme,
die geen democratische en socialistisch
Hongarije willen zien, maar de heer
schappij van het kapitalisme", aldus
Radio-Boedapest.
Prins Bernhard te New York
Prins Bernnard is gisteravond te New-
York aangekomen. De Prins kwam uit
New Orleans.
Het nationale museum te Boeda
pestdat in de afgelopen dagen her
haaldelijk het middelpunt is ge
weest van felle strijd tussen de op
standelingen en de troepen van de
Hongaarse regering en Russische
militairen.
Drie Hongaarse artsen kwamen vrij- hun mannen waren gewond en zeven
dagavond in de Oostenrijkse grensplaats
Nickelsdorf in een Hongaarse zieken
auto aan. Zij kwamen hulp vragen voor
de gewonden van een groep rebellen,
waartoe zij behoren. Tweehonderd van
Eisen in een vlugschrift opgesomd
In een pamflet van de „Voorlopige revolutionaire Hongaarse rege
ring" zetten de opstandelingen duidelijk de punten uiteen, die zij ver
wezenlijkt willen zien. In Wenen werd gisteren zo'n pamflet ont
vangen, het was gedrukt op de persen van het leger. Volgens dit vlug
schrift zouden de nieuwe minister-president Nagy en de eerste secre
taris van de communistische partij, Kadar, deel uitmaken van deze
regering. In het pamflet wordt onder meer gezegd: „De leiders van
partij en regering hebben zich alleen maar bekommerd om het hand
haven van hun macht. Wat is het voor een leiding, die aarzelend en
alleen onder druk van de massa maatregelen neemt en die het Sovjet-
leger te hulp roept om de Hongaarse revolutie te onderdrukken?"
De opstandelingen sommen voorts hun eisen op:
1. een nieuw voorlopig revolutionair leger en een nationale regering, waarin
de opstandige jeugd vertegenwoordigd is;
2. onmiddellijke opheffing van de noodtoestand;
3! onmiddellijke opzegging van het Verdrag van Warschau en vreedzame te
rugtrekking van de Sovjettroepen uit Hongarije.
4. de hoofden van degenen, die werkelijk verantwoordelijk voor het bloed
vergieten zijn. vrijlating van de gevan gen opstandelingen en een algemene
amnestie;
5. een waarlijke democratische grondslag voor het Hongaarse socialisme.
Protest van Spanje
Inmiddels ziet het er wel naar uit,
dat de Verenigde Naties de kwesties
Polen en Hongarije te behandelen zul
len krijgen. Volgens te Londen binnen
gekomen berichten heeft donderdag
morgen een groep Hongaren zich toe
gang verschaft tot de Blitse legatie in
Boedapest en een beroep gedaan op de
Verenigde Naties. De Franse gezant Fry
beloofde de demonstranten zijn regering
getrouw verslag uit te brengen. De
groep maakte deel uit van een menigte
van enkele duizenden mensen, die zich
voor het gebouw hadden verzameld en
het volkslied hadden aangeheven. De
Ver. Staten overleggen inmiddels met
Engeland, Frankrijk en andere landen
Een ambulancewagen uit Hon
garije bij de Oostenrijkse grens,
waar medicamenten werden gehaald
voor verzorging van de talloze ge
wonden. De chauffeur met Rode
Kruisbandeen van de opstande
lingen. in gesprek met een journa
list tijdens het korte oponthoud
tijdens het laden van de wagen.
of het mogelük en raadzaam is de toe
stand in Hongarye voor de Ver. Naties
te brengen. Er zijn nog geen beslissin
gen genomen, aldus een woordvoerder
van het Amerikaanse Ministerie van
Buitenlandse Zaken.
Men onderzoekt o.m. of de aanwe
zigheid van Sovjettroepen in Honga
rije in overeenstemming is met de be
palingen van het Verdrag van War
schau en of de kwsetie voor de Vei
ligheidsraad dient te worden gebracht.
Spanje voelt er echter niets voor deze
besprekingen af te wachten. De
Spaanse ministerraad heeft gister
avond onder voorzitterschap van gene
raal Franco besloten bij de Verenigde
naties te protesteren tegen de „bloe
dige interventie van de Sovjettroepen
in de binnenlandse conflicten van
Polen en Hongarije".
Slot op pag2
tig gedood bij gevechten bij Magyarovar
in het noordwesten van het land, die
zich vrijdag hebben afgespeeld. Later
kwamen de Hongaren nogmaals medi
sche instrumenten en bloedplasma vra
gen voor de gewonde opstandelingen.
De chauffeur van de auto verklaarde,
dat er een „onvoorstelbare ellende" was
onder de gewonden. „Velen moeten ster
ven bij gebrek aan medische uitrusting".
Hij vertelde verder met trots, dat op
standelingen, die vrijdagmiddag een be
langrijke post in Magyarovar bestorm
den, in tien minuten zestig man verlo
ren, maar dat zij hun doel hadden be
reikt. „De opstandelingen wisten zelf
niet, of zij tegen Russische of Hongaar
se troepen vochten", aldus deze zegs
man.
Maatregelen in
Oost - Duitsland
Het Westberljjnse blad „B Z" meldt,
dat de bewaking van het communistische
hoofdkwartier en de regeringsgebouwen
in Oost-Berlijn is versterkt. Voorts zou
den 35.000 man grenspolitie en 15.000
man van de staatsveiligheid bevel heb
ben gekregen zich paraat te houden. De
gekazerneerde politie en fabriekswach-
ten hadden dit bevel reeds eerder ge
kregen. In het Tsjechoslowaakse grens
gebied zouden veiligheidsmaatregelen ge
troffen zijn als gevolg van de gebeurte
nissen in Hongarije aldus verluidt uit ge
woonlijk betrouwbare bron te Berlijn.
Zo begon het bloedbad in Boedapest
Welkom voor Nagy ontaardde in amok
van Rassendie de stad afschuimden
Uit de rapporten, die van vier verschillende ambassades te Londen zjjn
ontvangen uit Boedapest, kan worden opgemaakt, dat de zenuwachtige be
manning van een Russische tank oorzaak is geweest van de bloedige opstand
in Boedapest, aldus United Press.
Woensdag had zich op een groot plein nabjj het Hongaarse parlements
gebouw in Boedapest een grote menigte enthousiaste maar overigens vreedzame
mensen verzameld. Zij wilden de terugkerende Nagy een welkom toeroepen.
Twee lichte pantserwagens van de Hongaarse veiligheidsdienst, die pa
trouille reden, werden door de menigte omstuwd. De inzittenden werden eruit
gehaald en door de menigte op de schouders genomen, terwijl verschillende
mensen op de pantserwagens klommen teneinde beter te kunnen zien wat er
voorviel. Op dat moment verscheen een lichte Russische tank ten tonele. De
bemanning hiervan begreep de demonstratie verkeerd, en opende van korte
afstand liet vuur op de weerloze menigte.
Zij schuimden de binnenstad af. en
schoten op iedere burger die zij zagen.
Er ontstond een felle strijd tussen de
Russische troepen en de inwoners van
Boedapest.
Een Oostenrijkse reiziger zei dat hij
in Boeda een meisje van tien jaar had
gezien, dat in enkele seconden haar
ouders er. negen broertjes en zusjes
verloren had. Allen waren gedood door
een granaat uit een Russische tank,
(oen zij probeerden hun huis te berei
ken. Het meisje was de enige over
levende van het gezin. Zij rende weg,
huilend en bedekt met het bloed van
haar ouders.
Afschuwelijke drama's
De mensenmassa reageerde fel De dei
nende menigte golfde op de Russische
tank toe die doorging met vuren.
Spoedig was de tank omringd door
stervenden en gewonden De massa
bleef echter doorzetten. en over de
doden en gewonden heen bereikte de
mensenzee tenslotte de tank De gehele
bemanning werd eruit gesleurd.
„Of het de politiek van het Russi
sche opperbevel was. of dat het de
macht over zijn ondergeschikten ver
loor". zo merkte een diplomaat in Lon
den op, „is niet duidelijk. Maar de rest
van de dag maakten de Russen amok.
De „Tinda" bij Jutland
gezonken
De uit Groningen afkomstige, 281
ton metende Nederlandse kustvaarder
„Tinda'* is, na een botsing met de
„Birte", ongeveer drie mijl uit de kust
van Jutland, ter hoogte van Aarhus.
gezonken.
De kok van de „Tinda" wordt ver
mist; de overige opvarenden zjjn ge
red. De „Birte" was op weg van Gdynia
naar Antwerpen.
Dank voor hulp aan
Marcinelle
Namens het gemeentebestuur van
Marcinelle heeft de heer F. Manaay
gisteravond het Nederlandse volk dank
gebracht voor de ondervonden morele
en financiële steun tijdens de jongste
mijnramp in Marcinelle. Hij deed dit
ter gelegenheid van een souper, dat gis
teravond werd aangeboden aan de deel
nemers van de derde tweejaarlijkse Be-
nelux-gemeenteconferentie, die ditmaal
ln Utrecht wordt gehouden.
LEIDSCH
DAGBLAD