jndL sHjejexL
Opvallend weerstandsvermogen van
moderne mens in nerveuze wereld
Oud acht vriendelijkheden
niet
nuttig voor oplossing problemen
Explosies tonen aan waar zich olie
in de grond kan bevinden
u verder!
Het Westen is in het defensief
Belangstelling moet versterkt
95ste jaargang
Vrijdag 26 oktober 1956
Vierde blad no. 28970
Olie onder het polderland (II)
Doffe knal verstoorde rust in Warmond
(Speciale berichtgeving.)
Op een drassig weiland even buiten Warmond staren verbaasde
koeien naar de geheimen van de moderne techniekMannen in blauwe
overallsmet zware waterlaarzen aanboren diepe gaten in de grond
en stoppen daar wat in. Wanneer dit alles klaar is, gaan zij op een
afstand staan kijken en wordt het doodstil. Tot een zware ondergrondse
knal de wei doet beven en de koeien aan het hollen brengt. Dan bergen
de mannen hun materiaal weer op. want hun taak is hier volbracht:
men kan nu nagaan, of vele honderden, wellicht enkele duizenden meters
onder de wei olie kan worden gevonden.
Het ivas namelijk een seismische groep van de N.A.M.. die wij hier
op een zonnige herfstmiddag aan het werk zagen aan de rand van een
sloot. Aan de overzij van het stilstaande water keek een bollenkweker.
druk bezig met het poten van zijn kostbare gewas, nauwelijks op. toen
de doffe knal de rust verstoorde. Aan de andere kant raasden de
automobilisten over de grote weg naar Amsterdam, onwetend dat vlakbij
de aarde werd verkend op zoek naar nieuwe rijkdom.
Hoe vindt men olie wanneer die diep
onder de oppervlakte zit en op geen en
kele wijze haar aanwezigheid verraadt?
Alleen een boring kan die aanwezigheid
aantonen maar dan dient men eerst te
weten, wóar met kans op enig succes de
boortoren kan worden neergezet. En om
dat na te gaan moet men op de hoogte
zijn van de structuur van de grond, de
bergen en dalen in de verschillende aard
lagen, waaruit de geoloog kan opmaken
waar een redelijke kans op een exploi-
teerbare hoeveelheid olie is.
Twintig jaar geleden begon de B.P.M.
imet dit onderzoek volgens de grafimeri-
sohe methode, dwz. nauwkeurige metin
gen van de zwaartekracht. Omdat de
gesteenten in de aardkorst, een verschil
lend soortelijk gewioht bezitten, geven
deze zwaartekrachtmetingen een inzicht
in de bouw van de ondergrond. Veel
nauwkeuriger gegevens worden echter
verkregen met de moderne seismische
methode, waarmee de N_A.M. sinds haar
oprichting in 1947 een groot gedeelte
van Nederland op olie heeft verkend, en
nog steeds aan het verkennen is.
Met waterstraal
Het is deze seismiek, die men op de
Warmondse wei toepaste. Er worden ga
ten in de grond geboord, tot 20 a 25 me
ter diepte. Dat is niet zo moeilijk: met
een straal water onder flinke druk
la de brandweer) komt men al een heel
eind. Blijkt de straalpijp niet opgewas
sen tegen hindernissen in de grond, dan
wordt een kleine, op een auto gemon
teerde boortoren erbij gehaald. De beitel
jaagt er snel doorheen en op de gewenste
diepte wordt dynamiet aangebracht: 3
De ja-knikkervertrouwd beeld
in het Drentse landschap, heeft ook
zijn intrede in west-Nederland ge
daan. Deze instaltatie pompt de
olie op, wanneer er geen aardgas is
om de vloeistof naar boven te persen.
kg. trotyl per gat. Dan klinkt een waar
schuwingssignaal. en worden alle ladin
gen tegelijk elektrisch tot ontploffing
gebracht.
Geluidsgolven
IDe grond trilt even, verder ziet men
niets. Maar onder de grond hebben de
geluidsgolven zich voortgeplant, zij zijn
dingsvlakken der verschillende gesteen
ten, tot 3000 meter diep, en weer opge-
gebroken en teruggekaatst op de schei-
vangen door kleine, uiterst gevoelige in
strumenten, die op een rechte lijn over
een afstand van 450 meter zijn opge
steld, dit zijn seismometers, die de te
ruggekaatste geluidsgolven omzetten in
elektrische stroompjes. Alle seismome
ters zijn verbonden met een meetwagen,
die de elektrische stroompjes in foto
grafisch geregistreerde golvende lijnen
•weergeeft. Het aldus verkregen seismo
gram geeft degenen, die dit lezen kan,
een vrij nauwkeurig beeld van het ver
loop der aardlagen.
Op deze wijze zijn in Nederland reeds
langs schotlijnen van tezamen 9000 km.
lange seismogrammen gemaakt. En
schietmeesters en seismografen zijn nog
dagelijks aan het werk bij de boeren op
het land.
Wederzijdse aanklacht
Israël en Jordanië hébben elkaar don
derdag in de Veiligheidsraad van de
Ver. Naties beschuldigd van agressie. De
Israëlische vertegenwoordiger Abba
Eban voerde aan, dat de strijdkrachten
van zijn land slechts ten strijde waren
getrokken als reactie op eerder ge
pleegde Jordaanse agressie. Maar de
Jordaniër Abdoel Monem Rifai betoogde
dat zijn land het slachtoffer is van niet
De N.A.M. op zoek naar olie in
het lage land. Met handkracht boort
men een gat in de grond, terwijl
water door de pijp wordt gepompt.
In het gat komt tenslotte dynamiet,
en de trillingen van de explosie
zullen fotografisch worden ge
registreerd om een inzicht te krijgen
in de structuur van de bodem.
Die boeren staan nog wel vreemd
te kijken als de „permit-man" komt
praten over het schieten in de grond.
Zo'n permit-man" (het Engels is nu
eenmaal ingeburgerd en vaak onver
taalbaar in de olie-industrie) moet er
dan ook wel slag van hebben met de
mensen om te gaan. Maar vrijwel al
tijd raakt men het spoedig eens, want
de schade wordt ruimschoots vergoed.
Als de veldgroep haar werk heeft ver
richt, wordt de schade opgenomen, en
de boer heeft nooit te klagen over
hetgeen hem wordt uitbetaald.
Zo trekt de N.AJVT. haar schotlijnen
door het hele land om na te gaan
waar zich olie zou kunnen bevinden.
Wellicht onder de vette weide, naast
de bloembollen en langs de grote weg?
Door dynamietexplosies wordt aange
toond, waar wel en waar de boortoren
niet kan verrijzen.
Olie in cijfers
Ons land verkrijgt zijn energie uit
steenkool en olie. Het aandeel van
de olie wordt steeds groter, is in
tien jaar tijds verdubbeld en be- 1
draagt thans 30 procent. Nederland
produceert thans ruim een miljoen
ton olie per jaar, hetgeen betekent
dat nog 3,8 miljoen ton uit het bui-
tenland moet worden ingevoerd.
Voor 20 a 22 procent wordt in de
eigen behoeften voorzien.
Vergelijkt men de olieproduktie 3
met de grootte van het land, dan
slaat Nederland geen slecht figuur.
De produktie per vierkante kilo- j
meter bedraagt hier nl. 32 ton. Van
X de Europese landen bereikt alleen
Oostenrijk een hoger cijfer, te weten
40 ton. Roemenië produceert 29.5 J
ton per vierkante kilometer, West-
X Duitsland 11 ton.
X Gerekend de produktie per vier-
kante kilometer benadert Neder-
land de Ver. Staten (43 ton), terwijl
X Arabië en Perzië met resp. 30 en 20
X ton onder het Nederlandse cijfer
blijven. Veruit de grootste produ-
centen volgens deze berekening zijn
Koeweit en Bahrein met resp. 3000
X en 2800 ton per vierkante kilometer.
X Daarna volgen Venezuela en Irak
met 100 en 68 ton.
Jimenez waarschijnlijk niet
naar Stockholm
Juan Ramon Jimenez, de Spaanse
dichter aan wie dit jaar de Nobelprijs
voor letterkunde is toegekend, zal waar
schijnlijk niet naar Stockholm gaan om
daar op 10 december uit handen van
Koning Gustaaf Adolf zijn prijs te ont
vangen. Zijn vrouw is nJ. ernstig ziek.
De 74-jarige dichter, die sinds zes jaar
aan de universiteit van Portorico Spaans
doceert, verklaarde dat zijn vrouw, Ze-
nobia Cainprudi, met wie hij veertig jaar
getrouwd is, „geestelijk verantwoorde
lijk" is voor het beste van zijn werk.
„Wegens de ziekte van mijn vrouw be
vangt mij een diepe droefheid bij het
ontvangen van de Nobelprijs". Hij dank
te allen, die er toe hebben bijgedragen,
dat hem „deze onverdiende onderschei
ding" is toegekend. Het hoofd van de
universiteit van Portorico, Jaime Beni-
tez, wasv an oordeel, dat de prijs is toe
gevallen aan „een man die deze ten
volle verdient een buitengewone en
legendarische figuur in de Spaansspre
kende wereld".
Toost van trouw aan
Koningin
By het gisteravond in de concertzaal
van Musis Sacrum in Arnhem gegeven
ledendiner van het Verbond van Neder
landse Werkgevers heeft de tafelpresi
dent, ir. A. O. Engel, president-direc
teur van de AKU, een toast uitgebracht
op H.M. de Koningin en het Koninklijk
Huis. „Wanneer wij op dit moment aan
H.M. de Koningin denken", zei hy, „dan
kan dit niet gebeuren op de onbekom
merde manier van vorige jaren. Zy, die
acht jaar geleden haar taak aanvaardde
met de woorden „Wie ben ik, dat ik dit
doen mag" heeft in de eenzaamheid van
Haar hoge positie de steun en de trouw
van al ons Nederlanders nodig nu Zij
en het Koninklijk Huis verontrust en
geschaad worden door een reeks onge
lukkige en verwarrende publikaties in
de buiten- en binnenlandse pers. Wij
werkgevers, die als leiders van grotere of
kleinere ondernemingen weten wat een
zaamheid kan betekenen vooral in tijden
van tegenspoed, zullen Haar onze steun
en trouw in deze moeilijke tijd niet ont
houden".
De algemene ledenvergadering van
het Verbond van Nederlandse Werkge
vers zal in 1057 te Rotterdam worden
gehouden, naar dr. F. van Moorsel, lid
van het algemeen bestuur van het Ver
bond en lid van de raad van bestuur der
Unilever N.V. nog opmerkte.
Vooi de echte virginiarokers
staat de uitslag bij voorbaat
vast: Full Speed blijft 'n
Een materieel ingestelde westelijke
beschaving doordringt de wereld
Onze koers zij: „eenheid van visie bij
een veelvormige activiteit"
(Speciale berichtgeving)
„Een materieel Ingestelde westelijke beschaving doordringt de gehele wereld.
Maar deze brengt meer geestelijke spanningen dan er ooit bestonden in de
eeuwen van afgeslotenheid en scherp onderscheiden levens- en wereldbeschou
wingen. Technisch en economisch heeft de moderne mens ongedachte overwin
ningen op de natuur en de materie behaald, maar sociaal en politiek maakt
hif het zich onmogelijk ongestoord de vruchten daarvan te plukken.
Voor het eerst in de wereldgeschiedenis zijn alle politieke, sociale en econo
mische gebeurtenissen over de gehele wereld nauw met elkaar verbonden in
een netwerk van oorzaak en gevolg. Het nieuwe verkeer is hierin een nog
sterkere factor dan het goederen-, kapitaals- en dienstenverkeer. De belang
rijkste wereldblndende zowel als wereldverstorende invloeden gaan uit van
krant, film, radio en televisie. De invloed van het westen is op dit gebied veel
sneller en gemakkelijker doorgedrongen dan in de markthuishouding. De gevol
gen van deze mentale beïnvloeding van anderhalf tot twee miljard mensen met
brokstukken, met scherven van westerse geest, zijn revolutionair.
Aldus prof. dr. E. de Vries, rector van
het Instituut voor sociale studies te Den
Haag en oud-economisch adviseur bij de
International Bank for reconstruction
en development te Washington in een
rede, vanmiddag te Arnhem uitgespro
ken op de algemene ledenvergadering
van liet Verbond van Nederlandse
werkgevers.
Prof. De Vries merkte voorts op dat
de toekomstverwachtingen van de mens
in de eerste plaats gericht zijn op het
aardse, het wereldlijke, het grijpbare.
Wat wij nu beleven zijn niet alleen de
naweeën van de oorlog, er is een andere
structuur ontstaan, die mede onze plaats
in het wereldbeeld bepaalt. De mens
Politiek is een hard bedrijf
(Van ons? parlementaire redacteur)
In de Tweede Kamer was de kritiek van prof. Oud op het nieuwe kabinet
bjj de heer Tilanus niet in goede aarde gevallen. Hy had het onodig hatelijk
gevonden, dat b.v. de eerste vrouwelykc minister eec fleurige bloem was ge
noemd „in een triest geheel". Daartegenover stelde prof. Oud (VVD), dat politiek
nu eenmaal een hard bedrijf is. Men kan niet alles, zoals de heer Tilanus wil, met
vriendelijltheden afdoen. Ik vraag my wel eens af of hy niet te goed is voor
de politiek! Hij wil alleen spreken over over samenwerking, die ik ook weet te
waarderen, maar voor ons democratisch bestel is er geen groterg gevaar dan dat
het volk de belangstelling voor de debatten in het parlement gaat verliezen. Op
de manier van de heer Tilanus blyft er niets van die belangstelling over. Daar
om is het goed als er enkelingen ztfn, zoals prof. Gerbrandy, die proberen wat
leven in de brouwerij te brengen.
PvdA-zijde is gepoogd de VVD in het
kabinet op te nemen. Prof. De Gaay
Fortman heeft dat als informateur ook
geprobeerd. De enige concentratie, waar
toe een serieuze noging is ondernomen,
is die geweest variatie Christen-democra
ten (KVP, AR. CHU).
Op zijn beurt was de heer Tilanus
(CHU) verbaasd dat prof. Romme hem
had verweten niet te hebben meege
werkt aan herstel van de rechtse coali
tie. KVP. AR en CHU bezetten in de
Tweede Kamer 51 van de 100 zetels en
de basis zou dus zeer onzeker zijn ge-
Frisse krachten?
Het zou volgens prof. Oud beter zijn
als er van tijd tot tijd eens frisse krach
ten op de ministerszetels komen. Het is
ook fout als ministerszetels te lang in
het bezit blijven van één en dezelfde
partij, want door allerlei benoemingen
krijgt zo'n departement dan een be-
Tegenover prof. Romme betoogde de
heer Burger (PvdA) nog bij de replie
ken. dat er geen sprake is geweest van
paaide kleur.
een vrijzinnige concentratie doordat van
uitgelokte aanvallen op grote schaal, die
door de Israëlische regering zijn be
raamd.
De raad behandelde een Jordaanse
klacht over zware Israëlische aanvallen
langs de grens in september en op
11 oktober.
Abba Eban zei, dat Israël de bestands-
overeenkomst. getrouw zal naleven, zo
lang ook de tegenpartij zulks doet. Het
behoudt zich echter volledig het reoht
tot zelfverdediging voor in geval van
een aanval.
De raad zal op dinsdag aanstaande
weer bijeenkomen ter behandeling van
deze kwestie.
warm voor. Hy zei gisteren ook wel
eens de geestelijke inhoud te willen
leren kennen van de vijftig nieuwe
leden, die op 6 november zullen wor
den beëdigd.
In de week van 6 november zullen de
algemene financiële beschouwingen over
de rijksbegroting worden gehouden, ter
wijl zo mogelijk ook de optrekking en
aanpassing (bij de ouderdomswet) van
de ambtenarenpensioenen op de agenda
zal worden geplaatst.
Fruitkweker contra Staat
TWEE TON GEËIST WEGENS
NACHTVORST
(Van onze correspondent In
West-Duitsland)
Een fruitkweker uit Watlingen, bij
Celle, ten noordoosten van Hannover,
Quast geheten, eist 200.000 mark scha
devergoeding van de Westduitse staat,
omdat een naburig meteorologisch in
stituut hem niet tevoren gewaarschuwd
had, dat zijn grond onder nachtvorst
te lyden zou hebben. Hij zou daardoor
een verlies van twee ton hebben ge
leden.
Quast had al jarenlang een overeen-
weest. Vooral begreep de heer Tilanus komst met dat weerkundig station om
niet waarom prof. Romme het nieuwe
noodkabinet-Drees de slechtste keuze
had gevonden, waarvoor hij in de laat
ste tien jaren was komen te staan. Want
prof. Romme had toch al die jaren zyn
voorkeur uitgesproken voor de brede
basis?
GEEN NIEUWE
GEZICHTSPUNTEN
Nieuwe gezichtspunten leverde het
nakaarten over de langdurige kabi
netsformatie niet op. Uit het debat is
wel duidelijk geworden dat prof.
Romme (KVP) en de heer Bruins Slot
(AR) hopen dat er een nieuwe poli
tieke ontwikkeling komt in de rich
ting van een nieuwe samenwerking van
de zogenaamde christelyke partijen.
De heer Tilanus loopt daar nog niet
van de 20ste eeuw kan lijden en strijden
voor ideologieën en bestaansvoorwaar
den. veeleer dan zoals voorheen bij
de godsdienstoorlogen voor eeuwige
waarden of het heil van zijn ziel.
Verwrongen bestaan
Het menselijk bestaan noemde spreker
ln verschillende opzichten verwrongen.
Technisch leven de volkeren bij elkaar
op schoot, en economisch zitten zij
rondom één dis. maar reizen en inter
nationale handel zijn aan veel meer be
lemmeringen onderworpen dan vóór
1914, terwijl schijnbaar in strijd hier
mede in het internationale leven het
politieke volstrekt domineert over het
economische. Irrationele politieke ver
bondenheid en rivaliteit leiden telkens
weer opnieuw tot oorlogsdreiging en een
overdreven rassenbewustzijn versterkt
die irrationele krachten daarenboven.
Men mag lachen (of huilen) om het
anachronisme, alsof in hoofdzaak econo
mische conflicten en rivaliteiten tot
oorlog voeren, maar de moderne oorlog
is in alle opzichten zó duur dat de winst
nooit kan opwegen tegen de kosten. De
overdraagbaarheid van een technische
beschaving blijkt veel groter dan de
overdracht van een geesteshouding. Het
snelst is de overname van een militaire
techniek, iets langzamer de medische
techniek, en nóg langzamer de indus
triële produktie-techniek, terwijl- onder
wijs, kunst en cultuur uiterst moeilijk
worden overgedragen.
Westen permanent
beschuldigd
Niet voor de eerste keer in de geschie
denis, maar wel voor de eerste keer
sedert dc 16e eeuw, is het westen
hierby in het defensief, terwijl tevens
de „westerse" denkwijze, die het
oosten heeft doen ontwaken, terug
kaatst in de vorm van een moreel-
politiek offensief, een permanente
besehuldiging, gericht aan het westen.
Hierbij komt nog. dat de nationale
staat, die in Europa tot wasdom is ge
komen in vaak bittere en externe
strijd evenzeer tot de westerse
export-artikelen behoort. Dit zoals
prof. De Vries het noemde eindpro-
dukt heeft sedert de eerste wereldoor
log gretig aftrek gevonden en is een
panacee geworden voor alle binnen
landse en buitenlandse politieke,
economische, sociale en morele moei
lijkheden.
De staten zullen zich aaneen moeten
sluiten, ook de grootste kan het niet
zonder satellieten stellen en zelfs voor
een reus als India begint het kiezen of
delen onhoudbaar te worden. Niemand
kan er aan ontkomen te behoren tot
een werelddeel, grote geografische een
heid. maar dat is tevens een belemme
ring om te behoren tot de nog grotere
eenheid, die wereld heet.
Communicerende vaten
Het tegenwoordige wereldbeeld is er
een van communicerende vaten.
Als op één punt druk wordt uitge
oefend. hoort, ziet en voelt men 't door
het gehele systeem. De eerste eis van
positiebepaling in dit stelsel ls natuur-
hem op de hoogte te houden, als er
onheil in aantocht was. In een kwade
nacht in mei was echter de vorst plot
seling gekomen, zonder dat hij een waar-
schuwingssein had gekregen, zodat hy
geen maatregelen had kunnen treffen
om ztfn gewassen te beveiligen.
Een arrondissementsrechtbank in
Lüneburg wees zijn eis af, omdat het
weerkundige instituut had uiteengezet,
dat het zich alleen verplicht had ge- -
voeld voor naderende vorst van minstens dat™™ weet hoe het werkt en
ïrnnrAm lipt tr\ n-crL-t Hor rvtcton hooft
twee meter boven de grond te waar
schuwen, en ditmaal was de vorst al
leen maar laag bij de aarde geweest.
Een hogere instantie in Celle daar
entegen gaf Quast gelijk. Thans zullen
de rechters te Celle zich op last van
het Bondsgerechtshof nóg eens op
nieuw met deze „koude" kwestie moe
ten bezig houden.
waarom het zo werkt. Het oosten heeft
dit sneller en gretiger geleerd dan het
westen. Natuurlijk zij profiteren ervan
of hopen dat tenminste. En het westen
heeft het stelsel wel aangelegd, maar
moet er nog aan wennen. Een incident
inzake gekleurde studenten in een bin
nenplaatsje van de V.S. doet de Ver.
Staten meer afbreuk dan een half mil
jard economische hulp goed kan maken.
Existentieel leven
De moderne mens heeft ln een uiterst
nerveuse wereld een opvallend weer
standsvermogen ontwikkeld. De mo
derne mens, en het bedryfsleven niet
ln het minst, hebben schokken en
spanningen doorstaan, die wij ons 50
jaar geleden zelfs niet konden voor
stellen. Toen zou iedere staatsman en
econoom er zeker van zyn geweest
dat we nu in een volslagen economi
sche en sociale ruïne zouden leven...
als ze geweten hadden, wat ons boven
het hoofd hing. Gelukkig maar
aldus spr. dat ze het niet wisten,
want alle ondernemingsgeest zou de
leiders verlaten hebben. Wij zyn dan
ook allemaal afgestompt voor indruk
ken, te zwaar om helemaal te verwer
ken. En ook dit is een aanpassing van
de mens aan de snel wisselende
aspecten van het leven.
Adembenemende
ontwikkeling
De dynamiek, waartoe wij worden ge
dwongen. heeft op velerlei gebied echter
ook vernieuwing gebracht. Nog nooit is
de produktie zo snel gestegen, nog nooit
is de wereldbevolking zo snel toegeno
men, de ontwikkeling van tal van ge
bieden is adembenemend snel.
De westerse samenleving heeft door
dit alles een pluralistisch karakter ge
kregen. allerlei organen hebben zich
ontwikkeld voor overleg en regeling,
doch het weefsel van belangen- en over-
legorganisaties k&n storend werken op
het economische en sociale leven, doch
het is het in de praktijk gevonden
antwoord op de theoretische construc
ties van de vorige eeuw.
Spr. koesterde echter geen overdreven
verwachting van het internationale
overleg.
Maar op het gebied van internatio
naal monetair en financieel beleid, in
tergouvernementele investeringen, in
ternationale handelspolitiek, vormt zich
een internationale publieke opinie en
dit is iets waar men omstreeks 1930 mpt
een lantaarntje tevergeefs naar gezocht
heeft.
De internationale politieke spannin
gen werken aan de ene kant storend
in op de groeiende economische,
sociale en culturele samenwerking.
Maar zy hebben aan de andere kant
een tegenstroom in het leven geroe
pen. die de noodzaak van die samen
werking erkent. Isolement en Isola
tionisme en een neutraliteitspolitiek
zyn volmaakt uit de tyd, aldus prof.
De Vries.
Geen afwachtende houding!
Het westen is politiek en psychologisch
vaak in het defensief, maar op het
gebied van economische, sociale en
culturele betrekkingen mag het niet
een afwachtende houding aannemen.
Dat zou zelfmoord zyn. aldus spreker.
Er zal dan ook een pluralistische op
lossing moeten komen voor de pro
blemen. Wij kunnen niet wachten met
handel, bedryf, investering tot er een
algemene verbroedering komt tussen
de volkeren. Die nauwere samenwer
king kan echter alleen maar langzaam
groeien en die komt er niet door nog
een paar conferenties a la Genève.
Nederland uniek
De plaats van Nederland, aldus spr.,
is eerst een plaats in Europa, in con
tinentaal west-Europa.
Onze plaats moet bepaald worden door
een weldoordachte en met bekwaamheid
verdedigde, politieke, economische en
financiële visie op de toekomst van
west-Europa. A' door een nauwe
samenwerking binnen Europa kan ten
slotte dit werelddeel op den duur iets
anders blijven dan een schiereiland van
Azië en de Nederlanders bezetten door
hun investeringen overzee, hun wereld
handel en toenemende diensten op het
gebied van verkeer en transport bene
vens technische diensten in een groeien
de veelvormigheid een unieke plaats in
Europa. Meer uniek dan in de tijd vóór
de overdracht van de soevereiniteit in
Indonesië, aldus spr., want wij zijn een
maritieme mogendheid gebleven zonder
te grote magnetische binding aan een
deel van de wereld overzee.
Weinig landen tenslotte evenaren ons
land in evenwichtige samenstelling
van in- en uitvoer van voedsel, grond
stoffen en industriële produkten, ge
koppeld aan een veelvormig diensten
en kapitaalverkeer. Voor Nederland is
de koers eenheid van visie bij veel
vormige activiteit. Wij kunnen ons de
luxe van gebrek aan eensgezindheid
en coördinatie niet veroorloven. En
bovenal: wy kunnen ons de luxe van
stilstaan niet veroorloven", aldus prof.
De Vries ter afronding van zyn
betoog.
