BEVRIJDE NEGERS STICHTTEN
ONAFHANKELIJK LIBERIA
Britse troepen zoeken bramen....
1.000.000
Merkwaardig ontstaan van een
negerrepubliek in Afrika
Koptische christenen in Egypte
zoeken aansluiting hij Yaticaan
Nationalisme
95ste jaargang
Zaterdag 13 oktober 1956
Zesde blad no. 28959
(i)
De negerrepubliek Liberia, waarvan de president en mevrouw William
V. S. Tubman van 15 tot en met 18 oktober a.s. een staatsiebezoek aan
ons land brengenheeft een ontstaansvorm, die zeldzaam is in de
geschiedenis.
Zij dankt die namelijk aan een filantropische instelling, de .American
Colonization Society". Deze werd in 1816 opgericht met het doel be
vrijde slaven in de Verenigde Staten te. helpen naar Afrika terug te
keren, indien zij daartoe de wens te kennen gaven.
In het einde van de 18de eeuw toch was het getij gunstig voor de
afschaffing der slavernij en voor het repatriëren van de bevrijde negers.
Aanvankelijk werd Sierra Leone gekozen, omdat het een prachtige
natuurlijke haven bezat. Later koos de „American Colonization Society"
Kaap Mesurado.
op 26 juli 1847 afgekondigd, welke dag
de nationale feestdag is: Independence
Day. Tot eerste president werd gekozen
Joseph Jenkinf Roberts, die gouverneur
was van het Gemenebest van Liberia.
In 1857 voegde zich ook de staat Ma
ryland bij Liberia, een nederzetting van
de „Maryland Colonization Society" bij
Kaap Palmas, de meest zuidelijk gelegen
staat van Liberia.
Huidige president
bevorderde in sterke
mate
vooruitgang
In februari 1820 ging de eerste expe
ditie scheep op de „Elizabeth". Men
vestigde zich op het eiland Sherbro, ge
legen nabij de noordelijke grens van het
tegenwoordige Liberia. De kleine kolonie
werd door vele rampspoeden getroffen.
De overlevenden werden overgebracht
naar de nabij gelegen Britse kolonie
Sierra Leone.
Een tweede groep bevrijde slaven ver
trok met de „Nautilus". Deze nam de
overlevenden van de nederzetting Sher
bro aan boord en zeilde naar Providen-
Tegenslag
PRESIDENT TUBMAN
ce-eiland, aan de mond van de Mesu
rado. Vandaar trokken de kolonisten
naar het vasteland, waar zij zich ves
tigden en het land bewerkten.
De tweede groep bereikte Providence-
eiland op 7 januari 1822. De 7de januari
is in Liberia een nationale feestdag:
Pioneer's Day.
De eerste kolonisten hadden het er
niet gemakkelijk. Afrika was voor hen,
die in Amerika waren opgevoed, vreemd.
Er ontstonden moeilijkheden met de in
boorlingen. die er spijt van hadden land
aan hen te hebben verkocht.
Moedige daad
In 1822 vielen de inboorlingen op
11 november de kolonie aan. De kolonis
ten slaagden erin de aanval af te slaan.
In december kwamen de inboorlingen
terug met meer mannen. Ook ditmaal
wisten de kolonisten de aanvallers af te
slaan in een strijd, waarin zich de hel
din van Liberia, Matilde Newport, zeer
heeft onderscheiden.
Toen tijdens de gevechten een van de
kanonniers der kolonisten was neerge
schoten, snelde Matilde Newport er heen
en nam de bediening van het wapen
over, totdat de aanvallers waren ver
dreven. De 1ste december wordt in Li
beria eveneens als een officiële feestdag
gevierd: „Matilde Newport Day".
Nadat een vredesverdrag met de in
heemse bevolking was gesloten, kwamen
steeds meer kolonisten uit Amerika naar
het land en ontstond aan de*mond van
de Mesurado een stad, Monrovia, zo ge
noemd naar de president James Monroe
van de Ver. Staten, die enige tijd de
„American Colonization Society" heeft
geleid. Monrovia is thans de hoofdstad
van Liberia.
Behalve door de „American Coloniza
tion Society" werden ook door andere
kolonisatie-organisaties in Amerika ves
tingen tot stand gebracht. Tot 1839 werd
het land bestuurd door agenten, die
werden benoemd door de American Co
lonization Society.
Jehudi Asmun, een blanke Amerikaan,
kan men als zodanig de eigenlijke stich
ter van Liberia noemen. Ds. Robert Gur_
ley, die hem in die eerste jaren aan
Kaap Mesurado bijstond, heeft de naam
Liberia bedacht, een afleiding van het
Latijnse woord voor vrij, liber .In 1839
werden de onderscheidene vestingen
verenigd in een Gemenebest van Liberia.
Er werd aan de kolonie een grondwet
verleend.
Onafhankelijke staat
In 1847 ging men op advies van de
American Colonization Society over tot
de oprichting van een vrije, soevereine
en onafhankelijke staat.
In een Conventie te Monrovia kwa
men in 1847 de afgevaardigden van elke
staat in het Gemenebest bijeen. Er werd
een grondwet opgemaakt, aan de hand
van die der Ver. Staten. De elf afge
vaardigden vandaar dat er in de na
tionale vlag ook elf strepen, afwisselend
rood en wit, voorkomen tekenden de
onafhankelijkheidsverklaring. Deze werd
Vanaf dat ogenblik nam de eenwor
ding van het land een aanvang. Dit
ging in het begin langzaam. Het be
schaafde deel der bevolking, dat zich in
het kustgebied had gevestigd, was klein
in aantal. In het binnenland woont de
grote inheemse bevolking, die tot ver
schillende stammen behoort.
De zes vooraamste stammen zijn:
Mandingo, Gissi, Gola, Kpwesi, Kroe en
Grebo. Voorts zijn er de Vev, Mendi, Dey,
Belle. Manoh, Bassa, Boessi, Geo, Gban.
di, Krahn en Ge.
Er kwamen opstanden, men had oor
logen tussen de stammen, de vooruit
gang werd vertraagd. Bij de ambtsaan
vaarding door president Tubman in 1943
was deze vastbesloten naar een natio
nale eenheid te streven. Allereerst dien
den de sociale omstandigheden in het
binnenland verbeterd te worden. De wet
gevende vergadering keurde in het eer
ste jaar van zijn presidentschap de re-
geringspolitiek van „nationale eenwor
ding" goed.
Hij bezocht geregeld het binnenland,
sprak met de leden van de verschillende
stammen en hun hoofden en pleitte voor
een samenwerking met de regering, voor
Belangrijke vloot
Een merkwaardigheid is, dat Li
beria onder de zeevarende mo
gendheden een belangrijke plaats
inneemt. In navolging van Pa
nama heeft Liberia na de laatste
wereldoorlog een scheepvaartwet
ingesteld, die het reders voordelig
maakt, hun schepen in Liberia te
laten registreren. De registratie
rechten en de tonnagebelasting zijn
zeer laag en de regering garan
deerde, dat ze 20 jaar lang geen
verhoging zullen ondergaan. Boven
dien wordt de administratie zeer
effectief gevoerd door de Interna
tional Trust Company of Liberia.
De staat ontvangt uit deze bron
ongeveer 7% van haar inkom
sten. Eind 1955 was de vloot onder
Liberiaanse vlag de vierde in groot
te, met 4 miljoen brutoregisterton.
samenwerking bij de aanleg van lan
dingsbanen voor de vliegtuigen, opdat
het achterland kon worden opengelegd,
bij de bouw van wegen, bij een vergro
ting van de landbouwbedrijven.
Hy drong er bu de stamleden op aan
hun kinderen naar school te zenden en
steun te geven aan het werk van zending
en missie. Daarmee heeft president Tub
man een grote vooruitgang voor dit ge
bied weten te bereiken.
Wegen werden aangelegd, evenals lan
dingsbanen voor v*jegtuigen voor de
„National Liberian Airways".
Men verzocht om de oprichting van
scholen, klinieken en kerkgebouwen.
Rubber-, koffie-, cacao- en rjjstplanta-
ges werden aangelegd en vergroot. Wo
ningen vervingen de kleihutten. Het
land was allerwege in opbouw en dat
betekende ook de nationale éénwording.
De leden der stammen en hun hoof
den in het bijzonder, hebben thans een
veel grotere belangstelling voor het po
litieke, sociale en economische leven
van het land. Voor alle mannen en
vrouwen bestaat er kiesrecht. Ook de
inheemse bevolking in het achterland is
op het ogenblik veel meer tot samen
werking bereid en velen nemen op een
of andere wijze deel aan het nationale
leven.
(Ingez. Med-Adv.)
kauw Wrlgley Doublemint. Het leven wordt sneller.
Vermoeiender. Kauw rustgevende,
opfrissende Doublemint!
Dat is goed, bij al die spanning -
verkwikkend bij al die inspanning - fris en koeler en
heerlijk want Doublemint blijft lang en
dubbel lang lekker.
^PIGLEYS
Ledigheid, staatsvijand nummer 1
De onrust onder Engelse militairen wordt
overdrevenmaar Suezkivestie bracht grote
tekortkomingen schril aan liet licht
Trein greep vrachtauto ep
onbewaakte overweg
WAGEN TOTAAL VERSPLINTERD.
Gisterochtend is op de onbewaakte
overweg bij Diemen een vrachtauto
aangereden door een stoptrein ui!
Amersfoort. De bestuurder van de
vrachtauto werd aan het hoofd ge
wond. Het
een half uur vertraging.
De bestuurder van de vrachtauto, de
35-jarige P Schuil uit Amsterdam, heeft
voor de overweg zijn auto gestopt. Hij
verkeerde in de mening dat de baan
vrij was en trok de auto langzaam op.
Op dat moment is de wagen door de
aanstormende trein gegrepen. De wa
gen werd een eind weegs langs de spoor
dijk meegesleurd en viel daarna geheel
versplinterd in de langs de dijk gelegen
Diemerplassen. De bestuurder is tot zijn
geluk uit de wagen geslingerd en werd
niet ernstig gewond. HU is opgenomen
in het O.L.V. Gasthuis in Amsterdam.
Onder druk van Nassers politiek
(Van onze Londense correspondent)
Het dalende moreel onder de 20.000 onder de wapenen geroepen
Britse reservisten heeft geleid tot allerlei in een leger ontoelaatbare
uitingen van ontevredenheid. Het is echter onzinnig om hen van mui
terij te verdenken. De Britse regering heeft stellig een aantal blunders
begaan, die tot de snel om zich heen grijpende onrust hebben geleid.
Maar het aantal incidenten, dat zich op Cyprus, Malta en in de leger
kampen in Engeland zelf heeft voorgedaan, is uiterst beperkt, zodat
het ook overdreven zou zijn, om van algemene weerspannigheid te
spreken.
Salaris werd soms
te laat uitbetaald
waren geplaatst om in te grijpen inge
val van een noodtoestand, in het Mid
denoosten, waren zo slecht geoefend, dat
zij niet gereed waren, voor actie. Ook
begrijpt men niet waarom het nodig was
om zoveel administratieve posten door
reserves te laten bezetten. De Britse re
gering heeft de laatste jaren de nadruk
gelegd op de vorming van mobiele re
serves. die als een soort brandweerkorps
onmiddellijk voor uitrukken gereed
moesten zijn, maar het bleek, dat er
onvoldoende vliegtuigen waren om hen
te transporteren.
De moeilijkheid is intussen, dat En
geland zich nog steeds in een overgangs
periode bevindt tussen een veel te ge
zwollen leger en de kleine snel be
weeglijke troepen, die de nieuwe stra
tegische en politieke situatie vereist. Ge
hoopt wordt, dat de Suezcrisis de om
vang van het probleem der dringend
noodzakelijke militaire reorganisatie
heeft duidelijk gemaakt en dat de no
dige stappen zullen worden genomen om
dit op afdoende wijze op te lossen.
ontaardt snel
(Van onze Romeinse correspondent)
Hoge vertegenwoordigers van de zeer
oude koptische kerk zullen te Rome ont-
TZrrZrUol? "TrvL' I vangen worden door de deken van het
treinverkeer ondervond ran kardinaIen kar<l,nal Tisse-
rant. Het doel van hun rens is het ter
rein te verkennen inzake een eventuele
opname der koptische kerk in de
rooms-kat-hoiieke kerk. Dit verlangen
van de christelijke kopten hangt samen
met het optreden van Nasser.
De kopten ongeveer anderhalf mil
joen zielen in Egypte (men vindt ze in
veel groter getale in Etiopië) beschou
wen zichzelf als de eigenlijke Egyptena-
ren, de directe nakomelingen van de
bevolking, die in de oudheid het Nijldal
heeft bewoond. De grote meerderheid
der huidige bevolking (negentig procent)
is Mohammedaans en zou volgens de
kopten teruggaan op nomaden uit de
woestijn en Arabieren, die van de andere
zijde der Rode Zee herkomstig zijn. Tot
nu toe leefden de christelijke kopten
schijnbaar in goede nabuurschap met de
mohammedanen, hoewel er in werkelijk
heid steeds 'n gespannen verhouding be
stond. maar de kopten doorgaans werk
zamer en meer ontwikkeld zijn en dus
veel vooraanstaande posities bekleden,
waardoor zij de naijver opwekken van
het islamitische deel der bevolking.
Nu Nasser om zich te handhaven,
steeds meer de bijstand nodig heeft
van de Arabische staten in Noord-Afri
ka en in Azië, voelen de kopten zich
bedreigd. Wat eerst het karakter droeg
van Egyptisch nationalisme en dus
ook voor de kopten aantrekkelijke
kanten had ontaardt snel in een ge
voel van vijandigheid der Arabische
volkeren tegen het Westen en Ara
bisch nationalisme wil zeggen: Isla
mitisch fanatisme, gericht tegen de
Joden en tegen de Christenen in eigen
gemeenschap. Voordat het gevaar drei
gend wordt, zouden de kopten zich
graag opgenomen zien in een zo mach
tig geheel als de kerk van Rome.
Bezorgdheid in Rome
Overigens hebben ook de katholieken
in Egypte (veelal van Italiaanse en
Franse oorsprong) sedert kort moeilijk
heden. Om deze op te lossen heeft het
Vaticaan monseigneur Oddi, apostolisch
delegaat in Palestina en een man. die
bekendheid verwierf door de wijze waar
op hij in Joeeo-Slavië monseigneur
(thans kardinaal» Stepinac heeft ver
dedigd, naar Egypte gezonden. Men
maakt zich in 't Vaticaan vooral zorgen
over de katholieke scholen, die in Egypte
bestaan. De Egyptische regering, die
reeds lang eist dat ook op die scholen
onderricht wordt gegeven in de koran
en die toezicht houdt op de schoolboe
ken, waarin bijv. de kruistochten wor
den aangeduid als invasies door rover
benden, heeft onlangs verklaard, dat
het onderricht in die katholieke scholen
niet genoeg rekening houdt met de Mo
hammedaanse leerstellingen en levens
wijze.
Zij wil dus hervormingen invoeren
en het Vaticaan is beducht dat het
regiem van Nasser, dat zich aankon
digde als modern en vooruitstrevend,
op den duur de klok enige eeuwen te
rug zal zetten. Wat nog de kopten be
treft, is er een bepaalde groep, vooral
in Ethiopië, die sedert eeuwen de paus
van Rome als hoofd der algemene
kerk erkent. Er is dan ook een Kop
tisch priestercollege te Rome of juis
ter in Vaticaanstad. De rector daar
van is sedert ruim een jaar onze land
genoot, pater Vitus van de Capucijner-
orde. Rome heeft steeds de wens ge
koesterd, de kopten, evengoed als de
Grieks- en Slavisch-orthodoxen, tut
aansluiting te bewegen.
Het is een bekend feit. dat kap
pers graag en goed praten, als hun
klanten „onder het mes zitten". De
politie van het Duitse plaatsje Holz-
mtnden heeft nu het idee. deze
eigenschap in dienst te stellen van
het veilig verkeer, do t kappers
gedurende een week over niets
anders te laten praten dan over het
verkeer. Hoe de fotograaf een en
ander in de praktijk ziet. blijkt uit
deze foto, waarop een lieftallige
kapster een klant diverse verkeers
borden demonstreert, met behulp
van de spiegel en haar lipstick.
Vliegverbod boven Cyprus
De gouverneur van Cyprus. Sir John
Harding, heeft vrijdag het gehele eiland
Cyprus tot verboden gebied voor vlieg
tuigen verklaard. Enkele luchteorridors
voor binnenkomende en uitgaande toe
stellen zijn uitgezonderd.
Volgens een officiële publikatie is
deze maatregel bedoeld om de „vereiste
normen voor veiligheid" te verzekeren.
Groot-Brittannië heeft vrijdag bij de
V.N. een verzoek ingediend, dat de Al
gemene Vergadering op haar komende
zitting als agendapunt zal opnemen:
„steun van Griekenland voor het ter
rorisme op Cyprus". De zitting begint 12
november.
Griekenland heeft reeds eerder ge
vraagd. dat de Algemene Vergadering
zal spreken over het Britse bestuur op
het eiland.
De Britse regering heeft verzuimd de
reservisten behoorlijk in te lichten over
de Suezsituatie. Gezien de algemene ver
warring onder de staatslieden zelf was
die voorlichting natuurlijk allerminst
een. eenvoudige taak, maar men had
tenminste het doel van de mobilisatie
kunnen verklaren en kunnen duidelijk
maken, dat het eerste doel was niet om
te schieten, maar om verdere dolle da
den van de Egyptische dictator inzake
het Suezkanaal te voorkomen.
Verder zijn er moeilijkheden inzake
de uitkeringen aan de gezinnen der op-
geroepenen, welke zich vaak voor grote
financiële moeilijkheden geplaatst zien.
Premier Eden heeft thans echter inge
grepen opdat de achterstand in de be
talingen snel zal worden ingehaald. Er
was n.l. een vertraging van vier of vyf
weken. De bureaucratie zal nu moeten
worden overwonnen. De overhaaste mo
bilisatie bracht verder met zich mee,
dat de legering vaak veel te wensen
overliet, evenals de voeding. Maar de
ergste grief van de mannen was, dat zij
niets te doen hadden.
De ledigheid moest worden gedood
door allerlei nutteloze corvees, zoals het
eindeloos poetsen en voortdurende mo
delinspecties van de uitrusting, waarbij
de volkomen verouderde voorschriften
als leidraad golden. Troepen werden er
op uitgestuurd om bramen te zoeken en
kinderachtige spelletjes te doen, zoals
het opsporen van verborgen voorwerpen.
Jonge dienstplichtigen zijn hiervoor
misschien te vinden, maar niet degenen,
die uit het burgerlijke bestaan zijnwegge-
rukt en als volwassenen wensen te wor
den behandeld. Zij verloren misschien
uit het oog, dat een leger niet kan func
tioneren zonder absolute gehoorzaam
heid jegens de bevelen, maar de leiding
had zich rekenschap dienen te geven van
de menselijke factoren.
Zelfs keurkorps rebelleerde
Het lijdzaam afwachten en het ge
voel, dat de oproeping nutteloos is ge
weest, werkte fnuikend op de troep. Dat
zelfs een keurkorps als de Grenadiers,
die tot de koninklijke lijfgarde behoren,
rebelleerde, geeft te denken. Het was
verstandig van de regering om toen
de legercrisis uitbrak de hand over
het hart te strijken en althans de man
schappen in Europa een week verlof te
geven. Totnutoe waren zij, die in Enge
land gelegerd waren, immers slechts
72 uur thuis geweest en de reservisten
uit de garnizoenen in Duitsland 48 uur.
Het nieuwste verlof gaf intussen aan
leiding tot de door Labour gestelde els,
dat het voor onbepaalde tijd zal gelden,
aangezien de mannen ingeënt zijn en
geheel gereed voor actie, zodat zij van
thuis uit kunnen worden opgeroepen
indien werkelijk optreden noodzakelijk
zou zijn.
Maar aangezien de regering onmoge
lijk de naar het Middellandse Zeegebied
gezondenen verlof kan geven en zij haar
positie tegenover Nasser niet wil ver
zwakken. voelt zij niets voor een uitzon
dering voor de mannen in de Engelse
kampen. Zolang de geringste dreiging
blijft bestaan betreffende een aanslag
op dev rije vaart door het Suezkanaal,
hlijft het in allerijl opgebouwde militaire
apparaat dus intact. Het signaal kan
pas op veilig worden gezet wanneer een
regeling (nt stand komt welke waarborgt
dat het kanaal niet zal worden overge
leverd aan de grillen van een enkele re
gering of van één man.
Er onbreekt veel
De Suezcrisis heeft ook duidelijk ge
maakt, dat er aan de Britse legerorga-
nisatie nog veel ontbreekt.Gebleken is
immers, dat hoewel Engelands actieve
strijdkrachten 360.000 man bedragen,
zelfs een beperkte actie in het gebied
van de Middellandse Zee onmogelijk was
zonder de inschakeling van 20.000 re
servisten. Het leger kost dit jaar een
bedrag van bijna 500 miljoen pond ster
ling, maar in feite bleek het niet moge
lijk een grotere gevechtsklare macht
bijeen te brengen en dat nog met hulp
van de reserves dan drie divisies. De
ondoelmatigheid en de verspilling heb
ben enorme afmetingen aangenomen.
Parachute-afdelingen, welke op Cyprus
(Ingez. Med.-Adv.)
eelnemers
keert de
Onderlinge
Levensverzekering - Mij
s-Gravenhage
te 's Gravenhage
aan U allen uit
als winst over
het afgelopen
tijdvak
Uitbreiding Unilever
te Rotterdam
50 meter hoog gebouw;
kosten zes miljoen
Het hoofdkantoor van Unilever N.V.
te Rotterdam dat in 1931 werd ge
bouwd. maar na de oorlog te klein is
geworden, zal worden uitgebreid door
de bouw van een nieuw pand met elf
verdiepingen, waardoor de bestaande
ruimte met 50To zal worden vergroot.
Het te verrijzen pand. 60 meter lang,
15 meter breed en 50 meter hoog,
krijgt een inhoud van 50.000 kubieke
meter.
Het nieuwe pand, dat achter het be
staande hoofdkantoor aan het museum
park komt te liggen, wordt hiermee
verbonden door een 35 meter lange gang
met kantoorruimten.
Daar de Rijksgoedkeuring reeds is
verkregen hoopt men binnenkort de
eerste paal te slaan. De bouwtijd wordt
geschat op twee jaar.
KONINGIN REIKT LETTERKUNDIGE
PRIJS UIT
Koningin Juliana zal op 27 oktober in
de Ridderzaal te Den Haag de prijs der
Nederlandse Letteren uitreiken. Deze
prijs is onlangs ingesteld bij gemeen
schappelijke beschikking van de Neder
landse en Belgische ministers van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
BOSKOOP
RIJ KSTUINBOUWSCHOOL
Bij beschikking van de Minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning zijn voor het tijdvak van 1 sep
tember 1956 tot 1 september 1957 weder
om benoemd tot leraar in tijdelijke
dienst aan de rijkstuinbouwschool te
Boskoop W. Ch. J. Boer, te Rotterdam;
A. H. van Velze, te Beverwijk: J. J.
Schipper, te Schiedam; J. Meyers, te
Dordrecht; P. den Hartog. te Oeg'stgeest;
dr. ir. J. Doorenbos. te Wageningen, eri
M. Booy, te Boskoop.
LISSE
RIJ KSTUINBOUWSCHOOL
Bij beschikking van de Minister van
Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning voor het tijdvak van 1 september
1956 tot 1 september 1957 wederom be
noemd tot leraar in tijdelijke dienst
aan de rijkstuinbouwschool te Lisse ir.
Ch. W. Brederode. te Noordwijk-Bin-
nen; H. Brouwer, te Amsterdam. A. P.
Bosman, te Heemstede; R. Pit en A M.
Th. J. Vlaming, beiden te Sassenheim,
en mejuffrouw M. Jansze, te Oegstgeest.
