Het is weer volkomen mis met de
formatiepogingen van mr. Burger
Tito's onafhankelijk socialisme
behaalde zege in Krim-overleg
WEERBERICHT
Geen medewerking van A.R. kant
Maar niet tégen Moskou, rloeh met
Sovjet-Unie tegen resten van
Stalinisme in Oost-Europa
Geruchten over vrijlating van
vele betogers van Poznan
95ste jaargang
MAANDAG 8 OKTOBER 1956
No. 28954
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
per Kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
f7.—
Witte SingeJ 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie. 21507
Nog altijd geduld vereist
Partijen werken zicli steeds meer vast
(Van onze parlementaire redacteur)
De A.R. Partij heeft haar eis gehandhaafd van twee volwaardige ministers-
zetels in een kabinet op zeer brede basis. Zij neemt geen genoegen alleen met
de portefeuille van Economische Zaken, De alsnog extra aangeboden porte
feuille van Overzeese Rijksdelen achten de A.R. onvoldoende. Zij vinden die
niet zwaar genoeg. Informateur Burger, die zo voortvarend was gestart, en
rechtstreeks naar succes scheen te koersen, zit daardoor weer aan de grond.
Want men herinnert zich, dat op 26 september de KVP-fractie besloot alleen
aan een nieuw Kabinet mede te werken indien ook de A.R. daaraan zouden
deelnemen. Zonder A.R.-ministers, ook geen K.V.P.-ministers.
Herstel van hef- oude
Dat was een tactische zet van prof.
Romme op het formatieschaakbord, want
hij schakelde daardoor voor mr. Burger
bij voorbaat elke mogelijkheid uit een
Kabinet te vormen met alleen de KVP
in de oppositie. Bovendien werd de ver
antwoordelijkheid voor het al of niet
slagen van de Kabinetsformatie in dit
geval verlegd naar de AR. Overigens
toonde de KVP zioh zeer welwillend. Zij
accepteerde dr. Drees als minister-presi
dent, zij ging akkoord met de socialist
Hofstra als Minister van Financiën,
(waartegen men zich altijd had verzet)
en de KVP verlangde ook niet de zetel
van Economische Zaken of van Sociale
Zaken in het Kabinet. Er heerste toen
optimisme in Den Haag, maar de A.R..
die alleen de zetel van Economische Za
ken aangeboden hadden gekregen, ver
langden meer en zaterdag is mr. Burger
definitief gebleken, dat geen oplossing
kan worden gevonden door de A.R. de
portefeuille van Overzeese Rijksdelen als
extraatje aan te bieden.
Voor deze mislukking draagt de K.VP.
echter geen verantwoordelijkheid.
Tussentijdse balans
Als men even een tussentijdse balans
opmaakt van de mislukkingen, dan maakt
de K.VP. formeel trouwens geen slechter
figuur dan andere partijen. De eerste
formatie-Drees mislukte door bezwaren
van de K.VP., daarna mislukte de for-
matie-Romme formeel door bezwaren van
de P. v. d. A. De eerste formatie-poging
van prof. Lieftinck strandde door me
ningsverschil tussen de P. v. d. A. en de
K.VP. over de bezitsvorming. De tweede
formatie-poging van prof. Lieftinck mis
lukte door verzet van K.VP. en A.R. De
eerste poging van prof. De Gaay Fort
man stuitte op bezwaren bij de P. v. d. A.
Zijn tweede formatie-poging had geen
succes omdat hij in de kring van de
C.H.U. niemand bereid vond minister te
worden. De formatie-poging van mr.
Burger is nu voorlopig weer gestrand op
bezwaren van de AR.
De verwachting is niet, dat mr. Bur
ger de moed reeds zal opgeven, maar dat
hij nog naar andere oplossingen zal zoe
ken om een Kabinet op brede basis tot
stand te brengen, nu er geen moeilijk
heden meer zijn over het regeringspro
gram. Sommigen denken aan de weder
opbouw van het demissionaire Kabinet-
Drees, dat thans onvolledig is. Dan zou
de V.V.D. er dus buiten blijven, maar de
A.R. zouden twee zetels kunnen behou
den. Sommigen verkondigen, dat mr.
Burger zichzelf de moeilijkheden op de
hals heeft gehaald door de V.V.D. uit te
nodigen in het Kabinet zitting te nemen.
Zonder die uitnodiging zou hij reeds ge
slaagd zijn. Daarom heerste er aanvan
kelijk optimisme. Reconstructie van het
oude Kabinet zou echter toch ook weer
moeilijkheden kunnen opleveren. En het
is ook de vraag of de P. v. d. A„ na eerst
de toezegging van medewerking van de
V.V.D. te hebben verkregen, thans de
VVD voor het hoofd wil stoten.
Tijdens het maandenlange formeren
werken de partijen zich steeds meer
vast. Er blijft nog steeds geduld ver
eist. In ieder geval dient men eerst af
te wachten wat de verdere plannen zijn
van mr. Burger.
Dertien doden bij
busongeluk in Italië
Een autobus met 21 arbeidsters en ar
beiders van de rijstvelden in de Po-
vlakte is zaterdagavond bij Bobbio, veer
tig kilometer ten zuiden van Piacenza
(Noord-Italië), in de rivier de Trebbia
gereden. Dertien inzittenden kwamen om
het leven en zes werden ernstig gewond.
Algerijnse rebellen
plegen aanslagen
middenin steden
De Algerijnse rebellen zijn thans
overgegaan tot een stelselmatige actie
midden in de steden, waar zij met bom
men gooien of tijdbommen laten ont
ploffen. De Franse autoriteiten hebben
zaterdag een aantal noodmaatregelen
afgekondigd voor de hoofdstad Algiers
teneinde de daar wonende 500.000 men
sen tegen aanvallen te beschermen. Mei
ingang van heden kunnen alle pakjes,
die mensen op straat bij zich hebben,
door de politie worden onderzocht.
Iedereen, die zich bij de posterijen
pakjes afgeeft, zal zich dienen te legi
timeren. Voorts is de maximum-snel
heid van auto's beperkt tot vijftig kilo
meter per uur en alle auto's moeten
speciale kentekens voeren, die aange
ven uit welk district zij komen.
Bij een zaterdagavond door opstan
delingen uitgevoerde aanval op het
centrum van de Europese wijk van de
Oostalgerijnse stad Bone zijn drie per
sonen om het leven gekomen en 24
gewond.
Een rebel heeft op een volle markt
te Oeed Athmenia, veertig kilometer
ten zuidwesten van Constantine. een
bom geworpen. De ontploffing heeft
drie Mohammedanen het leven gekost.
Zestien personen werden gewond. De
aanslagpleger wist te ontvluchten.
In het centrum van Marnia zijn
zondagavond vijf bomaanslagen ge
pleegd. die het leven van een Moham
medaans kind en zes gewonden hebben
geëist Franse veiligheidstroepen heb
ben twee van de daders doodgeschoten.
Voorts zijn zestien Franse Moham
medanen gearresteerd wegens hand- en
span'iensten aan opstandelingen, die
twee weken geleden veertien boerderijen
bij Palikao en Kacherou hadden geplun
derd en in brand gestoken. Daarbij
waren drie Europeanen omgekomen.
Nederlands echtpaar -
verdacht van moord - te
Keulen ingesloten
Een niet met name genoemd Neder
lands echtpaar, is vrijdagavond door
de Westduitse grenswacht bij Kleef
aangehouden, vervolgens overgebracht
naar Frankfunrt, daar ondervraagd in
verband met een moordzaak en giste
ren weer naar Keulen overgebracht en
daar voor nadere ondervraging inge
sloten.
Dit houdt verband met een moordzaak
die sinds 18 april de gemoederen in ge
heel Duitsland bezig houdt. Op die dag
werd in de omgeving van Darmstadt,
nabij de Autobahn in een bosje het lijk
van een 16-jarig meisje gevonden. Het
slachtoffer, Gertrud Müller uit Frank
furt, was met een nylon kous gewurgd.
Van het ogenblik der ontdekking af
werd een grootscheepse jacht op de da
der of daders ontketend. Ruim 1.200 per
sonen werden in dit verband door de
recherche verhoord. Een beloning van
5.000 mark voor inlichtingen werd uit
geloofd, en aanplakbiljetten, waarop
het meisje was afgebeeld, werden door
de gehele Bondsrepubliek verspreid.
Vrijdagavond was het Nederlandse
echtpaar, dat in de loop van die dag
bij het verlaten van Duits grondgebied
bij Kleef was aangehouden, naar
Frankfurt overgebracht en onder
vraagd. Het kon toen, volgens de re
cherche, een onwrikbaar alibi geven
voor de tijdstip waarop de moord ge
pleegd moet zjjn.
De recherche te Keulen heeft ontdekt,
dat een man en een vrouw, die beweer
den broer en zuster te zijn, Gertrud
Müller op de dag van de moord ge
vraagd moeten hebben, hen Frankfurt
bij avond te laten zien.
De Sovjetrussische leiders zouden aan al de Oosteuropese satellieten de
order hebben gegeven „het goed te maken" met Joego-Slavië, maar doof en
blind te blijven voor Tito's „onafhankelijk socialisme", aldus meldt Un, Press
uit Moskou. Dit zou de richtlijn zijn, die het resultaat is van de geheime be
sprekingen in de Krim tussen president Tito en de leider van de Russische
communistische partij, Kroesjtsjef. Het orgaan van de partij in Joego-Slavië,
de „Borba", schreef gisteren, dat er nog „zekere afwijkingen" bestaan tussen
de standpunten en ideologieën van beide landen. De conferentie van Jalta
aan de Krim zou de verschillen niet volledig hebben weggenomen. De bespre
kingen zullen voortduren. Overigens waren communistische kringen in de
Joegoslavische hoofdstad Belgrado van mening, dat Tito een overwinning be
haald heeft met zijn theorie van politieke onafhankelijkheid voor commu
nistische satellieten van de Sovjet-Unie. Maar die overwinning is behaald op
Rusland, maar, tezamen met de Sovjet-Unie, op de „laatste sporen van het
Stalinisme in Oost-Europa". Dit neemt niet weg, dat Moskou gaarne zou
zien, dat Tito nauwer zou samenwerken op het terrein van de buitenlandse
politiek.
gende secretaris-generaal Luigi Longo
te Belgrado verblijft. De Italianen
voerden zondag besprekingen met Joe
goslavische leiders.
I ring van de verjaardag een ..New Look"
waarnemen. Bij vorige gelegenheden
werden de Oostberlijners opgetrommeld
om in optocht naar een massale bij
eenkomst te trekken, waar stromen van
woorden over hen werden uitgegoten.
Gisteren géén massale bijeenkomst: in
plaats daarvan vuurwerk, sportwed
strijden. concerten, een modeshow,
cabaret. Acht orkesten speelden op
diverse plaatsen in Oost-Berlijn dans
muziek.
Gistermiddag is de President van
Costa Rica. Don Jose Figueres. met
zijn echtgenote en gevolg na zijn
korte bezoek aan ons land weer van
Schiphol vertrokken en wel naar
Denemarken. De President op weg
naar het vliegtuig, begeleid door
minister Luns.
Eerste vonnissen intussen gevallen
De verhoren worden
nog
voortgezet
Onafhankelijke toon
in Oost-Duitsland
Het bestuur van de Joegoslavische en
van de Bulgaarse communistische par
tij hebben zondagavond te Belgrado
bekendgemaakt, dat zij het contact
tussen beide partijen officieel hebben
hersteld en dat zij zijn overeengeko
men in de toekomst samen te werken.
President Tito ontving zondag .te
Belgrado een Bulgaarse parlementaire
afvaardiging onder leiding van Todor
Zivkof, voorzitter van de Nationale
Vergadering en eerste secretaris van
het centrale comité der Bulgaarse com
munistische partij.
Volgens buitenlandse waarnemers zijn
de Joegoslaven de Bulgaarse gasten
weinig hartelijk tegemoet getreden. In
Belgrado zou men de kans om de lei
ding van de Bulgaarse communistische
partij voor het Titoisme te winnen, niet
groot achten, daar men te Sofia nog te
Stalinistisch georiënteerd zou zijn om
de mvloed van Moskou in te perken.
Daarentegen wordt meer verwacht
van het. cohtact met de delegatie van
de Italiaanse communistische partij,
die onder leiding van de plaatsvervan-
„Eigen weg"
Intussen wordt ook in Oost-Duitsland
een onafhankelijker toon aangeslagen:
premier Otto Grotewohl heeft gisteren
e-en opmerkelijke rede gehouden, waar
in hij onderstreepte, dat Oost-Duits
land thans het recht heeft zijn eigen
weg naar het socialisme te gaan en
waarin hij opwekte tot nauwer banden
met Joego-Slavië. Hij dankte de Sov
jet-Unie voor de aan Oost-Duitsland
gegeven hulp, maar in tegenstelling met
vroegere redevoeringen, gaf hij niet
hemelhoog op van de Sovjet-Unie. Hij
liet na de Sovjet-Unie de „leider van
het socialistische kamp" te noemen. Hij
noemde de leiders van de Sovjetrussi
sche partij of de regering niet bij
naam.
De banden van Oost-Duitsland met
andere naties nalopend, legde Grote
wohl nauwelijks méér nadruk op de
betrekkingen met Sovjet-Rusland dan
die met Tsjecho-Slowakije. Hij plaatste
Joego-Slavië bijna op het zelfde niveau
met de Sovjet-Unie.
In Oost-Berlijn kon men in de vie-
Er gaan geruchten rond het proces van Poznan. Zaterdag werd in juridi
sche kringen in deze Poolse stad verno men, dat mogelijk het grootste deel van
de 154 mannen, die in verband met de onlusten van 28 juni in voorarrest zit
ten, zal worden vrijgelaten en niet terecht zal staan. Aan advocaten zou zijn
medegedeeld, dat de gevallen, die op of na 15 oktober behandeld zouden wor
den. niet op de vastgestelde data zullen voorkomen. Wanneer eventueel wel, werd
werd ook niet bekend gemaakt. De open bare aanklager in het proces, Marko-
wicz, wilde zaterdag deze berichten niet bevestigen. Misschien zou er vandaag
iets over worden bekend gemaakt.
Gevangenisstraffen
van 4 en 2 jaar
Een Frans persbureau meldt, dat de
Poolse autoriteiten overwegen de ver
dachten amnestie te verlenen, omdat
Zaterdag maakte de Amsterdamse
jeugd weer gebruik van het traditio
nele recht eenmaal per jaar „te
trommelen op de koopmansbeurs"
Dit recht werd in 1621 ingesteld,
toen een jongen tijdens verboden
spel onder de toenmalige beurs een
kruitschip ontdekte en alarm sloeg
voor deze enorme tijdbom de beurs
vernielde. Na de oorlog is dit recht I
weer hersteld. Op de beurstrappen
werd een kort spel opgevoerd. De
Joto laat het gesprek zien tussen de
Stedemaagd en Vader Tijd.
Minder koud
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met aanvankelijk plaat
selijk enige regen en hier en daar mist.
Minder koud. Overwegend zwakke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
9 OKTOBER
Zon op: 6.56 uur; onder: 18.02 uur.
Maan op: 12.52 uur; onder: 21.09 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6,19 en 18.36 u.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
toch maar een klein percentage van de
betogers achterhaald kan worden en dus
terecht zou kunnen staan. Volgens de
Poolse wet kan worden afgezien van
vervolging in gevallen, waarbij geen
grote mate van misdadigheid blijkt te
bestaan. Maar al deze geruchten zijn
later door de president van het ge
rechtshof van Poznan „ongegrond" ver
klaard. Zij zouden ontstaan zijn, omdat
de nu aanhangige zaken langer duren
dan gedacht werd, zodat het onmogelijk is
een datum voor de volgende processen
te noemen.
Eerste vonnissen
Inmiddels zijn de eerste vonnissen
uitgesproken. Drie Polen werden ver
oordeeld tot vier jaar gevangenisstraf,
een vierde kreeg twee jaar. Twee van
deze veroordeelden werden door de op
standelingen op 28 juni bevryd uit de
cellen toen de gevangenis bestormd
werd. Alle vier waren recidivist.
Het was een snel vonnis. Hun proces
was eerst vrijdag begonnen. De aan
klacht was diefstal uit een winkel in
tweedehandsgoederen op de dag van de
opstand. Het betrof hier echter een pro
ces op kleine schaal dat afzonderlijk
van de andere grote processen werd ge
voerd.
Volgens S.S.-methoden
Zaterdag zijn ook de verhoren in de
reeds begonnen processen voortgezet.
Steeds meer bijzonderheden komen zo
aan het licht over deze bijzonder rumoe
rige dag in die Poolse stad. Een 19-
jarige jongeman verklaarde, dat hij
toen hij was binnengedrongen in een
kamer in het Raadhuis de voorzitter
van de gemeenteraad door de teletoon
tegen de Poolse president hoorde zeg
gen: „Mijnheer Cyrankiewicz, als U deze
middag niet naar Poznan komt, zal ik
niet verantwoordelijk zijn voor de ge
volgen".
Deze getuige vertelde voorts, hoe de
betogers spoorwegemployé's en politie
mannen hadden overgehaald om ook te
staken en zich aan te sluiten bij de op
stand. Maar de jongeman zei ook. dat
hij tot bezinning was gekomen, toen hij
zag hoe een dronken betoger door een
tank was overreden. Hij besloot toen
naar huis te gaan. De eerste man. die
hij had zien doden was een burger, die
de betogers voor iemand van de Veilig
heidspolitie hielden. Hij was met ben
zine begoten.
Een 18-jarige chauffeur had zich een
dag na de opstand overgegeven aan
de politie e» was toen volgens „de
„Verratier" nu als
„lieltl" begraven
De vroegere Hongaarse minister van
Buitenlandse Zaken Laszlo Rajk, die ze
ven jaren geleden werd opgehangen na
ter dood veroordeeld te zijn wegens
„verraad", is zaterdag met staatseer be
graven! Radio-Boedapest gaf een ver
slag van de plechtigheidVoor de
begrafenis trokken duizenden arbeiders
langs het platform in het Kossuth-Mau-
soleum, waarop de stoffelijke resten van
Rajk en drie anderen die postuum in
ere hersteld zijn stonden opgebaard.
Mevrouw Rajk en familieleden van de
andere slachtoffers, luitenant-generaal
Gyoergy Palffry, dr. Tibor Szoenyi en
Andras Szalai. die met Rajk in 1949 we
gens hoogverraad ter dood gebracht
werden, vormden de erewacht.
Het centrale comité van de Hongaarse
partij had enige dagen geleden besloten
de lijken op het Kerepesi-kerkhof tussen
de „helden van het communisme" te be
graven. Alle winkels en fabrieken in
Boedapest waren zaterdag gesloten om
de arbeiders in de gelegenheid te stel
len de plechtigheid bij te wonen. De
kranten wijdden uitvoerige artikelen
met foto's aan de vier slachtoffers.
Engeland kan Cyprus
niet ontruimen
De Britse strijdkrachten hebben in
Nicosia vlugschriften verspreid, waar
in wordt gezegd dat Engeland Cyprus
niet kan ontruimen, „zelfs als do
EOKA twintigmaal zoveel moorden
pleegt en twintig maal zoveel bommen
gooit". Engeland moet. aldus de in het
Grieks gestelde pamfletten, „om stra
tegische redenen Cyprus beheersen".
Het is in het belang van Cyprus, Grie
kenland. Turkije en alle Westelijke
mogendheden en de vrije wereld, dat
Engeland Cyprus als een machtige
militaire basis behoudt".
Op Cyprus hebben verzetsstrijders te
Paralimini, ten zuiden van Famagusta,
van uit een hinderlaag een lid van de
Britse veiligheidstroepen gedood en een
ander gewond. De Britten reden in een
vrachtauto.
Drie gemaskerde verzetslieden zijn
zaterdagavond in een koffieschenkerij
van het dorp Vasa, nabij Limassol. bin
nengedrongen en hebben op drie Cy
prisch-Griekse bezoekers geschoten, die
werden gewond. Een der gewonden is
later overleden.
In een politiebureau bij Akhna in de
omgeving van Famagusta zijn drie tijd
bommen ontploft, waardoor aanzienlijke
schade werd aangericht. Een vierde bom
werd onschadelijk gemaakt. Er is geen
melding gemaakt van slachtoffers.
Dode bij autobotsing
Op de grens van de gemeente Zoeter-
meer en Bleiswijk heeft zich gister
middag een ernstig auto ongeval voor
gedaan. waarbij de 53-jarige heet
Verhoef uit Rotterdam om het leven
is gekomen. De heer Verhoef reed
met zijn auto achteruit op de Rijks
weg. waardoor de achteropkomende
auto van de Zwitserse gezantschaps
secretaris ertegen botste. De achteruit
rijdende auto raakte daarbij in brand.
De echtgenote van de heer Verhoef
alsmede zijn aanstaande schoondochter
konden zich uit de auto bevrijden. Alle
pogingen om de heer Verhoef te redden
faalden echter. De Zwitserse gezant
schapssecretaris. de heer H A Miesch,
en zijn echtgenote bekwamen hoofd
wonden en zijn naar een Haags zieken
huis overgebracht.
beste S.S.-methoden" mishandeld.
Snikkend deed de jongen verslag van
de gruwelijke mishandelingen, die htf
ondergaan had.
