Mr. Burger in de politieke mist Zal hij de veilige liaven hereiken Tito zou naar de Krim zijn gegaan om Kroesjtsjef bij te springen.... WEERBERICHT Onbehagen bij vier partijenn.l. P.v.d.A., K.V.P.V.V.D. en A.R. Russische partijsecretaris zou daar voor een soort rechtbank moeten verschijnen Indonesische maatregelen inzake Nederlands Nieuw-Guinea Vermoorde Poolse korporaal liad afschuwelijk misdrijf gepleegd 95ste jaargang ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1956 No. 2894S LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.— per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507 Na 107 dagen geharreivar Informateur staat onafgebroken in contact met dr. Drees (Van onze Haagse redactie.) In parlementaire kringen werd gisteravond laat de politieke situatie als „vrij ondoorzichtig" gekenschetst. De starre houding van de A.R.. die - zoals bekend - twee volwaardige ministers-portefeuilles in handen wil krijgen en het even krachtig „neen" dat de informateur Burger op deze eis heeft laten horen, hebben de Kabinetscrisis plotseling weer op kookhitte gebracht. Vooral bij de P. v. d. A. acht men prof. Zijlstra's eis niet geheel en al billijk. Een partij, zo oordeelt men. die bij de jongste verkiezingen klappen heeft gekregen en dientengevolge zijn zetelaantal zag dalen in de volksvertegenwoordiging mag geen recht doen gelden op het gelijk aantal portefeuilles, dat het in het vorige Kabinet beheerde. Deze logisch klinkende opvatting wordt echter niet door de anti-revolu tionairen geaccepteerd. „De heer Bur ger", zo zeggen de A.R.zegslieden, „heeft tot nu toe blijk gegeven te werken aan en reconstructie van het demissionaire Kabinet. Dat impliceert een zelfde zetel aantal in de nieuw te vormen regering voor de partijen die in het oude Kabinet waren vertegenwoordigd". Al wekt het de schijn dat de infor mateur een oplossing zoekt in de rich ting van een reconstructie, geheel juist is dit in werkerlijkheid niet Van de aan vang af namelijk heeft mr. Burger ge poogd ook de VVD bij het te vormen Kabinet te betrekken. Nog steeds is niet duidelijk wat de partij van prof. Oud nu feitelijk wil. Het getal liberalen dat heil ver wacht van het zich afzijdig houden is bijkans even groot als hetgeen dat bereid is mede verantwoordelijkheid te dragen. Tot die lasten behoort zeker de V.V.D. leider zelf. De positie van de op positie-partij heeft de VVD niet die stemmenwinst gebracht, welke algemeen werd verwacht. „Het over ons en zon der ons" is een te riskant principe in de praktijk geworden. Vreemde dingen. Doch zoals gezegd nog steeds is het onzeker welk definitief standpunt de liberalen willen gaan innemen. Al zou de VVD een invitatie van de informateur echter van de hand wijzen om in een Kabinet dat een sterk rood- roomse signatuur zal dragen, zitting te nemen, dan nog betekent zulks geen oplossing voor mr. Burger. Want zijn geestverwanten zijn niet zo bijster ge porteerd voor een inwilliging van de A.R. eis. Onafgebroken bijna houdt de infor mateur contact met dr. Drees. Ook deze acht een opneming van een liberaal in het Kabinet zo niet billijk, dan toch wenselijk. Een oplossing zou kunnen zijn een splitsing van het Departement van Ver keer en Waterstaat, 'n continuering van het Ministerie van Overzeese Gebieds delen of het creëren van 'n geheel nieuw Departement. Maar men kan als vast staand aannemen, dat noch een VVD-er noch een A.R. figuur een gesplitst Departement of een Ministerie voor Overzeese Gebiedsdelen als een vol waardige potefeuille aanmerkt. Onderzoek naar „zelfmoord" van minister Masaryk De president van Tsjecho-Slowakyë, Antonin Zapotocky zou volgens U.P. een onderzoek gelast hebben naar de dood van Jan Masaryk, zoon van de stichter van de Tsjechise staat en zelf Tsjechisch minister van Buitenlandse Zaken, die na de communistische staatsgreep van 1948 „zelfmoord" pleeg de door uit het raam van de tweede eta ge te springen. Een Tsjechische advo caat, die onlangs in Wenen gearriveerd is, zei dat het onderzoek tot dusverre sterke aanwijzingen heeft opgeleverd, dat Masaryk door de Tsjechische ge heime politie uit het raam geworpen is Op 10 maart 1948 maakte de Tsjechi sche communistische regering officieel bekend dat Masaryk dood gevonden was op het plaveisel van het binnen plein van het Czernin-paleis. het ge bouw waarin het ministerie van Bui tenlandse Zaken gevestigd was. In dit communiqué werd beweerd, dat Masa ryk uit het raam van een badkamer op de tweede etage was gesprongen. De Tsjechische advocaat die verzocht zijn naam niet te noemen, zei dat uit het onderzoek gebleken is dat Masaryk vermoord is op instructies, die door wijlen Stalin gegeven waren. Wisselvallig De Bilt verwacht tot morgenavond: Het weer in ons land behoudt een enigszins wisselvallig karakter. In de polaire lucht, die blijft aanstromen, kunnen opklaringen worden afgewisseld door enkele plaatselijke buien. (Opgemaakt te 10 uur) 30 SEPTEMBER. Zon op: 6.41 uur; onder: 18.22 uur. Maan op: 1.49 uur; onder: 16.19 uur. Hoogwater te Katwijk te 11.34 uur (a/10 te 0.22 en 12.57 uur). Dit nummer bestaat uit 16 pagina's en een Bijvoegsel. Voorts zou het op het Nederlandse volk een ietwat vreemde indruk maken als men terwille van een politieke groe pering een niet noodzakelijke minis terspost gaat creëren. Gezien evenwel de zeer vreemde din gen (om het maar zacht uit te druk ken) die zich in 107 dagen van Kabi netscrisis hebben voogedaan, moet men ook weer niet al te verbaasd zijn indien een informateur of formateur toch nog tot een vreemde stap overgaat. By vier partijen heerst er thans een onbehaaglijke stemming. Dat is in de eerste plaats bij de P.v.d.A. waarvan een groot deel er weinig voor voelt om voor de A.R. op de knieën te gaan, dan bij de KVP die zich slechts schoorvoetend bij het regeringsprogramma en het ver dedigingsschema van de heer Burger heeft willen neerleggen, voorts bij de VVD die het maar erg vreemd vindt dat zij door dit politiek geharrewar in zo'n vreemde hoek wordt gedrongen en ten slotte bij de A.R., die haar eis van twee portefeuilles welhaast als vanzelfspre kend acht. Mr. Burger weet als liefhebber van de watersport wat het betekenen kan om in de mist te varen. Welnu hij zit er met zijn politiek scheepje wel heel erg diep in! Wat schipbreuk lijden is, weet hij uit eigen ervaring eveneens. Misschien dat hij door die ervaringen gesterkt toch nog kans ziet om veilig de gewenste haven te bereiken. Het ongeveer 23.000 ton metende schip „Statendam"dat bij Wilton Feyenoord te Schiedam in aanbouw is voor de Holland-Amerika Lijn. nadert zijn voltooiing. Men ver wacht. dat het schip begin volgend jaar zijn maidentrip zal kunnen maken. Er doen allerlei geruchten de ronde omtrent de geheimzinnige conferentie van de Sovjetrussische kopstukken in Sotsji aan de Zwarte Zee, een vergadering waaraan ook de Joegoslavische president Tito deelneemt. De eerste secretaris van de Russische communistische party, Kroesjtsjef. zou daar voor een soort rechtbank hebben moeten verschijnen om zich te verantwoorden voor zijn „destalinisatie-politiek". Daartegenover zou Tito de integriteit van Kroesjtsjef moeten aantonen. Volgens de geruchten van deze aard zou het niet zeker zijn of Kroesjtsjef nu door Molotof of het leger als „gedaagde" is opgeroepen, dan wel dat hijzelf op een behandeling van zjjn politiek heeft aangedrongen. Voorts zouden binnenkort communistische leiders uit Italië, Bulgarije en Roemenië in Belgrado worden verwacht. Daar, in de Joegoslavische hoofdstad, zou een volgende stap worden gedaan om de communistische partijen in de Europese landen in een richting te duwen, die meer overeenkomt met de Joegoslavische ,,weg naar het socialisme", waardoor zij „volledig onafhankelijk" van de Sovjet- Unie zouden worden. Warschau meldt ontdekking van spionagegroep Het Poolse persbureau heeft vrijdag bekend gemaakt, dat vorige maand in Polen een spionagegroep onschadelijk is gemaakt: er zijn vijf personen drie Poolse ingenieurs, een Poolse en een Zwitserse vrouw van Poolse afkomst aangehouden. De voornaamste agent, een zekere Jerzy Bauer, een zoon van de Zwitserse, had echter Pole: kort voor de ontdekking van het komplot verlaten. Het hoofd van de groep, Tadeusz Ba- bulski, had toegang tot „belangrijke staatsgeheimen", doordat hij waarne mend hoofd was van het bureau van in specteurs voor de grondstoffenverdeling te Krakau en ook belangrijke functies had bekleed bij een handelsconcern. De arrestanten, die bij hun aanhou ding in het bezit waren van „veel spio- nagemateriaal", hebben bekend, aldus het Poolse persbureau. Radio-Praag geeft voedsel aan gerucht over meningsverschil Een uitzending van Radio Praag heeft nieuw voedsel gegeven aan de veronder stellingen. dat er in Rusland ernstige meningsverschillen bestaan over de han delswijze van Kroesjtsjef. Volgens deze radio-uitzending zou de Tsjechische president Antonin Zapo tocky tijdens een vergadering van het centrale comité van de Tsjechische com munistische partij verklaard hebben dat er „zekere negatieve verschijnselen" ont staan zijn in de vakbonden van Tsjecho- Slowakije. „Deze tekortkomingen hebben huh oorzaak in verkeerd begrip van de re sultaten van het 20ste congres van de communistische party van de Sovjet- Unie", zou Zapotocky gezegd hebben, „en in het binnendringen van vijandige propaganda in de rangen van de vak verenigingen." Mededeling Ministerie Buitenlandse Zaken Het ministerie van Buitenlandse Zaken deelt mede: „Het heeft de aandacht getrokken der Nederlandse regering, dat de Indone sische regering, uitgaande van de fictie, dat de soevereiniteit over dit gebied de jure zou berusten bij de Republiek Indonesië, blijft voortgaan met het treffen van administratieve maatregelen ten aanzien van het Nederlandse Rijksdeel Nederlands Nieuw-Guinea. Zo werd in 1955 genoemd gebied met het oog op de algemene verkiezingen in Indonesië aangewezen als Indonesisch kiesdistrict. Vervolgens werd in 1956 een drietal personen benoemd tot leden van het Indonesische Parlement ter verte genwoordiging van dat gebied. Ook werd enige maanden geleden bij Indonesische wet een provincie „West-Irian" ingesteld. Het gehele territoir van Nederlands Nieuw-Guinea zou binnen de grenzen daar van vallen. Thans zyn gevolgd de berichten over de benoeming en de installatie van een Indonesisch Gouverneur van de provincie „West-Irian". Ter vermijding van elk misverstand meent de Nederlandse regering er goed aan te doen uitdrukkelijk te verklaren, dat bovengenoemde en eventueel nog volgende soortgelijke Indonesische maatregelen, noch hun implicaties in welk op zicht ook. door Nederland worden aanvaard of erkend voorzover het gebied van Nederlands Nieuw-Guinea betreffende. Het is algemeen bekend, dat ten tijde van de overdracht der soevereiniteit over Indonesië, Nederlands Nieuw-Guinea niet daarbij was inbegrepen. In deze situatie is sedertdien geen verandering gekomen. De Nederlandse regering behoudt zich alle vrijheid voor tegen de eventuele tenuitvoerlegging van zodanige maatregelen op te treden, zodra deze direct of indirect zouden leiden tot Indonesische interventie in de gang van zaken in Ned .Nieuw-Guinea". aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. De berechting van Poznan „Weg met de Russenwerd er geroepen en „Wij willen een vrij Polen De korporaal van de Poolse veiligheidspolitie, die tijdens de wanordelijkheden van 28 juni j.l. „op beestachtige wijze" werd vermoord, had een afschuwelijke misdaad op zijn geweten: hy schoot een vrouw en twee kinderen dood by het ontsnappen uit het gebouw van de veiligheidspolitie, toen dit door de ordever stoorders werd aangevallen. Dit feit kwam aan het licht, toen de spoorwegarbei der Tadeusz Derda als getuige optrad tegen drie beklaagden, die in de voorste rij van de menigte stonden, welke de korporaal zolang schopte totdat hij dood was. In een ander gerechtshof staan acht mannen van 18 tot 22 jaar en een 35-jarige man terecht op beschuldiging van het aanvallen en beschieten van de gevange nis te Poznan, het hoofdbureau van de Poolse vetiligheidspolitie en een militaire post. De beklaagden worden ook beschuldigd van het plunderen van flatwonin gen en winkels. Een hunner, de 21-jarige Stanislaw Jaworek, verklaarde mensen gedurende de wanordelijkheden hebben horen roepen „Weg met de Russen!". Anderen riepen „Wij willen een vrij Polen!" en „Geef ons brood". Hij zei dat bij een betoging op het stadsplein werd geroepen „Val de gevange nis aan!". Jaworek trok daarop mee naar de gevangenis. Deze stond al in brand, toen hij daar aankwam. Hy ging naar de gevangeniskeuken en at daar vier eieren. Ook nam hy vier moersleutels mee. „Diepe haat" Juristen uit Westelijke landen mogen met de advocaten spreken Later ging hij naar een huis en zag, dat vanuit een vliering op het hoofd bureau der veiligheidspolitie werd ge schoten. Hij ging ook naar de vliering, waar een onbekende man hem een machinepistool in de hand duwde tn zei: „Hier, probeer te schieten". En dat deed hy ongeveer vijf minuten lang. Hij zei voorts, dat zich een licuit ma chinegeweer op de vliering bevond en dat een man hem had gevraagd dit naar de overzijde van de straat te brengen, hetgeen hy had gedaan.,, Maar ik heb er niet mee geschoten". In twee rechtzalen in de Poolse i groot aantal deelnemers aan de stad Poznan zijn donderdag de juni-opstand. die op bloedige wijze processen begonnen tegen een I werd onderdrukt. Enige van de verdachten (in burgerin de be klaagdenbank. Melk in het westen een cent duurder De algemene vereniging voor melk- voorziening deelt mede. dat in die de len van haar werkgebied, waar de melkhandel niet gerationaliseerd is, met ingang van 1 oktober de consu mentenprijzen van melk en karnemelk los en in literflessen verhoogd zullen worden met 1 cent per liter. Deze prijsverhoging vloeit voort uit het door de melkhandel reeds sinds enige jaren gehanteerde rekening-courant systeem voor de detailmarge en staat derhalve los van de in juli j.l. voor genomen prijsverhoging, die door in grijpen van de minister van Economi sche Zaken werd verboden. Het werkgebied van de A.V.M. omvat in hoofdzaak het vasteland van Zuid- Holland, het zuidelijk deel van Noord- Holland' en het westelijk deel van Utrecht, de stad Utrecht inbegrepen. Van officiële zijde vernemen wij, dat de slijtersmarge in de niet-gesa- neerde gebieden in het westen van het land 6Vt cent bedraagt. Afwisselend wordt nu een half jaar de marge op 6 en een half jaar op 7 cent gesteld. In het afgelopen halfjaar bedroeg de marge 6 cent. Van 1 oktober 1956 zal zij 7 cent zijn. Rumoer in Enschede „Rock-and-RoH"-ers verstoorden kerkdiensten (Speciale berichtgeving) In de binnenstad van Enschede is het gisteravond rumoerig geweest na afloop van de filmvoorstelling van „Rock round the clock", welke werd gegeven in het City Theater. Op de in de onmiddellijke nabijheid gelegen markt verzamelden zich na deze voor stelling ongeveer vijfhonderd jongelui die trachtten wanorde te schoppen. Hierin zyn zy gedeeltelijk geslaagd want het verkeer moest worden om gelegd. Op hetzelfde ogenblik, dat deze vrij onbetekenende relletjes zich afspeelden, had in de St. Jacobus kerk de instal latie plaats van de nieuwe deken van Enschede, pastoor N. S. van Dijk. Deze installatie ondervond door het rumoer hinder. Ook werd een kerkconcert ge stoord, dat in de Nederlands Hervormde Kerk op de Markt werd gegeven. Het rumoer duurde ongeveer drie kwartier. De politie maakte herhaal delijk gebruik van de gummiknuppel en enkele jongelui werden meegeno men naar het bureau. Een medebeklaagde, de achttien jarige Josef Pocztowy, verklaarde in antwoord op vragen van de reohter. dat hij gezien had, dat Jaworek met het machinegeweer vanaf de vliering had geschoten Later had hij hem, met de mitrailleur, op straat dicht bij een le- gertank zien siaan. „Dat is een leugen. Ik stond niet bij die tank en ik heb ook niet met het machinegeweer vanaf de vliering ge schoten", verklaarde Jaworek. Hij zei verder, dat hij het machine geweer onder een bed had verborgen, toen militairen het huis, van waaruit geschoten was, doorzochten. De 21-jarige Ludwik Wierzbicki ver telde de rechers, dat hij zich met vijf andere burgers meester had gemaakt van een legertank en met een machine geweer op het hoofdkwartier van de veiligheidspolitie had geschoten. Ze hadden de militair, die de tank in zyn eentje bestuurde, gezegd het voertuig te verlaten. De militair zei: „Als ik dat doe, kom ik in moeilijkheden", maar toen de mannen een dreigende houding aannamen, was hij uit de tank geklom men. Een van de vijf was een mon teur en deze reed de tank naar het hoofdbureau van de veiligheidspolitie, waar enkele van de anderen salvo's op het gebouw losten. Daarna reden ze in de tank tertg en klommen er uit. Wierzbicki zei, dat hij later uit een na bijgelegen huis ongeveer twintig salvo's uit een automatisch pistool op het po litiebureau had gelost. Gevraagd door de rechter waarom hij eigenlijk had ge vuurd, antwoordde Wierzbicki: „Omdat ik een diepe haat voelde, toen men mij had verteld dat de veiligheidspolitie vrouwen en kinderen had.gedood". Mishandeling tijdens de verhoren bij de politie Een andere beklaagde, de twintigja rige Stanislaw Kaufmann, zei dat de politie hem had geslagen nadat hij en kele dagen na de onlusten was gearres teerd. Hij had het aan de openbare aanklager verteld. Op dat ogenblik on derbrak de openbare aanklager Kauf man en zei dat de klachten over onbe hoorlijke behandeling waren onder zocht en vyf hoge politie-officieren, on der wie de districtscommandant, van Poenan op grond van het onderzoek waren ontslagen. Volgens de openbare aanklager waren er alleen onregelma tigheden geweest in de behandeling van sommige zaken, maar later waren de ondervragingen zonder gebruik van ge weld uitgevoerd. Kaufmann vertelde het hof, dat de politie hem met stokken had geslagen en hem met het hoofd tegen de muur had gebeukt. Dit zou enkele dagen na de onlusten in een politiebureau zijn gebeurd. De politie had hem in het ge zicht geslagen, neergesmeten, overal geschopt en gestompt en aan de haren de trappen afgesleurd. Daarna zetten ze hem met het gezicht tegen de muur en een politieman beukte zyn hoofd voortdurend tegen de muur. De juristen uit westelijke landen, die op uitnodiging van de Vereniging van Poolse advocaten de processen in de zaak van de onlusten te Poznan bijwo nen, krijgen speciale zitplaatsen bij alle zittingen, waarbij zij aanwezig willen zijn. Ook worden zij in de gelegenheid gesteld met de Poolse verdedigers te spreken. De Poolse minister van Justitie, me vrouw Zofia Waselkowska, en de procu reur-generaal, Rybicki. hebben de zit ting van donderdag bijgewoond.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 1