ASPRO
Classis Leiden N.H. Kerk sprak zich
uit over Synodale oproep
Gezien huidige onzekerheid in
kerk: discussie voortzetten
dank zij ASP«°
beschermt
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1956
Onze verhouding met Nieuw Guinea
Ook de Classis Leiden van de Ned. Hervormde Kerk, die gisteren in het Zen
dingshuis te Oegstgeest bijeen kwam, heeft zich in de middagvergadering bezig
gehouden met de bekende en veelbesproken „Oproep tot bezinning inzake Nieuw-
Guinea. Nadat dr. E. Jansen Schoonhoven gewezen had op de theologische en
politieke achtergronden van dit probleem, bleek In de discussie, dat er op dit
terrein zeer veel meningsverschillen te vinden waren.
Verscheidene ambtsdragers moesten voortijdig de vergadering verlaten en daar
door gaven de uitslagen van de stemmingen niet geheel en al de meningen van
de afgevaardigden weer. Het laatste woord is over deze kwestie zeker nog niet
gesproken.
De praeses, ds. D. J. Vossers van Lei
den had de leiding van deze vergade
ring.
Welke van de vele preken, aldus ds.
Vossers in zijn inleidend woord, die we
in ons leven gehoord hebben, blijven
hangen? Niet de preken, waarmee we
het van a tot z eens waren, maar de
preken, die ons deden schrikken.
De General Synode heeft ook een
preek gehouden, die zeer verontrustend
heeft gewerkt. Velen zeggen: ,,'t Is niet
eens een preek geweest, maar een po
litieke verhandeling".
Heeft de Synode zich met het be
kende vraagstuk te bemoeien?
Men zegt, dat de theologische funde
ring zeer zwak is. Een tekst aan het
slot! in het begin wordt wel „de ge
rechtigheid Gods" genoemd, maar is dat
,3ijbels funderen"? Als de Synode gaat
preken, dan moet het een pronkjuweel
zyn.
Toch heeft de Synode door deze „Op
roep tot bezinning" de mensen aan het
schrikken willen brengen, aldus spreker.
De Ned. Herv. Kerk heeft de op
dracht een rustverstorende kerk te zijn.
Zij staat als Christus-belijdende kerk
In de wereld. De beloften en geboden
Gods gaan in de regel tegen de mening
van het volk In.
Spreker verwees hiervoor naar 1 Ko
ningen 22. Maar het is ook mogelijk,
dat de Raad voor de Zending en de Ge
nerale Synode verontrust geweest zijn:
of Ramoth in Gilead van Aram of van
Israël is. Dar. laat men zich niets ge
legen liggen aan instemming of afkeu
ring; dan luistert men alleen naar de
stem van de profeet Micha. We mogen
dus de preek vandaag gerust uiteenra
felen, becritiseren of zeggen, dat de
brief verkeerd geadresseerd is. Het kan
ook zyn dat we moeten instemmen met
het woord van dè profeet, aldus ds. Vos
sers.
MEN WIST.... ER ZOU
VERZET KOMEN.
Dr. E. Jansen Schoonhoven, rector
van de Zendingshogeschool te Oegst-
die de oproep van een toelichting
voorzag, zeide dat de Raad voor de
Zending van de Hervormde Kerk de
zaak aanhangig heeft gemaakt, om
dat hjj meende, dat deze zaak veel te
weinig door het Nederlandse volk in
het algemeen werd begrepen. De
Raad wist, dat er veel verzet zou ko
men, maar hjj meende, dat het moest.
Als we vragen naar de theologische
achtergronden van deze „Oproep", dan
zijner, die menen, aldus spr., dat die
er in 't geheel niet in te vinden zijn.
Anderen menen van wel, maar dat de
achtergronden gefundeerd lagen in een
„natuurlijke" theologie. Dit laatste is
echter ook ten enen male onjuist. Spre-
wer meent, dat de Synode de theologi
sche achtergronden duidelijker naar
voren had moeten brengen. In de inlei
ding tot de „Oproep" wordt gezegd, dat
we „moeten zoeken naar het licht van
het Woord Gods". Dit vindt spreker een
zeer belangrijke zinsnede, want dan
wordt gepredikt, dat Jezus Christus de
Koning der koningen en de Heer der
heren is. Gods soevereiniteit zal gepre
dikt moeten worden over alle volken.
Vandaar, dat de „Oproep" spreekt over
de verantwoordelijkheid tegenover God
en de naaste.
De „Oproep" noemt ook het woord
„gerechtigheid". De Synode heeft de
Bijbelse zin van dit woord als bekend
verondersteld. Spreker betreurt het, dat
er geen nadere omschrijving van dit
woord gegeven is. Later in de brief van
de Synode, die een nadere toelichting
geeft op de „Oproep", komt deze om
schryving wel voor. Dit is dan ook de
theologische achtergrond, waarom de
Synode gesproken heeft.
GEEN PARTIJ-POLITIEKE
ACHTERGRONDEN.
Bij het vragen naar de politieke
achtergrond moet men vooral beden
ken, dat er geen party-politieke ach
tergronden aan de „Oproep" ten
grondslag liggen. Men heeft dit wel
als een venvyt laten horen, maar dit
is beslist onwaar. Geen enkele politieke
partij heeft gezegd, wat dc Synode
over dit waagstuk zegt. Men heeft ge
tracht. het licht van Gods Woord
daarover te laten vallen. De Synode
levert in geen enkele vorm kritiek over
de wyze, waarop het Ned. Gouverne
ment hef bestuur over Nieuw-Guinea
uitoefent.
De Raad voor de Zending is er van
overtuigd, dat de Gouverneur en zijn
ambtenaren veel doen voor dat gebied.
VEEL NEDERLANDERS LIJDEN
AAN BLIK VERENIGING
Nieuw-Guinea zal als internationaal
probleem aan de orde gesteld moeten
worden en dat is de bedoeling van de
Synode. Veel Nederlanders lijden in
dit opzicht aan een blikvereniging. We
moeten twee dingen goed zien: 1. In
donesië heeft een geschil met Neder
land over Nieuw-Guinea en dat heeft
ernstige gevolgen; 2. Indonesië vindt
voor zijn standpunt veel bijval bij an
dere landen. Kan men nu aan de Sy
node verwijten, dat zjj met het aan
de orde stellen van dit probleem, de
paden van Gods Woord verlaat?
Spreker wijst er op, dat het zeer moei
lijk is. Gods woord toe te passen op een
concreet geval. De Kerk zal het moeten
wagen, de prediking toe te passen op
concrete situaties. Deze moeilijkheden
zal men niet uit de weg mogen gaan.
Vervolgens toont spreker aan, dat het
vraagstuk Nieuw-Guinea een onderdeel
uitmaakt van een veel groter probleem,
n.l. de verhouding tussen de westerse
en de niet-westerse wereld. Dat heeft
een grote omwenteling teweeg gebracht.
In de oosterse landen is er een boven
laag gekomen, die het eigen land wilde
bevrijden van elke bevoogding. Voor
deze bevrijding heeft men a,Ues over en
men stelt het westen in staat van be
schuldiging. Men verzet zich tegen wes
terse superioriteit en overheersing. In
dit probleem zijn wij als volk van Ne
derland ook zeer nauw betrokken en
dat had men in ons land niet voldoende
in de gaten.
SYNODE HEES STORMSEIN
Het Nederlandse bestuur over Nieuw-
Guinea is, volgens die volken, nog een
restant van kolonialisme en daarover
zal in de toekomst waarschijnlijk een
storm opsteken. Welnu, zegt spreker,
de Synode heeft het stormsein gehe
sen. Daarom verzet spreker er zich
tegen als dit een onvaderlandse daad
genoemd wordt. Hij meent, dat het
tegendeel juist waar is.
SOEVEREINITEIT DISCUTABEL
STELLEN.
Wat kan nu de oplossing zijn? In de
„Oproep" staat, dat het niet de taak
van de Synode is. de oplossing aan te
wijzen. In geen geval mag Nieuw-Gui
nea echter in de ijskast komen. Daar
om zal Nederland bereid moeten zijn,
zijn soevereiniteit over Nieuw-Guinea
discutabel te stellen.
Met klem zegt spreker, dat de Sy
node niet zegt, dat alles maar onder
het gezag van Indonesië gesteld moet
worden. Ze waarschuwt wel tegen ver
borgen nationalistische gevoelens. De
belangen van de bevolking van Nieuw-
Guinea moeten echter voorop staan;
dat staat driemaal in de „Oproep".
THEOLOGISCHE ACHTERGRONDEN
Wat heeft dit alles nu te maken met
de theologische achtergronden? 1. Door
te pleiten, dat er in Nieuw-Guinea een
meer stabiel bewind zal zijn, komt de
Synode op voor de bevolking. 2. Door te
pleiten voor vermindering van het wan
trouwen onder de volkeren, komt de Sy
node op voor de naaste, opdat hun stre
ven naar vrijheid worde erkend.
Spreker constateert, dat er op Nieuw-
Guinea geen noemenswaardige vrijheids
beweging te bespeuren is. Het is een
groot probleem in het geheel van de
Aziatische volkeren. Spreker gelooft, dat
de Synode gepoogd heeft althans het
begin van de weg van Gods gerechtig
heid aan te wijzen.
OPROEP IN DISCUSSIE
De voorzitter, ds. Vossers, wilde de
discussie graag aan de hand van een
vijftal vragen leiden, t.w.:
1. Is de Classicale Vergadering van
Leiden van oordeel, dat de Generale
Synode, gebruik makend van haar
recht, haar door de Kerk verleend, het
probleem Ndeuw-Gudnea èn kerkelijk èn
politiekelijk aan de orde mocht stellen?
2. Kan de Classicale Vergadering het
billijken, dat de Synode in dit onderha
vige geval de andere vergaderingen niet
heeft geraadpleegd
3. Is de Classicale Vergadering van
gevoelen, dat Nederland bereid zal moe
ten zijn haar aanspraken om alleen op
eigen gezag Nieuw-Guinea te besturen,
in discussie te brengen?
4. Meent de Classicale Vergadering,
dat het aanwijizen van een praktische
oplossing niet op de weg der Kerk ligt,
maar wil zij de Synode verzoeken om
bij regering en parlement er op aan te
dringen een oplossing te zoeken?
5. Is de Classicale Vergadering met
de bijbels-theologische fundering van
deze ..Oproep" tevreden? En zo neen,
wil zij er dan bij de Generale Synode en
(Ingez. Med.-Adv.)
bij de andere vergaderingen er op aan
dringen hieraan verder te werken?
Ds. Pronk van Boskoop meende, dat
de eerste vraag best kon vervallen, om
dat dit recht in de Kerkorde vastlegt.
Ook dr. Oppenheimer van Leiden
vond het onmogelijk dit recht te bestrij
den. De Kerk bemoeit zich, volgens
hem, niet alleen met het innerlijke
leven van het individu, maar ook met
het openbare leven. Alleen zijn onze ge
meenten dat niet gewend; ze zijn er
niet op voorbereid. Bij een volgende ge
legenheid zal het bijeenroepen van een
persconferentie wellicht eerst noodzake
lijk zijn.
Ds. Meuzelaar van Noordwijk-Bin-
nen meende, dat de „Oproep" wel wat
anders gesteld had kunnen worden,
(Ingez. Med.-Adv.)
Dank zij 'ASPRO' heb ik vandaag mijn
lessen toch kunnen geven. Gisteravond
voelde ik een verkoudheid opkomen er
nam meteen 2 'ASPRO' tabletten
Vanmorgen was ik weer fit.
'ASPRO' is inderdaad het ideale middel
om verkoudheid of griep te bestrijden.
Haagse Damesbeurs brengt een novum
Het plastic - huis'n droombeeld
of reële toekomstmogelijkheid?
Proefontwerp hosten half miljoen
heeft nog vele en ernstige bezwaren
(Van onze Haagse redactie)
Kunststoffen zijn geen surrogaten voor bestaande materialen. Zij
vormen een geheel nieuwe categorie grondstoffen met nieuwe eigen
schappen en grote voordelen. Naar mijn mening kan de dag niet ver
meer zijn, dat een geheel uit kunststoffen gebouwd en ingericht huis,
nu nog een tentoonstellingsstuk, tot een realieit wordt, ook economisch.
Tot deze gedurfde conclusie kwam de heer mr. E. J. Hamers, secre
taris van de Nederlandse Vereniging van Fabrikanten van Kunsthars-
produkten, tijdens een persconferentie over het plastichuis, dat van
28 september tot 10 oktober te zien zal zijn op de Damesbeurs in de
Houtrusthallen te Den Haag.
Het plastichuis. dat enkele weken ge
leden per schip in Scheveningen aan
kwam. is gebouwd door de Franse
Staatsmijnen met medewerking van en
kele andere bij kunststoffen geïnteres
seerde maatschappijen. Men had niet de
bedoeling de indruk te vestigen dat
kunststoffen nu al het aangewezen ma
teriaal zouden zyn om huizen mee te
bouiwen. Daarvoor zijn ze nog te duur.
Kosten voor het eerste plastic-huis om
streeks een half miljoen. Men wilde
slechts aantonen, dat plastic de bouw
stof van de toekomst kan zijn.
Het huis, dat straks in Den Haag
wordt geëxposeerd, is rond. Men heeft
deze nieuwe vormgeving gekozen, niet
vanwege het genoegen de traditionele
vormen over boord te kunnen gooien,
maar omdat men het dwaas achtte het
oude keurslijf nog te accepteren, nu
men de beschikking had over materia
len, die niet meer aan zulk een keurs
lijf gebonden zijn. De uitverkoren
ronde vorm beantwoordt aan drie es
sentiële overwegingen, t.w.: het aan
passen van het huis en van zijn in
richting aan de menselijke afmetin
gen en bewegingen: het volledig be
nutten van de nieuwe technische mo
gelijkheden en het streven naar
massa-produktie.
Gisteren bezochten enige hoge
officieren van de Nederlandse lucht
macht de vliegtuigfabriek, waar de
Fokker Friendship wordt vervaar
digd teneinde de waarde van het
toestel voor militaire doeleinden te
beoordelenHet gezelschap voor het
toestel. In uniform, van links naar
rechts generaal majoor H. Schaper,
luitenant generaal A. Baretta. gene
raal majoor W. J. Reijnierse. kolonel
C. W. A. Oijens en majoor W. Boom.
maar hy was toch dankbaar, dat deze
kwestie aan de orde was gesteld.
Ds. Ottevanger van Leiden vroeg, of
het tijdstip wel juist gekozen was. De
Kerk heeft, volgens hem, het recht
tot spreken, maar er zijn nog andere
factoren. De Kerk zal het Woord Gods
te spreken hebben. De stem der vol
keren mag toch geen doorslag geven?
Dr. Oppenheimer wijst dan op twee
rapporten, die in de gemeenten bijna
geheel onbekend zijn. Het rapport der
christen-juristen, die zeggen, dat het
nu de tijd is. dat deze dingen aan de
orde komen. Het rapport van Evanston
zegt. dat er nog overschotten van kolo
nialisme zijn in de wereld, die opge
ruimd moeten worden.
Met meerderheid van stemmen ver
klaart de vergadering dan, dat de
vraag naar het recht van de Synode
eigenlijk geheel kan vervallen.
Bij vraag 2 vraagt ds. Ottevanger,
waarin de urgentie van deze aangelegèn-
heid schuilt. Ook de Synodeleden zijn er
met hun neus op gedrukt. Waarom dan
zo'n haast en waarom eerst niet de
Classicale Vergadering geraadpleegd?
TIJDSTIP WAS ZEER GUNSTIG
Dr. Jansen Schoonhoven vindt het
tijdstip zeer gunstig, omdat we niet
moeten wachten, totdat de zaak in de
Ver. Naties komt. Bovendien is het. vol
gens hem. „een oproep tot bezinning",
die aan de Classicale Vergaderingen
wordt voorgelegd.
Ds. Moerenhout zegt, dat deze „Op
roep" suggesties bevat en dat men het
daarover niet eens is.
KERK DURFT TE SPREKEN
Bij de vraag naar de theologische fun
dering zegt dr. Oppenheimer. dat het
beroep op de H. Schrift in het geding is.
„We moeten niet voor iedere aangele
genheid een tekst proberen te vinden.
Nieuw-Guinea is volstrekt onbekend in
de Bijbel. Spontaan moet men vaak de
dingen aanvoelen. Beweegt dit stuk zich
in de.richting van het denken Gods?
Als spreker in dit stuk niet duidelijk
zou aanvoelen, dat de begrippen vrede,
verzoening, gerechtigheid er in voorko
men. dan zouden aangehaalde teksten
dit niet hebben bereikt. Spreker gelooft,
dat dit wel het geval is. De theologische
fundering mag dan zwak zijn. ze is er
zeker aan alle kanten in te vinden. De
bedoeling is duidelijk. Daarom zegt spr.
..Eindelijk! de Kerk durft te spreken!"
En nu komen er zoveel bezwaren!!!!
Ds. Moerenhout wijst er op, dat de
„Oproep" toch spreekt over „huidige si
tuatie" en „veranderende wereld". Daar
om vindt hij de theologische fundering
zeer zwak.
Ds. Hoekstra van Oegstgeest meent,'
dat juist de gebeurtenissen van elke dag
tekenen aan de wand zijn. die ons voor
gehouden worden. Dat moet ons doen
vragen, wat Gods wil is in de heden
daagse situatie.
De Praeses doet het volgende voor
stel: „De Classicale Vergadering ver
zoekt de Synode, gezien de huidige on
zekerheid in de kerk, de discussie over
Nieuw-Guinea voort te zetten". Ne
genendertig personen verklaren zich
hier voor; 23 personen menen, dat de
Classicale Vergaderingen eerst geraad
pleegd hadden moeten worden, terwijl
28 personen de Synode willen verdoe
ken er bij de regering op aan te drin
gen een oplossing te zoeken.
De heer K. Eilander uit Berghout in
West-Friesland, secretaris van de Stich
ting voor Protestantse belangen, gaf in
deze vergadering nog een uiteenzetting,
hoe deze Stichting tracht, onroerende
Indeling van het huis
Het huis werd gegoten en geperst in
zo groot mogelijke elementen. Een acht
ste deel van de gevel werd telkens met
een achtste deel van de vloer samen in
één stuk gegoten. Het bevat een woon
vertrek, een rondlopende gang, drie
slaapkamers, een badkamer, een keuken
en enkele kasten. Het grote rondlopende
raam in het woonvertrek werd met een
evengrote zitbank, eveneens in één stuk,
uit plexiglas vervaardigd. Ten behoeve
van de binnen huis-arc hi tec tuur (meu
belen, decoratie en stoffering) zijn elf
andere soorten plastic gebruikt. De wan
den en vloeren van het huis zijn geperst
uit polyesterhars, gewapend met glas
weefsel.
Omdat men de elementen zo groot
mogelijk heeft willen maken, zal men
in het huis vele voorwerpen aantreffen,
die aan elkaar vastzitten. De badkuip,
het bidet en de wastafel bijyoorbeeld
zijn uit één stuk vervaardigd, de goot
steen in de keuken is niets anders dan
een „uitgroeisel" van de muur.
De verlichting van het huis wordt door
lichtende vlakken verzekerd. Ia het pla
fond van het woonvertrek zyn vier ronde
vlakken van verschillende grootte aan
gebracht; zy verspreiden een diffuus
licht, dat door een laag van in plexi
glas gegoten plastic-honingraat heen
gaat.
Bewoonbaar is het huis in feite nog
niet. Het mist namelijk het vermogen
vocht te absorberen, zodat men er in
het Nederlandse klimaat zomer en
winter in zou moeten stoken, terwijl
er dan nog bezwaren zouden blyven.
Maar de deskundigen op het gebied
van de kuststoffen zijn er van over
tuigd. dat ook voor dit probleem een
oplossing wordt gevonden.
goederen, die oorspronkelijk in Protes
tantse handen waren ook in Protestant
se handen te houden.
DS. VERMET GAAT HEEN ALS
ZIEKENHUISPREDIKANT
Volgens mededeling van de praeses is
er vertraging gekomen in de beroeping
van een ziekenhuispredikant. De finan
ciën waren nog niet voldoende geregeld.
Toch is deze zaak wel urgent, omdat de
huidige predikant, ds. Vermet, tegen 1
januari om gezondheidsredenen ontslag
heeft gevraagd.
PASTORALE ZORG PREDIKANTEN
Ter tafel lag voorts een rapport van
de commissie pastorale zorg aan de pre
dikanten. Dit bevatte een drietal voor
stellen: 1. Het Moderamen van de Clas
sis schrijve een brief aan de Kerkeraden,
die tot de Classis behoren, waarin op de
verhoudingen in de Kerkeraad gewezen
wordt. 2. Er zullen ter Classicale Verga
dering meer praktische dingen aan de
orde gesteld moeten worden, bijv. op het
gebied van mogelijkheden en methoden
voor het winterwerk, de catechese, de
vergadertechniek. De bespreking van dit
punt leidde tot het voorstel om de pre
dikanten op vier maandagen bij elkaar
te roepen om over deze aangelegenhe
den te discussiëren. 3. De verplichting
wordt iedere predikant opgelegd om een
zielzorger te hebben. Dc vrijheid van
keuze blijve daarbij volledig gehand
haafd. Dit punt bleek niet dadelijk aan
vaardbaar te zijn. Sommigen wilden de
verplichting afwijzen, terwijl anderen
dachten in de richting van een paar
vertrouwensmannen in de provincie. Een
nader voorstel over deze materie zal nog
worden opgesteld.
Terreur van berucht
messentrekker
Een gluiperige dronkaard
(Van onze Haagse redactie).
Twee kooplui, bewoners van een woon
wagenkamp bij Dordrecht, hadden
zich voor het Haagse Gerechtshof
terzake van mishandeling te verant
woorden. Ter zitting bleek dat het in
het Dordtse woonwagenkamp altijd
bijzonder rustig was. Tot op het mo
ment dat een der verdachten, een 51-
jarige „koopman", mèt zyn zoons zijn
intrek in het kamp nam. De politie
beschrijft hem als een gevaarlijk en
zeer berucht messentrekker: zijn tal
rijke zoons zijn eveneens reuze-vech
tersbazen. „Er was geen woord Frans
bij In het politierapport", zo meende
de president van het Gerechtshof die
voorlas, dat de man een gluiperige,
achterbakse dronkaard is, die om de
minste of geringste aanleiding de
mensen by voorkeur van achteren
een mes in het lijf steekt. Zijn
zoons zijn niets beter.
Nadat de man in het woonwagenkamp
was komen wonen, begon onder de an
dere bewoners een angststemming te
heersen. Hij en zijn zonen terroriseer
den het gehele kamp. Men was zó bang
voor deze „heren", dat ieder zich een
wapen aanschafte, om zich te kunnen
verdedigen.
's Avonds 21 januari sloop de man
met een mes in de vuist tussen de
woonwagens van het gezin van de
andere verdachte op wie hij zich wil
de wreken, zoals hij tevoren al had
aangekondigd. De ander, een 38-ja-
rige koopman zag dat de man met
het mes op hem afkwam. Hij sloeg
hem direct met een autocrick tegen
de grond.
Het politierapport over de andere ver
dachte vermeldde .dat hij een rustig
man is. die nooit iemand lastig valt.
niet drinkt en niet vecht. Alleen als hij
wordt aangevallen weet hij zich zeer
„doeltreffend" te verdedigen, aldus het
rapport.
Tegen de „koopman" die vroeger al
8 jaar heeft gezeten, omdat hij iemand
met een mes had doodgestoken, eiste
de Procureur-Generaal een gevange
nisstraf van een half jaar,, waarvan
drie maanden voorwaardelijk. Tegen
de ander eiste hij 1 mnd. gevangenis
straf.
Uitspraak 10 oktober.
„Renate Leonhardt"
Vertrek bergingsteren blijft
zeer onzeker
De heer P. Visser - op jacht naar het
goud van de Renate Leonhardt - heeft
toegezegd vandaag het geld en een
nieuw certificaat op tafel te leggen,
dat nodig is om het Bureau Wijsmul
ler te kunnen bewegen hulp te verle
nen.
De heer Visser schijnt voornemens to
zijn donderdag te vertrekken. Dit houdt
in. dat de bergingstoren 's ochtends of
's avonds tegen zes uur naar de Noor-
dersluis te Den Helder gesleept zal moe
ten worden om dan bij de hoogste wa
terstand zee te kunnen kiezen. Op nieuw
richt de aandacht zich op de bergings
toren. Zal hij vertrekken? Zal het wèer
gunstig blijven? Enkan de heer Vis
ser zijn belofte van geld en vergunning
houdenOf zal opnieuw een hoofd
stuk van een half jaar wachten aan
deze langdradige historie worden toege
voegd?
