Elke mogelijkheid tot contact met
Sovjet-Unie moet gegrepen worden
Alleen een veel vrijer verkeer
kan nog ongekende verlangens
wakker roepen of aanmoedigen
Pers in Wenen kreeg ontwijkende
antwoorden van Abdoelgani
Kansen op een spoedig eind van
Kabinetscrisis zeer gunstig
MAANDAG 24 SEPTEi
(Van onze reisredacteur)
(XIII, Slot)
„Als ik een Rus washoeveel malen heb ik het sinds mijn terugkeer uit
de Sovjet-Unie niet gehoord en in hoeveel varianten?
„Mij zou het niet liggen. Ik zou het niet nemen. Ik zou al lang in verzet zijn
gekomen".
En inderdaad, waarde lezer, U, die in een vrij en democratiseh land leeft, in
redelijke welstand bovendien, U zou het systeem van de Sovjet-Unie bepaald
niet liggen en ik hoop van ganser harte, dat U het nooit aan den lijve zult be
hoeven te voelen.
Maar dit Sovjetrussische systeem vertegenwoordigt thans een wereldmacht,
waarmee ons vrije, democratische Westen in, zij het dan vreedzame, rivaliteit
op de mat moet. En voorwaarde nummer één voor een gelukkige afloop van die
worsteling is het kennen, begrijpen en vooral het niet onderschatten van die
tegenstander. Bedenk dat U géén Rus bent, zet Uw Westerse bril af, wanneer U
de Sovjetrussische burger van vandaag bekijkt. Verwacht niet, dat hij al hun
kert naar vrijheden en voordelen, die hij nog niet kent, zeg niet: „Het systeem
is immoreel en in strijd met de menselijke natuur, dus
Dat „dus" is eens uitgewerkt in het Amerikaanse tijdschrift „Colliers", dat een
speciaal nummer aan een denkbeeldige „bevrijding" van de Sovjet-Unie wijdde,
een wensdroom, die men wel eens vaker achter de politieke gedachten van de
Ver. Staten vermoedt. Eén artikel heb ik in dat nummer gemist, een stuk over
de desillusie der Amerikaanse soldaten temidden van een bevolking, waarvan de
meerderheid eenvoudig helemaal niet bevrijd wenste te worden!
Grote meerderheid
staat achter regiem
Als ik één sterke indruk van mijn reis
door de Sovjet-Unie heb meegenomen,
dan is het dat een grote meerderheid
van het volk achter het regiem staat.
Het steunt het weliswaar niet met wil
de geestdrift, maar het accepteert het
als normaal als vanzelfsprekend. Zelfs
nu ng Stalins dood de regering de
scherpste en directste dwangmiddelen
terzijde begint te leggen, blijft het in
het gareel. En dat doet het veel minder
uit angst dan uit conformisme. Het
systeem heeft wortel geschoten!
Om met die wensdroom over een „af
schudden van het communistische juk"
af te rekenen, noem ik een paar fac
toren, die tot de aanvaarding van het
regiem hebben geleid: nu, 40 jaar na de
revolutie, is er nog maar een kleine
groep mensen, die de voorcommunisti-
sche periode bewust heeft meegemaakt,
een periode, die trouwens even weinig
politieke vrijheden kende als de huidige,
en het is onloochenbaar, dat de mate-
rieële omstandigheden veel beter zijn.
Niet goed genoeg in onze (verwende)
Westerse ogen? Akkoord,«ïaar voor een
volk, dat ontberingen gewoon is, dat de
geduldige vitaliteit heeft van een grotie
brede rivier, dat het bovendien ieder
jaar beter krijgt, voldoende om tevre
denheid over het heden en hoop op de
toekomst te koesteren. Een volk boven
dien, dat een brandend patriottisme, een
haast grenzenloos nationaal chauvinis
me bezit, een eigenschap, die van even
veel, zo niet méér bepalend belang is dan
de ideologische. Het regiem heeft er in
wat nu „de grote vaderlandse oorlog"
heet, een beroep op gedaan, het verras
send effect daarvan zal het nimmer ver
geten. Evenmin als de gewone Rus uit
het oog zal verliezen, dat het communis
me van zijn vaderland een wereldmacht
heeft gemaakt.
Geen plotselinge omkeer
Ik ben deze artikelenreeks begonnen
met de woorden van een Westelijke di
plomaat: „geen kracht of macht ter
wereld zal dit regiem voetstoots omver
kunnen werpen. Of wij het leuk vinden
of niet en we vinden het niet leuk
we zullen moeten wennen aan de ge
dachte, dat wij ons hele leven de Sovjet-
Unie als grootmacht naast ons zullen
zien".
Die ambassadeur voegde eraan toe,
dat hier helemaal geen reden in lag om
bij voorbaat het hoofd te laten hangen.
Hij zei, dat het Westen die „vreedzame
De gewone mensen van de Sovjet-
Unie: een familie uit Leningrad...
wedijver" moet aanvaarden, dat het die
zelfs kan winnen en tenslotte hield hij
een pleidooi voor een zo groot mogelijke
uitwisseling op ieder gebied. Woorden
die ik allemaal met de grootste klem
zou willen onderschrijven. Al is het doel
van de nieuwe leiders een commu
nistische wereld onveranderd geble
ven, de methoden zijn gewijzigd en die
nieuwe methoden bieden het Westen
kansen. Welke kansen? Ik heb u al ge
vraagd van wensdromen afstand te
doen.
Een plotselinge poging tot omverwer
ping van het communistische regiem is
ondenkbaar, zou mogelyk zelfs onwense
lijk zijn door de hevige spanningen en
gevaarlijke reacties, die hij op zou roe-
u bereid bent om voor dat proces een
zeer lange tüd uit te trekken, de doelen
niet hoger te stellen en, om met Adlai
Stevenson te spreken, met problemen en
conflicten te leven, dan kunnen we
gaan bekijken welke middelen het Wes
ten daartoe tot zijn beschikking heeft.
Welke middelen
Twee middelen liggen op het terrein,
dat buiten het bestek van deze repor
tage valt en ik zal ze slechts kort aan
duiden. Het eerste is handhaving van de
Noordatlantische weerbaarheid, die niet
noodzakelijk even groot hoeft te zijn als
de Sovjetrussische maar groot genoeg
om de USSR niet in de verleiding te
brengen. De prijs van oorlog moet té
hoog blijven. Punt twee is het besef, dat
die weerbaarheid ten hoogste een nood
rem kan zijn en dat, nu de Sovjet-Unie
met haar met geringe politieke en econo
misch middelen naar de hand van de
neutrale landen is gaan dingen, het
Westen met zijn in feite toch groter ver
mogen die handschoen terstond moet
opnemen; dat het uit het warnet van
koloniale en radicale problemen en resij
sensimenten moet zien te geraken vóór
dat de Sovjet-Unie op dat gebied ons
het gras voor de voeten wegmaait; dat
het zich politiek en economisch grotere
offers zal moeten getroosten om te voor
komen, dat op de democratie definitief
het etiket „alleen voor binnenlands ge
bruik in het Westen" wordt, geplakt.
Wat ,,de vreedzame rivaliteit" betreft,
dit is een proces, dat veel geduld en op
offeringen zal vergen, evenveel trou
wens als dat van de geleidelijke liberali
sering van de binnenlandse regiems. En
toch heeft het Westen oók daarin, een
machtig wapen, nu de Sovjetrussische
regering enigszins de afzondering heeft
opgeheven, waarin haar volk zolang
heeft moeten leven, nu uitwisselingen op
velerlei gebied aan de orde van de dag
zijn, want daarin ligt de kans om de
Russische burgers de vrijheden en voor
delen van de Westerse democratie te le
ren kennen.
Iedere Westerse toerist in de Sovjet-
Unie draagt bij om het misvormde beeld
van het Westen, dat de propaganda in
de Russische breinen heeft achtergela
ten, weer in proportie te brengen, iedere
Russische toerist, al is hij nog zo over
tuigd partijganger, moet in het Westen
besmet worden met nieuwe verlangens.
Iedere Westerse kunstenaar, die naar
Moskou gaat, zal bijdragen tot het besef,
dat er niet alleen in de Sovjet-Unie mu
ziek gemaakt of gedanst wordt. Nu het
ijzeren gordijn wat opengeschoven is,
zou het toch te dwaas worden, wanneer
het Westen, dat bepaald geen kwaad
geweten behoeft te hebben als het op
vergelijkingen komt, aan een vryer ver
keer van mensen en gedachten belem
meringen in deweg zou leggen. Het zou
integendeel die laatste belemmeringen
ik denk aan de vingerafdrukken van
de man, die de Ver. Staten binnen wil
moeten opheffen, het kan er alleen maar
bjj winnen.
„Ik heb de indruk, dal u er mij wilt laten
inlopenzei hij tegen Amerikaan
Zwakke opmerkingen over de
opzegging van de schulden
Laat ze maar komen
In deze contact-therapie behoeft men
heus niet alleen de zwaarwichtige prin
cipiële medicijn toe te dienen. Er zou al
veel gewonnen zijn, wanneer de Sovjet
russische burgers maar eens in de gaten
kregen dat het leven bij ons eenvoudig
minder vervélend is. En daartoe is
iedere lipstick, ieder modeblad, ieder
Amerikaans dansorkest op zijn minst
een even machtig wapen als de Verkla
ring van de rechten van de mens. Men
zou iedere Westelijke regering toe wil
len roepen: „Wissel toch uit, laat ze
maar komen, die onverslaanbare sport-
teams. Laat ze maar winnen met 10—0.
Wanneer zij naast de gewonnen medail
les een beetje twijfel aan de alleenzalig-
(Van onze Weense correspondent)
De verklaringen, die de Indonesische
minister van Buitenlandse Zaken. Ab
doelgani eind vorige week in Wenen
voor de pers aflegde, waren grotendeels
een herhaling van datgene, wat hij
reeds vroeger in Amerika en West-
Duitsland had gezegd. Hij veroordeelde
het zogenaamde kolonialisme en verde
digde het nationalisme, waarin hij de
kracht van Indonesië zag. Verder nam
hij onvoorwaardelijk stelling voor
Egypte inzake het Suezkanaal. Zijn
land zal Egypte ook bij een gewapend
conflict, terzijde staan, zij het niet met
de wapenen, want in dit middel ziet
zijn regering geen heil zei hij. Evenals
Egypte recht heeft op een eigen terri
torium en derhalve ook op het Suez
kanaal, aldus constateerde de minister,
zo heeft ook Indonesië recht op Nieuw
Guinea, dat hij een bestanddeel van
Indonesië noemde. Nederland had zich
echter niet gehouden aan zijn toezeg
ging van 1950 om binnen een jaar hier
over onderhandelingen aan te knopen.
Op Borneo en Timor ligt de situatie
anders, omdat Engeland en Portugal er
het bestuur uitoefenen, maar deze ar
gumentatie overtuigde de toehoorders in
het geheel niet. Volgens Abdoelgani
heeft Indonesië de Nederlandse schul
den opgezegd, omdat Nederland met
dit geld de oorlog tegen Indonesië zou
hebben gefinancierd. Toch heeft deze
actie geen schade berokkend aan het
vertrouwen in de republiek, getuige de
leningen van de Wereldbank en van
West-Duitsland aan de republiek Indo-
nesië. Op de vaag van uw correspon
dent of deze leningen werden toege
legd voor of na de opzegging van de
Nederlandse schulden, aarzelde Ab-
doelgani even en gaf toen ten antwoord
i dat de opzegging reeds vroeger door het
i parlement was besloten, maar dat de
publikatie eerst later was gevolgd. West
Duitsland kon de lening natuurlijk in
trekken, maar Abdoelgani hoopte niet,
dat dit zou gebeuren.
Een zwakker antwoord had hij wer
kelijk niet kunnen geven.
De anti-koloniale uiteenzettingen
waren koren op de molen van het. klei
ne aantal communistische journalisten,
maar overigens kan men wel zeggen,
dat de minister geen slechte indruk
maakte, toen hij de opbouw van het
nieuwe Indonesië beschreef. Gevraagd
om zijn opvatting inzake het socialis
me nader te verklaren, viel hij de
P. v. d. A. in Nederland wel aan. niet
echter de Labour-party in Engeland.
Ook zei hij. dat het anti-kolonialisme
in verband met de heerschappij van de
Sovjet-Unie in de satellietstaten op de
conferentie van Bandoeng ter sprake
was gekomen, maar dit anwoord was zo
onbevredigend, dat een Amerikaans
correspondent openhartig zeide: „Ik
heb de indruk dat U een ontwijkend
antwoord geeft", waarop Abdoelgani
lachend repliceerde: „En ik heb de in
druk da't u mij erin wilt laten lopen".
Over de gebeurtenissen rondom het
proces-Schmidt en het falen van de
politie bij de bescherming van mevrouw
Bouman 'wilde Abdoelgani zich niet uit
laten, zolang hij nog geen officiële ge
gevens uit Indonesië had ontvangen,
maar wel liet hij dooz'schemeren, dat
men eventuele buitensporigheden in
verband moest zien met het gekrenkte
nationale gevoel in Indonesië. Hij ver
wees hiervoor naar Jungschlager, Wes
terling en andere „subversieve acties",
zoals het leggen van tijdbommen, waar
aan de Nederlandse militaire missie
niet onschuldig geweest zou zijn, naar
hij beweerde.
De bekende hoboïst Jaap Stotijn
heeft zaterdagmiddag afscheid ge
nomen van het Residentie-orkest.
Links de heer Stotijndie de hulde
in ontvangst neemt van de orkest
leden.
Bel in voorkomende
gevallen:
Brandweer 33333
Eerst Hulpdienst 20645
Politie 22244
Vandaag nog een ministerslijst met
Dr. Drees weer als premier
(Van onze Haagse redactie)
De zaterdag cn zondag heeft de informateur, mr. Burger, besteed om
overleg te plegen met enkele leden van het demissionaire Kabinet, zoals mi
nister Cals, diens collega van Wederop bouw en Volkshuisvesting, ir. Witte en
dr. Drees. Ook heeft hij zaterdag een vrij langdurig onderhoud gehad met
prof. Oud. Vandaag, zo verluidt althans, zou mr. Burger ook contact opnemen
met ir. Staf. De informateur vlogt dezelf de omzichtige weg van onderhandelen,
welke ook zo kenmerkend was voor de pogingen van dr. Drees. In hoeverre mr.
Burger meer kans van slagen zal heb ben, dan de socialistische demissionaire
premier, staat nog te bezien. Zelf is de informateur optimistisch gestemd. Zo
zou hij de mening zyn toegedaan, dat nog niet alle mogelijkheden zijn uitgeput
om, allereerst wat het programma betreft een modus vivendi te vinden, waar
op een Kabinet van brede samenstelling zou kunnen worden gebaseerd.
pen. wy kunnen op niet meer hopen
dan het voorkomen van oorlog, een ze
kere normalisering van de internatio
nale betrekkingen (waarby men moet
bedenken, dat ook tussen een niet-com-
munistisch Rusland en de Ver. Staten
spanningen op zouden treden, want de
grootste land- en de grootste zeemacht
staan hier tegenover elkaar), en een
zeer geleidelyke 'liberalisering van de
regiems in het communistisch blok. Als
met vakantie aan de zonnige
kust van de Zwarte Zee.
kinderen in een pioniers
kamp
making van hun systeem in hun bagage
pakken, winnen wij méér."
Men zou ook willen zeggen tot dege
nen, die daar de kans toe krijgen, praat
met de Russische diplomaten, zaken
lieden, sportlui, ontvang ze, doe gewoon
tegen hen. Men bekeert niemand door
hem zwijgend en argwanend uit een
hoekje aan te gluren. Laat ze u gerust
op hun marxistische dogma's trakteren,
uw woord valt niet op dorre bodem.
Ik heb aan iedere Rus. met wie ik
sprak, gemerktze branden van
nieuwsgierigheid. Men ontmoet boven
dien niet het blinde fanatisme van Nazi-
Duitsland, in een redelijk gesprek vindt
men altijd tekenen van belangstelling,
soms van begrip.
Vooral wanneer men waardering toont
voor hun land en hun volk, voor een
aantal prestaties van de Sovjet-Unie, en
indien men bereid is toe te geven, dat in
het. Westen niet èlles ideaal is. Dat
houdt volstrekt niet in, dat u af hoeft te
doen aan uw democratische overtuigin
gen, de slinkse om-de-hoek-praterij van
de Jellow-traveller ontmoet geprikkeld
heid, een rustig en zelfverzekerd zeggen
waar het op staat, ondervindt een zwij
gend respect. De Russen zijn realistisch
genoeg om te beseffen, dat u en niet de
communistische splinterpartijen of hun
meelopers tot de werkelijke vertegen
woordigers van het Westen behoort.
Vee! geduld nodig
De Franse minister Pineau heeft deze
aanpak en haar logische consequenties
op het politieke plan, vasthouden aan
eigen principes, waakzaam blüven, maar
niet by voorbaat „nee" zeggen, reëel
overleg en ieder mogelijk contact aan-
grüpen, de „gok zonder risico's" genoemd.
Ik geloof dat hy gelyk heeft, dat het
zelfs de enige gok is. die kansen biedt.
Een Sovjetrussische journalist zei mij:
In parlementaire kringen wordt als
vaststaand aangenomen, dat de heer
Burger een dusdanige formulering voor
de bezitsvorming heeft gevonden, dat
deze, zowel voor de KVP als PvdA aan
vaardbaar kan worden geacht.
Zoals men weet, was dit punt in het
regeringsprogramma tot nu toe een on
overkomelijk struikelblok geweest. Zou
er ten aanzien van dit voor alle par
tijen zo belangrijke detail inderdaad
een aanvaardbare oplossing zijng evon-
den, dan blijft nog het probleem van de
verdeling der portefeuilles.
Men kan aannemen dat de heer Bur
ger dezelfde gedachte heeft als dr. Drees
n.l. 5 KVP-, 5 PvdA-, 2 AR-, 1 CH- en
1 VVD-ministers.
Nu de opvatting in brede kring be
staat, dat het programma zoals mr.
Burger dit heeft geconsipieerd en
dat niet zo bijzonder sterk verschilt
van dat van dr. Drees en prof. Romme
indertijd, al is er van een sterkere pre
cisering sprake aanvaardbaar voor
alle aan het overleg deelnemen poli
tieke groeperingen moet worden ge
acht, is de verwachting gewettigd, dat
de informateur nog in de loop van
vandaag een ministerslijst zal opstel
len. Men moet aannemen, dat de naam
van dr. Drees hierop als premier zal
prijken.
De vooruitzichten dat nu spoedig
een einde zal komen aan de Kabinets
crisis, worden in bevoegde kringen als
„zéér gunstig" gekwalificeerd.
Overeenstemming
met demonstratie-leiders
De Officier van Justitie Soewondo
heeft medegedeeld, dat „overeenstem
ming" is bereikt tussen zyn parket,
de politie cn enige leiders van de jon
gelieden, die maandag na de jongste
zitting in de zaak Schmidt voor liet
Landgerechtsgebouw hebben gede
monstreerd. Verscheidene jongelui
werden ondervraagd, evenals de po
litieman, die per ongeluk een van de
demonstranten verwondde, toen hy
voor Schmidt by het verlaten van
het Gerechtsgebouw ruimte moest
maken.
Soewondo zeide, dat geschikte maat
regelen tegen deze politieman noodza
kelijk worden geacht.
Met betrekking tot het vertrek naar
Europa van mevrouw Bouman. de ver
dedigster van Schmidt, zei Soewondo:
„De tegenwoordigheid van de verdedig
ster is niet langer noodzakelijk in de
zaak Schmidt, als mevrouw Bouman
haar taak als volbracht beschouwt en
de beklaagde het er mee eens is".
Het is nog niet bekend of Schmidt
om een andere verdediger zal vragen.
Hij heeft geen verdediger nodig om
tegen de uitspraak in hoger beroep te
gaan, indien hij dit zou wensen.
Er is intussen niets naders bekend
over de berechting van de Nederlander
H. Doornik, die ook beschuldigd wordt
betrokken te zijn geweest bij ondermij
nende activiteiten. Aanvankelijk zou de
zaak tegen hem 10 september begin
nen. doch vandaag deed het gerucht de
ronde, dat nog geen datum voor zijn
berechting is vastgesteld.
Inmiddels meldde het communis
tische dagblad „Harian Rakjat", dat
morgen de jeugd in Bandoeng een
massa-bijeenkomst zal houden, om de
doodstraf tegen Schmidt te eisen.
„Er is in de Sovjet-Unie na Stalins dood
een democratiseringsproces begonnen,
dat, naar ik geloof, onomkeerbaar zal
blijken, of de leiding het wil of niet".
Er is inderdaad een sluis een eindje
opengedraaid, er sypelt een dun stroom
pje door. Met veel geduld zal het Wes
ten moeten proberen om de nieuwe ver
langens te helpen wekken, die de druk
op de sluisdeur groter zullen maken,
misschien zal eens de vrijheidsdrang, die
al is het maar onbewust, in ieder volk
sluimert, die deuren opendrukken en zal
de brede stroom van dit begaafde grote I
volk de nauwe kanaalbedding van thans
verlaten om vrijelyk zijn eigen loop te I
meisjes bij de oogst.
kiezen. Het kan daarby geholpen wor
den, al zal het tenslotte zélf die evolutie
moeten bewerkstelligen. Het zal lang
duren, men maakt 40 jaar communisme
niet met één handomdraai ongedaan.
Het lijkt evenwel de enige kans!
(De vorige artikelen in deze serie
werden geplaatst op
(De vorige artikelen in deze reeks
werden gepubliceerd in onze num
mers van 3, 11, 15, i7, 21. 23 25 aug.,
5, 7, 11, 14 en 21 september).
Gecompliceerde inbaak bij
juwelier
VOOR F. 50.000 ONTVREEMD.
In de nacht van zaterdag op zondag
is in een juwelierszaak aan de Spui
straat te Den Haag ingebroken, waar-
by een aanzienlyke hoeveelheid ju
welen en gouden voorwerpen ter waar
de van f. 50.000 door de inbrekers is,
meegenomen.
In feite hebben de dieven om hun
doel te bereiken niet één, maar vier in
braken gepleegd. Ze zijn begonnen in
een bioscoop in de Spuistraat, waarvan
de directie ook de eerste is geweest, die
de politie heeft gewaarschuwd en zijn
vandaar naar een aangrenzende boek
handel getrokken en na hier een muur
doorbroken te hebben via een juweliers
werkplaats in de eigenlijke juweliers
zaak beland.
Noch uit de bioscoop, noch uit de
boekhandel of uit de werkplaats wordt
iets vermist. Doch de waarde van de
gestolen juwelep is waarschijnlijk zeer
groot. Het personeel van de zaak is di
rect met de inventarisatie begonnen.
De eigenaar vertoeft in Zuid-Frankrijk.
De zaak is tegen inbraak verzekerd.
UITSPRAAK OP 26 SEPTEMBER.
Op verzoek van de verdachte, de 27-
jarige advocaat, tegen wie de procu
reur-generaal bij het Haagse Gerechts
hof vier maanden gevangenisstraf eiste,
heeft de president de uitspraak bepaald
op 26 september a.s. Aanvankelijk was
deze bepaald op 5 oktober.
