Mr.
nu
J. A. W. Burger (P.v.cLA.) gaat
proberen Kabinet te formeren
PROBLEEM-SUEZ MET SPOED
VOOR DE VERENIGDE NATIES
WEERBERICHT
Gebruikers vereniging binnen
tien dagen een feit Nasser
verliest tolgeld van V.S.
dames-pyjama's
Amsterdam drukt geen kranten
Fa. D. KRET Zn.
95ste Jaargang
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1956
No. 28942
Prestige der politieke partijen ernstig
geleden onder de vele mislukte pogingen
H.M. de Koningin heeft mr. J. A. W. Burger, fractievoorzitter van de
P. v. d. A. opdracht gegeven een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid
een Kabinet samen te stellen. Mr. Burger heeft de opdracht aanvaard. Aange
nomen moet worden, dat de socialistische fractieleider reeds donderdag
middag, toen hij voor een onderhoud in paleis Soestdijk was ontboden, een
opdracht van de Koningin heeft gekregen. Hij heeft toen bedenktijd gevraagd
en die verkregen.
A.R. waarschijnlijk
niet toeschietelijk
Reeds gisteren hebben wij bericht,
dat er de laatste dagen, vooral bij de
twee grootste partijen, t,w. P.v.d.A. en
K.V.P. een merkbare geneigdheid be
staat alsnog door overleg te trachten een
oplossing te vinden voor die problemen,
welke de samenstelling van een Kabinet
tot nog toe in de weg hebben gestaan.
Toen mr. Burger dan ook donderdag
avond en gisterochtend mededeling deed
aan aijn partijbestuur en fractiegenoten
Mr. A. W. BURGER
opnieuw brede basis...
van het verzoek, dat hem door H.M. de
Koningin was gedaan, bleek hem de be
reidheid in deze kringen om een her-
nieuwe poging te wagen zo groot, dat
hij de Koningin gistermiddag kon be
richten, de opdracht te aanvarden.
De opdracht, welke mr. Burger heeft
ontvangen, is van een analoog karak
ter als die, welke aan mr. de Gaay
Fortman werd verstrekt. Dat houdt in,
dat de formateur alle richtingen uit
kan. Ook die van een uitsluiting van de
KVP. Dit laatste evenwel ligt weinig
voor de hand omdat de andere par
tijen al meer dan eens te kennen heb
ben gegeven weinig te gevoelen voor
een regering, waarvan de Rooms-Ka-
th olieken geen deel uitmaken.
Salarissen hogere ambtenaren
GEEN EENSTEMMIG ADVIES
De Centrale Commissie voor georga
niseerd overleg in ambtenarenzaken
heeft gisteren, in haar vergadering die
onder voorzitterschap van de heer A.
Mastenbroek is gehouden, het voorstel
van het Kabinet tot verhoging van de
salarissen der hogere ambtenaren na
der besproken. De Centrale Commissie
heeft over dit voorstel geen eenstem
mig advies kunnen uitbrengen.
De Commissie heeft een gunstig ad
vies uitgebracht over het voorstel tot
herziening van de salariëring der leraren
bij het Kweekschoolonderwijs. De Com
missie heeft eveneens besloten tot een
eenstemmig gunstig advies over een
voorlopig voorstel tot bezitsvorming door
het overheidspersoneel door middel van
een spaarregeling.
„Vox Populi" spreekt
Men mag dan ook aannemen, dat de
heer Burger weer zal teruggrijpen naar
het eerste „plan' van dr. Drees. wiens
streven steeds gericht is geweest op de
vorming van een vijf partijen Kabinet.
Maar, zo zal men zeggen, die pogingen
zijn op niets uitgelopen.
Inderdaad, maar er is de achterlig
gende weken, die gekenmerkt werden
door de ene formatie-mislukking na de
andere, wel iets gebeurd. Het politieke
geharrewar heeft het prestige der par
tijen bij het volk nu niet bepaald ver
hoogd. Het is die „Vox Pupuli" waar
voor de politieke groeperingen, die zo
weinig blijk hebben gegeven om tot over
eenstemming te komen, het oor niet ge
heel en al kunnen sluiten. Dit misnie-
gen bij het kiezersvolk is zowel tot de
P.v.d.A. alsmede ook tot de KVP door
gedrongen. Bij geen van de twee is men
bijster geporteerd voor de gedachte in
de oppositie te worden gedrongen. Dat
de heer De Gaay Fortman niet slaagde
is wellicht toe te schrijven aan het feit,
dat de „groote twee" het een tikkeltje
beneden hun waardigheid vonden een
oplossing te moeten aanvaarden van een
politieke outsider.
Geen Zakenkabinet?
Van een zakenkabinet moet noch de
P.v.d.A. noch de K.V.P. iets weten.
Bij de eerste heeft de idee van
Kamerontbinding gespeeld; de P.v.d.A.
voorzitter Evert Vermeer heeft hierop
gedoeld.
Gezien het feit evenwel, dat de uit
slag van nieuwe verkiezingen weinig zal
verschillen van die van 13 juni jJ., ver
wacht men ook daarvan weinig heil,
waarbij nog komt, dat een nieuwe stem
busstrijd een belangrijke aanslag bete
kent op de partijkas. Wanneer ook de
K.V.P. bereid is wat water in de wijn
te doen en o.a. een wat soepeler redac
tie van de bezitsvormingsparagraaf in
het regeringsprogramma te aanvaarden,
De „Stockholm" was
drie mijl uit koers
Het Zweedse passagiersschip „Stock
holm" was drie mijl uit zjjn koers ge
raakt toen het op 26 juli voor de Ame
rikaanse oostkust in aanvaring kwam
met het Italiaanse schip „Andrea Dorit".
Met deze verklaring werd vrijdag het
verhoor beëindigd van de derde officier
van de „Stockholm". Carstens-Johansen,
voor een Amerikaanse zeevaartraad, dat
drie dagen geduurd heeft. Carstens-Jo
hansen stond op het ogenblik van de
aanvaring, die vijftig mensen het leven
gekost heeft, op de brug van de „Stock
holm".
Enkele juristen zijn van mening, dat,
afgezien van de vraag wie voor de aan
varing verantwoordelijk is, het totale
schadebedrag door het hof tot 3.021.655
dollar voor de „Stockholm" (zijn hui
dige waarde) zal worden beperkt en
voor de Andrea Doria tot 1.800.000 dol
lar (geschatte waarde als gezonken
schip).
zal de P.vjdA.. zich ook wat meegaan
der moeten bonen. Die eis zal mr. Burger
ongetwijfeld aan zijn geestverwanten
hebben gesteld.
Zou dat niet het geval zijn geweest,
dan is de poging van de formateur
wanneer hij althans streeft naar een
Kabinet op brede basis en dat mag wel
als vaststaand worden aangenomen
by voorbaat tot mislukking gedoemd.
Op een weinig toeschietelijke hou
ding van de A.R. moet de heer Bur
ger wel rekenen. Immers in deze kring
is men niet erg te spreken over het
échec, dat de socialisten de heer De
Gaay Fortman hebben laten lijden.
Gisteren schreven we. dat er enig licht
aan de politieke horizon valt waar te
nemen. Dat het begint te „dagen" is
vooralsnog nog te boud gesproken.
De formatie-opdracht geeft in ieder
geval de burger moed, een Burger
zeker.
Sabres aan Israël
De Canadese regering heeft de uitvoer
van 24 straaljagers van het type F-86
„Sa,bre" naar Israël goedgekeurd. Het
betreft hier een order, waarvan de uit
voering verscheidene maanden geleden
is opgeschort in verband met de toe
stand in het Nabije Oosten.
Na diepgaand overleg met bevriende
regeringen heeft de Canadese regering
vastgesteld, dat het thans niet meer ge
rechtvaardigd is de aflevering van deze
jachtvliegtuigen nog langer te verbie
den. Het Canadese besluit is, aldus een
communiqué van de Canadese minister
president, Louis St. Laurent, in sterke
ma^e beïnvloed door het feit, dat „een
„buurland van Israël" onlangs een grote
hoeveelheid Russische straaljagers en
zelfs straalbommenwerpers heeft ont
vangen.
(Van onze Londense correspondent)
De tweede Suez-conferentie is geëindigd: de vereniging van Suezkanaalgebrui-
kers, zoals tenslotte de simpele naam is uitgevallen, bevindt zich thans in staat
van oprichting. Het misverstand, dat vrij algemeen had postgevat, n.l. dat de
kanaal gebruikers in actie zouden komen als laatste uitdaging aan Nasser, is uit
de weg geruimd. De vereniging wordt thans aangeprezen als een middel om een
vreedzame oplossing van het conflict mogelijk te maken, waarbij de Verenigde
Naties thans voor het eerst uit de mist opdoemen. Sir George Young, woordvoer
der van de Britse regering, verklaarde gisteravond tegenover journalisten veel-
betekend, dat het tijdstip snel nadert, waarop het probleem naar de Verenigde
Naties zal worden verwezen. Men kreeg uit zijn woorden zelfs de indruk, dat dit
reeds vrijwel ogenblikkelijk zou gebeuren om Nasser voor te zijn in geval hij een
aanklacht aanhangig wil maken tegen de achttien landen, die hem zouden „be
dreigen"! Of wil men de gebruikersvereniging meteen onder de vlag der Ver.
Naties laten varen? Er werd geen termijn gesteld binnen welke het gebruikers-
plan moet worden goedgekeurd, maar Dulles sprak de hoop uit, dat zulks bin
nen tien dagen zou gebeuren.
misschien eieren voor zijn geld zal kie
zen. De kanaalvaardersvereniging zal.
indien er zich vertraging in het kanaal
voordoet doordat Nasser geen loodsen
genoeg heeft, de behulpzame hand bie
den door te trachten hem de verenigings
loodsen te doen accepteren.
De Fransen wilden
krachtiger optreden
De formele oprichting van de vereni
ging zal vermoedelijk geschieden in een
nieuwe conferentie op ambassadeursni
veau. Tevens zal dan de apparatuur
waardoor de vereniging zal kunnen
functioneren tot stand worden gebracht.
Men heeft er nog niet over gesproken,
hoe het plan aan Nasser voor te leg
gen .maar er kennelijk van afgezien, dat
te doen als de commissie-Menzies met
het nog steeds van kracht blijvende plan
voor een internationaal beheerssysteem
gedaan heeft. Nasser zal de vereniging
als een feit moeten aanvaarden. Achter
de schermen worden de nodige voorbe
reidingen getroffen voor het geval Nas
ser zijn medewerking aan het plan
mocht weigeren, maar er is geen twij
fel. dat men er thans op uit is om na de
eerste opwindende weken een ru^'iger
atmosfeer te scheppen, waardoor Nasser
Dulles centrale figuur
Nasser wordt overigens onmiddellijk
bedreigd met verlies van tolgelden van
de Ver. Staten en de Westduitse Bonds
republiek, die tot dusver rechtstreeks
aan Egypte betaalden, maar dit voort
aan aan de vereniging zullen doen!
Van groot belang is, dat Dulles thans
de centrale figuur is geworden in de op
positie tegen Nasser. Edens aanvankelijk
initiatief is door dat van Dulles over'
schaduwd. Met voldoening wordt gecon
stateerd. dat Amerika er geen gras over
Iaat groeien, wat de voorbereiding van
eventueel te nemen noodmaatregelen
betreft, al weet niemand hoever in ccn
verkiezingsjaar zal worden gegaan.
Daarvan hangt tenslotte alles af, als
Menon naar Londen
De Indiase minister zonder porte
feuille Krisjna Menon zou hedenmiddag
per vliegtuig naar Londen gaan, ten
einde daar de „krachtige wens" van pre
sident Nasser te laten horen om te on
derhandelen over een regeling van de
Suezkanaalkwestie. Gisteravond had
Menon voor de vijfde maal sinds hy
vorge week zaterdag in Egypte aan
kwam, een bespreking met Nasser. Hij
zou in Londen aan de Britse regering
een uiteenzetting willen geven van een
Egyptisch voorstel voor de vorming van
een onderhandelingsorgaan, bestaande
uit acht landen, die de kanaalconventie
van 1888 zouden moeten herzien. Menon
scheen veel opgewekter dan een week
geleden.
President Nasser zou vandaag per
vliegtuig naar Damman gaan, een Ara
bische haven aan de Perzische Golf,
waar Koning bn Saoed van Saoedi-Ara-
bië en Koning Feisla van Irak voor over
leg byeen zijn. Dit werd gisteren ver
nomen in „welingelichte kringen" in
Cairo. Men zie voor dit punt het artikel
In de eerste kolom van pag. 2: „Reünie".
het op een boycot mocht uitdraaien!
Directe actie, militair of in de vorm van
economische sancties tegen Nasser,
schijnt op het ogenblik van de baan te
zijn, tenzij hij een nieuwe daad van
agressie zal plegen.
Teleurstellend is vooral de gereser
veerde houding van Frankrijk, een van
de drie initiatiefnemers tot de confe
rentie, dat nu bij monde van Pineau
verklaarde, dat men in Londen niet ver
genoeg gegaan is. Het is inderdaad een
tegenslag voor hen, die Nasser op de
een of andere manier zonder dralen de
pin op de neus hadden willen zetten.
Gezien de door de conferentie aan
vaarde methoue kan men echter zeg
gen, dat Nasser op de lange duur aan
het kortste eind zal trekken.
Minister Luns (links) in gesprek
met zijn ambtgenoten van Italië en
Perzië. Gaetano Martino en Ali
Gholi Khan. tijdens de Suez-confe-
rentie in Londen.
ren, hoewel hiervoor ook vaak techni
sche redenen waren. Vanzelfsprekend
moeterv allerlei belangrijke detailvragen
voorlopig blijven rusten. Men kan, ge
zien de uiteenlopende standpunten
slechts stap voor staap te werk gaan
Vandaar dat er niet gesproken is over
wat er gebeuren moet als Nasser blijft
weigeren Maar in de gebruikersvereni
ging beschikt men nu tenminste over
een springplank voor actie. Men is thans
nog bezig met de eerste aanloop!
Degenen, die het krachtigste optre
den en een scherp-omlijnd, ondubbel
zinnig plan wilden, zijn even kritisch
als degenen, die een onomwonden ver
klaring wensten, dat er thans gezamen
lijk naar de Verenigde Naties zou wor
den opgetrokken inplaats van er
schoorvoetend heen te gaan. Het plan
lijkt misschien zwakker dan het is, om
dat talrijke gevoelige tenen moesten
worden ontzien. Kracht door vaagheid
schijnt thans de nieuwe opvatting, maar
die vaagheid kan ook voordelig zijn voor
Pineau en Eden, omdat hun daardoor
een zekere ruimte voor manoeuvre wordt
gelaten, ofschoon het onwaarschijnlijk
lijkt, dat zij desnoods geheel alleen
Nasser zullen aanpakken, zoals oor
spronkelijk het voornemen was. Dat is
wellicht ook niet meer nodig, omdat een
collectief optreden door de kanaalge
bruikers doelmatiger zal blijken. Het
lijkt thans uitgesloten dat Nasser in
staat zal zijn in het Suezkanaal de we
reld opnieuw een verrassing te bereiden.
Mocht dit toch gebeuren dan zal men,
naar gehoopt mag worden, dank zij de
nieuwe gebruikersvereniging weten hoe
te handelen.
Veel vaagheid
Omdat snel optreden tot dusver de
leus is geweest, is eigenlijk niemand te
vreden. ook minister Luns niet, hr. wel
hy toezegde de voorstellen warm bij
zijn regering te zullen aanbevelen. Men
heeft kennelijk uitersten willen ver
mijden en vele dingen vaag genouden
om de hoogst noodzakelijke eenheid te
bewaren. Het is de grote betekenis van
de conferentie, dat men daar min of
meer in geslaagd is. al leiden de vaag
heden ook rond de conferentie-tafel
meermalen tot verwarring en al is het
minder opwekkend, dat zo weinigen zich
spontaan achter het plan konden scha-
(Ingez. Mea.-Adv.)
GEKEPERD FLANELLEN
Leuk model, alle kleuren
8.90
NATUURLIJK BIJ
HAARLEMMERSTRAAT
172 - 174 - 179
HERENSTRAAT 9
MIDZA-BONNEN
voor onze cliënten
Typogra fen in staking gegaanzonder
goedkeuring der erkende vakbonden
Directeur: j. w. Hetmy DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN w,tte slngel l- Lelden Glr0 00 5,055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f 7._ per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Wederom een streven naar brede basis
Canada levert 24
LEIDSCH
DAGBLAD
(Ingez. Med.-Adv.)
(Speciale berichtgeving)
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Amsterdam moet het vandaag zon der kranten stellen Dit tengevolge van
een staking, waar de erkende vakbonden niet achter staan, die gisternamid
dag onder de typografen is uitgebroken. De aanleiding van de staking was da
weigering van het College van Rijksbemiddelaars haar sanctie te verlenen aan
de door de typografen gestelde eis van 6<T loonsverhoging. De Rijksbemidde
laars keurden een verhoging van 3Fc toe.
Deze beslissing van de Rijksbemiddelaars werd gisteren omstreeks het mid
daguur bekend en reeds aanstonds was het in de wereld van de typografen
merkbaar, dat dit bericht grote opschudding had veroorzaakt.
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog en tamelijk zonnig weer. Over
wegend matige zuidoostelijke wind. De
zelfde of iets lagere temperaturen..
(Opgemaakt te 11.15 uur)
23 september
Zon op: 6.29 uur; onder: 18.38 uur.
Maan op: 19.43 uur: onder: J0.24 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.58 en 17.17
uur. (24/9 te 5.31 en 17.51 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel
De ..Mayjlon c, m trouwe
kopie van het schip waarmee de
Pilgrim Fathers uit Engeland naar
Amerika reisdennadert zijn vol
tooiing. Het scheepje is een ge
schenk voor de Verenigde Staten en
wordt gebouwd op een werf in
EngelandIn april zal het naar de
Nieuwe Wereld varen met aan
boord nakomelingen van de Pilgrim
Fathers.
Alle Amsterdamse avondbladen zijn
evoenwel nog normaal uitgekomen. Om
vijf uur in de namiddag hebben de gra
fici op het Hekelveld, voor het gebouw
van het Vrije Volk, te Amsterdam, een
openlucht bijeenkomst gehouden, waar
bij tot staking werd besloten. Het ge
volg was dat de nachtploegen van het
Vrije Volk, de Telegraaf, de Tyd, de
Volkskrant en het Algemeen Handels
blad niet op hun werk verschenen.
De typografen trokken in optocht
door de Amsterdamse krantenwijk op
de N.Z. Voorburgwal en postten in
grote getale.
Bij één bedrijf (De Telegraaf, waar
ook de Volkskrant en het lViVal ge
drukt worden) probeerde me a nog
moeizaam de zaken gaande te houden
en het gelukte nog een deel van de
editie te verzorgen. Toen stopten ook
hier de persen. Ook bij een krant t
Deventer is men in staking gegaan.
Vanmorgen zou in Krasnapolskv, te
Amsterdam, een vergadering van de
typografen plaats vinden. Op deze
vergadering zou worden besloten of
men „genoegen" zou nemen met een
24-uurs-staking dan wel dat de sta
king van langere duur zou dienen te
zijn.
Indien het een 24-uurs-staking be
treft, zullen maandagochtend de och
tendbladen weer normaal verschijnen.
De Amsterdamse avondbladen zullen
als gevolg van deze staking niet bij de
abonne's bezorgd kunnen worden.
By het Handelsblad was de nachtploeg
die het ochtendblad van „Trouw" had
moeten zetten, niet opgekomen.
0 Slet op pag. 2
