Koningin verleent opdracht aan
prof. mr. W. F. de Gaay Fortman
Tegenstellingen op conferentie in
Londen gisteren verscherpt
WEERBERICHT
Onderzoek naar mogelijkheid
tot samenstelling Kabinet
Koninklijk Paar
gaat morgen
naar Korfoe
BRITS ULTIMATUM AAN DE
EOKA-REBELLEN OP CYPRUS
Wordt alleen l Westelijk plan
of ook dat van Menoti (India)
aan Egypte overhandigd?
AMERIKAANS VLIEGTUIG BIJ
FORMOSA NEERGESCHOTEN
BIJNA WEER
MIJNRAMP IN
HENEGOUWEN
95ste Jaargang
DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1956
No. 28916
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.—
<\U VUUK LiLlUtlN fcIN UMblKtl
per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Het Kabinet der Koningin heeft hedenmorgen meegedeeld:
„H.M. de Koningin heeft gisteravond in het paleis Soestdijlc ontvangen
prof. mr. W. F. de Gaay Fortman en hem verzocht een onderzoek in te stel
len naar de mogelijkheid tot samenstelling van een Kabinet. Prof. de Gaay
Fortman heeft de opdracht aanvaard".
De heer de Gaay Fortman (A.R.) is hoogleraar in het Burgerlijk-, Han
dels- en Arbeidsrecht aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
Tot tweemaal toe heeft prof. Romme gelijk in een gedeelte onzer
oplage van gisteren gemeld gisteren aan de Koningin verzocht de opdracht
tot formatie van een Kabinet niet te hoeven aanvaarden. De eerste opdracht
betrof de vorming van een parlementair Kabinet, de tweede een extra-parle
mentair Kabinet. Daarna ontving de Koningin prof. Zijlstra (A.R.) met wie
zij een gesprek voerde van bijna twee uur.
Prof Romme zag geen heil in een aan
hem te verlenen formatie-opdracht, om
dat prof. Lieftinck heeft vastgesteld
dat de brede basis als draagvlak van
een parlementair Kabinet vooralsnog
onbruikbaar is en prof. Romme zich po
litiek niet de aangewezen figuur acht
de vorming en de leiding op zich te ne
men van een ander Kabinet. Daarvoor
leek het hem juister een formateur te
kiezen uit de protestants-christelijke
kring (AR. of C.H.U.) omdat de P.v.d.A.
Prof. De Gaay Fortman
en K.V.P. het meest betrokken zijn ge
weest bij het onbruikbaar worden van
de brede basis, hetgeen dus nu ge
schied is.
De informateur prof. mr de Gaay
Fortman is voornemens zo is van
ochtend namens zijn woordvoerder
medegedeeld zich in de eerstko
mende dagen in de breedst denkbare
zin op de hoogte te stellen van de po
litieke verhoudingen zoals die op het
ogenblik liggen.
Prof. de Gaay Fortman zal heden
een gesprek hebben met prof. Lief
tinck.
Nationale Reclasseringsdag:
6 oktober
Van 24 september tot en met 7 oktober
zal het Nationaal Bureau voor Reclas
sering zijn jaarlijkse inzamelingsactie
houden voor 24 reclasseringsinstellingen
Als centrale datum Nationale Reclas
seringsdag, is gekozen zaterdag 6 okt.
(Ingez. Med.-Adv.)
Dansstudio
DICK J. VISSER
Zie mededeling op de achterpagina!
Aanhoudend koel
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwakke tot matige, later tot krachtig
of hard toenemende wind tussen zuid
oost en zuidwest. Aanhouden koel weer.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
24 AUGUSTUS
Zon op: 5.40 uur; onder: 19.47 uur.
Maan op: 20.19 uur; onder: 9.02 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.48 en 17.11 u.
Dit trammer bestaat uit 10 pagina's.
De informateur is voornemens zijn
intrek in „Het Torentje", het werkver
trek van de minister van Binnenlandse
Zaken, te nemen.
Hjj heeft gisteren in het Paleis
Soestdjjk een onderhoud van enige
uren met Hare Majesteit de Koningin
gehad.
Prof. de Gaay Fortman is 8 mei 1911
te Amsterdam geboren. Hij is werkzaam
geweest op de departementen van Eco
nomische Zaken en van Sociale Zaken.
Sinds 1946 is hij hoogleraai aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam. Hij is lid
van de S.ER., lid van de Staatscommis
sie voor Burgerlijke Wetgeving, lid van
de Nationale Raad Welzijn Militairen en
rector van de Kaderschool van het Chr.
Nationaal Vakverbond. Sinds 1 juli 1955
is prof. de Gaay Fortman kamerheer in
buitengewone dienst van H.M. de Ko
ningin.
H.M. de Koningin en Z.K.H. de
Prins der Nederlanden vertrekken mor
gen naar Korfoe, waar zij enkele da
gen de gasten zullen zijn van Koning
Paul en Koningin Frederika van Grie
kenland. In het begin van de volgende
week zullen zij met hun dochters Prin
ses Beatrix en Prinses Irene naar Ne
derland terugkeren.
Weer tragische tonelen in
Marcinelie
Het nieuws uit Marcinelie van deze
nacht de ontdekking van 92 lijken op
verdieping 1035 en de mededeling dat
alle hoop nog levenden aan te treffen is
opgegeven heeft in deze mijnstad,
waar ondanks alles nog steeds hoop be
stond diepe indruk gemaakt. Weer gin
gen familieleden van de slachtoffers
voor het hek van de mijn staan en weer
speelden zich tragische tonelen af, ge
lijk de eerste dagen van de ramp. Een
vrouw die een zenuwaanval kreeg, moest
met een ambulance worden weggevoerd.
Maar in Athene en in Nicosia verwacht
men, dat niemand zich zal overgeven
Sir John Harding, de Britse gouverneur van Cyprus, heeft de opstandelin
gen drie weken tijd gegeven om zich met hun wapens over te geven. Zij mo
gen daarna naar Griekenland gaan of op Cyprus blijven, maar in het laatste
geval zullen zij zich hebben te verantwoorden voor de misdrijven die zij ge
pleegd hebben. Als er goed op het aanbod gereageerd wordt, heeft het minis
terie van Koloniën in Londen meegedeeld, zal dit bijdragen tot het scheppen
van een toestand, waarin voortgang kan worden gemaakt in de richting van
zelfbestuur.
De Britse advocaat Lord Radcliffe, die vorige maand een bezoek aan Cy
prus heeft gebracht met het oog op de samenstelling van een grondwet, zal
zijn best doen om zo spoedig mogelijk met zijn werk gereed te zijn. Binnen
kort zal hij het eiland opnieuw bezoeken.
„Eoka wil wapenstilstand,
maar geen overgave"
Een woordvoerder van de Cyprische
regering heeft medegedeeld, dat zo
spoedig mogelijk 120.000 vlugschriften
met de voorwaarden voor overgaven en
instructies over het gehele eiland zullen
worden verspreid.
De opstandelingen wordt aangeraden
zich bij het dichtsb ij zijnde politiebureau
of militaire eenheid te melden. „Breng
uw wapens mee of vertel waar uw wa
pens te vinden zijn. Als een schildwacht
U aanroept, steek dan de handen om
hoog en zeg: „Ik geef me over". Breng
dit pamflet zo mogelijk mee en toon
het aan degene aan wie U zich over
geeft", zo staat er in de vlugschriften.
In Grieksè regeringskringen voorspelt
men, dat geen enkele Cyprische verzets
man zich zal overgeven. Uit de procla
matie van Harding blijkt, dat de Britse
regering de bedoeling van de strijd op
Cyprus niet begrijpt, zo wordt gezegd.
Ook in welingelichte kringen in Ni
cosia is men van mening, dat het ant
woord van de EOKA op het Britse ulti
matum afwijzend zal zijn. Men herin
nert er aan, dat de EOKA een wapen
stilstand, maar geen overgave heeft
voorgesteld.
Het droge weer van de laatste
dagen heeft de boeren in actie ge
bracht. Nu kan er van de oogst nog
worden gered wat nog niet door
regen, wind en koude reeds verloren
is gegaan. Een Staphorster echtpaar
op de ouderwetse manier bezig de
rogge te maaien.
(Van onze Londense correspondent)
De stemming op de conferentie in Londen over het Suez-kanaal is giste
ren aanmerkelijk minder vriendelijk geworden dan tot dusverre het geval is
geweest. Een van de Nederlandse delegatieleden zei na afloop van de ver
gaderingen van gisteren: ,,Het leek soms wel, of ik bij een vergadering van
de Verenigde Naties zat". Oorzaak van de heftige debatten was de samen
stelling van de commissie, die met president Nasser van Egypte verdere
onderhandelingen zal voeren en de vraag, of de Egyptische regering officieel
ook op de hoogte zal worden gesteld van het door de Indiase afgevaardigde,
Krisja Menon, ingediende voorstel. Uiteraard dient hierbij de nadruk op het
woord ..officieel" te vallen, daar algemeen bekend is, dat dit voorstel de in
stemming van kolonel Nasser heeft, met wie achter de schermen druk overleg
is gepleegd voordat het ter tafel werd gebracht.
mensen, die de Sovjet-Unie, India, Indo
nesië en Ceylon vertegenwoordigen".
Herhaaldelijk ook richtte hij op agres
sieve toon vragen aan de Nieuwzee-
landse afgevaardigde over de bedoeling
van bepaalde woorden en zinsneden uit
diens voorstel.
De Amerikaanse minister van Buiten-
lanse Zaken. Foster Dulles, die zich ook
herhaaldelijk in het debat mengde, ver
klaarde zeker vijf keer dat de confe
rentie is gehouden met als uitgangspunt,
dat geen enkele meerderheid, hoe groot
ook een minderheid, hoe klein ook, zou
kunnen binden". Hij maakte het de
voorstanders van het Indiase plan ech
ter duidelijk, dat ij hun eigen gang
zouden kunnen gaan, maar dat zijn
voorstel slechts als basis voor onder
handelingen met Egypte zal kunnen die
nen voor een commissie, die zal worden
beperkt tot afgevaardigden uit die lan
den, die het Westelijke plan steunen.
Fellere toon van de
debatten
De Indiase afgevaardigde kwam gis
termiddag met het voorstel, dat de con
ferentie uit haar midden een commissie
zal benoemen, die met kolonel Nasser
zal gaan praten namens de gehele con
ferentie en op basis van zowel het plan-
Dulles als van het Indiase plan.
Een door Nieuw-Zeeland ingediend
voorstel, dat uiteraard de steun van de
Westelijke mogendheden heeft en ook
geheel in de lijn van de ontwikkelingen
ligt hield daarentegen in, dat de com
missie slechts zou bestaan uit die dele
gaties die zich hebben uitgesproken voor
het Westelijke plan van minister Dulles
voor internationaal toezicht op het ka
naal.
Volgens dit Nieuwzeelandse voorstel
zou de commissie de Egyptische regering
moeten benaderen om vast te stellen, of
zij bereid is te onderhandelen over een
verdrag op basis van het plan-Dulles.
Hiermede werd dus het plan-Menon, dat
slechts kan rekenen op de steun van de
Sovjet-Unie, Indonesië en Ceylon, als
basis van onderhandelingen met kolo
nel Nasser van de baan geschoven.
Moskou achter India
Ook de Sovjetrussische afgevaardigde.
Sjepilof, mengde zich in het debat, dat
nu en dan een fel karakter kreeg. Hij
stelde zich achter de mening van de
Indiase afgevaardigde en verklaarde, dat
de conferentie geen besluit zou kunnen
nemen zonder de zevenhonderd miljoen
Vrijheid van beweging?
Een tweede punt, waarover nog ver
schil van mening bestaat, is de vraag,
of de commissie bij haar eventuele on
derhandelingen met de Egyptische re
gering enige vrijheid van beweging zal
hebben, of strikt gebonden zal zijn aan
een omschreven opdracht. Hierover zou
den vandaag verdere besprekingen vol
gen. Tegen half acht gisteravond deed
tenslotte de Indiase afgevaardigde Me
non het verzoek aan de voorzitter van de
conferentie, Selwyn Lloyd, de besprekin
gen tot heden te verdagen. Minister
Dulles zei hiertegen wel bezwaren te
hebben aangezien elke 24 uur van uit
stel kan leiden tot verslechtering van
Rome heeft het warm, zo warm
zelfsdat de actieve ijsverkopers het
af en toe niet langer, uithouden en
even een schaduwrijk plekje op
zoeken zoals b.v. in de zuilen
galerij bij de Sint Pieter.
Daad van onbekendetegenstander De
Zevende Vloot zoekt naar overlevenden
Een patrouille-vliegtuig van de Amerikaanse Marine is gisteren op 260 km.
ten noorden van Formosa door „ongeïdentificeerde vliegtuigen" neergescho
ten, aldus heeft het Amerikaanse ministerie van Marine gisteravond medege
deeld. Het vliegtuig van het type P4mi „Mercator", in Japan gestationeerd
was op een normale patrouillevlucht op ruim vijftig kilometer afstand van
de kust van Rood-China, toen het meldde, dat het werd aangevallen. Het had
zestien man aan boord. Sindsdien is er niets meer van het toestel vernomen.
Volgens de Amerikaanse verklaring bevond het zich buiten de Chinese terri
toriale wateren. Eenheden van de Zevende Vloot zoeken naar het wrak en
naar eventuele overlevenden. De „Mercator" is ontworpen voor lange vluch
ten boven zee en voor fotografische verkenning en wordt voortgestuwd dpor
twee straal- en twee zuigermotoren.
de toestand aan het Suez-kanaal. Me
non voerde aan, dat hij in de gerezen
situatie „geen verdere bijdrage tot het
debat kon leveren" en zijn regering in
New-Delhi wilde raadplegen. Tenslotte
werd tot verdaging van de vergadering
besloten, die dus met één dag (vandaag)
is verlengd.
Tussenvoorstel
In conferentiekringen werd aangeno
men, dat de Indiase afgevaardigde van
daag met een tussenvoorstel zou komen.
De overwegende br~waren van de Wes
telijke landen tegen zün voorstel, om de
commissie op basis van beide voorstel
len zoals die van minister Dulles voor
internationaal beheer en van hemzelf
voor een Egyptisch beheer worden in
conferentiekringen duidelijk geacht. Het
zou immers voor kolonel Nasser een voor
de hand liggende V tns zijn als basis voor
besprekingen een door hem zelf gesteund
voorstel te kiezen. Inmiddels werd het
niet onmogelijk geacht, dt t de Russische,
Indiase en Indonesische delegaties van
daag zouden besluiten de conferentie
zaal te verlaten, indien de voorstanders
van het Westelijke plan zich in begin
sel achter het Nieuwzeelandse voorstel
zullen plaatsen.
O Slot op pag. 2
Het tweede incident in
veertien maanden tijd
Dit is de tweede maal in veertien
maanden tijds, dat in he. Verre Oosten
een Amerikaans marinevliegtuig is neer
geschoten. Vorig jaar jum beschoten
Russische Migs boven de Beringzee een
,Neptune". Het toestel moest een nood
landing maken op Saint Lawrence-
eiland Geen der bemanningsleden kwam
om het leven. In maart j.l. betaalde de
Sovjet-Unie wegens dit incident circa
2 500 000 gulden schadevergoeding aan
de Ver. Staten
Nationalistische autoriteiten op For
mosa hebben bekendgemaakt, dat het
Amerikaanse vliegtuig niet door een na
tionalistisch vliegtuig neergeschoten is.
Op het nippertje 48
mannen bevrijd
(Van onze Brusselse correspondent)
Op het ogenblik, dat de moedige
redders in Marcinelie, vijftien dagen
na het begin van de ramp, de galerij
op 1035 meter bereikten en er negen
tig lijken vonden, brak in Montignies
sur Sambre, eveneens in Henegouwen,
in een kolenmijn een brand uit:
48 arbeiders waren daar aan het
werk, maar, naar Belga hedenochtend
meldde, werden zij spoedig bevrijd.
Maar dit nieuwe ongeluk heeft in
Belgische regeringskringen diepe ver
slagenheid verwekt. Het wijst er in
ieder geval op, dat de Belgische mijn
wetgeving op het gebied van de voor
zorg tegen branden moet worden her
zien, althans de controle daarop moet
worden verscherpt.
Dezer dagen zijn in enkele conserva
tieve kranten heel wat technische be
schouwingen verschenen over de oorzaak
van de brand te Marcinelie en het valt
op. dat men tracht de verantwoordelijk
heden te vinden, waar zij zeer waar
schijnlijk niet behoren. Een van de tech
nici verklaarde bijvoorbeeld, dat het
„vrij normaal" was dat de kabels van
de elektrische leiding niet in betonnen
kasten zijn ingemetseld, terwijl andere
technici de verkorting van de arbeids
duur, waardoor onderhoudswerken moes
ten worden uitgesteld, of een onhan
dige manoeuvre van de Italiaanse arbei
ders, die de kooi deed blokkeren, als de
oorzaken van de ramp noemen.
Op 6 september zal te Luxemburg de
conferentie voor de veiligheid in de mij
nen der zes landen van de KSG. de Ko
len- en Staalgemeenschap, worden ge
organiseerd De Hoge Autoriteit is dus
ingegaan op het verzoek van de Ita
liaanse regering. In de eerste plaats zal
worden gesproken over dc verantwoor
delijkheid voor de ramp van Marcinelie.
De minister van Arbeid. Troclet, heeft
gisteren medegedeeld, dat er volstrekt
geen hoop bestaat op overlevenden in
Marcinelie, want de lucht, die er heerst
op de laagste verdieping, is besmet. Een
groep mijnwerkers heeft nog getracht
te ontkomen, niet aan het ?as, maar
aan de rook, aldus deelde hij verder
mede Men is dat te weten gekomen
doordat een mijnwerker op een deur
heeft geschreven: ,Wij vluchten voor de
rook met een vijftigtal rear de Quatre
Paumes". 8 augustus, 19.30 uur". Deze
ongelukkigen zijn gestikt.