K.V.P. en A.R. maken bezwaar tegen
nieuwe poging van prof. Lieftinek
Zeventien landen znllen resolutie
van minister Dnlles steunen
Liever Kabinet zonder dr. Drees
WEERBERICHT
Sovjet- UnieIndiaIndonesië
en Ceylon vermoedelijk tegen
15 jaar geëist tegen Schmidt
Zes doden bij verkeersongevallen
95ste Jaargang
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1956
No. 28913
LEEDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Naar een herstel der rechtse coalitie?
Wanneer het van de KVP en de AR afhangt, zal prof. Lieftinek geen succes
hebben met de voorbereiding van een breed samengesteld extra-parlementair
kabinet (buiten verantwoordelijkheid der partijen). In de kring van de KVP en
de AR laat men thans voorkeur blijken voor een Kabinet, dat gebaseerd is op
de KVP, AR en CHU (de voor-oorlogse rechtse coalitie), waarbij men voor fi-
nancieel-economische zaken en de bezitsvorming hoopt op de steun van het par
lement van de WD. In dat Kabinet zouden eventueel twee partijloze minis
ters worden opgenomen,teneinde het daardoor mede een liberaal tintje te
geven. Het beleid van het rechtse Kabinet zou worden gebaseerd op het so
ciaal-vooruitstrevende regeringsprogram-Romme. Er is zaterdagmiddag in het
gebouw van de Tweede Kamer een levendig contact geweest tussen prof. Romme
en prof. Zijlstra, die bij hun eerste bespreking ook de heer Tilanus, de frac
tieleider van de CHU, uitnodigden.
Bezwaren
Zaterdag vergaderden de Kamerfrac
ties van de KVP en de AR over de vra
gen van prof. Lieftinek aan prof.
Romme en prof. Zijlstra of zij instem
den met zijn opzet voor een „extra-par
lementair Kabinet" en of zij bereid zou
den zijn geestverwanten te adviseren
zitting te nemen in het Kabinet, zoals
prof. Lieftinek dat op het oog heeft.
Beide fracties vergaderden eerst van
kwart over elf tot kwart over één. In
de pauze confereerden prof. Romme,
prof. Zijlstra en de heer Tilanus in de
fractiekamer van de AR-partij. Daarna
vergaderde de KVP-fractie weer van
half drie tot kwart voor vier. Na afloop
hadden prof. Romme en prof. Zijlstra
opnieuw contact.
Het schijnt, dat prof. Zijlstra thans
wel bereid zou zijn een formatieopdracht
te aanvaarden voor „een Kabinet" (zon
der de PvdA en dus zonder dr. Drees)
in welk geval er ook geen moeilijkheden
meer zouden zijn over de zetelverdeling.
De zetels van de PvdA-ministers zou
den dan immers vrij komen. De KVP
zou niet het minister-presidentschap
opeisen. Na de verkiezingsleuze: „Drees
of Romme" zou niet Drees en niet
Romme minister-president worden, maar
prof. Zijlstra (aanlokkelijk voor de AR).
De KVP-fractie en de AR-fractie
hebben aan prof. Lieftinek meegedeeld
dat zjj het er niet meer eens zijn dat
hij de opdracht heeft aanvaard tot
het onderzoeken van de mogelijkheid
een Kabinet te vormen dat het ver
trouwen van het Parlement zal kun
nen verwerven (en dus aanvankelijk
extra parlementair zou zijn). Zij heb
ben voorts verklaard niet te kunnen
antwoorden op de vraag over een gun-
sig advies aan geestverwanten minis
ter te worden in het extra parlemen
tair Kabinet omdat zij niets weten van
het regeringsprogram en de zetelver
deling. Daaromtrent had prof. Lief
tinek in zijn onderhoud van vrijdag
met prof. Romme en met prof. Zijlstra
niets verteld. Op een hoffelijke manier
hebben KVP en AR dus kenbaar ge
maakt dat zij een andere Kabinets
formateur wensen en geestverwanten
aan hun jas zullen trekken wanneer
zjj in het extra parlementaire Kabi
net zitting zouden willen nemen.
Zaterdagavond heeft prof. Lieftinek
ook de antwoorden ontvangen op zijn
vragen aan de heren Tilanus (CHU),
Korthals (WD), en Burger (PvdA). De
heer Tilanus heeft zich onthouden van
kritiek op de aanvaarding van de op
dracht en laten weten dat, als het rege
ringsprogram bevredigend zou zijn, hij
zelfs geestverwanten zou toestaan irx
het Kabinet zitting te nemen. Uit dit
antwoord valt niet direct enthousiasme
te concluderen voor herstel van de
rechtse coalitie, ofschoon bekend is dat
de CHU ook geen Kabinet wenst zonder
de KVP.
De heer Korthals heeft prof. Lieftinek
meegedeeld dat de WD geen bezwaar
heeft tegen de vorming van een extra
parlementair Kabinet, maar dat een
gunstig advies aan geestverwanten om
als minister in het Kabinet te nemen,
zou afhangen van de instemming met
het regeringsprogram, de zetelverdeling
en de aan te zoeken personen als mi
nister.
Mr. Burger heeft verklaard dat de
PvdA prof. Lieftinek in zijn nieuwe po
ging niet zal dwarsbomen.
Toch doorzetten
Met alle antwoorden zaterdagavond
in zijn handen, heeft prof. Lieftinek
moeten constateren dat hij bij de uit
voering van zijn opdracht in ieder ge
val zal stuiten en tegenwerking van de
zijde van de KW en de AR. Maar
toch zet hij door. Hij wil proberen te
slagen omdat zijn program tegemoet
komt aan het verlangen van de KVP
inzake de bezitsvorming. Maar of hij
inderdaad zal slagen is na de houding
van de Kamerfracties van de KVP en
Opklaringen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Opklaringen maar plaatselijk ook en
kele buien. Zwakke tot matige wind uit
westelijke richtingen. Weinig verande
ring in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
21 augustus
Zon op: 5.36 uur; onder: 19.54 uur.
Maan op: 19.22 uur; onder: 5.39 uur.
(V M.)
Hoogwater te Katwijk te 3.16 en 15.40
uur.
Dit nummer bestaat tilt acht pagina's
de AR een groot vraagteken. Zoals het
ook een vraag is, hoe lang het exra
parlementaire Kabinet aan het be
wind zal bljjven. indien hjj wèl zou
slagen.
De „schimprecle" van
Soekaruo ontmoet
Amerikaanse kritiek
In verband met de conferentie in
Londen heeft de „New York Times" in
zjjn nummer van zondag telling geno
men tegen president Soekarno's
„schimprede" over de Suez-kanaalkwes-
tie. De president van Indonesië heeft
voorgesteld, dat de Arabische volkeren
een conferentie beleggen en zich scha
ren achter de leuze „handen af van
Egypte", aldus het blad. „Maar", zo ver
volgt het, „niemand heeft de hand ge
legd op Egypte. De Londense conferen- i
tie is bjjeen gekomen juist met het doel
een dergelijke handeling te vermijden''. I
Integendeel, „de Egyptische dictator, I
president Nasser heeft zich van de j
Suezkanaal-maatschappjj meester ge
maakt en dit is in strijd met de inter- I
nationale overeenkomsten".
Brand in „Beenderibben"
ONDERZOEK IS GAANDE
In het Ambonnezenkamp „Beende
ribben". waar gisterochtend door on
bekende oorzaak een grote loods en
daarin opgeborgen keukentjes in
vlammen is opgegaan, wordt een gron
dig onderzoek ingesteld naar de oor
zaak.
Gistermiddag arriveerden in het kamp
enkele politiële en justitiële autoritei
ten, onder wie de subsituut-officier van
Justitie te Zwolle alsmede enkele brand-
experts van de technische dienst der
Rijkspolitie. Het onderzoek, dat de ge
hele middag in beslag nam wordt van
daag voortgezet. In het kamp is overi
gens alles rustig.
Jongetje dodelijk getroffen
Geërgerde visser gooide
met steen
Gistermiddag is in de Rijp een tra
gisch ongeluk gebeurd. In de tuin-
gracht aldaar zal een inwoner van het
plaatsje te vissen. Hij ergerde zich aan
enige jongetjes, die aan de overkant
van de gracht aan het spelen waren
en gooide, nadat hjj al enige malen
had gewaarschuwd, een steen in de
richting van de knaapjes. De 9-jarige
Adriaan Sombroek uit de Rjj kreeg
de steen tegen de slaap en overleed
vrywel onmiddellijk. Na verhoor door
de rijkspolitie is de visser op vrije voe
ten gesteld.
Londense conferentie spoedig ten einde
Commissie van Zes gaat naar Nasser
(Van onze correspondent te Londen)
De Suezkanaal-conferentie zal, naar algemeen wordt verwacht, nu spoedig
teneinde lopen. Vandaag zou Foster Dulles een ontwerp-resolutie indienen,
waarin de conferentie haar goedkeuring hecht aan de beginselen, zoals hij die
vorige week in zijn rede heeft uiteengezet.
Men verwacht, dat deze resolutie zal worden aanvaard door zeventien
landen, verworpen door vier (Sovjet-Rusland, India, Indonesië en Ceylon),
terwijl Spanje wordt verwacht geen stem uit te brengen. De kern der resolutie
is deze, dat ,,er bij verdrag een internationale raad van bestuur dient te wor
den ingesteld, die het Suezkanaal beheert, onderhoudt en tot ontwikkeling
brengt. Deze raad dient verbonden te zijn met de Verenigde Naties".
De door Foster Dulles vastgestelde beginselen zijn ten eerste: het kanaal
moet buiten de politiek staan; ten tweede: Egypte moet een belangrijk aandeel
hebben in de opbrengst van het kanaal; ten derde: het kanaal dient effectief
te worden beheerd; ten vierde: de soevereiniteit van Egypte dient te worden
gerespecteerd.
Aan een commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van zes of zeven mogend
heden zal worden opgedragen de door de conferentie te nemen besluiten ter kennis
te brengen van kolonel Nasser. Algemeen wordt verwacht, dat Nasser de resolutie
zal verwerpen, hoewel zij niet gesteld zal zijn in de vorm van een ultimatum (de
in Londen tot uitdrukking gebrachte visie der Amerikanen: „Op deze manier
doen wjj geen zaken"). Ook zal deze commissie met Nasser in onderhandeling moe
ten treden waarna zjj verslag zal uitbrengen aan de conferentie, die dan dus
opnieuw moet worden bijeengeroepen.
wereld, zodat hij misschien onder druk
hiervan zal besluiten water in de wijn te
doen en in onderhandeling te treden
met de commissie van zeven.
Men hoopt nog altijd de Sovjet-Unie
enigermate tot steun te kunnen bewegen,
daar Sovjet-Rusland in haar aan de
Turkse regering gerichte nota van 24
september 1946 onder meer de mening
tot uitdrukking bracht „dat zulke inter
nationale waterwegen (als het Suez
kanaal) dienen te worden gesteld onder
internationale controle, waaraan moet
worden deelgenomen door de meest be
langhebbende mogendheden".
En indien Egypte nu eens zou
blijven weigeren
In politieke kringen te Londen vraagt
men zioh af, hoe de resolutie in een daad
kan worden omgezet, indien Nasser blijft
weigeren haar te aanvaarden, daar hij
haar in strijd acnt met Egyptes soeve
reiniteit. Geweld wil men niet gebruiken
en evenmin wil men Egypte een ultima
tum stellen daar een ultimatum meestal
aan wapengeweld voorafgaat.
Hoewel net dus geenszins duidelijk is,
hoe Egypte zonder krachtsvertoon er toe
bewogen kan worden internationalisatie
van het Suezkanaal te aanvaarden, is de
redenatie, dat door de aanbieding der
resolutie Nasser zich geconfronteerd ziet
met de officieel geformuleerde en be
krachtigde opinie van een groot deel der
Tijd winnen.
Er is één land, dat nog altijd rekening
houdt met de noodzakelijkheid wapen
geweld toe te passen: Groot-Brittannië.
Tijdens zijn rede van j.l. zaterdag sprak
Selwyn Lloyd de hoop uit, dat het con
flict op vreedzame wijze tot oplossing zal
worden gebracht, doch hij voegde daar
tevens de waarschuwing aan toe: „Zo
wel de Britse regering als het Britse volk
zijn niet erg gestel'd op wapengeweld.
Als natie is het Britse volk altijd moei
lijk tot toorn te bewegen maar als het
duidelijk is, dat onze vitale belangen be
dreigd worden, houden wij vastberaden
stand, hoe groot de overmacht ook moge
zijn".
Inmiddels is kolonel Ali Sabry, Nas
sers vertrouwensman, buitengewoon ac
tief met pogingen verschillende delega
ties, waaronder die van Sovjet-Rusland,
India en Indonesië, te beïnvloeden. Gis
teren voerde hij lange besprekingen met
Sjepilof en Abdoelgani, de leider der In
donesische delegatie
Men is in Indonesische kringen teleur
gesteld, dat Poster Dulles, daarin ge
steund door Selwyn Lloyd en Pineau,
tracht de conferentie tot een spoedig
einde te brengen.
Indonesië is er, evenals de Sovjet-Unie
en Egypte, op uit, tijd te winnen, daar
het er van overtuigd is, dat als Nasser
slechts gelegenheid krijgt „zich in de
wereldopinie in te graven" het voor het
Westen onmogelijk zal blijken voldoen
de steun te verkrijgen voor zijn eis tot
internationalisering van het Suezkanaal.
Officieel hebben de Indonesiërs van
hun bedoeling Nasser tijd te gunnen
niets doen blijken, daar zij als reden voor
hun teleurstelling opgeven, dat zij Egypte
meer toegankelijk willen maken voor de
idee van enige vorm van internationale
controle op het Suezkanaal.
9 Slot op pag. 2
Onderzoek naar pamfletten
„JAVAANS IMPERIALISME?"
De Indonesische politie heeft zater
dag een onderzoek ingesteld naar de
verspreiding van pamfletten in de
hoofdstad, waarin de P.N.I. beschul
digd wordt van het voeren van een
politiek, die het vestigen van een „Ja
vaans imperialisme" in Indonesië be
oogt.
De pamfletten waren ondertekend door
het „Soedanese Jeugd Front" en bevat
ten' ook ..vernederende woorden jegens
de persoon van president Soekarno".
In zijn rede op de Indonesische On
afhankelijkheidsdag zei de president,
dat de betrekkingen tussen de centrale
regering en de provincies „nog niet zijn,
zoals zij zouden moeten zijn".
Mevrouw Eleanor Roosevelt is na
de Democratische Conventie in
Chicago naar Nederland gekomen
voor een driedaags bezoek in ge
zelschap van haar beide kleinzoons
Haven en John. die wij hier in haar
gezelschap zien bij haar aankomst
in Amsterdam.
10 september pleidooi van mevr. Bonman
De openbare aanklager, Joesoef Soewondo, heeft voor het Landgerecht te
Djakarta in de zaak-Schmidt vandaag 15 jaar gevangenisstraf geëist tegen de
Nederlander Schmidt. Hij zei te geloven, dat het eerste punt van de tenlaste
legging steunverlening aan de vijand in oorlogstijd niet was bewezen, doch
dat hij het tweede punt inzake „opstand" bewezen achtte.
Mevr. Bouman, zijn verdedigster, zal op 10 september haar pleidooi houden.
H. C. J. G. Schmidt, afkomstig uit Ne-
derweert, gewezen kapitein van het
KNIL, was na zijn pensionering in 1951
eerst beheerder van een mess van de
Garoeda, vervolgens werkzaam bij de
makelaarsfirma Fenis in Bandoeng. Hij
werd op 18 december 1953 gearresteerd
door de Bandoengse politie, toen hij op
zijn bromfiets op weg was van huis naar
zijn kantoor.
Als redenen voor zijn arrestatie wer
den in het proces-verbaal van de Ban
doengse politie (inspecteur Endoeh)
opgegeven, dat de politie van een niet
genoemde helper de inlichting had ge
kregen, dat hij leider van een bende
was, dat de politie vervolgens door
infiltratie in zijn huis te weten kwam,
dat hij anti-Indonesisch was, dat
met het oog op het nog niet opgelost
zijn van de 17 oktober-affaire (de twist
tussen twee groepen in het Indone
sische leger, die op 17 oktober 1952
aanleiding gaf tot moeilijkheden)
het wenselijk leek hem te arresteren,
daar het complot, dat onder zijn lei
ding zou staan, elk ogenblik tot actie
kon overgaan.
Op 9 september 1954 begon het proces
tegen beklaagde, die toen 51 jaar was.
Van de 30 getuigen, die de politie na
zijn arrestatie verhoorde, zijn de „kroon-
Een triest beeld van vervlogen
hoop. De tenten en banken, die bij
de mijnramp in Marcinelle waren
neergezet voor de honderden wach
tenden zijn thans verlaten. Een
dramatisch bewijs, dat de hoop op
het vinden van overlevenden is op
gegeven.
Alweer zijn in het afgelopen week
einde talrijke verkeersongelukken ge
beurd. waarvan meerdere met dodelijke
afloop.
Zowel zaterdag als zondag is in
Utrecht een dodelijk verkeersongeval
gebeurd. Zaterdagavond is in de van der
Bosstraat een 14-jarige jongen A. J. Olt-
huis uit de van Lennepstraat door een
groentewagen met paard overreden en
gedood. De jongen stond op het lamoen
van de wagen, toen de bestuurder, die er
naast liep, het voertuig keerde. De jon
gen viel er af. tussen het paard en de
wagen, en kreeg een der wielen over het
lichaam: aan inwendige bloedingen is
hij ter plaatse overleden.
Zondagavond is een motorrijder, de
28-jarige rijinstructeur A. van Kessel, op
de Amsterdamse straatweg in volle
vaart tegen een taxi gereden en enkele
uren later in het Stads- en Academisch
Ziekenhuis overleden. Zijn echtgenote,
die achterop zat brak een arm en een
been en is evenals de motorrijder naar
het Stads- en Academisch Ziekenhuis
vervoerd.
De in de richting van de binnenstad
rijdende taxi, bestuurd door de 48-jarige
J van Vliet zou een zijstraat inrijden,
doch nam een zeer ruime bocht waarop
de motorrijder die van de andere kant
kwam, vermoedelijk niet heeft gerekend
In grote vaart reed hij 'egen de taxi
Met zijn duopassagiere smakte hij tegen
de straat. In het ziekenhuis bleek zijn
borstkas te zijn ingedrukt.
In de nacht van zaterdag op zondag
omstreeks kwart over een, zijn de ?8-
jarige motorrijder Louis Voets en de 19-
jarige duo-passagiere Lenie Schot om
het leven gekomen, doordat zij tegen een
boom zyn gereden op de rijksweg Hal-
steren-Bergen op Zoom. Beide slacht
offers woonden in Tholen. De motorrij
der was op slag dood, de duozitster
overleed kort na het ongeval. Het mo
torrijwiel vloog na de botsing in brand.
Zondagmorgen omstreeks vier uur is
een motor, waarop twee personen uit
Oude Pekela zich naar Friesland bega
ven om daar de dag met vissen door te
brengen, te Emelte bij Assen uit de
bocht gevlogen en tegen een boom te
recht gekomen. De bestuurder iemand
uit Oude Pekela, brak daarbij het bo
venbeen, liep een hersenschudding op
en kneusde een pols. Zijn duopassagier,
de 16-jarige fabrieksarbeider D. Kruize
kwam met het hoofd tegen de boom te
recht. Enige tijd na het ongeval wer
den de beide gewonden gevonden en
naar het Wilhelminaziekenhuis te Assen
overgebracht. Kruize overleed enige uren
na aankomst aldaar aan de bekomen
verwondingen.
Op de Rijksweg Amersfoort-Apeldoorn
is ter hoogte van de Palmpol in Ter-
schuur een ernstig ongeluk gebeurd.
Toen een 18-jarige wielrijder uit Rot
terdam de drukke verkeersweg wilde
oversteken verleende hij geen voorrang
aan een naderende bestelauto. Hij werd
gegrepen en was op slag dood.
getuigen" dezelfde als in de zaak tegen
wijlen de heer Jungschlager, namelijk
Tomasoa, Manoch, Harris bin Soehaemi.
Begin 1956 is een aantal uit Nederland
overgekomen getuigen a décharge ge
hoord.
De openbare aanklager vroeg aftrek
van voorarrest.
Er was voor deze 55ste zitting in de
zaak-Schmidt opvallend weinig belang
stelling. Beklaagde hoorde kalm de eis
van de openbare aanklager aan aan het
slot van het requisitoir, dat twee uur in
beslag nam.
De openbare aanklager, Joesoef Soe
wondo, achtte gelijk hierboven ge
meld Schmidt schuldig aan het sub
sidiair ten laste gelegde: opstand en
het lid zijn van een opstandige bewe
ging.
Hij meende, dat uit getuigenverkla
ringen voldoende was bewezen, dat
een subversieve organisatie, onder de
naam „Nederlands-Indonesische Gue
rilla Organisatie" (Nigo), in west-Java
bestond en dat deze organisatie de op
standige activiteiten van de beweging
van kapitein Westerling, die in januari
1950 een aanval op Bandoeng deed,
voortzette. Hij achtte bewezen, dat be
klaagde operatief leider was van de Ni-
go, „die door wijlen Leon Jungschlager
geleid werd".
In zijn requisitoir in de zaak Schmidt
zei de openbare aanklager, Soewondo,
dat de verklaring van de getuigen a
charge misschien tamelijk ongeloofwaar
dig schenen, doch hij voegde hieraan
toe, dat illegale organisaties aldus werk
ten. Hij verwees naar een vraaggesprek
van de Nederlandsekap itein A. L. Fran
ken in een der Haagse bladen als be
wijs. dat Nederlandse militairen in In
donesië inderdaad de „Daroel Islam"
hadden gesteund.
Voorts verklaarde hij, dat de verkla
ringen van de getuigen a decharge dik
wijls minder betrouwbaar waren ge
weest. Hij noemde getuige Prins een
„fantast".
Wat betreft de beschuldigingen van
getuigen, dat zij door de politie mis
handeld waren, rei Soewondo, dat deze
getuigen mogelijk „van een mug een
olifant hadden sremaakt". Hij r.ei dat
hü de beschuldigingen, dat de politie
o-etvio-en had mishandeld, niet kon ge
loven.
Soewondo verklaarde, dat hij bil het
vaststellen van zijn eis in overweging
had genomen, dat Schmidt een officier
van het Nederlands leger was geweest,
dat hij de opdrachten van wijlen
Jungschlager had uitgevoerd en dat hij
behoorde tot de groen Med«vianders die
niet konden instemmen met de over
dracht van de soevereiniteit van het
voormalige Neder!ands-Indië aan de
Indonesische Republiek.
