DE MENSHEID DRINKT DAGELIJKS
RUIM 100 MILJOEN LITER KOFFIE
ZATERDAG 18 AUGUSTUS WEKELIJKS BIJVOEGSEL PAGINA 4
Arabische geiten en herders
de bruine drank
ontdekten
Miljoenen mensen verdienen
in de koffie hun dagelijks
brood: op de plantages, in de
havens, aan boord der vracht
schepen, in pakhuizen, in kof
fiebranderijen, in winkels en
koffiehuizen. Miljoenen huis
moeders zetten dagelijks een of
meer kopjes koffieen geen
kopje koffie smaakt zo goed
als dat bij Moeder de Vrouw
thuis!
ALDV, een jonge geitenhoeder,
K bespeurde eens dat zün geiten erg
opgewonden waren. Zij dartelden
op de helling van de heuvel, waar Kal-
dl haar liet grazen, en waren veel be
weeglijker dan gewoonlijk. De herder
sloeg de dieren eens extra-goed gade
en kwam tot de slotsom, dat de opge
wondenheid groter werd naarmate de
dieren meer vraten van de bessen van
een struik, die hij nooit eerder gezien
had. Kaldi proefde van de bessen. Zij
smaakten, vond hij, wel bitter, maar
toch ook verfrissend. Hij vertelde over
zijn ontdekking aan een toevallig
voorbij komend Mohammedaans pries
ter. Deze man besloot, die „opwin
dende" bessen eveneens te proberen als
Verbod van tien dagen!
Dit laatste was niet naar de zin van
koning Karei II. I3ij zal de geschiede
nis van Kair Bey van Mekka wel niet
hebben gekend, maar niettemin be
sloot hij om de koffiehuizen bü Ko
ninklijk Decreet te sluiten. Die lokalen
waren aldus heette het plaatsen,
waar al te vrij gesproken werd. Stel
lig zullen in die koffiehuisgesprekken
wel eens harde noten zijn gekraakt
over de koning en de regering, maar
of het nu wel juist was (zoals het in
het Decreet van 1675 staat), dat de
koffiehuizen broeinesten waren van
„verscheidene valse, boosaardige en
schandalige mededelingen tot schande
van Zijner Majesteits Regering", dat
mag toch stellig betwijfeld worden.
Doch hoe dit zij. het verzet tegen 's ko-
njngs Koffiehuisdecreet was zo hevig,
een neger-noojaman uit de bel-
gische Congo geeft een westerse
koffieplanter goede raad.
een schatting gemaakt en kwamen tot
de slotsom, dat op het ogenblik in to
taal op aarde dagelijks meer dan hon
derd miljoen liter koffie gedronken
worden. En dat miljoenen mensen „in
dienst van de Bruine Monarch" dage
lijks in de koffie een goed stuk brood
verdienen. Waarbij ze dan vaak weer
een kopje koffie drinken!
Door wetenschappelijke vindingen is
de mens er in geslaagd, de kwaliteit
van de koffie aanmerkelijk te verbe
teren en dus het kopje koffie geuriger,
pittiger, smakelijker te maken. Maar
nergens ter wereld en ik heb in heel
veel landen koffie gedronken
smaakt het kopje koffie zo goed, zo
gezellig als thuis, bü Moeder of bü
Moeder de Vrouw.
Charles Cooper.
(NADRUK VERBODEN)
TEGEN het einde der zestiende eeuw
was het drinken van koffie in Ita
lië reeds vrü algemeen. De Ita
liaanse kooplieden van Venetië, Genua
en Florence hadden in de havensteden
van Klein-Azië koffie leren drinken en
het was hun zo goed bevallen, dat zü
de drank thuis hadden ingevoerd.
De Oostenrükers, thans vermaarde
koffiedrinkers geen stad ter we
reld biedt zoveel verschil op het gebied
van koffie als Wenen! leerden de
„Bruine Monarch" pas een eeuw later
kennen. Het verhaal van de zegevie
rende intocht van „Prins Koffie" in
Wenen is wel belangwekkend. De Tur
ken. reeds toen overtuigde koffiedrin
kers, waren in 1683 Oostenrük binnen
gevallen en hadden het beleg voor
Wenen geslagen. De kansen op behoud
van de hoofdstad waren voor de Oos
tenrükers vrijwel verkeken, toen het een
soldaat. Kolschitsky geheten, gelukte
om door de Turkse linies te sluipen
en de komst van hulptroepen te be
spoedigen. Wenen viel niet.
dat het besluit binnen tien dagen werd
ingetrokken.
EEN koffiehuis in Londen is er, dat
een extra-vermelding verdient. Ik
bedoel Lloyd's Koffiehuis. Hier
kwamen in de achttiende eeuw zowel
de wissellopers der Londense bankiers
als de assurantie-makelaars büeen. En
in dat koffiehuis ontstond zowel de
hedendaagse clearing van miljarden ia
de wereldstad Londen als 's werelds
grootste verzekeringscorporatie, Lloyd's
of Londen, welke laatste nog heden ten
dage in zijn naam herinnert aan zün
koffiehuis-geboorte. Economisch-fi-
nanciële betekenis heeft de koffieboon
dus stellig ook gehad.
Koffieplantages
OMSTREEKS 1700 dronk men al
om in Europa koffie. De Neder
landers begonnen ln Oost-Indië
koffieplantages aan te leggen. Frank-
rük verscheen iets later aan de start.
Pas omstreeks 1723 voerde Franse
planters de koffiecultuur op Martinique
in en weldra ook elders in West-Indië.
Naarmate de jaren verstreken, kwa
men er ook in andere landen rüke,
winstgevende kloffieplantages: Haiti,
San Domingo, Suriname, Jamaica, de
Philippünen en Cuba werden tot kof
fie producenten. In Brazilië, waar nu
de meeste koffie wordt verbouwd, be
gon de koffiecultuur in 1727. In dat
jaar bracht een ondernemend man de
eerste koffiestruik uit Frans-Guyana
naar Para in Brazilië. Ruim veertig
jaar later oogstten enige Capucüner-
monniken als eersten een kleine hoe
veelheid koffiebonen. Tot uitvoer
kwam deze oogst niet. Pas in 1791 ge
lukte het John Hopman, een rük koop
man, om zün Braziliaanse koffieplan
tages zoveel te doen opbrengen, dat hij
begon met de export van koffie uit
Brazilië naar Lissabon.
Meer dan vüftig landen hebben in
de loop der laatste twee eeuwen kof
fie verbouwd. Behalve Brazilië moe
ten ook Costa Rica, Colombia en, voor
al, Oost-Afrika genoemd worden als
succesvolle koffieproducenten. Pas in
1896 begon men, bü wüze van proef,
in Oost-Afrika koffie te verbouwen.
Thans is er alleen reeds in Kenya,
Uganda en Tanganayika een opper
vlakte van ongeveer 175.000 ha met
koffie beplant.
Sedert Arabische geiten en herders
duizend jaar geleden de bruine drank
en het geheim van de koffie ontdekten,
is het verbruik van het tovervocht
toegenomen als dat van weinig andere
genotmiddelen. Deskundigen hebben
Een der eerste koffiehuizen in
West-Europa was dat van Lloyd in
Londen. Hier kwamen de assura
deurs bijeen en was de bakermat
van 's werelds grootste verzeke
ringscombinaties. Als men deze
spotprent bekijktbegrijpt men toch
wel. dat Koning Karei II niet al te
gerust was op de praatjes, die in dit
illustere koffiehuis van mond tot
mond gingen.
Er ontstonden evenwel complicaties.
In de koffiehuizen van Mekka bleef
het niet bü kopjes koffie. De gasten
wilden ook zingen en danseressen zien.
Deze wens was in strüd met de voor
schriften van de Mohammedaanse gods.
dienst. In 1511 kwam er een crisis. Kair
Bey gelastte de sluiting van alle kof
fiehuizen in Mekka. De Sultan van
Cairo, machtiger dan Kair Bey, her
riep het sluitingsedict, ja, hij liet Kair
Bey zelf op wrede manier ter dood
brengen, omdat hij, de Sultan, dol was
op koffie en dus Kair Bey's optreden
tegen des sultans geliefde drank in
hoge mate ongepast vond.
Jonge Kikoejoe's leren hier koffie
te oogsten in hun Oostafrikaanse
vaderland Kenya,
Als beloning voor zün dappere daad
kreeg Kolschitsky een paar honderd
zakken buitgemaakte Turkse koffie ten
geschenke. Hiermede begon hü het
eerste Weense koffiehuis, een „oorlogs
kind" dus in de ware zin des woord.
Na deze Weense café-primeur werden
vrij spoedig in vele Europese landen
café's of koffiehuizen geopend.
Engeland ontving de koffie en de
koffiehuizen niet van het vasteland,
Reizigers en zeelieden vertelden hun
landgenoten daar over de koffie en
zijn voortreffelüke eigenschappen. Te
gen 1650 werd in Oxford het eerste
koffiehuis geopend. Al spoedig ont
stond er in die oude academiestad een
tweede café. waaruit de Oxford Kof
fie Club groeide, de voorloper van de
later zo bekende Royal Society. De
koffieboon heeft dus stellig een cul
turele functie vervuld in West-Europa.
Het eerste koffiehuis in Londen ont
stond in 1652. Het was een Dalmatiër.
Pasque Rosee geheten, die het opende.
Evenals op het vasteland genoten de
koffiehuizen in Londen al spoedig een
grote mate van populairteit. Om
streeks 1700 telde Londen reeds meer
dan duizend koffiehuizen. De mensen
kwamen daar büeen niet alleen om
koffie te drinken, maar ook om te
praten en nieuws te vernemen.
(Bijzondere medewerking)
anti-slaapmiddel, omdat hü wel eens
indutte, terwül hü zün gebeden sprak.
Hü droogde de bessen, kookte ze ver
volgens in water, en dronk toen van het
brouwsel. Hü was dus de eerste mens,
die ooit „een kopje koffie" zette. Al
thans, dat beweert dit verhaal.
Kaffee, Weib und
Gehang
U weet, dat het een Mohammedaan
verboden is om wijn of andere alcoho
lische dranken te drinken. Spoedig na
Kaldi's ontdekking werd koffie een
gevraagd vervangingsmiddel voor wün
bü de Arabieren.
KOFFIE is een heel bijzonder vocht. Wie er
eenmaal kennis mee heeft gemaakt, wordt als
regel tot een trouwe volgeling(e) van de „Bruine
Monarch", zoals een dichterlijke Oostenrijker de
koffie bestempelde.
Men mene echter niet, dat een kopje koffie
altijd zo gevraagd en populair is geweest als
tegenwoordig alom op aarde het geval is. In voor
bije eeuwen trachtten vorsten en priesters meer
dan eens om de „Bruine Monarch" te onderdruk
ken en zijn aanhangers te straffen. Heel moeilijk
is het om te zeggen, wanneer de drinkbaarheid
en smakelijkheid van de koffie het eerst werden
ontdekt. Er zijn op dit punt tal van verhalen en
legenden in omloop. Zij zijn als regel boeiend en
bekoorlijk, doch historisch niet te bewijzen. De
historisch meest aanvaardbare legende plaatst de
ontdekking in Arabië in de negende eeuw onzer
jaartelling.
