Egypte nationaliseert Suezkanaal-
maatschappij
De scheepsramp van de
„Andrea Doria"
Afsluiting Lauwerszee
in 1963 beëindigd
Als formatie Romme mislukt, boekt
liij toch winst voor
samenwerking
WEERBERICHT
Uit de baten zal bouw van
Assoean-dam worden gefinancierd
Nieuwe formulering twistpunten
95ste jaargang
VRIJDAG 27 JULI 1956
No. 28893
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Nasser: Wij hebben Amerika en Engeland
niet nodig
President Nasser van Egypte heeft gisteravond bekendgemaakt, dat de
Egyptische regering besloten heeft de Suezkanaalmaatschappij te natio
naliseren. Nasser deelde mede, dat de aandeelhouders schadeloos zullen
worden gesteld in overeenstemming met de laatste slotkoersen op de beurs
te Parijs. Alle gelden van de Suezkanaalmaatschappij in Egypte zijn be
vroren, zo voegde hij hier aan toe.
Nasser verklaarde, dat de stuwdam van Assoean zal worden gebouwd
met de inkomsten, die het Suezkanaal oplevert en die 100 miljoen dollar
per jaar bedragen. Hij deelde verder mede, dat de regering een wet heeft
goedgekeurd, waarbij de maatschappij „in naam van de natie" wordt
genationaliseerd met al haar bezittingen en schulden. Het bestuur der
maatschappij zal worden opgedragen aan een onafhankelijk lichaam, dat
onderworpen is aan het Ministerie van Handel.
De Suezkanaalmaatschappij is een in
Egypte geregistreerde maatschappij, die
haar zetel te Parijs heeft. De meeste
aandelen zijn echter in handen van bui
tenlanders. De Engelse regering is de
grootste aandeelhoudster. De concessie
van de maatschappij voor de exploitatie
van het Suezkanaal, die een looptijd
van 99 jaar had. loopt in 196" af. Reeds
eerder heeft Egypte te kennen gegeven,
dat de concessie niet zal worden ver
lengd. De Egyptische regering was reeds
van plan het bestuur van de maatschap
pij over te nemen op 16 november 1968,
de datum waarop de concessie afloopt..
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJ
Goed afgelopen!
's Avonds alarmeerden bewoners
van de Meppelweg te Den Haag de
politie dat een 9-jarig jongetje op
de balustrade van een balkonnetje
op de derde etage aan het balan
ceren was. De ouders van het
ventje waren niet thuis en de bu
ren zouden af en toe een kijkje
komen nemen. Het jongetje was
uit zijn bed gekropen en had via
een bovenlicht het balkon weten te
bereiken. Een agent slaagde er in
via dit bovenlicht het jongetje bij
zijn pyjama te vatten en hem naar
binnen te hijsen, waarna hij de
jongen weer in bed stopte.
'llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Nasser verklaarde in zjjn aankondi
ging, dat Egypte met de 500 miljoen
dollar inkomsten uit hoofde van de ex
ploitatie van het kanaal in de komende
vijf jaar de schenking van 70 miljoen
dollar van Amerika en Engeland niet
nodig heeft. Egypte en de Egyptenaren
zullen de dam van Assoean bouwen zon
der druk van welk land dan ook, zo
zeide hij.
De politie heeft donderdag de gebou
wen van de Suezkanaalmaatschappij te
Cairo bezet. Daarna verzegelden ambte
naren de hoofdingang met rode was.
Graaf Jean Philippe de Grailly, de
hoofdvertegenwoordiger van de maat
schappij te Cairo werd door de politie in
een der gebouwen vastgehouden. Hij
deelde een correspondent van AFP tele
fonisch mede, dat hij nergens vanaf wist
en dat hij geen contact met de andere
functionarissen van de maatschappij
had. De Grailly voegde hieraan toe: „Ik
kan u niets meer zeggen. De politie geeft
mij een teken, dat ik de verbinding moet
verbreken".
Toen Radio-Cairo de mededeling van
Nasser over de nationalisatie uitzond,
juichten de Egyptenaren in Cairo. Zij
dansten en omhelsden en feliciteerden
elkander.
President Nasser heeft een speciale
raad van twaalf leden ingesteld voor
het beheer van de genationaliseerde
Suezkanaalmaatschappij.
Hij deelde mee, dat deze raad zal wor
den geleid door dr. Helmy Bahgat Bada-
wy, een voormalig Egyptisch lid van de
te Parijs zetelende raad van commissa'
rissen van de maatschappij. Zijn plaats
vervanger zal Mahmoed Joenes zijn, een
ingenieur die het toezicht van de maat
schappij te Ismailia heeft overgenomen.
Verder hebben in de raad o.m. zitting
de vertegenwoordiger van de Egyptische
regering in de raad van commissarissen,
Burhain, en een jonge jurist, dr. Moe-
stafa el Hefnawy, die in het jaar van
de Egyptische revolutie aan de Parijse
Sorbonne is gepromoveerd op het proef
schrift „Het Suezkanaal en zijn mo
derne problemen". De overige leden zijn
allen deskundigen van het ministerie
van financien en de nationale raad voor
de produktie.
PremierEden heeft gisteravond laat
met Amerikaanse en Franse diplomatie
ke vertegenwoordigers, almede met de
stafchefs van de Britse strijdkrachten
van gedachten gewisseld over het besluit
van Egypte om de Suez-kanaalmaat-
schappij te nationaliseren.
Aan de besprekingen in de ambtswo
ning van de premier in Downingstreet
werd deelgenomen door de Franse am
bassadeur Jean Ohauvel, de Amerikaan
se ambassaderaad Andrew Foster, de
chef van de Britse imperiale staf Sir
Gerald Templer, de stafchef van de
marine, Lord Mountbatten en de staf
chef van de luchtmacht luchtmaarschalk
Sir Dermot Boyle.
Na afloop van het overleg, dat drie uur
duurde, weigerden functionarissen elk
commentaar op de mogelijke stappen,
welke Engeland eventueel zal nemen.
Onze Londense correspondent telefo
neerde ons hedenmorgen:
Het grijpen van de Suezkanaalmaat
schappij door kolonel Nasser wordt in
Londen vergeleken met de onteigening
destijds door dr. Mossadek van de An
glo-Iranian oliemaatschappij in Abadan.
Het is de daad van een dictator, die met
alle middelen zijn macht wil handhaven.
Mogelijk is Nasser tot de conclusie ge
komen. dat Londen en Washington wei
nig vertrouwen meer in hem stellen en
dat hij in het Westen, dat hem met de
Assoean-dam in de steek heeft gelaten,
thans niets meer te verliezen heeft.
Deskundigen achten oorzaak van
aanvaring onverklaarbaar
Konden wij gisteren in een deel van onze oplage nog berichten, dat het
Italiaanse ministerie voor de Koopvaardij de gezagvoerder van het Italiaanse
passagiersschip „Andrea Doria", dat na een aanvaring met het Zweedse passa
giersschip „Stockholm" voor de Amerikaanse oostkust in zinkende toestand
verkeerde, had bevolen met de hem nog resterende 10 bemanningsleden het
schip te verlaten, inderdaad is het niet mogen gelukken het schip te behouden.
Nadat alle 1709 opvarenden het schip hadden verlaten, is het 30.000 ton me
tende zeekasteel in ongeveer 75 meter diep water gezonken.
In totaal kwamen als gevolg van deze aanvaring acht personen om het
leven.
De „Andrea Doria" was in 1952 In de
vaart gekomen. Zij was een der twee
grootste en snelste van de Italiaanse
passagiersboten. Haar zusterschip van
latere datum, is de „Cristofor Colombo".
Zij had elf dekken, waarvan vier door
lopend van achter naar voren. Haar to
tale lengte was 212 meter, haar breedte
27 meter. Met haar hoge-druk-stoom
turbines 50.00Opk) kon zij e^n snelheid
van 25 knopen ontwikkelen.
Het schip is te Genua voor twintig
miljoen dollar verzeikerd. De „He de
France", die op weg was naar Europa,
heeft 760 schipbreukelingen van de
„Andrea Doria" aan boord en heeft deze
naar New York gebracht. Een ander te
hulp gesneld schip, de „Cape Ann", te
legrafeerde naar de Newyorkse kust
wacht, dat het 168 schipbreukelingen
aan boord had genomen, van wie twee
zwaar gewond. Volgens de jongste be
richten zijn er in totaal enkele honder
den, merendeels licht gewonden.
Uit de verhalen van de geredden van
het Italiaanse schip, die door het Franse
passagiersschip „Ile de France" te New
Kans op onweer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk
regen of onweer. Over het algemeen
iets lagere temperaturen. Zwakke tot
matige wind uit uiteenlopende richtin
gen. (Opgemaakt te 11.15 uur)
28 JULI
Zon op: 4.57 uur; onder: 20.38 uur.
Maan op: 22.12 uur; onder: 11.11 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.14 uur en
18.37 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
York aan land zijn gebracht, blijkt, dat
er zich na de aanvaring geen paniek
heeft voorgedaan. Sommige passagiers
hadden gedacht, dat het schip op een
ijsberg was gestoten, zoals indertijd de
„Titanic". Volgens de traditie waren
eerst de vrouwen en kinderen in de
reddingboten van de te hulp gesnelde
schepen geholpen, waarna de manne
lijke passagiers en de bemanning zich
in veiligheid hadden gebracht.
Van de 760 geredden, die door de „He
de France" aan land werden gebracht,
waren er ruim 20 2waar gewond; een
veertigtal leed aan een zenuwschok.
Met het militaire transportschip
„Private William Thomas" zijn voorts
158 personen naar New York gebracht.
Op zee bevonden zioh gisterochtend nog
de „Stockholm" zelf met 533 overleven
den van het Italiaanse schip en de
Amerikaanse torpedoboot jager „Edward
H. Allen" met 76 personen aan boord.
Volgens de jongste berichten wordt het
zwaarbeschadigde Zweedse schip pas
vanavond in de haven van New York
verwacht.
Voor radarexperts is het feit van de
aanvaring onverklaarbaar. Beide sche
pen moeten toch de beschikking over
radarapparatuur hebben gehad waar
mee een gebied van vijftig mijl be
streken kon worden, aldus menen zij.
De mist, hoe dik ook, zou het func
tioneren van de apparaten :det heb
ben kunnen hinderen.
Vooruitlopend op het officiële onder
zoek naar de scheepsramp, vragen
scheepsdeskundigen zich voorts af, hoe
het mogelijk was, dat de „Andrea Doria"
ondanks haar waterdichte schotten is
gezonken. Een hypothese is, dat de
schotten het weliswaar gehouden heb
ben, maar dat .het zeewater door de
vele geopende parijspoorten kon binnen
stromen als een gevolg van de zware
slagzij. Verscheidene passagiers hebben
verklaard, dat de patrijspoorten niet ge
sloten waren, zoals dat op de transat
lantische schepen bij mist regel is.
Slot op pag. 2
Prof. Romme
oriënteert zicli verder
(Van onze parlementaire redacteur)
Kabinetsformateur prof. Romme
heeft vanmorgen weer drie kwartier
geconfereerd met minister Zijlstra,
ter voortzetting van het gisteren afge
broken gesprek.
Vanmiddag ontving prof. Romme de
voorzitter van de Eerste Kamer, mr.
Jonkman, van wie hij o.a. inlichtingen
wilde hebben over diens advies aan de
Koningin inzake de aanwijzing van de
nieuwe formateur.
Jongen in IJssel verdronken
In Zalk (gemeente IJsseknuiden)is
gisteren de 9-jarige zoon van de familie
Bruins bij het spelen in de IJssel ge
raakt en verdronken. Met drie vrienden
zat hij in een aan een krib gemeerde
roeiboot te spelen, oen de boot plotse
ling losraakte en wegdreef is de jongen
in zijn angst over boord gesprongen en
verdronken. Hij kon niet zwemmen.
Nationelisatie hot"!
des Indes?
EIS VAN STAKEND PERSONEEL
Het stakende hotelpersoneel heeft in
een resolutie, die is overhandigd aan
de tweede vice-voorzitter van het In
donesische parlement, Aroed.ii Karta-
winata, de nationalisatie geëist van
hotel des Indes, het bekendste hotel
in Indonesië.
Ongeveer 500 stakers trokken in op
tocht naar het Parlementsgebouw om de
resolutie te overhandigen. De politie ver
spreidde hen voordat zij een tweede de
monstratie konden houden voor het Ka
binet van de minister-president. Zij
hadden geen vergunning van de politie
voor de demonstratie.
De staking in het hotel des Indes, dat
eigendom is van een Nederlander, heeft
reeds drie weken geduurd en is veroor
zaakt door nieuwe werkvoorschriften,
waartegen het personeel bezwaar had.
De eis tot nationalisatie werd geba
seerd op de overweging, dat „op deze
wijze de beste waarborg kan worden ver
kregen tegen de mogelijkheid, dat het
hotel wordt gebruikt als vergaderplaats
door leden van subversieve acties, zoals
wijlen Jungschlager en Schmidt".
Werk van 100 miljoen gulden
Men hoopt de werken ter afsluitig van de Lauwerszee in 1957 of
1958 te beginnen en het sluitgat in 1963 te blokkeren.
Het tracé van de dijk zal volgens de laatste inzichten vermoedelijk
het gunstigst kunnen worden gekozen over de ballastplaat ten noorden
van het nieuw-Robbengat. Dit betekent dat een belangrijke oppervlakte
dan zal worden ingepolderd. Het is wellicht één der eerste keren, dat
welbewust een aaneengesloten zandterrein van grote oppervlakte zal
worden doorgelegd.
Voor deze inpoldering zijn echter ook buitengewone motieven aan
wezig. Zij biedt een goede gelegenheid om op uitgebreide schaal proef
nemingen te doen inzake de bruikbaarheid van Marine-zandgronden
voor landbouwdoeleinden en voorts beoogt men in het uiterste
noorden van de polder een militair oefenterrein te creëren.
Bekorting zeewering
De Afsluitdijk zal een belangrijke be
korting en verbetering van de huidige
zeewering betekenen. Deze wordt n.l.
slechts 14Vz km. lang in tegenstelling
tot de nu bestaande 31 km.
Bij de sluiting van de Afsluitdijk zal
men een sluitgat in het z.g. vaarwater
naar Oostmahorn moeten dichten. Dit
sluitgat zal een zeer grote capaciteit
hebben, alhoewel bij de sluitingsproce
dure door het openzetten van de dan
gereed zijnde uitwateringssluizen wel
enige vermindering van de capaciteit
van het sluitgat zal kunnen bereiken.
Had het stroomgat van Schelphoek een
capaciteit van 130.000.000 m3, het sluit
gat in de Afsluitdijk van de Lauwerszee
benadert met 120.000.000 m3 deze capa
citeit. Men denkt dan ook bij deze slui
ting gebruik te maken van 10 tot 15 be
tonnen caissons met een lengte van
45 m., en een hoogte van 9 m. Deze
caissons („doorlaat-caissons", waarbij
beweegbare kleppen de afsluiting be
werkstelligen) werden kort geleden ont
worpen ten behoeve van de verschil
lende afsluitingen voor de komende
Deltawerken.
Het ligt in de bedoeling, noordelijk
van de haven van Oostmahorn in open
zee door middel van dijken een bouw
put te construeren. In deze bouwput
zullen een uitwateringssluis en een
schutssluis met bijbehorende havenwer
ken worden uitgevoerd. De stroomko-
kers van de uitwateringssluis zullen te
zamen een breedte van ongeveer 100 m.
dienen te hebben.
De bodem zal op 5 m. beneden NAP
liggen.
Twee woonkernen
Door de afsluiting van de Lauwers
zee zullen ruim 9200 hectaren nieuw
land aan de oppervlakte van Neder
land worden toegevoegd.
In samenwerking met de directeur
van de Wieringermeer (NOP-werken)
is een voorlopig plan ontworpen voor
het in cultuur brengen van het nieuwe
Lauwerszee gebied. Men heeft zich
hierbij 2 woonkernen gedacht.
Exclusief de bouw van boerderijen
en de aanleg van dorpen zal de uit
voering van de bedijking een bedrag
van ongeveer f. 100.000.000 vergen.
Het Italiaanse
passagiersschip
..Andrea Doria"
vlak voordat het
naar de bodem
van de zee zonk.
De boeg is reeds
onder water ver
dwenen. een
ogenblik later zal
het wild kolkende
water zich ook
boven het achter
schip sluiten.
(Telefoto.)
(Van onze parlementaire redacteur.)
Als de formatiepoging' van prof. Romme mislukt, dan heeft hij toch
al iets gewonnen. Dan heeft hij bereikt, dat bij de verdere besprekingen
over de Kabinetsformatie er niet alleen een regeringsprogram van dr. Drees
is, maar ook van prof. Romme. Er zal dan keus zijn tussen de formulering
in het eerste en het tweede program. In de eerste activiteiten van de
nieuwe formateur zit duidelijk systeem. Hij heeft precies eerst degenen
ontvangen die hem kunnen helpen met de uitwerking van de formulering
voor de punten, waartegen de K.V.P. in het program van dr. Drees
bezwaar had.
Bezitsvorming
Met minister de Bruijn en diens hoofd
ambtenaar mr J. B. M. Laudy. sprak
prof. Romme gisteren over de kwestie
van de bezitsvorming. Gistermiddag
kwam de op dit terrein deskundige mr.
Laudy even het rapport aam-eiken, dat
prof. Romme hem had gevraagd over de
mogelijkheid van tegemoetkomingen in
de belastingsfeer ter bevordering van
de bezitsvorming voor de kleine man.
Aan de hand van dit rapport heeft de
nieuwe formateur gisteravond in zijn
studeerkamer een nieuwe formulering
kunnen opstellen die verder gaat dan
onderzoek en „overweging", zoals dr.
Drees het had geformuleerd.
De KVP had tegen het program van
dr. Drees voorts bezwaar gehad, dat
daarin niet werd gezegd dat de stij
ging van de overheidsuitgaven moet
achterblijven bij de stijging van het
nationale inkomen. Voor een tijd van
topbedrijvigheid was dr. Drees het
met dit verlangen van <le KVP wel
eens, maar niet in geval van terug
gang van de bedrijvigheid of zelfs
stilstand. Daarom vond dr. Drees het
onverstandig de eis in het regerings
program voor de komende vier jaar
op te nemen, omdat de economische
ontwikkeling onzeker is.
In een gesprek van 20 minuten heeft
prof. Romme hierover gistermiddag de
mening gehoord van prof. Zijlstra, de
bewindsman van Economische Zaken,
nadat hij zich 's morgens m een gesprek
van een uur met minister van de Kieft
reeds in het algemeen had georiënteerd
omtrent de financiële vooruitzichten,
alsmede omtrent de technische mogelijk
heden van belastingfaciliteiten voor de
bezitsvorming.
Nieuw Guinea
Een bezwaar van de KVP tegen het
program van dr. Drees was gelijk ge
meld ook, dat daarin onvoldoende tot
uitdrukking werd gebracht dat Neder
land de soevereiniteit over Nieuw-Gui-
nea wenst te handhaven. Dr. Drees wilde
de formulering van het Nederlandse
standpunt inzake Nieuw-Guinea overla
ten aan het nieuwe Kabinet, wanneer
bepaalde omstandigheden er toe zouden
noodzaken dat standpunt naar buiten te
brengen.
Het bezoek dat prof. Romme gister
middag gedurende 40 minuten ontving
van minister Luns, die verantwoorde
lijk is voor bet beleid ten aanzien van
Indonesië en de V.N., had daarom ten
doel de formateur op dit terrein te
orienteren in verband met Nieuw-
Guinea en een formulering van het
Nederlandse standpunt op te stellen,
die te zijner tijd naar buiten tot uit
drukking kan worden gebracht. Dan
weten de politieke partijen op grond
van het program, dat niet behoeft te
worden gepubliceerd, wat zij aan ele-
kaar hebben.
Voorts heeft prof. Romme gistermor
gen van elf uur tot tien voor twaalven
geconfereerd met minister Cals over een
formulering voor de doortrekking van de
financiële gelijkstelling tussen het. open
baar en het bijzonder onderwijs op het
terrein van het hoger onderwijs, de Uni
versiteiten.
Verder dan Drees
Nadat de nieuwe formateur ook nog
een half uur had gesproken met minister
Staf over de hoogte van de defensicuit-
gaven en de eventuele bezuinigingen op
dit gebied, had hij zijn kennis in de
loop van de dag aardig verrijkt om gis
teravond met vrucht te kunnen werken
aan de opstelling van zijn regeringspro
gram in een vorm, die, wat de uitwer
king betreft verder gaat dan dr. Drees
wilde. Dr. Drees nam daarbij het risico
van tussentijdse onenigheid in het Ka
binet. Prof. Romme wil dat risico niet
nemen. Hij wil de partijen die hun me
dewerking zullen verlenen aan het Ka
binet, nu reeds binden aan de uitwer
king van de voornaamste programma
punten.
Dat maakt snelle overeenstemming
moeilijker en dat vergroot de kans op
mislukking voor de nieuwe formateur.
Maar als zijn formatiepoging is mis
lukt, ligt er in het dossier „Kabinets
formatie" toch ook een progTam dat
meer zekerheid biedt voor een duur
zame samenwerking. Daarom zal men
in het verdere verloop van de Kabi
netsformatie daar toch wel weer eens
naar willes teruggrijpen.