Formateur Romme overziet toestand
en lioudt diverse besprekingen
Staking in Britse auto-indnslrie
breidt zicli nog steed s uit
WEERBERICHT
Informatie voor komend program
Toepassing van
atoom-energie
in West-Duitsland
Conflict wordt voortdurend
ernstiger
VERPLICHTE VERZEKERING
DIENT AFGESCHAFT
Moet vervangen door vrijwillige
95ste jaargang
DONDERDAG 26 JULI 1956
No. 28892
LE1DSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Alles nog in stadium van voorbereiding
(Van onze parlementaire redacteur)
Het eerste werk van een Kabinetsformateur is altijd het opstellen van een
regeringsprogram, op grond waarvan hij de medewerking hoopt te krijgen
van een voldoende aantal partijen en aan te zoeken ministers. Alvorens zich
voor de opstelling van dat program in zijn studeerkamer terug te trekken,
heeft prof. Romme gistermiddag minister A. C. de Bruyn (P.B.O. en bezitsvor
ming) ontvangen en daarna minister J. G. Suurhoff (Sociale Zaken). Tenslotte
kwam ook nog de voorzitter van de Tweede Kamer, dr. L. G. Kortenhorst even
bij hem op bezoek.
Minister de Bruyn was bij zijn bezoek
vergezeld van de hoofdambtenaar mr. J.
B. M. Laudy, deskundige op het terrein
van de bezitsvorming ten bate van de
kleine man, waarover een principieel
verschil van mening bestaat tussen de
KVP en de PvdA. Wat dr. Drees inzake
de bevordering van bezitsvorming door
tegemoetkomingen in de belastingsfeer
later wilde onderzoeken en dan „over
wegen". wilde minister Romme thans
reeds te weten komen met het oog op zijn
regeringsprogram. Het gesprek duurde
van twee uur tot kwart over drie en er
zal dus ook wel zijn gesproken over de
P.B.O., waaraan prof. Romme zozeer zijn
hart heeft verpand, dat hij hiervoor een
apart ministerieel departement wil op
richten, waaraan taken zouden moeten
worden toegevoegd, die thans ressorte
ren onder het ministerie van Economi
sche Zaken. Het is daarom veelzeggend
dat prof. Romme allereerst de minister
voor de P.B.O. heeft ontvangen, waar
mee hij als het ware nog eens heeft wil
len onderstrepen dat naar zijn mening
het voornaamste doel en het voornaam
ste streven van de Staat en alle invloed
rijke burgers erop gericht moet zijn de
strijd der tegenover ^lkaar staande klas
sen van ondernemers en arbeiders te
doen eindigen en een eendrachtige sa
menwerking te bevorderen in bedrijf
schappen, waarin ondernemers en ar
beiders met een gelijk aantal bestuurs
leden vertegenwoordigd moeten zijn.
Pensioenen-puzile
Van half vier tot vier uur heeft prof.
Romme gistermiddag geconfereerd met
minister Suurhoff over de stand van
zaken met de aanpassing van de over
heidspensioenen aan de ouderdomsver-
zekering.
Het desbetreffende wetsontwerp is
reeds ingediend, maar de Tweede Ka
mer wil dit wetsontwerp niet eerder be
handelen, alvorens eerst een optrekking
van de oude overheidspensioenen tot
stand is gekomen, alsmede een verbete
ring van de pensioengrondslag. Die twee
wetsontwerpen zijn nog niet ingediend
en de deskundigen geloven nauwelijks
aan de mogelijkheid dat de Tweede Ka
mer en de Eerste Kamer deze ingewik
kelde wetsontwerpen tijdig voor 1 janu
ari a.s., wanneer de Ouderdomswet in
werking zou moeten treden, kunnen heb
ben behandeld en aangenomen. Er zou
in ieder geval een spoedprocedure moe
ten worden gevolgd. Daarom heeft prof.
Romme gistermiddag ook nog een kwar
tier gesproken met dr. L. G. Kortenhorst,
de voorzitter van de Tweede Kamer. Hij
wil hierover ook nog spreken met mr.
Jonkman, de voorzitter van de Eerste
Kamer.
Financiële situatie
Vanmorgen heeft prof. Romme een
bezoek afgelegd bij minister v. d. Kieft
in het Departement van Financien om
zich op de hoogte te stellen van de fi
nanciële vooruitzichten. Met de finan
ciële vooruitzichten voor 1955 houden
uiteraard ook de aanpassing en de op
trekking van de overheidspensioenen
verband, want hiermee zijn zeer grote
bedragen gemoeid. En natuurlijk zal
prof. Romme ook wel hebben gespro
ken over belasting-tegemoetkomingen
ter bevordering van de bezitsvorming.
Uit alles blijkt dat de formatiepoging
van prof. Romme nog verkeert in het
stadium van voorbereiding van zijn rege-
ringsprogram en dat de personen die hij
Groot1 gebied bij Almelo
overstroomd
EEN RAMP DREIGT.
In het Wierdenseveld is een gebied
van 60 ha aardappelen en haver over
stroomd, waardoor een ramp dreigt.
Vanochtend zou een ,*roep van de
BB te Almelo met materiaal uitruk
ken om te trachten het water weg te
pompen. Msn verwacht ongeveer 50
uur met het werk bezig te zullen zijn.
Ook in de omgeving van Vriezenveen
zijn als gevolg van de aanhoudende re
genval vele hectares hooi verloren ge
gaan. Vrijwel alle boeren hebben hun
pogingen om het hooi droog binnen te
krijgen opgegeven. Ook de vele percelen
aardappelen zullen weinig of geen oogst
meer opleveren.
Iets lagere temperaturen
De Bilt verwacht tot vrijdagavond:
Veranderlijke bewolking met plaatselijk
enige regen. Iets lagere temperaturen.
Matige en in het noorden van het land
af en toe krachtige wind tussen zuid
west en noordwest. (Opgemaakt te
11.15 uur).
27 juli
Zon op: 4.56 uur; onder: 20.40 uur.
Maan op: 21.52 uur; onder: 10.02 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.43 en 18.05
uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
gisteren heeft ontvangen, dus niets te
maken hebben met het aanzoeken van
ministers. Daar is hij nog lang niet aan
toe. Het ontvangen van dr. E. Hoelen,
geneesheer-directeur van de psychia
trische Ursulakliniek in Wassenaar, met
wie prof. Romme sprak van vier tot vijf
uur, betekent dus ook niet het polsen
van een kandidaat-minister, maar kan
ook verband houden met een algemene
oriëntering op het gebied van de Volks
gezondheid.
Verdere oriëntatie
Nadat kabinetsformateur professor
Romme, vanmorgen een uur had ge
confereerd met minister van de Kieft,
heeft hjj vervolgens in verband met
het opstellen van zijn regeringspro
gram, minister Cals ontvangen om te
worden ingelicht over de mogelijkhe
den van de doortrekking van de fi
nanciële gelijkstelling tussen open
baar- en bijzonder onderwijs voor de
Universiteiten.
Vervolgens heeft prof. Romme een
gesprek gevoerd met minister Zijlstra
van Economische Zaken en ten slotte
met minister Staf over de hoogte van
de defensielasten.
V. N.-waarnemer bij
Jeruzalem gewond
Volgens een woordvoerder van het
Israëlische ministerie van Buitenlandse
Zaken is een waarnemer van de Vere
nigde Naties woensdag acht km. ten
noordoosten van Jeruzalem ernstig ge
wond door Jordaans vuur. De waar
nemer, de Zweedse luitenant-kolonel
Thalin, was gewond geraakt toen hij een
onderzoek instelde naar een Jordaanse
aanval op Israëlische werklieden.
Een andere Deense waarnemer, kapi
tein Muller, kreeg een zenuwschok.
Dit is het derde incident in 24 uur
tijd. waarbij waarnemers van de Ver
enigde Naties gewond raakten. Gisteren
werden twee Canadese waarnemers ge
wond op een berg bij Jeruzalem, waar
zij o.m een wapenstilstand trachtten
te bereiken.
Aankoop van twee Britse
kernreactors
De Westduitse minister voor atoom
energie heeft heden medegedeeld dat
hjj waarschijnlijk 31 juli a.s. in Lon
den een overeenkomst inzake atoom
energie zou tekenen waarbij West-
Duitsland reactors en kernbrandstof
van Engeland zal kunnen aankopen
met inbegrip van een reactor van het
„Merlin"-type, waarvan de kosten on
geveer 75.000 pnd. st. bedragen. Deze
reactor zal nabij Keulen worden op
gesteld in een instituut voor kernon
derzoek van de regering van Noord-
Rijnland-VVestfalen. Dit instituut zal
naar verwacht wordt, later een andere
Britse reactor van het „Dido"-type
ontvangen, waarvan de kosten onge
veer 2 miljoen pnd. st. zullen bedra
gen.
De Duitse minister deed deze mede
delingen tijdens een persconferentie
waarin hij voorts o.m. verklaarde dat
een uraniummijn in de bergen ten oos
ten van Bayreuth gedurende minstens
vijf jaar en mogelijk gedurende tien
jaar, 10 ton uraniummetaal per jaar zou
kunnen leveren. De minister deelde
mede, dat zijn ministerie in het lopende
fiscale jaar voor het stimuleren van
werkzaamheden voor de winning van
uranium een bedrag van 2,5 miljoen d.m.
zal uitgeven. Het bedrag, gereserveerd
voor aankoop van reactors, cyclotrons
en andere installaties, bedraagt 17 mil
joen d.m., dooh deindustrie en de af
zonderlijke staten zullen een nog groter
bedrag verstrekken.
Men vreest dat staking lang sal duren
(Van onze Londense correspondent)
De stakingssituatie bij de British Motor Corporation is thans verergerd, daar
de vakbonden de materiaalaanvoer naar de bij het conflict betrokken fabrieken
trachten af te snijden. Bovendien rolt het conflict als een sneeuwbal verder naar
andere bedrijven. Hoewel nog steeds meer dan de helft van de employees van de
BMC aan het werk is, komt de produktie door gebrek aan materialen tot stilstand.
In Birmingham, Coventry en Oxford meldden zich gisterochtend 700 man minder
aan dan een dag tevoren en 's middags was er een nieuwe daling vah 100 man.
Een aantal ondernemingen, welke onderdelen voor de BMC vervaardigen, hebben
de arbeidstijden verkort of de vakantieperioden verlengd als gevolg van de staking.
De havenarbeiders in Liverpool, Hull, Southampton en Bristol weigerden Morris-
en Austinwagens, die op de kaden gereed staan voor verscheping, aan te raken
en in de Londense haven waar eerst een zekere aarzeling te constateren viel, wor
den thans hoe langer hoe meer BMC-produkten geboycott. Een nieuwe ontwikke
ling is, dat 12.000 arbeiders van de Briggs Motor Bodies een onderdeel van de
Fordfabrieken in Dagenham, gistermiddag het werk neerlegden, nadat de gehele
dag besprekingen tussen vakbondsleiders en het bedrijf waren gevoerd. Het werk
van 40.000 arbeiders bij Ford is daardoor in de waagschaal gesteld. Vandaag zal
een massa-vergadering worden gehouden om een verder besluit te nemen.
Aanhangers van de fascistenleider
Mosley mengden zich in een stakings
vergadering, hetgeen tot een ware veld
slag leidde. Postende stakers gingen op
de grond zitten om het vrachtauto
transport van en naar de Austinfabriek
in Birmingham te verhinderen. De po
litie stond hier vrijwel machteloos te
genover. Af en toe slaagde slechts een
enkel voertuig er in zich met? behulp
van politie-agenten een weg te banen.
Duizend stakers marcheerden, leuzen
torsende, rond de fabriek en riepen in
spreekkoor: „Out, out, out"
Bij Morris in Oxford werden door de
politie beschermde werkwilligen door
stakers aangevallen. Mensen werden
van hun fietsen gesleurd.
Algemeen wordt erkend, dat het
conflict een steeds ernstiger karakter
aanneemt en dat er geen reden is
voor het optimisme waarmee sommi-
Gaat Ford ook staken
Ford sluit morgen voor de vakantie
weken en de stakers moeten beslissen of
er ook na de vakantie met de staking
zal worden doorgegaan. De staking bij
Ford is een protest tegen de aanzegging
van voorwaardelijk ontslag aan 2500 ar
beiders van de motorenafdeling, welke
zal komen stil te liggen wegens een
dreigend tekort aan onderdelen, welke
door een der B.M.C.-fabrieken worden
gemaakt.
Indien de B.M.C.-staking na de va
kantie is opgeheven, gaat dit ontslag
bjj Ford niet door. De staking bij Ford
treft de produktie van de Consul, de
Zephyr en de Zodiac.
Er heeft zich gisteren in het sta-
kingsgebied weer een aantal incidenten
voorgedaan, waarbij honderden in sta
kingsgevechten betrokken waren.
gen het beginstadium van de staking
beschouwden. Dit is de eerste grote
botsing sinds de oorlog tussen een
verenigde vakbeweging en de indus
trie. Maar het is voor de vakbonden
ook de moeilijkste staking, die er tot
dusver geweest is, omdat het niet
meevalt om arbeiders, die hoge Ionen
verdienen, te overtuigen het werk
neer te leggen. De bonden hebben
echter thans een vaste greep op het
bedrijf door de beheersing van de toe
voer van onderdelen en grondstoffen,
zy nemen thans stappen om de
staalleveranties aan de B.M.C. onmo
gelijk te maken.
Er is bij de B.M.C. reeds een aan
zienlijk tekort aan carosserieën. De
actie van spoorwegpersoneel en haven
arbeiders treft de export van B.M.C.-
produkten. welke een blijvende schade
kan aanrichten. En de naam van de
gehele Britse automobielindustrie in
het buitenland in diskrediet kan bren
gen. Wat dit betreft vormt de trans
port boycott een bedreiging van de toe
komst van de arbeiders in het autobe
drijf, die de transportarbeiders juist
willen beschermen. De kans. dat het
conflict voor de vakantie zal worden
opgelost is uiterst gering. De verwach
ting is daarom, dat de staking lang zal
duren. Een groot aantal arbeiders, die
niets met het conflict te maken, dreigt
zonder werk te komen, omdat de fir
ma's. die de B.M.C. van materiaal en
goederen voorzien, binnenkort niet meer
zullen kunnen functioneren. De staking
breidt zich daardoor tot andere bonden
uit. die zich erbij aansluiten en ver
oorzaakte reeds werkloosheid in andere
industrieën.
Hoop dat rede zal overwinnen
Gezien echter het enorme risico
van deze staking, welke de economi
sche moeiiykheden op vele gebieden
verscherpt, blgft de hoop bestaan, dat
zowel aan de kant van de B.M.C. als
de vakbonden binnen niet te lange
tyd de rede zal overwinnen.
Voor de B.M.C. komt de staking op
een niet al te moeilijk tijdstip, gezien
de vermindering van de omzet. Het is
mogelijk, dat het bedrijf de schade,
welke de staking veroorzaakt, spoedig
weer inhaalt. Het grote probleem voor
de fabriek is op het ogenblik de voor
bereiding van de produktie van nieuwe
modellen, welke voor de motorshow in
het najaar gereed moeten zijn, maar
het is mogelijk, dat met het loyaal ge
bleven deel van het personeel deze
technische voorbereiding, ondanks de
staking, doorgang kan vinden.
De staking bij Ford draagt een on
officieel karakter. De stakers ontvingen
gisteren normaal hun vakantiegeld. Ge
middeld ontvangt elke arbeider 20 pond
(200 gulden) vakantieuitkering en de
meesten krijgen nog een extra drie
pond (dertig gulden) wegens vermin
dering van loonbelasting, wegens door
de staking gederfd inkomen.
Een bewys voor de verwarring, wel
ke de staking heeft veroorzaakt, is
dat de algemene raad van de T.U.C.
(Trade Union Congres) het Britse
vakverbond (dat slechts een advise
rende functie bezit, want de indivi
duele bonden zijn autonoom) weinig
geestdrift voor het conflict toont en
weigert zich erover uit te spreken. In
De ..Santa Fé". een van de be
kendste treinen von Amerika, ligt
machteloos op de spoordijk nadat
hij, na op een staal ijzer te zijn ge
reden, ontspoorde.
In een atelier te Delft wordt ge
werkt aan twee gebrandschilderde
ramen voor de kerk te Kruiningen,
welke tijdens de stormramp ernstig
te tijden heeft gehad. De ramp is
uitgebeeld door een gezin op het
dak. Het tweede raam, dat nog niet
gereed is, stelt de redding voor.
Werkgevers over Ziekenfondswesen
Ontevredenheid over bestaand stelsel
heeft een hoogtepunt bereikt
„De bestaande verplichte Ziekenfondsverzekering moet worden afgeschaft en
dient te worden vervangen door een vrijwillige verzekering". Dit is de conclusie
van een rapport, uitgegeven door het Centraal Sociaal Werkgeversverbond, dat
aan de hand van een door een speciale commissie opgesteld preadvies, is samen
gesteld naar aanleiding van de te verwachten herziening van de bestaande wet-
teiyke voorschriften op het gebied van het ziekenfondswezen.
„De ontevredenheid over het bestaande stelsel neemt van dag tot dag toe en
lijkt een hoogtepunt te hebben bereikt", aldus het rapport.
De samenstellers gaan er van uit, dat
de verantwoordelijkheid van de zorg in
geval van ziekte primair op de mens zelf
rust. De overheid mag als vertegenwoor
digster van de gemeenschap slechts dan
dwingend ingrijpen, indien de mens niet
bereid of niet bij machte is zichzelf
door middel van verzekering te dek
ken tegen de financiële lasten van de
ziekenzorg. Van een zodanige onwil of
onmacht is, aldus het rapport, niet ge
bleken. Het tegendeel is het geval. De
bestaande verplichte verzekering is in
zijn uiterste consequenties onuitvoerbaar,
zo menen de samenstellers. De overheid
dient in ieder geval al datgene te doen,
wat mogelijk is om de burgers te helpen
hun verantwoordelijkheid te dragen.
Wat de vrijwillige verzekering „ten
behoeve van al die burgers in Neder
land, wier inkomen een bepaalde nader
dit stadium zal noch de T.U.C., noch
de regering stappen ondernemen.
Een van de leiders, de vakbondsve
teraan Sir Alfred Roberts, heeft op de
gisteren gehouden vergadering van de
raad deze halfslachtige staking scherp
veroordeeld. Het merkwaardige was,
dat de aanwezige leiders van de sta
kende bonden niets tegen zijn woorden
inbrachten.
Roberts vertegenwoordigde textielar
beiders, die zelf reeds door slapte zijn
getroffen en weinig sympathie voor de
staking tonen. De stakingsleiders zijn
nogal ontmoedigd door de lauwe reaktie
onder het B.M.C.-personeel en trach
ten thans ten koste van alles het con
flict tot andere bedrijven uit te breiden.
Geen beperking van Navo-strijdkrachten
zonder voorafgaand beraad
De vijftien leden van de NAVO heb
ben woensdag bevestigd, dat er geen be
slissing over een eventuele beperking
van strydkrachten zal worden genomen
zonder voorafgaand beraad onder de
NAVO-leden.
Er is bericht dat zowel de Ver. Staten
als Groot Brittannië een herwaardering
van hun verdedigingsplannen bespre
ken met het oog op de toestand in ±z
wereld en de ontwikkeling van kern
wapens.
Volgens een verklaring, uitgegeven in
Bonn na een bespreking in het week
einde van Bondskanselier Adenauer van
West-Duitsland en zijn ambassadeurs te
Washington, Londen, Parijs en Rome.
hadden de rapporten van de ambassa
deurs de mening van de Bondskanselier
bevestigd dat een beperking van de ge
wone bewapening het gevaar van een
atoomoorlog zou vergroten.
aan te geven grens niet te boven gaat"
betreft, menen de rapporteurs, dat de
overheid de toetreding tot deze ver
zekering kan bevorderen door het ne
men van een aantal maatregelen, met
name door dat de door de verzekering
te betalen premie zodanig wordt ge
subsidieerd, dat de aansluiting aan
trekkelijk is.
De premie-subsidie zou kunnen wor
den opgevangen door van de werkgevers
een bijdrage te heffen ten behoeve van
werknemersverzekerden. Ten behoeve
van zelfstandigen, die verzekerd zijn,
zou een Rijksbijdrage uit de algemene
middelen kunnen worden verstrekt.
Bovendien zou in de Ziektewet kunnen
worden bepaald, dat ziekengelduitkering
slechts wordt gedaan indien de betrok
kene aantoont in de medische verzorging
te hebben voorzien.
Aldus, zo zegt het rapport, ontstaat
een nieuwe verzekeringsvorm, waar
van de aansluiting een in hoofdzaak
vrijwillig karakter draagt, terwijl de
financiering obligatoir is.
Voorts verdient het aanbeveling, aldus
het rapport, bij wijze van tussenvorm
tussen een volstrekt verplichte en een
geheel vrijwillige verzekering, een voor
ziening te treffen die aan de kant van
de burger vrijwillig is wat de toetreding
betreft. De overheid, die uit hoofde van
het algemene belang de plicht heeft te
bevorderen dat de burger zijn verant
woordelijkheid verstaat, kan zowel ten
aanzien van de financiering als van de
in uitzicht te stellen verstrekkingen, een
aantal plichten stellen, dat het beoogde
doel nabij brengt. De rapporteurs heb
ben de overtuiging, dat een regeling van
het Ziekenfondswezen in deze geest past
in de Nederlandse verhoudingen en een
logische voortzetting vormt van een lange
traditie van een in particulier initiatief
gegroeid Ziekenfondswezen.
I
Premie Ouderdomsverzekering
In een gedeelte onzer oplage van gis
teren is abusievelijk vermeld, dat voor
de premie ouderdomsverzekering de
loonkosten voor de werknemers met
2.25% zullen stijgen. Dit moet echter
zijn 2.75%. De heffing voor de vereve-
ningsbelasting bedraagt namelijk niet
4M>%, zoals in genoemd déél onzer op
lage gemeld, doch 4%, zodat men komt
op het percentage van 2.75 nemeliik
6.75%—4%.