Prof. Romme kreeg van Koningin
opdracht tot Kabinetsformatie
Staking in Britse autointlustrie toont
zeer verwarrend beeld
WEERBERICHT
Nieuive bezems vegen schoon
K.V.P. weerlegt Drees' visie
Romme begon
consultaties
Lang niet alle arbeiders wensen
werk neer te leggen
Premie ouderdomsverzekering
6,75%
95ste jaargang
WOENSDAG 25 JULI 1956
No. 28891
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal: f2.35 per maand: f0 55 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Eervol ontslag
burgemeester
Schokking
Bij K.B. van 24 juli 1956. no. 71.
Grote weerstand ligt in de verwachting
Van onze parlementaire redacteur)
Nadat de Koningin gisteren voor het aanwijzen van een nieuwe Kabinets
formateur in de loop van de dag reeds de gebruikelijke adviseurs en fractie
leiders, onder wie prof. Romme, had ontvangen, verscheen gisteravond acht
uur de fractieleider van de KVP weer in het Huis ten Bosch. De conclusie lag
voor de hand: prof. Romme kreeg de opdracht tot het vormen van een
Kabinet, dat geacht kan worden het vertrouwen van het Parlement te genieten.
Hij heeft H.M. verzocht de opdracht in beraad te mogen houden.
Bij de Kabinetsformatie in 1952 had prof. Romme na de evenals nu vooraf
gaande mislukte formatiepoging van dr. Drees, ook opdracht gekregen van
de Koningin op zijn beurt te trachten een Kabinet te formeren, maar hij had
toen verzocht te mogen weigeren, omdat zijn formatiepoging alleen maar tijd
verlies zou betekenen. Daarom hoefde gisteravond zijn verschijnen in het Huis
ten Bosch, dat hij na een gesprek met de Koningin van een half uur weer
verliet, nog niet te betekenen dat hij de volgende formateur zou zijn, maar
enige tijd later bleek dat hij inderdaad zijn krachten op de Kabinetsformatie
wil beproeven.
Gelijk spel
Dat is geheel volgens de regels van
het spel, omdat door de bezwaren van
de KVP de forma tie-Drees was mislukt
Voor de onderhande
lingspositie van de P v.
d.A. btf de verdere for
matiepogingen is het
van belang als offi
cieel zou worden be
wezen dat ook prof.
Romme niet kan sla
gen. Daarvan zou im
mers de consequentie
moeten zijn, dat ook
de KVP met haar
eisen een toontje la
ger moet zingen om
dat haar leider even-
binetsformatie op te
min kans ziet de Ka
lossen als de leider
van de P.v.d.A. dr.
Drees.
In 1952, na de mis
lukking van de eerste
formatiepoging van dr.
Drees, heeft trouwens
na hem als opvolger
toch ook een KVP-er
prof. Beel, de forma
tie-opdracht gekregen,
maar hij had tenslotte
geen succes, omdat de
Pv..d.A. er niet mee
akkoord ging dat prof.
Beel minister-presi
dent zou worden De
P.v.d.A. wilde alleen
dr Drees als minister
president aanvaarden
omdat de verkiezingen
een persoonlijk succes
van dr. Drees waren
geweest. De Pv.d_A.
zal daar na de jongste
verkiezingen wel weer
precies zo - over den
ken.
formatie in handen te nemen, stelt zij
uiteraard hogere eisen dan wanneer de
andere partijen, die tezamen een meer
derheid vormen, ook eens de Kabinets
formatie in handen nemen
PROF. ROMME:
„Zal hij slagen?"....
Geduld is nodig
Indien prof. Romme de P.v.d.A. niet
wil uitschakelen, evenmin als dr.
Drees de KVP wilde uitschakelen,
kan hü 1>Ü voorbaat verzekerd zqn
van mislukking en betekent zijn optre
den in de Kabinetsformatie alleen
maar tijdverlies. Maar als politiek
strateeg denkt hq misschien aan de
oude spreuk: „Een veldheer wint al
veel. al wint hij niets dan tijd". Met
de formatiepoging van Romme en zijn
opvolgers (eventueel informateurs of
In het kamp van de P.v.d.A. heeft
men echter ervaring met de strategie
van prof. Romme en de weerstand
van de P.v.d.A. zal dus groter zijn
dan vier jaar geleden. Dat maakt de
oplossing van de Kabinetsformatie
weer moeliijker. Daarom is geduld bij
de Kabinetsformatie een schone zaak.
Wout Wagtmans van
1 naar 3
opvolgers levecraeei iniormairurs ui i
bemiddelaars) komt het (in handen i Door in de 18de etappe van de
van dr. Drees onaantastbare) rege- 4 Tour de France de 30ste plaats te
ringsprogram weer in open discussie bezetten, raakte Wout Wagtmans
en komt ook de door dr. Drees ge- de gele leiderstrui van het alge-
dachte verdeling van de ministers- meen klassement kwijt aan de
zetels in het nieuwe Kabinet, in be- 7 Fransman Walkowiak. J
weging. Nieuwe bezems vegen schoon. I Als gevolg van de 30 seconde
«SPïïLJS -n' :£L ^etk3eh fijx i
voor de KVP alleen maar voordeel op
leveren, zoals in 1952 is gebleken, om
dat de P.v-d.A tegenover de andere par
tijen samen altijd in de minderheid is
en dan wordt gedwongen toe te geven
indien de Pv.d.A. regeringspartij wil
blijven. Wanneer de P.v.d.A. na een ver
kiezingsoverwinning begint de Kabinets-
Volgend jaar weer
bloembollencorso
Het bloemencorso in de Bollenstreek
gaat ook in 1957 door. Dit bsluit nam
het corsocomité in een gisteravond
in Treslong te Hillegom gehouden ver
gadering. Weliswaar heeft de gehou
den wervingsactie niet dat aantal
deelnemers opgeleverd, waarop men
had gehoopt, maar aan de andere
kant kwamen toch ook weer zoveel
aanmeldingen binnen, dat men kon
besluiten het corso door te laten gaan.
Men verwacht trouwens, dat binnen
kort nog vele aanmeldingen zullen
volgen. Het motto waaronder het corso
zal gaan is „Hollands Glorie".
Vrij warm
De Bilt verwacht tot donderdag
avond
Droog en vrij warm weer met vooral
in het zuiden van het land zonnige pe
rioden en later in het noorden weer
toenemende bewolking. Matige tot
krachtige westelijke wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
26 JULI
Son op: 4.54 uur: onder: 20.41 uur.
Maan op: 21.33 uur; onder: 8.55 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 5.07
en 17.44 uur.
£ii nummer bestaat nK acht pagina's
•cgens
wen door Nolten, verspeelde hü
bovendiei. de tweede plaats aan
7 Bauvin. die daardoor precies 16 7
7 seconden voorkwam op onze land-
genoot.
Voor het verslag Sportpagina
Vandaag is het alweer zes weken ge
leden, dat de verkiezingen werden ge
houden. In 1951 duurde de oplossing
van de Kabinetscrisis zeven weken. In
1952 duurde de Kabinetsformatie tien
weken, nadat de eerste formatiepoging
van dr. Drees was mislukt na ruim drie
weken. Nu is zijn eerste formatiepoging
mislukt na ruim vijf weken. We zijn
dus al bij de formatie van 1952 ten ach
ter en de situatie is nog moeilijker.
is aan mr. F. M. A. Schokking op
zijn verzoek met ingang van 1 aug.
1956 eervol ontslag verleend als
burgemeester van de gemeente
's-Gravenhage, met dankbetuiging
voor de vele en gewichtige dien
sten door hem als zodanig bewe-
■Het mogelijke verricht voor compromis
Naar aanleiding van hetgeen dr. Drees gistermiddag heeft meee<
Naar aanleiding van hetgeen dr. Drees gistermiddag heeft meegedeeld over de
bezwaren van de K.V.P. tegen zijn ontwerpregeringsprogram. heeft men des
gevraagd van K.V.P.-zijde medegedeeld „het nodige te hebben verricht om een
compromis mogelqk te maken".
Heeft de P. v. d. A. een tiental wensen naast zich neergelegd om tot een
vergelijk te komen de katholieke fractievoorzitter was van de inhoud de
zer wensen op generlei wflze op de hoogte gesteld de katholieke fractie heeft
van haar in eerste Instantie naar voren gebrachte wensen er slechts vijf in de
laatste brief van prof. Romme aan dr. Drees gehandhaaf# als punten, waaraan
de K.V.P.-fractie voor haar regeringsprogram in elk geval wilde vasthouden,
aldus voegde men hieraan toe.
Wat de kwestie van de bezitsvorming'
betreft is men in K.V.P.-kringen van
mening, dat ook al zouden de door dr.
Drees uiteengezette moeilijkheden niet
geheel kunnen worden opgevangen, de
bezitsvorming in elk geval moet worden
bevorotrd door het geven van belas
tingfaciliteiten. De moeilijkheden in de
te treffen belastingmaatregel zou dan
zoveel mogelijk dienen te worden op
gevangen. De door dr. Drees geformu
leerde moeilijkheid, aldus verklaarde
men van K.V.P.-zijde, bestond ook ten
aanzien van de bouwspaarfondsen en
de huidige demissionaire regering is bij
haar beleid in deze kwestie over dat
bezwaar heengestapt.
Wat de paragraaf over Nieuw Guinea
in het programma van dr. Drees be
treft zeide men voorts van K.V.P.-zijde
het niet duidelijk te achten, waarom
een verzekering inzake het vasthouden
aan de soevereiniteit over Nieuw Gui
nea wel in de Troonrede zou kunnen
worden opgenomen en niet in het rege
ringsprogram. Bovendien zo ver
klaarde men van K V P.-zijde is dr.
Drees in zijn correspondentie met de
katholieke fractievoorzitter slechts zo
ver gegaan, dat naar zijn mening de
formulering van het standpunt naar
buiten in het Kabinet zou moeten wor
den behandeld.
Onjuist noemde men van K.V.P.-zijde
het standpunt van dr. Drees. dat be
treffende de katholieke wens de door
trekking van de pacificatiegedachte
voor het Hoger Onderwijs in het pro
gram op te nemen, het rapport dient te
worden afgewacht van een door minis
ter Cals ingestelde commissie ter her
ziening van de subsidieregeling van het
Hoger Onderwijs. Minister Cals neemt
immerr het standpunt in, zo zeide men.
dat deze commissie niet de opdracht
heeft te werken op basis van de pacifi
catiegedachte.
Naar aanleiding van de verklaring
van dr. Drees, dat hij er naar heeft
gestreefd niets in het program op te
nemen, waartegen de bij het overleg
betrokken fracties principiële bezwa
ren bestaan, merkte men tenslotte
van K.V.P.-zjjde op, dat „het er bij
een regeringsprogram toch vooral om
gaat wat wèl in het program staat en
dat het toch vooral van belang is, dat
het regeringsprogram een positieve
inhoud heeft".
De formateur prof. dr. C. P. M. Romme
is zjjn taak hedenmorgen begonnen iiiet
een bezoek te brengen aan dr. W. Drees,
om van hem de stukken met betrekking
tot de formatie over te nemen en zich
op enkele punten betreffende het ver
loop daarvan nader te oriënteren. De
formateur heeft als plaats voor zijn
werkzaamheden het „Torentje" op het
Ministerie van Binnenlandse Zaken, de
vroegere werkkamer van de onlangs af
getreden Minister van Binnenlandse
Zaken, gekozen. Hq heeft het voornemen
in de loop van de dag oriënterende be
sprekingen aan te vangen. Voor heden
middag heeft de formateur voor een
onderhoud uitgenodigd de heer A. D. de
Brujjn, Minister van Publiekrechtelijke
Bedrijfsorganisatie in het demissionaire
Kabinet.
In het Huis Ten Bosch ontving i Na hel onderhoud verlaat dr. Drees
H.M. de Koningin gistermorgen de het paleis,
kabinetsformateur dr. W. Drees. I
Constructieve stap van de B.M.C. moet
oplossing brengen
(Van onze Londense correspondent).
Het beeld, dat de staking in de Austin- en Morrisfabrieken in Enge
land de tweede dag opleverde, was uiterst verwarrend. Opnieuw zouden
volgens het bcdrqf meer dan de helft van de arbeiders het stakingsbevel
hebben genegeerd. De bonden doen thans wanhopige pogingen om epn suc
ces te forceren. Overal in het land zqn er tekenen van een solidariteitsactie.
Er wordt op aangestuurd om aan de British Motor Corporation bepaald
materiaal en bepaalde onderdelen te onthouden, zodat de produktie tenslotte
tot stilstand zal moeten komen. Havenarbeiders, vrachtautobestuurders en
technisch personeel van honderden firma's hebben alles wat bestemd is
voor of afkomstig is van de B.M.C. besmet verklaard. Overal worden gel
den voor steun aan de stakers ingezameld. De topleiding van de staking ge
looft nog steeds, dat de vakbonden aan het einde van de week het bedrijf vol
komen in hun macht zullen krijgen. maar dan sluiten de fabrieken waar
gestaakt wordt voor 14 dagen vakantie, zodat afgewacht dient te worden, hoe
de toestand daarna zal zqn. In elk geval neemt de spanning of de staking
a] of niet aan het doel zal beantwoorden deze week elke dag toe.
Ernstige botsingen
De stakers doen alles om werkwilligen
te beletten de fabriekspoorten te be
treden. Wilde tonelen zijn er het ge
volg van.
In Birmingham kwam het tot ern
stige botsingen tussen politie en pos
tende stakers, 300 stakers, die een
agressieve houding aannamen trachtten
de weg te versperren aan enige vracht
auto's, die de Austinfabrieken wilden
binnenrijden of uitgaan. De bereden
politie kwam tussenbeide. Er waren 50
politiemannen voor nodig om één en
kele vrachtauto naar buiten te lood
sen. Het kwam tot ernstige handtaste
lijkheden tussen stakers en werkwilli
gen. Een 27-jarige staker werd na een
gevecht buiten een der fabrieken ge
arresteerd.
De zo hoog nodige industriële vrede
dreigt thans ernstig gevaar te lopen en
te veranderen in een oorlog tussen de
arbeiders. De vakbondsleiders kunnen
hiertegen niets doen zonder hun gezag
te verliezen. Zij trachten dit zoveel mo
gelijk te redden door een reeds half
verloren staking in het goede spoor te
brengen.
Op de eerste dag van de Vier
daagse bracht Z.K.H. Prins Bern-
hard. vergezeld door zijn adjudant
K. Geertsema. een bezoek aan het
wandelfronfIn Nijmegen werd
de Prins enthousiast door een
menigte kinderen begroet. Naast de
Prins de leider van de marsen,
majoor b.d. J. N. Breunese.
Afscheidsreceptie
burgemeester Schokking
Mr. F M. A. Sohokking en mevrouw
Schokking zullen naar aanleiding van
het heengaan van de heer Sohokking als
burgemeester van Den Haag aan een
ieder, die daartoe de wens koestert, ge
legenheid geven afscheid te nemen in
het Oude Stadhuis Groenmarkt op za
terdag 28 juli van 16.0017.30 uur Het
zou met de wens van de burgemeester
overeenkomen, indien daarbij geen toe
spraken zouden worden gehouden.
Algemene Ouderdomswet
Gisteren is in het Staatsblad afge
kondigd een K. B. van 12 juli 1.1., waar
door een groot aantal artikelen van de
Algemene Ouderdomswet met ingang
van 1 augustus a.s. in. werking zal tre
den. Deze artikelen hebben alle be
trekking op de noodzakelijke voorberei
dingen, welke vooraf moeten gaan aan
het verlenen van recht op ouderdoms
pensioen ingevolge de Algemene Ouder
domswet en het heffen van premies.
Zoals bekend ligt het in het voornemen
de resterende artikelen op 1 januari
1957 in werking te doen treden.
Posities omgekeerd
In het verleden was het zo, dat
vakbondsleiders zich vaak met moeite
staande konden houden tegen dege
nen, die tegen hun wil in steeds -eer
wilde stakingen ontketenden. Thans
dreigen de leiders hun nek te breken
door een officiële, door henzelf uit
geroepen staking, die een mislukking
sehjjnt te worden. Want het is een
feit, dat de grote meerderheid van
de arbeiders, hoe gegriefd zij ook
mogen zijn door het abrupte ontslag
van de 6000 man, de staking niet wiC
welke wel eens een groot voordeel kan
betekenen voor een bedrijf dat met
duizenden onverkoopbare auto's zit!
Aangezien noch de bonden, noch de
regering op dit ogenblik kunnen ingrij
pen. is de British Motor Corporation
zelf de enige, die door een sprekend ge
baar een einde aan dit chaotisch con
flict kan maken. De regering heeft
reeds de manier, waarop het bedrijf de
6000 aan de kant heeft gezet, scherp
gehekeld.
Sociale verantwoordelijkheid
Op het ogenblik staat niet een loon-
kwestie in het middelpunt, maar het
beginsel van sociale verantwoordelijk
heid van de werkgevers tegenover de
arbeiders. Dit betekent niet, dat werk
gevers betrekkingen zullen kunnen ga
randeren, maar wel dat het personeel
geraadpleegd dient te worden, wanneer
hun broodwinning op het spel staat.
Van vakbondszijde dringt men er op
aan, dat ook schadeloosstelling bij mas
saal ontslag zal dienen te worden ge
geven. De Standard-automobielfabrie
ken welke onlangs 2000 man aan de
dijk zetten, gaven hen zulk een schade
loosstelling en voorkwamen daarmee
een conflict. De proteststaking tegen
de B.M.C. wordt door de vakbonden
gezien als een bescherming van de ar
beiders in de gehele Britse industrie
tegen een algemene aanval op htm le
vensstandaard.
Loonkosten iverkgevers zouden
2,75% stijgen
(Van een onzer verslaggevers)
Naar wq in Vakbondskringen vernemen heeft de Sociale Verzekeringsraad
geadviseerd de premie voor de ouderdomsverzekering, die op 1 januari 195'. zal
ingaan, te stellen op 6.75% van het jaarloon. In regeringskringen geeft men nog
te kennen, dat officieel niets anders bekend is dan dat het percentage 6.5 a 7
zal bedragen. De premie zal echter nog moeten worden vastgesteld door de So
ciale Verzekerings Bank. het uitvoeringsorgaan voor de ouderdomsverzekering,
dat 1 augustus haar werkzaamheden zal gaan aanvangen.
Als het percentage van 6.75 zal worden aangenomen, dan zal dit voor een
periode van vijf jaren gelden. Volledigheidshalve vermelden wq dat over het
deel van het inkomen dat boven de 6000 gulden ligt, geen premie geheven zal
worden.
Zoals reeds voldoende bekend is, ligt
het in de bedoeling deze premiebetaling
te compenseren met een evenredige
loonsverhoging, de verhoging van de
loonkosten bij de werkgevers, die door
deze compensatie voor de werknemers
ontstaat, zal ten dele tegemoetkoming
vinden in de afschaffing van de ver
eveningsheffing. Deze heffing bedraagt
zoals bekend 4 van de door de werk
gevers in totaal betaalde loonsom.
Het wordt verder niet uitgesloten
geacht, dat kan worden overgegaan tot
een verlaging van de wachtgeld- en
werkloosheidspremies. Dit laatste in
verband met de grote reserves. Er
worden cijfers genoemd, die een ver
laging van deze premie, die 2.4% be
draagt tot 1,6% zou inhouden. Voor
werknemers en werkgevers zou dit dus
een verlichting van 0.2% betekenen.
Daar er echter een verhoging van de
Ziekenfondspremies met 0,2% per 1
januari te verwachten is, zal dit ge
ringe voordeel weer onmiddellijk ver
dwijnen.
Ook van een verlaging der premie voor
de kinderbijslag is sprake. Daartegen
over staat echter een voorstel van de
vakorganisaties om de kinderbijslag met
10% te verhogen, hetgeen de verwach
ting voor een premieverlaging wel op
losse schroeven zal zetten, indien het
voorstel van de Vakcentralen doorgang
vindt.
Resumerend kan dus gesteld wor
den, dat, indien de premie voor de
ouderdomsverzekering geheel zal wor
den gecompenseerd met een loonsver
hoging. en dit wordt wel algemeeD als
vaststaand aangenomen, dat dan de
loonkosten voor de werkgeveis met
2.25 zullen stijgen (6.75—4-2.75%).
De Vakcentralen hebben immers bij
de jongste discussies -ond de lonen
verklaard slechts dan af te zien van
een volledige compensatie van de pre
mie. indien de economische situatie
nadelige gevolgen zou ondervinden
van de loonsverhogingen
