Kabinetsformatie door dr. Drees
liep op een mislukking uit
Oorlogsgevaar neemt nog steeds af
WEERBERICHT
Komt prof. Romme nu aan bod?
Bezitsvorming blijft knelpunt
Pakistaanse leraar gedupeerd
Vier Russische emigranten uit ons
land gewezen
95ste jaargang
DINSDAG 24 JULI 1956
No. 28890
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand: f055 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Ariminisf.rar.tft: 25041; Redactie 21507
Ontheffing van opdracht gevraagd na bemiddelingspoging
Kans dat P. v. d. A. oppositie wordt groeit
Op initiatief van minister Zijlstra als bemiddelaar zijn gisteravond prof.
Romme, de fractieleider van de KVP en mr. Burger, de fractieleider van de
P. v. d. A., met kabinetsformateur dr. Drees bijeengekomen om alsnog tot
een akkoord te komen.
Over en weer was het wenselijk gevonden om nog eens een oplossing te
vinden voor de moeilijkheden die de Kabinetsformatie belemmerden, maar
na een conferentie van twee uur bleek men niet tot overeenstemming te kun
nen komen. Dr. Drees heeft zich dan ook vanmorgen naar de Koningin begeven
om ontheffing te vragen van de opdracht een Kabinet te vormen.
Het verschil van mening tussen de KVP en de formateur, resp. de PvdA,
schijnt nog steeds in hoofdzaak te draaien om de paragraaf „bezitsvorming" in
het regeringsprogram van dr. Drees. De KVP wenst, dat ter bevordering van de
bezitsvorming tegemoetkomingen in de belastingen zullen worden verleend. Dr.
Drees heeft in zyn program daaromtrent alleen „overweging" toegezegd, maar
dat acht de KVP niet voldoende omdat men weet dat de PvdA geen voorstander
is van particuliere bezitsvorming en de voorkeur geeft aan gemeenschappelijke
bezitsvorming ten bate van de arbeiders, met de overweging dat tegemoetkomin
gen in de belastingsfeer alleen ten goede komen aan de beter gesitueerden.
Vanwege dit principiële verschil tussen particuliere bezitsvorming KVPen
gemeenschappelijke bezitsvorming (PvdA) wenst de KVP deze kwestie thans op
gelost te zien alvorens met een Kabinet-Drees in zee te gaan. Beide partijen ble
ven gisteravond op hun standpunt staan.
Het is mogelijk dat de KVP moeilijkheden over het program opwerpt om een
verder liggend doel te bereiken, n.l. een gunstiger zetelverdeling.
Zakelijk gezien (afgezien dus van een
politiek oordeel) ligt de oorzaak van de
mislukking van de formatie-Drees bij de
KVP en het is daarom waarschijnlijk,
dat de Koningin, na het raadplegen van
de gebruikelijke adviseurs, aan prof.
Romme de volgende opdracht zal geven
tot het formeren van een Kabinet. Hy
zal daarbij uiteraard niet de medewer
king krijgen van de PvdA en men geeft
hem daarom geen kans te zullen slagen.
Toch is het interessant de kaarten, zo
als zij na de mislukte formatie-Drees op
tafel liggen, even te bekijken, want prof.
Romme weet nu meer dan vijf weken
geleden.
Gewijzigde omstandigheden
Er ligt nu immers een volledig rege
ringsprogram op tafel waarover de frac
tieleiders hun mening hebben gezegd.
Prof. Romme weet daardoor dat AR,
CHU en VVD tegen bepaalde onderde
len van dat program van dr. Drees ern
stige bezwaren hadden. Als hij die pun
ten wijzigt, zou hij op grond van het
program zeker kunnen rekenen op de
steun van AR en CHU. Hij zou mis
schien niet de steun krijgen van de
VVD wegens het ontbreken van bepaal
de punten in het program, maai' ten
aanzien van" de hoofdzaken zou hij van
de zijde van de VVD althans geen ver
zet in het parlement behoeven te vre
zen. Met twee partijloze ministers in
een Kabinet-Romme. teneinde het daar
doo mede reen liberaal tintje te geven,
zou hij veilig op dat program zonder de
PvdA in zee kunnen gaan.
De zetelverdeling zou zonder de PvdA
ook weinig moeilijkheden opleveren. Als
Prof. Romme beslist wil, zou hij zeker
minister-president kunnen worden in
plaats van dr. Drees. Dat zou wel niet
kloppen met de verkiezingsuitslag, maar
het is wel meer voorgekomen dat een
nieuw Kabinet niet in overeenstemming
was met de uitspraak van de kiezers.
net is echter bekend dat prof. Romme
de PvdA liever niet in de oppositie
ziet en bij voorkeur inkapselt in een
brede samenwerking waarin de PvdA
tegenover de rest altijd een besliste
minderheid vormt. Het is dan ook de
vraag of de AR en de CHU een sa
menwerking met de KVP aandurven,
terwijl de PvdA in de oppositie is. AR
en CHU, maar ook de KVP zien toch
al een aantal van hun kiezers naar
de PvdA overgaan. Op grond van deze
overweging ziet men een formatiepo
ging van prof. Romme toch mislukken.
Maar met iedere mislukking komt de
KVP sterker te staan, want voor een
oplossing wordt het dan steeds nood
zakelijker dat er water in de wijn
wordt gedaan en prof. Romme schijnt
te overwegen dat de niet-socialistische
partijen nog altijd veel sterker zijn
dan de PvdA, zodat de Socialisten ten
slotte gedwongen zouden zijn, het
meeste water in de wijn te doen.
Scherper tegenover elkaar
De kans groeit echter dat de PvdA in
deze omstandigheden aan de oppositie
voorkeur geeft. Men verkondigt nadruk
kelijk de oppositie niet te schuwen. De
verkiezingsstrijd tussen KVP en PvdA
is scherp geweest en niet bevorderlijk
voor de samenwerking. Over de houding
van de KVP thans tegenover dr. Drees
Wisselvallig
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk opklaringen later weer
veel bewolking en plaatselijk enige re
gen. Matige, tijdelijk krachtige wind
tussen west en noordwest.
Over het algemeen weinig verande
ring in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
25 JULI
Zon op: 4.53 uur; onder: 20.43 uur.
Maan op: 21.15 uur; onder: 7.48 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.41 en 17.05
uur.
Dit nnminer bestaat alt acht pagina's
bij de Kabinetsformatie is men in het
kamp van de PvdA zeer ontstemd. In
volkomen rust trotseert prof. Romme
echter deze ontstemming. Hij verwacht
blijkbaar dat de tijd gunstig zal werken
voor de KVP. Prof. Romme meent - en
als politicus is dat zijn goed recht, want
politiek is ook strijd om de macht - dat
er in de Kabinetsformatie meer winst
zit voor de KVP dan dr. Drees hem had
aangeboden. De langdurige Kabinetsfor
matie met reeksen conferenties wordt
dan echter een riskant spel met grote
verantwoordelijkheid, waarin het zeer-
moeilijk is een redelijke houding te vin
den, die toch de mogelijkheid openlaat
nog alle kanten u?t tfe kunnen.
Daarom is het voor de VVD te betreu
ren dat juist nu prof. Oud plotseling een
operatie heeft moeten ondergaan. In het
overleg van de fractieleiders met dr.
Drees had het de aandacht getrokken
dat hij zo weinig had gezegd en zich tot
niets had gebonden. Als ervaren politi
cus had hij de zwevende situatie blijk
baar doorzien. Dr. Drees heeft tenslotte
bekend gemaakt dat prof. Oud van het
geeft
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll.
Dr. Drees
opdracht terug
Het Kabinet der Koningin deelt
mede:
Hedenmorgen heeft H.M. de
Koningin in het Huis Ten Bosch
dr. W. Drees ontvangen, die haar
verzocht heeft om ontheffing van
de opdracht tot het vormen van
een Kabinet, dat geacht mag
worden het vertrouwen van het
Parlement te genieten.
De Koningin heeft dit verzoek
ingewilligd.
Daarna heeft de Koningin
achtereenvolgens ontvangen: de
vice-president van de Raad van
State, dr. A. A. L. Rutgers en de
voorzitters van de Eerste en
Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal, mr. J. A. Jonkman en mr.
Ch. G. Kortenhorst.
Voor hedenmiddag heeft Hare
Majesteit uitgenodigd, mr. J. A.
W. Burger, fractie-voorzitter van
de Partij van de Arbeid, prof.
mr. C. P. M. Romme, fractie
voorzitter van de Katholieke
Volkspartij, prof. dr. J. Zijlstra,
fractie-voorzitter van de Anti-
Revolutionaire Partij, de heer H.
A. Korthals, waarnemend fractie
voorzitter der Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie en de
heer H. W. Tilanus, fractie-voor
zitter der Christelijk-Historische
Unie.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllli
begin af aan enig voorbehoud had ge
toond ten opzichte van het regeringspro
gram, maar zijn definitieve oordeel over
het verlenen van medewerking aan een-
Kabihet-Drees niet had uitgesproken.
Thans zal de heer H. A. Korthals prof.
Oud moeten vervangen. Hij zal het in
de komende weken niet gemakkelijk
hebben, want niet alleen de Kabinets
formatie, maar ook de ontwikkeling
van de politieke verhoudingen in de
Nederlandse politiek verkeert in een
stadium, dat voor de toekomst van be
langrijke betekenis kan zijn.
Verloor aktentas met belangrijke papieren
kan vermoedelijk niet meer promoveren
De 32-arige Mohammed Jaheruddin uit Pakistan is ongetwijfeld de on-
fortuinlijkste stedent aan de Technische Hogeschool te Delft. Hij was indertijd
naar ons land gekomen op kosten van zijn regering om hier te promoveren,
maarvan die promotie zal waarsch ijnlijk niets kunnen komen, omdat de
heer Jaheruddin zijn aktentas met belangrijke bescheiden, benodigd voor het
proefschrift, heeft verloren
Het wrak van de Zweedse i gronden bij het eiland Terschelling, i plaatst, zodat het nu haaks op de
..Ecuador" ligt nog steeds als een Het geweld van de zee heeft het af- rest van het schip ligt.
prooi van de golven op de Wester- gebroken voorschip langzaam ver-1 (Luchtfoto ANP.)
Eden in het Lagerhuis
Britse politiek steunt op samemverking
met GemenebestF.S. en West-Europa
In het gisteren in het Lagerhuis begonnen tweedaags debat over de bui
tenlandse politiek heeft de Britse premier, Sir Anthony Eden, verklaard, dat
de veranderde situatie een nieuwe oriëntatie op defensiegebied in overleg met
Engeland's bondgenoten noodzakelijk maakt. Het gevaar voor oorlog in Euro
pa en voor een wereldoorlog is verminderd en neemt nog steeds af. Onze po
litiek blijft stevig gegrondvest op de zo nauw mogelijke samenwerking njet
het Gemenebest, de Verenigde Staten en West-Europa.
Eden gaf de geruststellende verzekering, dat er nooit enige sprake van ge
weest is, dat Engeland door een plotseling omgooien van het roer de westelijke
militaire eenheid in verwarring zou willen brengen. Eden's geliefkoosde stel
ling blijft, dat alleen stap voor stap de westelijke diplomatie resultaten zal
kunnen opleveren.
De heer Jaheruddin, die leraar in de
chemie in zijn vaderland is, begon vorig
jaar zijn studie in Delft. De laatste tijd
hield hy zich uitsluitend bezig met het
nemen van laboratoriumproeven, waar
van hij de resultaten noteerde om ze
voor de samenstelling van zijn proef
schrift te kunnen gebruiken. De notities
waren gemaakt in vier boekjes, twee
met een rode en twee met een groene
kaft. Ze bevonden zich in een oude
bruin-lederen aktentas, welke de heer
Jaheruddin op zyn fiets had gebonden
en rijdende van een der T. H.-gebouwen
naar zijn kamer verloor. Dat gebeurde
op 21 juni jl. Onmiddellijk heeft hy
pogingen aangewend om zijn bezit terug
te krijgen, doch tevergeefs. De Delftse
reinigingsdienst kijkt speciaal naar de
tas uit bij het baggeren van de grachten
en ook het stadsvuil wordt bij het ge
meentelijk compostbedrijf nauwkeurig
onderzocht. Een her-beginnen /an zijn
arbeid heeft voor de heer Jaheruddin
weinig zin. want in juli van het vol
gend jaar eindigt zyn „fellowship" en
loopt ook zijn visum af. Het ziet er
helaas naar uit, dat hij dan, ronder ak
tentas en zonder doctorstitel, naar Pa
kistan zal moeten terugkeren.
Op de Belgische Nationale Feest
dag heeft Koning Boudewijn te
Brussel een militaire parade afge
nomen. Na afloop onderhield de
Koning zich met enkele veteranen,
onder wie een invalide uit de
Koreaanse oorlog.
Uit het debat bleek, dat er sinds *t vo
rige buitenlandse debat in februari en
kele belangrijke accent-verschuivingen
hebben plaats gevonden. Een vooruit
gang is ongetwijeld, dat Engeland thans
bereid is de kwestie van de controle van
de H-bom-proeven niet alleen meer
zoals tot dusver afhankelijk te stel
len van de tot standkoming van een al
gemene ontwapeningsovereenkomst, die
zoveel voeten in de aarde heeft, maar
thans los daarvan zal worden bekeken.
Men is zich duidelijk bewust van het
gevaar, dat de wereld ook zonder oor
log haar vernietiging zal kunnen tege
moet gaan. Wat Duitsland betreft, blijft
Engeland natuurlijk staan op vrije ver
kiezingen van een verenigd Duitsland,
maar het is niet zo. dat Duitse eenheid
afhankelijk zou zijn van aansluiting
van een verenigd Duitsland bij de
NAVO. zoals door velen ten onrechte
uit het Britse Witboek dienaangaande
werd geconcludeerd. Eden gaf hierover
een opheldering, waaruit bleek, dat een
verenigd Duitsland volkomen vrij zal
zijn, ook om de zijde van het commu
nisme te kiezen hoezeer het Westen
dat ook zou betreuren. Maar het zou
zich toch bij een wederzijds veiligheids
verdrag kunnen aansluiten. Eden voeg
de er echter veelbetekenend aan toe.
dat West-Duitsland in overweldigende
meerderheid anti-communistisch is en
dat ook Oost-Duitsland weinig geest
drift voor het communisme voelt.
Belangryk is. zei Eden, dat de Ver.
Staten bereid zyn deel te nemen aan
een wederzijds garantiesysteem. Wat
de gebeurtenissen achter het ijzeren
gordijn betreft merkte Eden nog op,
dat de communisten thans hun star
heid hebben losgelaten.
De groeiende publieke opinie in de
communistische landen maakt dat niet
gemakkelijk naar het Stalinisme zal
kunnen worden teruggekeerd. Er is een
toenemend verlangen naar sommige
dingen, welke het Westen op materieel
gebied heeft bereikt.
Niemand met inbegrip van de Rus
sen, twijfelt er thans aan, dat de H-
bom in staat is het menselijke ras te
vernietigen. De onderlinge wedijver
tussen het communisme en de vrije
Auto tegen brugleuning
Een dode en een
zwaargewonde
(Speciale berichtgeving)
Gisteravond is een personenauto
tegen een brugleuning bij Ter Apel
(Gr.) gereden. Dit ongeluk kostte éen
persoon het leven; een ander werd
zwaar gewond. De oorzaak van het
vreselijk ongeval is niet bekend. Vast
staat alleen dat de personenauto tus
sen 11 uur en half twaalf gisteravond
tegen de linkerleuning van debrug
reed.
De inzittenden, de 32-jarige W. Da-
tema, kellner te Emmen, en de 23-jarige
venter M. Jeuring, eveneens uit Emmen,
reden m de richting van het Ter Apel-
kanaal. Jeuring werd gedood. Datema
werd zwaargewond naar het ziekenhuis
te Emmen vervoerd. Hij brak zijn kaak
en enkele ribben en heeft waarschijnlijk
een hersenschudding. De auto werd van
voren totaal vernield.
landen moet volgens Eden de Sovjet
wereld open stellen voor nieuwe in
vloeden. Eden drukte in zyn rede de
hoop uit, dat het t.z.t. mogelijk zou
zijn, dat oost en west zouden nagaan
of gekomen kon worden tot overeen
stemming inzake wederzijdse vermin
dering van strijdkrachten in bepaal
de gebieden van Europa om de span
ning te verminderen. De verklaring
werd met gejuich op de Labourban-
ken begroet.
Kritiek van Robens
Namens de oppositie betoogde Alfred
Robens, dat het beginsel van collectieve
veiligheid nog evenzeer opging als in de
dertiger jaren. Daarom zou communis
tisch China de Chinese zetel in de Ver
enigde Naties moeten bezetten.
Hy betoogde dat het een raadsel
voor hem was hoe Eden heeft kunnen
zeggen, dat de wapenbalans in het
Midden-Oosten thans ten voordele
van Israël zou zijn. Het tegendeel is
immers waar. Robens wilde een al
gemeen verbod van wapenleveranties
voor het gehele Midden-Oosten.
De vrede kan daar verzekerd worden
als de grote mogendheden het oprecht
willen en daarom ook moest communis
tisch China in de Verenigde Naties
worden opgenomen. Er moest volgens
Robens ook een plan voor economische
ontwikkeling voor het Midden-Oosten
komen, waarbij enkele schatrijke Ara
bische landen hun aandeel zouden moe
ten leveren. Ook het Cyprus-probleem
zou daardoor worden verlicht. Het was
een grote fout om economische hulp te
kanaliseren via militaire pacten. Het
Duitse probleem vormt de sleutel voor
de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie
en het Westen. In West-Duitsland voe
ren de Russen een psychologische cam
pagne, welke onder geen beding mag
worden onderschat. Hun doel is de
Duitsers ervan te overtuigen, dat al
leen zij de Duitse eenheid tot stand
kunnen brengen, als de Duitsers maar
geheel met het Westen wilden breken.
Hij waarschuwde Eden, dat de goede
wil in de Bondsrepubliek niet onuitput
telijk is. Een plotselinge en volledige
wijziging in onze politiek ten opzichte
van Duitsland is ongewenst.
Nadruk op economisch aspect
Tegenover de Russische dynamische
politiek mogen wij echter niet blfj-
ven staan, alsof er niets veranderd is.
De oppositie stelde daarom bespre
kingen voor tussen de Ver. Staten,
Engeland. Frankrijk en West-Duits
land, opdat het Duitse probleem op
nieuwe wijze kan worden aangepakt.
Hij achtte het waarschijnlijk, dat
de totstandkoming van de Duitse
eenheid afhankelijk is van twee voor
waarden nl. gecontroleerde ontwape
ning en een alles omvattend Europees
veiligheidspact volgens de opzet van
het protocol van Genève van 1924.
Hoe langer met de Duitse hereniging
wordt gewacht, hoe moeilijker deze
verwezenlijkt zal kunnen worden. De
hele nadruk moet volgens de opposi
tie worden verlegd van het militaire
naar het economische aspect.
Navolgster van Goeie Mie
gearresteerd
(Van onze Brusselse correspondent)
De Brusselse rechter, dr. Ter Linden,
heeft in de gemeente St. Gillis bij Brus
sel een eind gemaakt aan de reeds niet
onbelangrijke carrière van een 40-jarige
gifmengster, Catherina Verstrepen. Drie
personen zover bekend zijn door
haar zeer vernuftige, misdadige gifmen
ging overleden. Ook haar echtgenoot,
een 65-jarige blinde invalide uit de eer
ste wereldoorlog, werd gearresteerd. De
personen, die zij door middel van ar
senicum hebben vergiftigd, behoren tot
hun naaste verwanten. De bedoeling
was klaarblijkelijk te profiteren van de
levensverzekeringenwelke deze onge
lukkige verwanten hadden afgesloten.
De echtgenoot van de gifmengster was
suikerbakker en men onderzoekt thans,
of hij misschien aan zijn verwanten gif-
bonbons ten geschenke gaf
Wegens anti-communistische propaganda
onder Russische matrozen
Vier Russische emigranten, die tot de anti-communistische organisatie
N.T.S. („Slidaristen") behoren, zyn gisteren na uitwijzing uit Nederland in
Frankfort aangekomen. Zij verklaarden, dat zij door de Nederlandse politie
werden opgepakt, toen zij probeerden aan de Sovjetrussische matrozen en offi
cieren van de kruiser „Swerdlow" Russische emigranten-tijdschriften te over
handigen.
Het is te betreuren, verklaarde een
N.T.S.-woordvoerder in Frankfort, dat
met behulp van de Nederlandse auto
riteiten een ijzeren gordijn tussen Rus-
sisohe mensen en de vrije wereld op
Nederlandse boaem is opgesteld.
„Het is aan Rassen gelukt hun zee
lieden duidelijk te maken, dat men in
de vrye wereld voor politieke overtui
gingen even goed kan worden gearres
teerd als in de Sovjet-Unie,' aldus de
woordvoerder.
Naar wij vernemen zijn inderdaad enige
uitgeweken Russen, behorend tot een in
West-Duitsland gevestigde anti-commu
nistische organisatie, aan het einde van
vorige week per trein in ons land aan
gekomen. Zij behoren tot de organi
satie N.T.S., die, waar zii de kans krygt,
anti-communistische propaganda tracht
te maken, zo werd ons medegedeeld. De
naar Nederland gekemenen hadden de
bedoeling propaganda-materiaal te over
handigen aan de opvarenden van de
Russische oorlogsbodems. Het zou even
wel niet gelukt zijn hun pamfletten
aan de Russen te geven.
Volgens onze informaties zou de Ne
derlandse overheid zich op het stand
punt stellen, dat de anti-communis
tische organisatie vry is in haar doen
en laten, doch niet in dit geval, nu
de Sovjetrussische schepen Neder!?-
bezoeken op uitnodiging van onze re
gering. Vandaar dat de politie is in
geschakeld en de Russische emigranten
weer over de Westduitse grens zyn
geleid, aldus werd ons verklaard.
